Cakchiquel, Western - 1996 Edition (NT)

<div class="version vid570 iso6393cak" data-vid="570" data-iso6393="cak">
 <div class="book bkLUK">
 <div class="chapter ch17" data-usfm="LUK.17">
 <div class="label">17</div><div class="s">Juyi' oc ruwech ri winek ri nibano chare jun winek chi nitzak pa mac</div><div class="p"> 1Y ri Jes&#250;s xubij c'a chique ri ye rudisc&#237;pulos: Ronojel tiempo can c'o wi c'a ri xtibano chique ri winek riche (rixin) chi yetzak pa mac. Pero juyi' oc ruwech#17.1 Mt. 18.6, 7; Mr. 9.42. ri nibano chare jun chic winek chi nitzak pa mac. 2Ruma ri winek ri xbano ri pokon ri', nimalaj ruc'ayewal nipe pa ruwi'. Rumari' xa utz na juba' chi ximon ta jun nimalaj ca' chukul y nbec'ak ca pa mar, que chuwech nuben chare jun co'ol chi nitzak pa mac. 3Rumari' riyix tichajij c'a ri ic'aslen. Y wi c'o jun awach'alal ri c'o jun pokon nuben chawe, tabij#17.3 Lv. 19.17; Pr. 17.10; Mt. 18.15; Stg. 5.19, 20. c'a chare chi ma utz ta xuben. Y wi ri nibano pokon chawe noruc'utuj cuybel rumac chawech ruma xtzolin pe ruc'u'x, tacuyu' c'a rumac. 4Y wi pa jun k'ij wuku'#17.4 Mt. 18.21. ta mul c'o pokon nuben chawe y chi wuku' mul nitzolin ta pe ruc'u'x y nipe awuq'ui y nubij chawe: Tacuyu' tasacha' numac, nicha' ta; can utz c'a chi nacuy rumac, xcha' ri Jes&#250;s.</div><div class="s">Ri disc&#237;pulos niquic'utuj m&#225;s quicukbel c'u'x chare ri Jes&#250;s</div><div class="p"> 5Y ri ap&#243;stoles xquibij c'a chare ri Ajaf Jes&#250;s: Tabana' c'a chake chi nikacukuba' m&#225;s kac'u'x riq'ui ri Dios.</div><div class="p"> 6Yac'a ri Ajaf Jes&#250;s xubij chique: Xa riq'ui ta nicukuba' juba' ic'u'x#17.6 Mt. 17.20; 21.21; Mr. 9.23; 11.23. riq'ui ri Dios, astape' jun cukbel c'u'x ri xa achi'el jun ti ija'tz riche (rixin) ri mostaza, xa riq'ui ri' can yixcowin wi nibij chare re jun che' ri sic&#243;moro rubi' chi tel el wawe' y tik'ax chupan ri mar riche (rixin) chi nberutica' ri' chiri', y re che' re' can xtunimaj wi itzij.</div><div class="s">Ri rajawaxic chi nuben jun mozo</div><div class="p"> 7Y wi c'o ta jun chiwe riyix ri c'o jun rumozo ri rutakon el pa juyu' riche (rixin) chi nisamej riq'ui ri arado o niyuk'un carne'l, &#191;la can xu (xe wi) cami tek nitzolin pe, can ya cami ri' xtubij chare: Catoc pa jay, catz'uye' pa mesa y cawa'? Mani. 8&#191;La ma nubij ta cami chare: Tachojmirisaj ri xtintij re wacami tikak'ij, y tachojmirisaj awi' riche (rixin) chi queri' yinanimaj yinawilij pe re yiwa' y yinuc'ya', y can c'a ya tek xiwa' yan riyin, c'ac'ari' xcawa' y xcatuc'ya' riyit? 9&#191;Y numatioxij cami chare ri mozo ruma xuben ri xubij chare? Ma que ta ri'. 10Y can achi'el ri mozo ri', queri' chuka' riyix. Tek ibanon chic ri samaj ri nubij ri Dios chiwe, tibij: Riyoj yoj mozos ri majun yojc'atzin wi.#17.10 Mt. 25.37-40; Ro. 3.12; Flm. 11. Ruma xaxu (xaxe) wi ri bin#17.10 1 Co. 9.16. chake, xaxu (xaxe) wi ri' ri xkaben, quixcha', xcha' ri Jes&#250;s chique ri ye rudisc&#237;pulos.</div><div class="s">Tek ri Jes&#250;s xeruc'achojsaj ye lajuj achi'a' ri c'o ri yabil lepra chiquij</div><div class="p"> 11Y tek ri Jes&#250;s ye rachibilan ri ye rudisc&#237;pulos xuchop chic el bey chi nibe pa Jerusalem, xk'ax c'a chiquicojol ri lugar Samaria#17.11 Jn. 4.4. y ri Galilea. 12Y tek xapon pa jun aldea, yec'o c'a ye lajuj achi'a' ri c'o ri yabil lepra chiquij. Ri achi'a' ri' xebec'ulun pe, pero c'anej#17.12 Lv. 13.46. xepa'e' wi apo chare ri Jes&#250;s. 13Y xquichop niquirek apo quichi' chare ri Jes&#250;s y xquibij: Tijonel, tajoyowaj kawech ruma re kabanon, xecha'.</div><div class="p"> 14Y ri Jes&#250;s tek xerutzu' xubij c'a chique: Quixbiyin c'a y je'ic'utu' iwi'#17.14 Lv. 13.2; 14.2; Mt. 8.4. chiquiwech ri sacerdotes, xcha' el ri Jes&#250;s chique. Y tek quichapon c'a el binen riche (rixin) chi nbequic'utu' qui' chiquiwech ri sacerdotes, ri quiyabil xq'uis el chiquij y xech'ajch'ojir c'a. 15Y jun c'a chique ri ye lajuj achi'a' ri', tek xutz'et chi can xc'achojsex wi chare ri ruyabil, riya' xtzolin. Y can nuya' ruk'ij ruc'ojlen#17.15 Sal. 103.1. ri Dios, y can nurek ruchi' chubixic. 16Y tek xapon riq'ui ri Jes&#250;s, xxuque' chuwech y xujupuba' ka ri rupalej c'a pan ulef, y sibilaj c'a numatioxij chare ri Jes&#250;s. Ri achi c'a ri' aj Samaria.#17.16 2 R. 17.24; Jn. 8.48. 17Y ri Jes&#250;s xubij: Ye lajuj c'a ri xec'achoj chare ri quiyabil y xech'ajch'ojir. Y ri beleje' chic, &#191;acuchi (achique) yec'o wi? 18&#191;Can majun chic c'a ri xtzolin ta pe riche (rixin) chi nuya' ruk'ij ruc'ojlen ri Dios? &#191;Xaxu (xaxe) wi re jun achi re' ri ma israelita ta? xcha' ri Jes&#250;s.</div><div class="p"> 19Y ri Jes&#250;s xubij c'a chare ri achi aj Samaria: Cayacatej y cabiyin c'a. Xac'achoj ruma chi can xacukuba' ac'u'x#17.19 Mt. 9.22; Mr. 5.34. wuq'ui, xcha' chare.</div><div class="s">Ri rajawaren ri Dios c'o chic</div><div class="p"> 20Y ri achi'a' fariseos xquic'utuj c'a chare ri Jes&#250;s chi achique tiempo xtoka ri rajawaren ri Dios. Y ri Jes&#250;s xubij c'a chique: Can ma xtinabex ta achique tiempo xtoka ri rajawaren#17.20 Jn. 18.36. ri Dios. 21Y majun c'a xtibin ta chi yare' c'o wawe', o yala' c'o chila', ruma chi ri rajawaren ri Dios c'o#17.21 Jn. 1.26; Ro. 14.17; Col. 1.27. chic chicojol, xcha' ri Jes&#250;s.</div><div class="p"> 22Y Riya' xch'o c'a chique ri ye rudisc&#237;pulos, y xubij: Xque'oka#17.22 Mt. 9.15. c'a ri k'ij tek riyix xtiwajo' chi astape' xaxu (xaxe wi) jun k'ij xtiwajo' xtitz'et ri C'ajolaxel ri xalex chicojol. Pero ma xtitz'et ta. 23Y can yec'o c'a ri xquebin chiwe: Yare' c'o wawe'. Yala' c'o chila'.#17.23 Mt. 24.23; Mr. 13.21; Lc. 21.8; 1 Jn. 4.1. Pero riyix man c'a quixbe ta quiq'ui, ni man c'a chuka' que'itzekelbej ta. 24Ruma tek xtapon ri k'ij chi ri C'ajolaxel ri xalex chicojol xtipe chic jun bey, can xtuben wi c'a achi'el jun coyopa', ri can nusakirisaj ruwech ri caj ruma can nitz'etetej#17.24 1 Ti. 6.15. cuma quinojel ri winek. 25Pero nabey c'o c'a chi nk'axaj na q'uiy tijoj pokonal,#17.25 Lc. 9.22. y c'o c'a chuka' chi yinetzelex cuma ri winek riche (rixin) re tiempo re'. 26Y ri k'ij c'a tek xquipe chic riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol, can xtibanatej#17.26 Mt. 24.37. c'a chuka' achi'el ri xc'ulwachitej pa rutiempo ri No&#233;.#17.26 Gn. 7.22, 23. 27Chupan c'a ri rutiempo ri No&#233;, ri winek ri' xaxu (xaxe) wi c'a chrij ri quiway quic'uya' benak wi ri c&#225;nima, chuka' chi achi'a' chi ixoki' can benak c'a c&#225;nima chrij ri quic'ulanen. Y can c'a que na ri' yetajin chubanic ri winek chupan ri k'ij tek ri No&#233; y ri ye aj pa rachoch xe'oc chupan ri nimalaj barco, y xuchop ri nimalaj k'ekelaj job. Y quinojel ri winek xecom. 28Y can queri' c'a chuka' xc'ulwachitej pa rutiempo ri Lot. Ri winek ri' xaxu (xaxe) wi c'a chrij ri quiway quic'uya' benak wi c&#225;nima, riq'ui ri quilok'oj, ri quic'ayij, ri quitico'n y ri paban tak jay. 29Y ya c'a ri k'ij tek ri Lot y ri ye aj pa rachoch xe'el el pa tinamit Sodoma, xka c'a ca k'ak' y azufre pa ruwi' ri tinamit.#17.29 Gn. 19.16, 24. Can achi'el c'a job xuben tek xka pe ri chicaj, y can quinojel ri winek yec'o chiri' xeq'uis ruma ri k'ak'. 30Y quec'ari' quibanon ri winek chupan ri k'ij tek ri C'ajolaxel ri xalex chicojol xtipe#17.30 Mt. 24.3; Mr. 13.26; Lc. 21.27; 2 Ts. 1.7. chic jun bey, sibilaj c'a ye q'uiy winek ri xa riq'ui ronojel ri c'o quiq'ui benak wi ri c&#225;nima.</div><div class="p"> 31Ri c'o c'a pa ruwi' ri rachoch tek xtibanatej ronojel ri', xa utz chi tanmej el. Y ma tika ta pe riche (rixin) chi ntoc pa rachoch riche (rixin) chi nberuc'ama' pe ri rucosas ri c'o pa jay.#17.31 Mr. 13.15. Y wi c'o c'a chuka' jun ri nisamej pa juyu' chupan ri k'ij ri', ma titzolin ta chic pa rachoch. 32Ruma toka c'a chi'ic'u'x ri xuc'ulwachij#17.32 Gn. 19.26. ri rixjayil ri Lot, tek xporox ri tinamit Sodoma ruma ri Dios. 33Ri can sibilaj c'a nupokonaj#17.33 Mt. 16.25; Jn. 12.25. ri ruc'aslen re wawe' chuwech re ruwach'ulef, ma xtril ta ruc'aslen riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek. Yac'a ri ma nupokonaj ta ri ruc'aslen re wawe' choch'ulef, xtril ri ruc'aslen riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek.</div><div class="p"> 34Y tek riyin xquipe chic jun bey, yac'ari' tek xtibanatej chi yec'o ye ca'i' ye warnek pa jun ch'at, jun xtuc'uex el#17.34 1 Ts. 4.17. y jun ri xticanaj ca. 35Chuka' ye ca'i' ixoki' ri junan yequi'en,#17.35 Mt. 24.41. jun c'a ri xtuc'uex el y jun ri xticanaj ca. 36Y chuka' ye ca'i' achi'a' ri junan yesamej pa juyu', jun c'a ri xtuc'uex el y jun ri xticanaj ca.</div><div class="p"> 37Y tek ri ye rudisc&#237;pulos quic'axan chic ka ri xubij ri Jes&#250;s, xquic'utuj c'a chare: Ajaf, &#191;acuchi (achique) c'a xtic'ulwachitej wi ri queri' ri'? xecha'. Y ri Jes&#250;s xubij c'a chique: Ri ruc'ayewal ri xtuya' ri Dios xtika acuchi (achique) c'o wi ri mac. Can xtibanatej c'a achi'el niquiben ri c'uch. Ruma ri aj xic' tak chicop ri' xabachique lugar c'o wi jun caminek ch'aculaj, chiri' c'a yeka wi,#17.37 Job 39.30. xcha' chique.</div>
 </div>
 </div>
</div>

Y ri Jesús xubij c'a chique ri ye rudiscípulos: Ronojel tiempo can c'o wi c'a ri xtibano chique ri winek riche (rixin) chi yetzak pa mac. Pero juyi' oc ruwech ri nibano chare jun chic winek chi nitzak pa mac. Ruma ri winek ri xbano ri pokon ri', nimalaj ruc'ayewal nipe pa ruwi'. Rumari' xa utz na juba' chi ximon ta jun nimalaj ca' chukul y nbec'ak ca pa mar, que chuwech nuben chare jun co'ol chi nitzak pa mac. Rumari' riyix tichajij c'a ri ic'aslen. Y wi c'o jun awach'alal ri c'o jun pokon nuben chawe, tabij c'a chare chi ma utz ta xuben. Y wi ri nibano pokon chawe noruc'utuj cuybel rumac chawech ruma xtzolin pe ruc'u'x, tacuyu' c'a rumac. Y wi pa jun k'ij wuku' ta mul c'o pokon nuben chawe y chi wuku' mul nitzolin ta pe ruc'u'x y nipe awuq'ui y nubij chawe: Tacuyu' tasacha' numac, nicha' ta; can utz c'a chi nacuy rumac, xcha' ri Jesús.

Y ri apóstoles xquibij c'a chare ri Ajaf Jesús: Tabana' c'a chake chi nikacukuba' más kac'u'x riq'ui ri Dios.
Yac'a ri Ajaf Jesús xubij chique: Xa riq'ui ta nicukuba' juba' ic'u'x riq'ui ri Dios, astape' jun cukbel c'u'x ri xa achi'el jun ti ija'tz riche (rixin) ri mostaza, xa riq'ui ri' can yixcowin wi nibij chare re jun che' ri sicómoro rubi' chi tel el wawe' y tik'ax chupan ri mar riche (rixin) chi nberutica' ri' chiri', y re che' re' can xtunimaj wi itzij.

Y wi c'o ta jun chiwe riyix ri c'o jun rumozo ri rutakon el pa juyu' riche (rixin) chi nisamej riq'ui ri arado o niyuk'un carne'l, ¿la can xu (xe wi) cami tek nitzolin pe, can ya cami ri' xtubij chare: Catoc pa jay, catz'uye' pa mesa y cawa'? Mani. ¿La ma nubij ta cami chare: Tachojmirisaj ri xtintij re wacami tikak'ij, y tachojmirisaj awi' riche (rixin) chi queri' yinanimaj yinawilij pe re yiwa' y yinuc'ya', y can c'a ya tek xiwa' yan riyin, c'ac'ari' xcawa' y xcatuc'ya' riyit? ¿Y numatioxij cami chare ri mozo ruma xuben ri xubij chare? Ma que ta ri'. Y can achi'el ri mozo ri', queri' chuka' riyix. Tek ibanon chic ri samaj ri nubij ri Dios chiwe, tibij: Riyoj yoj mozos ri majun yojc'atzin wi. Ruma xaxu (xaxe) wi ri bin chake, xaxu (xaxe) wi ri' ri xkaben, quixcha', xcha' ri Jesús chique ri ye rudiscípulos.

Y tek ri Jesús ye rachibilan ri ye rudiscípulos xuchop chic el bey chi nibe pa Jerusalem, xk'ax c'a chiquicojol ri lugar Samaria y ri Galilea. Y tek xapon pa jun aldea, yec'o c'a ye lajuj achi'a' ri c'o ri yabil lepra chiquij. Ri achi'a' ri' xebec'ulun pe, pero c'anej xepa'e' wi apo chare ri Jesús. Y xquichop niquirek apo quichi' chare ri Jesús y xquibij: Tijonel, tajoyowaj kawech ruma re kabanon, xecha'.
Y ri Jesús tek xerutzu' xubij c'a chique: Quixbiyin c'a y je'ic'utu' iwi' chiquiwech ri sacerdotes, xcha' el ri Jesús chique. Y tek quichapon c'a el binen riche (rixin) chi nbequic'utu' qui' chiquiwech ri sacerdotes, ri quiyabil xq'uis el chiquij y xech'ajch'ojir c'a. Y jun c'a chique ri ye lajuj achi'a' ri', tek xutz'et chi can xc'achojsex wi chare ri ruyabil, riya' xtzolin. Y can nuya' ruk'ij ruc'ojlen ri Dios, y can nurek ruchi' chubixic. Y tek xapon riq'ui ri Jesús, xxuque' chuwech y xujupuba' ka ri rupalej c'a pan ulef, y sibilaj c'a numatioxij chare ri Jesús. Ri achi c'a ri' aj Samaria. Y ri Jesús xubij: Ye lajuj c'a ri xec'achoj chare ri quiyabil y xech'ajch'ojir. Y ri beleje' chic, ¿acuchi (achique) yec'o wi? ¿Can majun chic c'a ri xtzolin ta pe riche (rixin) chi nuya' ruk'ij ruc'ojlen ri Dios? ¿Xaxu (xaxe) wi re jun achi re' ri ma israelita ta? xcha' ri Jesús.
Y ri Jesús xubij c'a chare ri achi aj Samaria: Cayacatej y cabiyin c'a. Xac'achoj ruma chi can xacukuba' ac'u'x wuq'ui, xcha' chare.

Y ri achi'a' fariseos xquic'utuj c'a chare ri Jesús chi achique tiempo xtoka ri rajawaren ri Dios. Y ri Jesús xubij c'a chique: Can ma xtinabex ta achique tiempo xtoka ri rajawaren ri Dios. Y majun c'a xtibin ta chi yare' c'o wawe', o yala' c'o chila', ruma chi ri rajawaren ri Dios c'o chic chicojol, xcha' ri Jesús.
Y Riya' xch'o c'a chique ri ye rudiscípulos, y xubij: Xque'oka c'a ri k'ij tek riyix xtiwajo' chi astape' xaxu (xaxe wi) jun k'ij xtiwajo' xtitz'et ri C'ajolaxel ri xalex chicojol. Pero ma xtitz'et ta. Y can yec'o c'a ri xquebin chiwe: Yare' c'o wawe'. Yala' c'o chila'. Pero riyix man c'a quixbe ta quiq'ui, ni man c'a chuka' que'itzekelbej ta. Ruma tek xtapon ri k'ij chi ri C'ajolaxel ri xalex chicojol xtipe chic jun bey, can xtuben wi c'a achi'el jun coyopa', ri can nusakirisaj ruwech ri caj ruma can nitz'etetej cuma quinojel ri winek. Pero nabey c'o c'a chi nk'axaj na q'uiy tijoj pokonal, y c'o c'a chuka' chi yinetzelex cuma ri winek riche (rixin) re tiempo re'. Y ri k'ij c'a tek xquipe chic riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol, can xtibanatej c'a chuka' achi'el ri xc'ulwachitej pa rutiempo ri Noé. Chupan c'a ri rutiempo ri Noé, ri winek ri' xaxu (xaxe) wi c'a chrij ri quiway quic'uya' benak wi ri cánima, chuka' chi achi'a' chi ixoki' can benak c'a cánima chrij ri quic'ulanen. Y can c'a que na ri' yetajin chubanic ri winek chupan ri k'ij tek ri Noé y ri ye aj pa rachoch xe'oc chupan ri nimalaj barco, y xuchop ri nimalaj k'ekelaj job. Y quinojel ri winek xecom. Y can queri' c'a chuka' xc'ulwachitej pa rutiempo ri Lot. Ri winek ri' xaxu (xaxe) wi c'a chrij ri quiway quic'uya' benak wi cánima, riq'ui ri quilok'oj, ri quic'ayij, ri quitico'n y ri paban tak jay. Y ya c'a ri k'ij tek ri Lot y ri ye aj pa rachoch xe'el el pa tinamit Sodoma, xka c'a ca k'ak' y azufre pa ruwi' ri tinamit. Can achi'el c'a job xuben tek xka pe ri chicaj, y can quinojel ri winek yec'o chiri' xeq'uis ruma ri k'ak'. Y quec'ari' quibanon ri winek chupan ri k'ij tek ri C'ajolaxel ri xalex chicojol xtipe chic jun bey, sibilaj c'a ye q'uiy winek ri xa riq'ui ronojel ri c'o quiq'ui benak wi ri cánima.
Ri c'o c'a pa ruwi' ri rachoch tek xtibanatej ronojel ri', xa utz chi tanmej el. Y ma tika ta pe riche (rixin) chi ntoc pa rachoch riche (rixin) chi nberuc'ama' pe ri rucosas ri c'o pa jay. Y wi c'o c'a chuka' jun ri nisamej pa juyu' chupan ri k'ij ri', ma titzolin ta chic pa rachoch. Ruma toka c'a chi'ic'u'x ri xuc'ulwachij ri rixjayil ri Lot, tek xporox ri tinamit Sodoma ruma ri Dios. Ri can sibilaj c'a nupokonaj ri ruc'aslen re wawe' chuwech re ruwach'ulef, ma xtril ta ruc'aslen riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek. Yac'a ri ma nupokonaj ta ri ruc'aslen re wawe' choch'ulef, xtril ri ruc'aslen riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek.
Y tek riyin xquipe chic jun bey, yac'ari' tek xtibanatej chi yec'o ye ca'i' ye warnek pa jun ch'at, jun xtuc'uex el y jun ri xticanaj ca. Chuka' ye ca'i' ixoki' ri junan yequi'en, jun c'a ri xtuc'uex el y jun ri xticanaj ca. Y chuka' ye ca'i' achi'a' ri junan yesamej pa juyu', jun c'a ri xtuc'uex el y jun ri xticanaj ca.
Y tek ri ye rudiscípulos quic'axan chic ka ri xubij ri Jesús, xquic'utuj c'a chare: Ajaf, ¿acuchi (achique) c'a xtic'ulwachitej wi ri queri' ri'? xecha'. Y ri Jesús xubij c'a chique: Ri ruc'ayewal ri xtuya' ri Dios xtika acuchi (achique) c'o wi ri mac. Can xtibanatej c'a achi'el niquiben ri c'uch. Ruma ri aj xic' tak chicop ri' xabachique lugar c'o wi jun caminek ch'aculaj, chiri' c'a yeka wi, xcha' chique.

Listen to San Lucas 17