Mazatec, Jalapa de Díaz: Éhe̱n Nti̱a̱ná. New Testament

Éhe̱n Nti̱a̱ná.

Nkjin ṉkjún maha xu̱ta̱ xi kama mjehe̱ nga k'u̱ét'a ch'ich'in xu̱ju̱n ni xi kama a̱jinni̱, xi nkú ts'ín tsakúyani̱ já xi tunku̱n kikiehe niu̱ santaha nga tuts'ihi̱n ni ko̱ xi kik'a̱i̱ xáha̱ nga y'éni̱jmí ée̱n. Kui nga ko̱ ta̱ an, nda̱ xinkjíán Teofi̱lo̱, kingjasjáíya sisihinna xi nkú ts'ín niba tuts'i̱hi̱n ra̱ ngayjee̱ niu̱, ko̱ b'a̱ mana nga nda tjín nga k'uet'á ch'ich'ihin ni xu'bi̱. B'a̱ títs'ian tu̱ xi b'a̱ ts'ín cha̱ kixi̱ sisihinni ni xi tsinchiyáí.

Ni̱stjin nga tsatéxuma nda̱ rei̱ Herode̱ a̱nte Judea̱, ta̱ y'ejña nku nda̱ na̱'mi xi kik'in Zacaria̱ xi y'aha̱ ra̱ ntje̱he̱ nda̱ na̱'mi Abia̱. Ko̱ Isabel xi chju̱úhu̱n maha, kui xi y'aha̱ ra̱ ntje̱he̱ Aaron. Nga joo̱ na̱xu̱ tsincha nginku̱n Nti̱a̱ná. Najmi tjín xi ka̱ma ts'i̱ínnijéhe̱ ra̱ tsa mí nihi, a̱t'aha̱ i̱ncha ts'íntjusun ngayjee̱ éhe̱n Nti̱a̱ná ko̱ kju̱a̱téxumaha̱ Nti̱a̱ná. Tu̱nga najmi tjíhín ra̱ ntí, a̱t'aha̱ nti̱ Isabel ko̱ ja chá ṉkjún nga joo̱.
Nk'ie nga tjíhi̱n nda̱ na̱'mi Zacaria̱ nginku̱n Nti̱a̱ná xi nkú ts'ín tje̱he̱n ra̱ ntje̱he̱ xi nkú ts'ín tíjñaha̱ já na̱'miu̱, kui kikanéhe̱ nga kju̱a̱s'en a̱nte nkjúhu̱n ni̱nku̱ xi má nga k'u̱éti ni xi sinjne̱. Ngayjee̱ xu̱ta̱ na̱nti̱o̱ kabincha na̱tsin ni̱nku̱ nga tíi̱ncha nchja̱ko̱ Nti̱a̱ná nk'ie nga títi ni xi sinjne̱.
Tu̱ kama chjihí ra̱ Zacaria̱ nku ntítsjehe̱ Nti̱a̱ná xi kabasinjñat'a nga kixi̱hi̱ na̱chan xi má nga s'etísun ni xi sinjne̱. I̱xí b'a̱há kamaha̱ Zacaria̱ nk'ie nga kikie ntítsjee̱ ko̱ tu̱ ni xí kitsankjúhún. Tu̱nga b'a̱há kitsú ntítsjee̱:
—Ji Zacaria̱, najmi tu̱ binkjuin. A̱t'aha̱ Nti̱a̱ná ja tsasínñjuhu̱ ni xi tsinchihi̱. Isabel xi chji̱íhi̱n maha tsjáhi nku ntíx'i̱n, ko̱ Jua t'et'aihi̱ ntíu̱. 'Yún s'e̱hi kju̱a̱tsjo ko̱ nkjin xu̱ta̱ xi ta̱ s'e̱he̱ kju̱a̱tsjo nk'ie nga tsín ntíhi̱, a̱t'aha̱ kui xi chánka ka̱ma nginku̱n Nti̱a̱ná. Najmi k'úí binu̱ ko̱ ta̱ ndaha xán. Tséjihi̱n ra̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ kintehe̱ ni nga tsín.
’Ts'i̱ín nga nkjin ṉkjún xu̱ta̱ xi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱ ts'i̱ínk'ótjiyak'un ngáha Nti̱a̱ná xi Nti̱a̱ha̱ maha. Kui xi tjun kj'u̱a̱í ko̱ s'e̱jñajihi̱n Espiri̱tu̱hu̱ ko̱ nga'yúhu̱n Nti̱a̱ná xi nkúhu nda̱ profeta̱ Elia̱ nk'ie. Kui xi ts'i̱ínk'óntjaiya ani̱ma̱ha̱ xi tí'mi na̱'mi tu̱ xi ts'i̱íntjoho ntíhi̱. Ko̱ ts'i̱ínk'óntjaiya ani̱ma̱ha̱ xu̱ta̱ xi ndjá tjíntuyáha̱ tu̱ xi na̱xu̱ ka̱mankjihi̱n ra̱ xi nkú ts'ín na̱xu̱ mankjihi̱n xu̱ta̱ xi na̱xu̱ tjíma nginku̱n Nti̱a̱ná. B'a̱ ts'ín k'u̱éndaha nku na̱xi̱nantá xi tjíndaha̱ yjoho̱ nk'ie nga ts'i̱ínkjáíhi̱n Nti̱a̱ná.
A̱s'a̱i b'a̱ kitsú Zacaria̱ nga kingjásjaiyaha̱ ntítsjee̱:
—¿Nkú ts'ín skuehena nga kju̱axi̱ ni xi tí'miní? A̱t'aha̱ ja chá ṉkján ko̱ ta̱chju̱únna̱ ja ta̱ tjín ṉkjúhu̱n nú.
B'a̱ kitsú ntítsjee̱:
—An xi 'mina Gabriel. An xi tíi̱jña nginku̱n Nti̱a̱ná. Kan'e nibána xi má nga kuinchjako̱ho ko̱ nga xínyaha én nda tsu xu'bi̱. Nd'a̱i̱ ka̱ma ni̱ma̱i ko̱ najmi ta̱ ka̱ma chu̱bahani santa nkúhu nga ku̱i̱tjusun én xi kuaxihin, a̱t'aha̱ najmi kuas'ejihin énna̱. Kui xi ku̱i̱tjusun ni̱stjin xi tjíhin nga ku̱i̱tjusun.
Máha xu̱ta̱ na̱nti̱o̱, kabincha na̱tsiu̱n nga tíkuyáha̱ Zacaria̱. Kis'enta̱ha̱ ra̱ a̱t'aha̱ tíb'andayaha̱ Zacaria̱ a̱ya nkjúhu̱n ni̱nku̱. Tu̱nga nk'iehé nga tsitju yo̱, najmi ta̱ kama kinchja̱ko̱ho xu̱to̱. A̱s'a̱i i̱ncha kamankjihi̱n xu̱to̱ nga tjín ni xi kikie Zacaria̱ a̱ya nkjúhu̱n ni̱nku̱, a̱t'aha̱ tu̱ ntsjahá títs'ínchjén nga tínchja̱. J'a ni̱stjiu̱n ko̱ tu̱ nku b'a̱há ts'ín y'ejña ni̱ma̱. Nk'ie nga ja kama ndju̱ú xáha̱, a̱s'a̱i ngji ngáha ni'yaha.
A̱skahan kik'a ntí Isabel, chju̱úhu̱n Zacaria̱. Un sá kamaha̱ nga najmi tsitju ni'yaha̱ ta̱chjúu̱n. B'i̱ kitsú: “B'a̱ kits'ínko̱na Nti̱a̱ná tu̱ xi najmi ta̱ ch'on ts'ín ku̱a̱se̱hena xu̱ta̱.”

Nk'ie nga j'a jun sá, a̱s'a̱i kits'ínkji Nti̱a̱ná ntítsje Gabriel nanki Nazaret, nanki xi tíjñajihi̱n a̱nte Galilea̱. Nku én ngjiko̱ho̱ ntítsjee̱ nku ta̱kjín xu̱nkú xi 'mi Maria̱, xi ja tjíndako̱ho̱ nga ku̱i̱xanko̱ nda̱ xi 'mi Kuse, xi ntje̱he̱ nda̱ rei̱ David y'aha̱ ra̱. Jas'en ntítsjee̱ má tíjña ta̱kjíu̱n ko̱ b'i̱ kitsúhu̱:
—Antahi. Tse ṉkjún kju̱a̱nda xi tí'ba̱i̱hi. Nda ṉkjún ts'ín basehi Nti̱a̱ná.
Nk'ie nga kikie Maria̱ ntítsjee̱ ko̱ nga kint'é niu̱, i̱xí b'a̱há kamaha̱ ko̱ kingjásjaiyaha̱ yjoho̱ nkú tsuhu̱ ra̱ kju̱a̱suniñoo̱. A̱s'a̱i b'a̱há ta̱ kitsú ngáha ntítsjee̱:
—Ji Maria̱, najmi tu̱ binkjuin. Kju̱a̱ndaha̱ Nti̱a̱ná títsjáhi. Nd'a̱i̱ nku ntí ch'a̱i̱, nku ntíx'i̱n s'e̱jñahi. Jesu k'úét'aihi̱ ntíu̱. Kui xi nku nda̱ chánka ka̱ma ko̱ Ntíhi̱ Nti̱a̱ná xi tíjña nk'a ján k'úíhi̱n. Nti̱a̱ná ts'i̱ín nga kui xi ka̱ma nda̱ rei̱ xi nkúhu nda̱ rei̱ David, a̱t'aha̱ kui xi ntje̱he̱ David. Ku̱a̱téxumaha̱ na̱xi̱nantá xi y'aha̱ ra̱ ntje̱he̱ Jacob santaha tu̱ nkjéhé ni ko̱ najmi tjín xi ka̱ma kjé'aha̱ xáha̱ nga ku̱a̱téxuma.
B'a̱ kitsú Maria̱ nga kingjásjaiyaha̱ ntítsjee̱:
—¿Nkú ts'ín ku̱i̱tjusuhun ni xu'bi̱? A̱t'aha̱ najmi kje̱ tjínna x'i̱n.
B'a̱ kitsú ntítsjee̱:
—Espiri̱tu̱ Santo̱ ni̱bajenk'úhin ko̱ nga'yúhu̱n Nti̱a̱ná xi tíjña nk'a ján k'u̱é'mako̱ho ri nk'íéhe̱n. Kui kju̱a̱ha nga Ntíhi̱ Nti̱a̱ná k'úíhin ntí je xi tsíu̱n. Isabel xi na̱ xinki̱ maha ja ta̱ y'a nku ntí, ndaha tsa ja chá. Na̱ xi nti̱ kitsú xu̱ta̱ jun sá ja tjíhi̱n nd'a̱i̱. Nti̱a̱ná bi najmi tjíhi̱n ni xi najmi maha̱ ts'ín.
A̱s'a̱i b'a̱ kitsú Maria̱:
—An xi na̱ musu̱hu̱ Nti̱a̱ná. B'a̱ katumana xi nkú nga kuakixínní.
Nk'ie nga b'a̱ kitsú Maria̱, a̱s'a̱i ngji ngáha ntítsjee̱.

Kui ni̱stjiu̱n y'énda yjoho̱ Maria̱ ko̱ ngji ki̱tsa̱ ki̱tsa̱ nku nanki i̱chí xi tíjñajihi̱n a̱sunntu tje̱nki̱ xi tjín a̱nte Judea̱. A̱s'a̱i jas'en ni'yaha̱ Zacaria̱ ko̱ kikjaniñaha̱ Isabel. Nk'ie nga kint'é Isabel kju̱a̱suniñaha̱ Maria̱, kits'ín ni̱yá ntí xi y'a ko̱ j'aitsejíhi̱n ra̱ Isabel Espiri̱tu̱ Santo̱. A̱s'a̱i 'yún kinchja̱ Isabel nga b'a̱ kitsú:
—A̱jihi̱n ngayjehe̱ jmichjíu̱n 'yún nda kits'ínko̱ sahi Nti̱a̱ná ji ko̱ 'yún nda kits'ínko̱ ntí xi kich'ai. Tu̱nga, ¿yáhá ni an nga na̱aha̱ Chá Nti̱a̱na̱ kj'uaisehena? A̱t'aha̱ nk'ie nga kuant'e kju̱a̱suniñahi̱, i̱xí kuats'ín ni̱yá tsjoho̱ ntína̱ a̱ya ka̱nts'á. Á b'a̱ ndaha ri ji xi kis'ejihin ri nga tjíhin nga ku̱i̱tjusun én xi kitsúhi Nti̱a̱ná.
A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Maria̱:
A b'a̱ 'yún chánkaha Nti̱a̱ná títsu ani̱ma̱na̱.
Títs'intsjoho̱ Nti̱a̱ná xi kunna.
A̱t'aha̱ xi batéxumana kik'axki̱hina an xi kinte tje̱n.
Nd'a̱i̱ ko̱ santaha tu̱ nkjéhé ni:
“Á b'a̱ nda kits'ínko̱ho ri Nti̱a̱ná”, ku̱i̱tsu̱na xu̱ta̱.
A̱t'aha̱ ni xi i ja kits'ínko̱na xi tjíhi̱n nga'yún.
Nkjún j'áín xi ts'e̱.
Kui xi base ni̱ma̱ha̱ xu̱ta̱ xi benkjúhu̱n,
xu̱ta̱ xi kis'e ko̱ xi tjín ko̱ xi s'e̱.
Tsakúchji nga'yúhu̱n nga kits'ín ni xi i.
Kits'ínndzjoya xu̱ta̱ xi ngak'un b'asje yjoho̱.
Kikjexíhi̱n xáha̱ jmirei̱,
ko̱ ts'asjenk'a xu̱ta̱ x'a̱n.
Kitsjáha̱ ni xi nda xu̱ta̱ xi najmi tjíhi̱n nichine,
ko̱ kits'ínkji tiya xu̱ta̱ nchi̱nóo̱.
Tsasinko̱ xu̱ta̱ Israel xi xu̱ta̱ musu̱hu̱ maha,
j'áítsjehe̱n ko̱ tsase ni̱ma̱ha̱,
xi nkú kitsú títjuhu̱n ntje̱ cháná,
Abraham ko̱ ntje̱ xi s'e̱he̱ a̱skahan.
Jan sá kamaha̱ Maria̱ nga y'ejñako̱ Isabel. A̱skahan kik'óya ni'yaha.

Tsichu ni̱stjin nga tsíhi̱n ntí Isabel. Nku ntíx'i̱n kitsihi̱n. Nk'ie nga kint'é xu̱ta̱ xi tjíntut'á tiñaha̱ ko̱ xu̱ta̱ xinkjín nga Nti̱a̱ná tsase ni̱ma̱ha̱ Isabel, ta̱ tsjo ṉkjún i̱ncha kamaha̱ ko̱ kui. Nk'ie nga tsichu ni̱stjin jihi̱n ntíu̱, ngji ts'íhi̱n ni circuncision ko̱ mjehe̱ xu̱ta̱ nga Zacaria̱ k'úín ntíu̱ xi nkú 'mi na̱'mihi̱. Tu̱nga b'a̱há kitsú na̱aha̱ ntíu̱:
—Najmi. Jua tjíhin nga k'úín.
B'a̱ i̱ncha kitsú xu̱ta̱:
—Tu̱nga najmi tjíhín xu̱ta̱ xinki̱u xi b'a̱ 'miu̱.
A̱s'a̱i kingjásjaiyaha̱ na̱'mihi̱ ntíu̱ mí j'áíhin xi mjehe̱ k'u̱ét'a. Tsanki Zacaria̱ nku yáte i̱chí ko̱ b'i̱ ts'ín y'ét'a: “Jua k'úín”, kitsú. Kama nkjúhu̱n ngayjee̱ xu̱ta̱ xi tíi̱ncha yo̱. Ta̱ kuihi chu̱bo̱ kama kinchja̱ ngáha Zacaria̱ ko̱ kik'atuts'i̱n nga kits'íntsjoho̱ Nti̱a̱ná. Kitsankjún ngayjee̱ xu̱ta̱ xi tjín tiña a̱ndai ni'yaha̱ ko̱ kinchja̱ni̱jmíyaha ni xi kamoo̱ xu̱ta̱ xi tjíntu ngayjee̱ a̱sunntu tje̱nki̱ xi tjín a̱nte Judea̱. Ngayjee̱ xu̱ta̱ xi kint'é niu̱ y'éjintak'un ko̱ b'i̱ i̱ncha kitsú ani̱ma̱ha̱:
—¿Yá xi ka̱ma ntíu̱ nga ka̱ma chá?
A̱t'aha̱ nga'yúhu̱n Nti̱a̱ná tíjñajihi̱n.

J'aitsejíhi̱n ra̱ Espiri̱tu̱ Santo̱ Zacaria̱, na̱'mihi̱ ntíu̱. Kits'ínkinchja̱ha̱ xi nkúhu nku nda̱ profeta̱ nga b'i̱ kitsú:
¡Kan'etsjoho̱ Nti̱a̱ná xi Nti̱a̱ha̱ xu̱ta̱ Israel,
a̱t'aha̱ j'ai ts'ín nda̱íhi̱ xu̱ta̱ xi ts'e̱!
Ja kits'ín nibá nku xi tjíhi̱n nga'yún, kui xi ts'i̱ínk'ankiná,
nku xi y'aha̱ ra̱ ntje̱he̱ David, nda̱ xi kint'é'éhe̱n Nti̱a̱ná.
Kui ni xi kinchja̱ ni̱stjin nk'ie,
nga kits'ínkinchja̱ já profeta̱ha̱.
Kitsú nga k'u̱a̱sjejinná a̱jihi̱n já kontra̱ná,
a̱jihi̱n nga'yúhu̱n ngayjee̱ já xi unkiená.
Kitsú nga ku̱a̱se̱ ni̱ma̱ha̱ ntje̱ cháná,
nga najmi ts'i̱ínchaya ni nda xi y'énda nk'ie.
Kitsúya kixi̱hi̱ Abraham xi ntje̱ cháná maha,
nga ts'i̱ín nda̱íná a̱jihi̱n já kontra̱ná,
tu̱ xi najmi ku̱i̱nkjúhunná nga ku̱i̱nú'yá'éhe̱én,
nga je ko̱ na̱xu̱ ku̱i̱ntsu̱ba̱á nginku̱n ngayjee̱ ni̱stjinná.
Ko̱ ji, ntí i̱chína̱,
ji xi k'úíhin nda̱ profeta̱ha̱ Nti̱a̱ná xi tíjña nk'a ján.
A̱t'aha̱ ji xi k'úín títjuihi̱n Nda̱ Nti̱a̱ná,
ji xi k'úéndai ni̱yáha̱.
Ku̱a̱kúchjihi̱ xu̱ta̱ xi ts'e̱ yá xi ts'i̱ínk'ankihi̱,
nga ka̱ma ndyjat'aha̱ ngatitsuhu̱n.
Chánka kju̱a̱ni̱ma̱ tak'uhu̱n Nti̱a̱ná,
xi nkú ts'ín ma chji ts'íu̱ nga nibá ma see̱n,
tu̱ xi ts'i̱ín ndzjehe̱n ra̱ xu̱ta̱ xi tjíntu má jyuu̱n,
má tje̱n nk'íéhe̱n ngabayoo̱,
tu̱ xi tsjáni̱yáhaná nkú ts'ín ku̱i̱ntsu̱ba̱jián kju̱a̱jyu.
Ntíu̱ tu̱ nku kisáhá ko̱ kama nkjink'un. A̱nte kixiu̱ y'ejña santa nkúhu nga tsichu ni̱stjin nga tsakúchjihi̱ yjoho̱ xu̱ta̱ Israel.

Listen to Xu̱ju̱n xi y'ét'a Luca̱ 1