Luka ULONGOZI
ULONGOZI
Chitabu cha Mbuli yedi chiwandikwe ni Luka ni chimwenga mwe vitabu vine mwe Lagano Hya chiya chikutamwila wikazi wa Yesu Kulisito. Chila chimwenga mwe ivyo chetangwa “Mbuli,” kugamba “Mbuli Yedi” Vya wandikagwa ni Matayo na Mako na Luka na Yohana, Yesu eze kubanika. Naho Luka suyo uyodu awandike lugano lwo wikazi wa Yesu, mna awandikaga naho mwe mbuli wadamanyaga wasigilwa wa Yesu eze abanike no kuuyuka kwakwe, chitabu chikwitangwa Ntendwa za Wasigilwa. Hahana amanyize pwilili chipindi icho Mbuli yedi iwandikwe ni Luka chawandikagwa hegu ni kuhi chawandikagwa, mna wasomile walozize wazumila kugamba mafani chawandikagwa mo mhilimo wa milongo mfungate. 70 AD
(Eze elekwe Yesu) Mta kuwandika ni Luka, yudya endaga tabibu mkulu. Isila ivyo awandike na ulongi ajeseze walagisa kugamba endaga mntu mmanyi. Luka nakaunga awandike jejeje milosi yo wikazi wa Yesu, akalavyanya mwe sila ivyo vintu vilaile, chani kugamba watuhu wadahe kumanya kulaila mo kukisoma (Luka 1:1-3). Hendaga Myahudi (Wako 4:10-14) naho awandikaga mwe sila kugaba wantu sawo Wayahudi wadaha kukombaganya. Vino ni pwilili mwe sila idya alongile mwe mazwela ya Wayahudi (Luka 1:8).
Chitabu cha Mbuli yedi iwandikwe ni Luka chaliganisa ne vitabu vya Matayo na Mako, kwaviya vya vyatambalisa vintu iviya mwe sila iyo vyaligana. Mgati mwe vitabu vitatu, Luka alavya mbuli zilozize mo kwelekwa kwa Yohana Mta kubatiza. Luka naho atambalisa kulekeilwa (sula 3:3, 11:4, 17:3-4, 23:34, 24:47) na malombezo (sula 3:21, 5:16, 6:12, 11:1-12, 22:32).
Vimndani
Mwe sula ya 1:1-4, Luka alonga Mbuli yawe na kutambalisa vilekile akawandika ichitabu icho.
Akaheza atamalisa ukwelekwa kwa Yesu naivyo amalanyagwa mwe ndima (1:14-21:38),
Mwe ntendele nkulu mbuli yedi isigale (4:14-1:8). Luka alonga mwe ndima idya Yesu adamanyaga, vitendese mpituko adamanye na mbuli ahinyize.
Mo udumo, mwe zisula zimbili (22-24), katambalisa ivyo Yesu abanike, kuhambwa, na kuuyuka kwakwe.
Currently Selected:
Luka ULONGOZI: ZiBT
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
© The Word For The World and Pioneer Bible Translators, 2014