Mateo 13
13
Iginsumat an Pananglitan Mahitungod han Magsarabod
(Mc. 4:1-9; Lc. 8:4-8)
1Hito manta nga adlaw binmaya hi Jesus han balay, ngan kinmadto ha tabi han lanaw, diin linmingkod hiya hin pagtutdo. 2Duro hin kadamo han mga tawo nga nag-alirong ha iya, sanglit sinmakay hiya hin sakayan ngan didto linmingkod hiya, samtang an mga tawo nagkatukdaw ha baybayon. 3Ginmamit hiya hin mga pananglitan hin pagtutdo ha ira.
“May usa ka tawo nga kinmadto ha uma hin pagsabod. 4Han pagsabod niya han binhe, may-ada nahulog ha dalan, ngan inmabot in mga tamsi ngan pinanuktok an mga binhe. 5Nagkahuglog an iba nga binhe ngada hin batoon nga dapit nga manipis la an tuna. Nanurok dayon kay manipis man la an tuna. 6Kundi han pagsirak na han adlaw, pinasoan adto nga bag-o nga mga tanom, ngan nagkalalaya dayon kay waray man makapanggamot hin maupay. 7Nagkahuglog an iba nga binhe ngada hin tunokon nga kabanwaan; pagtubo han kabanwaan natabonan an mga tanom. 8Kundi may nagkahuglog nga mga binhe ngada hin maupay nga tuna, ngan namunga: may-ada namunga hin 100 ka pilo, 60 ka pilo an iba, ngan an iba 30 ka pilo.”
9Ngan sinmiring hi Jesus, “Sanglit pamati kamo, kon may-ada niyo durunggan!”
Iginsumat an Tuyo han mga Pananglitan
(Mc. 4:10-12; Lc. 8:9-10)
10Dinmaop kan Jesus an mga tinun-an ngan nagpakiana ha iya, “Kay ano ngan nagamit ka man hin mga pananglitan kon nagyayakan ka ha ira?”
11Binmaton hiya, “Iginhatag ha iyo an paghibaro han mga tinago han Ginhadian han langit, kundi waray ini ihatag ha ira. 12Kay an may-ada na tatagan pa, basi mamay-ada niya labaw pa han iya kinahanglan; kundi an tawo nga waray, kukuhaon, bisan ngani an gutiay nga aada ha iya. 13Amo ini an katadongan han akon paggamit hin mga pananglitan kon nagyayakan ako ha ira: kay natan-aw hira, kundi diri nakakakita, ngan namamati hira, kundi diri nakakabati o nakakasabot. 14Sanglit iginpahinungod ha ira an panagna ni Isaias:
‘Bisan unanhon niyo hin pamati;
diri kamo makakasabot;
bisan unanhon niyo pagtinan-aw,
diri kamo makakakita,
15kay matig-a an ulo hini nga mga tawo,
ngan ira ginsagpo an ira mga talinga,
ngan ginpiyong an ira mga mata.
Kay diri hira buot makakita,
ngan diri hira buot makabati,
kay bangin kon makasabot hira,
makabalik hira ha akon, nasiring an Dyos,
ngan tatambalon ko hira.’
16“Kundi kamo, hin kapalaran niyo! Kay nakakakita an iyo mga mata ngan nakakabati an iyo mga durunggan. 17Tigamni ini: damo nga mga manaragna ngan damo nga mga tawo han Dyos in karuyag pagkita han iyo kinikita, kundi waray hira makakita, ngan karuyag pagbati han iyo hinbatian kundi waray hira makabati.
Iginsaysay ni Jesus an Pananglitan han Magsarabod
(Mc. 4:13-20; Lc. 8:11-15)
18“Sanglit pamati ngan hibaroi niyo an kahulogan han pananglitan han magsarabod. 19Adton nakabati han mensahe mahitungod han Ginhadian sugad hira han binhe nga nahulog ha dalan, kundi waray makasabot hini. Inmabot an Yawa ngan gin-agaw an iginsabod dida ha ira. 20An binhe nga nahulog ha batoon nga tuna, amo an mga tawo nga nakarawat nga malipayon han mensahe ha pakakabati nira hini. 21Kundi waray ini makagamot hin maupay dida ha ira, ngan diri nag-iiha. Sanglit ha pag-aabot hin mga kakurian ngan mga kasakitan tungod han mensahe, nabaya dayon hira. 22An binhe nga nahulog ha tunokon nga kabanwaan amo an mga tawo nga namamati han mensahe, kundi nalulumos ini nga mensahe han mga kabaraka mahitungod hini nga kinabuhi ngan han paghigugma han mga manggad, ngan diri hira nabunga. 23Ngan an binhe nga iginpugas ha maupay nga tuna amo an mga tawo nga namamati ngan nakakasabot han mensahe. Namumunga hira, may nabunga hin 100 ka pilo, 60 ka pilo an iba, ngan an iba, 30 ka pilo.”
Iginsumat ni Jesus an Pananglitan Mahitungod han mga Banwa
24Naghimangraw liwat hi Jesus ha ira hin lain nga pananglitan: “An Ginhadian han langit sugad hin tawo nga nagsabod hin maupay nga binhe ha iya uma. 25Usa ka gab-i, han nangangaturog na an ngatanan, kinmadto an kaaway ngan nagsabod hin mga liso hin banwa tampo han mga humay, ngan linmakat hiya. 26Han pagtubo na han mga tanom ngan pagtikang na panguhay, tinmubo liwat an mga banwa. 27An mga surugoon kinmadto han agaron hin pagpakiana ha iya, ‘Agaron, diri ba maupay nga binhe an iginsabwag mo ha imo uma? Diin man tikang an mga banwa?’ 28‘Usa nga kaaway an nagbuhat hini,’ binmaton hiya. Nagpakiana hira ha iya, ‘Karuyag ba nimo nga panggaboton namon an mga banwa?’ 29Binmaton hiya, ‘Ayaw! Kay bangin ha paggabot niyo han mga banwa mahiupod an iba nga humay. 30Pabay-i niyo nga tumubo an humay ngan an banwa ngada han pag-ani, kay sisidngon ko na la an mga mag-arani: gabota anay niyo an mga banwa, pamutka niyo, ngan sunoga; katapos, tiroka an humay ngan isulod ha akon kamalig.’”
Iginsumat an Pananglitan Mahitungod han Liso hin Mustasa
(Mc. 4:30-32; Lc. 13:18-19)
31-32Naghimangraw liwat hi Jesus ha ira hin lain nga pananglitan: “An Ginhadian han langit sugad hin liso hin mustasa. Kinukuha ini hin usa ka tawo ngan iginpupugas ha iya uma. Amo ini an gigutiayi han ngatanan nga liso, kundi kon natubo na, nahihimo nga gidadakoi han ngatanan nga mga tanom. Nahihimo ini nga kahoy, ngan napakada an katamsihan ngan nagsasalag dida han iya mga sanga.”
Iginsumat an Pananglitan Mahitungod han Patubo
(Lc. 13:20-21)
33Naghimangraw liwat hi Jesus ha ira hin lain pa nga pananglitan: “An Ginhadian han langit sugad hin patubo. Kinukuha ini hin babaye ngan iginmamasa ha usa ka takos nga harina, tubtob han pagtubo han bug-os nga minasa.”
Nagamit hi Jesus hin mga Pananglitan
(Mc. 4:33-34)
34Ginmamit hi Jesus hin mga pananglitan pagsumat hini ngatanan nga mga butang ha mga tawo; waray hiya maghimangraw hin bisan ano ha ira nga diri pinaagi hin pananglitan. 35Ginbuhat niya ini basi matuman an iginsiring han manaragna:
“Magamit ako hin mga pananglitan
kon magyayakan ako ha ira,
pagsusumatan ko hira hin mga butang
nga waray pa nira hibaroi tikang mahimo an kalibutan.”
Iginsaysay ni Jesus an Pananglitan Mahitungod han mga Banwa
36Niyan binmaya hi Jesus han mga tawo ngan sinmakob hin balay. Hinmarani ha iya an iya mga tinun-an, ngan nagsiring ha iya; “Sumati daw kami han kahulogan han pananglitan han mga banwa ha uma.”
37Binmaton hi Jesus, “An Anak han Tawo amo an tawo nga nagpugas han maupay nga binhe; 38an kalibutan amo an uma; an mga tawo nga sakop han Ginhadian amo an maupay nga binhe; an mga tawo nga sakop han Yawa amo an mga banwa. 39Ngan an Yawa ngahaw amo an kaaway nga nagsabwag han mga banwa. An katapos han kalibutan amo an pag-ani; ngan an mga anghel amo an mga mag-arani. 40Sugad nga gintitirok an mga banwa ngan ginsusunog ha kalayo, amo man ini ha katapos han kalibutan. 41Magsusugo an Anak han Tawo han iya mga anghel, ngan titirokon nira tikang han iya Ginhadian an ngatanan nga nakadarahig han mga tawo hin pakasala ngan an ngatanan nga magbuhat hin maraot, 42ngan ilalabog hira ngadto han naglalaga nga hudno. Magtatangis hira didto ngan manliligot an ira mga ngipon. 43Niyan, masanag an mga tawo han Dyos pareho han adlaw didto han Ginhadian han Amay nira. Sanglit pamati, kon may-ada niyo mga durunggan!
Iginsumat an Pananglitan Mahitungod han Tinago nga Manggad
44“An Ginhadian han langit sugad hin tinago nga manggad didto hin uma. Nahinabo nga hin-agian ini hin usa ka tawo, ngan iya liwat ini ginlubong. Duro an iya kalipay, ngan malakat hiya hin pagbaligya han ngatanan niya nga mga butang, ngan unina, mabalik hiya ngan papaliton niya an uma.
Iginsumat an Pananglitan Mahitungod han Perlas
45“An Ginhadian han langit sugad liwat hin usa ka tawo nga namimiling hin makaruruyag nga mga perlas. 46Kon nakakaagi hiya hin usa nga talagsaon la an kaanyag, nalakat hiya ngan iginbabaligya an ngatanan niya nga mga butang, ngan pinapalit niya an perlas.
Iginsumat an Pananglitan Mahitungod han Pukot
47“An Ginhadian han langit sugad liwat hin pukot nga gintunod ha lanaw, nga nakadakop hin magkalainlain nga isda. 48Kon puno na an pukot, binubutong an pukot han mga mangirisda ngadto ha baybayon, ngan nalingkod hira hin pagpili han mga isda: isinusulod an mag-upay nga isda ha ira mga alat ngan ilinalabog an waray pulos. 49Pareho hini an mahinanabo ha katapos han kalibutan: magawas an mga anghel ngan paglalainon an magraot nga mga tawo tikang han mga mag-upay 50ngan ilalabog hira ngadto han naglalaga nga hudno. Mananangis hira didto ngan manliligot an ira mga ngipon.
May Bag-o ngan Daan nga mga Kamatuoran
51“Nakasabot ba kamo hini nga mga butang?” nagpakiana hi Jesus ha ira.
“Oo,” nagbaton hira.
52Ngan nagsiring hiya, “Sanglit karuyag sidngon hini nga an tagsa nga magturutdo han Balaod nga nahihimo nga tinun-an han Ginhadian han Langit sugad hiya hin tagbalay nga nakuha hin bag-o ngan daan nga mga butang tikang han iya hirimosan.”
Ginsalikway hi Jesus Didto ha Nazaret
(Mc. 6:1-6; Lc. 4:16-30)
53Kahuman ni Jesus pagsumat hini nga mga pananglitan, binmaya hiya hadto nga dapit, 54ngan inmuli ngadto han iya kalugaringon nga bungto. Nagtutdo hiya didto ha ira sinagoga, ngan nahipausa an nagpakabati ha iya, “Diin man niya kuhaa in sugad nga kinaadman?” nagpakiana hira. “Gin-unan-o niya hin pagbuhat han mga milagro? 55Diri ba hiya an anak han panday? Diri ba hi Maria an iroy niya ngan diri ba hira Santiago, Jose, Simon, ug Judas an iya kabugtoan? 56Diri ba nag-uukoy dinhe an iya kabugtoan nga kababayen-an? Diin man kuhaa niya ini ngatanan?” 57Sanglit ginsalikway hiya nira.
Nagsiring hi Jesus ha ira: “Gintatahod in manaragna bisan diin gawas han iya kalugaringon nga bungto ngan han iya kalugaringon nga panimalay.” 58Waray hiya pagbuhat didto hin damo nga mga milagro kay waray man nira pagtoo.
Currently Selected:
Mateo 13: MBBSAM
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Baraan nga Biblia © Philippine Bible Society, 1984
Mateo 13
13
Iginsumat an Pananglitan Mahitungod han Magsarabod
(Mc. 4:1-9; Lc. 8:4-8)
1Hito manta nga adlaw binmaya hi Jesus han balay, ngan kinmadto ha tabi han lanaw, diin linmingkod hiya hin pagtutdo. 2Duro hin kadamo han mga tawo nga nag-alirong ha iya, sanglit sinmakay hiya hin sakayan ngan didto linmingkod hiya, samtang an mga tawo nagkatukdaw ha baybayon. 3Ginmamit hiya hin mga pananglitan hin pagtutdo ha ira.
“May usa ka tawo nga kinmadto ha uma hin pagsabod. 4Han pagsabod niya han binhe, may-ada nahulog ha dalan, ngan inmabot in mga tamsi ngan pinanuktok an mga binhe. 5Nagkahuglog an iba nga binhe ngada hin batoon nga dapit nga manipis la an tuna. Nanurok dayon kay manipis man la an tuna. 6Kundi han pagsirak na han adlaw, pinasoan adto nga bag-o nga mga tanom, ngan nagkalalaya dayon kay waray man makapanggamot hin maupay. 7Nagkahuglog an iba nga binhe ngada hin tunokon nga kabanwaan; pagtubo han kabanwaan natabonan an mga tanom. 8Kundi may nagkahuglog nga mga binhe ngada hin maupay nga tuna, ngan namunga: may-ada namunga hin 100 ka pilo, 60 ka pilo an iba, ngan an iba 30 ka pilo.”
9Ngan sinmiring hi Jesus, “Sanglit pamati kamo, kon may-ada niyo durunggan!”
Iginsumat an Tuyo han mga Pananglitan
(Mc. 4:10-12; Lc. 8:9-10)
10Dinmaop kan Jesus an mga tinun-an ngan nagpakiana ha iya, “Kay ano ngan nagamit ka man hin mga pananglitan kon nagyayakan ka ha ira?”
11Binmaton hiya, “Iginhatag ha iyo an paghibaro han mga tinago han Ginhadian han langit, kundi waray ini ihatag ha ira. 12Kay an may-ada na tatagan pa, basi mamay-ada niya labaw pa han iya kinahanglan; kundi an tawo nga waray, kukuhaon, bisan ngani an gutiay nga aada ha iya. 13Amo ini an katadongan han akon paggamit hin mga pananglitan kon nagyayakan ako ha ira: kay natan-aw hira, kundi diri nakakakita, ngan namamati hira, kundi diri nakakabati o nakakasabot. 14Sanglit iginpahinungod ha ira an panagna ni Isaias:
‘Bisan unanhon niyo hin pamati;
diri kamo makakasabot;
bisan unanhon niyo pagtinan-aw,
diri kamo makakakita,
15kay matig-a an ulo hini nga mga tawo,
ngan ira ginsagpo an ira mga talinga,
ngan ginpiyong an ira mga mata.
Kay diri hira buot makakita,
ngan diri hira buot makabati,
kay bangin kon makasabot hira,
makabalik hira ha akon, nasiring an Dyos,
ngan tatambalon ko hira.’
16“Kundi kamo, hin kapalaran niyo! Kay nakakakita an iyo mga mata ngan nakakabati an iyo mga durunggan. 17Tigamni ini: damo nga mga manaragna ngan damo nga mga tawo han Dyos in karuyag pagkita han iyo kinikita, kundi waray hira makakita, ngan karuyag pagbati han iyo hinbatian kundi waray hira makabati.
Iginsaysay ni Jesus an Pananglitan han Magsarabod
(Mc. 4:13-20; Lc. 8:11-15)
18“Sanglit pamati ngan hibaroi niyo an kahulogan han pananglitan han magsarabod. 19Adton nakabati han mensahe mahitungod han Ginhadian sugad hira han binhe nga nahulog ha dalan, kundi waray makasabot hini. Inmabot an Yawa ngan gin-agaw an iginsabod dida ha ira. 20An binhe nga nahulog ha batoon nga tuna, amo an mga tawo nga nakarawat nga malipayon han mensahe ha pakakabati nira hini. 21Kundi waray ini makagamot hin maupay dida ha ira, ngan diri nag-iiha. Sanglit ha pag-aabot hin mga kakurian ngan mga kasakitan tungod han mensahe, nabaya dayon hira. 22An binhe nga nahulog ha tunokon nga kabanwaan amo an mga tawo nga namamati han mensahe, kundi nalulumos ini nga mensahe han mga kabaraka mahitungod hini nga kinabuhi ngan han paghigugma han mga manggad, ngan diri hira nabunga. 23Ngan an binhe nga iginpugas ha maupay nga tuna amo an mga tawo nga namamati ngan nakakasabot han mensahe. Namumunga hira, may nabunga hin 100 ka pilo, 60 ka pilo an iba, ngan an iba, 30 ka pilo.”
Iginsumat ni Jesus an Pananglitan Mahitungod han mga Banwa
24Naghimangraw liwat hi Jesus ha ira hin lain nga pananglitan: “An Ginhadian han langit sugad hin tawo nga nagsabod hin maupay nga binhe ha iya uma. 25Usa ka gab-i, han nangangaturog na an ngatanan, kinmadto an kaaway ngan nagsabod hin mga liso hin banwa tampo han mga humay, ngan linmakat hiya. 26Han pagtubo na han mga tanom ngan pagtikang na panguhay, tinmubo liwat an mga banwa. 27An mga surugoon kinmadto han agaron hin pagpakiana ha iya, ‘Agaron, diri ba maupay nga binhe an iginsabwag mo ha imo uma? Diin man tikang an mga banwa?’ 28‘Usa nga kaaway an nagbuhat hini,’ binmaton hiya. Nagpakiana hira ha iya, ‘Karuyag ba nimo nga panggaboton namon an mga banwa?’ 29Binmaton hiya, ‘Ayaw! Kay bangin ha paggabot niyo han mga banwa mahiupod an iba nga humay. 30Pabay-i niyo nga tumubo an humay ngan an banwa ngada han pag-ani, kay sisidngon ko na la an mga mag-arani: gabota anay niyo an mga banwa, pamutka niyo, ngan sunoga; katapos, tiroka an humay ngan isulod ha akon kamalig.’”
Iginsumat an Pananglitan Mahitungod han Liso hin Mustasa
(Mc. 4:30-32; Lc. 13:18-19)
31-32Naghimangraw liwat hi Jesus ha ira hin lain nga pananglitan: “An Ginhadian han langit sugad hin liso hin mustasa. Kinukuha ini hin usa ka tawo ngan iginpupugas ha iya uma. Amo ini an gigutiayi han ngatanan nga liso, kundi kon natubo na, nahihimo nga gidadakoi han ngatanan nga mga tanom. Nahihimo ini nga kahoy, ngan napakada an katamsihan ngan nagsasalag dida han iya mga sanga.”
Iginsumat an Pananglitan Mahitungod han Patubo
(Lc. 13:20-21)
33Naghimangraw liwat hi Jesus ha ira hin lain pa nga pananglitan: “An Ginhadian han langit sugad hin patubo. Kinukuha ini hin babaye ngan iginmamasa ha usa ka takos nga harina, tubtob han pagtubo han bug-os nga minasa.”
Nagamit hi Jesus hin mga Pananglitan
(Mc. 4:33-34)
34Ginmamit hi Jesus hin mga pananglitan pagsumat hini ngatanan nga mga butang ha mga tawo; waray hiya maghimangraw hin bisan ano ha ira nga diri pinaagi hin pananglitan. 35Ginbuhat niya ini basi matuman an iginsiring han manaragna:
“Magamit ako hin mga pananglitan
kon magyayakan ako ha ira,
pagsusumatan ko hira hin mga butang
nga waray pa nira hibaroi tikang mahimo an kalibutan.”
Iginsaysay ni Jesus an Pananglitan Mahitungod han mga Banwa
36Niyan binmaya hi Jesus han mga tawo ngan sinmakob hin balay. Hinmarani ha iya an iya mga tinun-an, ngan nagsiring ha iya; “Sumati daw kami han kahulogan han pananglitan han mga banwa ha uma.”
37Binmaton hi Jesus, “An Anak han Tawo amo an tawo nga nagpugas han maupay nga binhe; 38an kalibutan amo an uma; an mga tawo nga sakop han Ginhadian amo an maupay nga binhe; an mga tawo nga sakop han Yawa amo an mga banwa. 39Ngan an Yawa ngahaw amo an kaaway nga nagsabwag han mga banwa. An katapos han kalibutan amo an pag-ani; ngan an mga anghel amo an mga mag-arani. 40Sugad nga gintitirok an mga banwa ngan ginsusunog ha kalayo, amo man ini ha katapos han kalibutan. 41Magsusugo an Anak han Tawo han iya mga anghel, ngan titirokon nira tikang han iya Ginhadian an ngatanan nga nakadarahig han mga tawo hin pakasala ngan an ngatanan nga magbuhat hin maraot, 42ngan ilalabog hira ngadto han naglalaga nga hudno. Magtatangis hira didto ngan manliligot an ira mga ngipon. 43Niyan, masanag an mga tawo han Dyos pareho han adlaw didto han Ginhadian han Amay nira. Sanglit pamati, kon may-ada niyo mga durunggan!
Iginsumat an Pananglitan Mahitungod han Tinago nga Manggad
44“An Ginhadian han langit sugad hin tinago nga manggad didto hin uma. Nahinabo nga hin-agian ini hin usa ka tawo, ngan iya liwat ini ginlubong. Duro an iya kalipay, ngan malakat hiya hin pagbaligya han ngatanan niya nga mga butang, ngan unina, mabalik hiya ngan papaliton niya an uma.
Iginsumat an Pananglitan Mahitungod han Perlas
45“An Ginhadian han langit sugad liwat hin usa ka tawo nga namimiling hin makaruruyag nga mga perlas. 46Kon nakakaagi hiya hin usa nga talagsaon la an kaanyag, nalakat hiya ngan iginbabaligya an ngatanan niya nga mga butang, ngan pinapalit niya an perlas.
Iginsumat an Pananglitan Mahitungod han Pukot
47“An Ginhadian han langit sugad liwat hin pukot nga gintunod ha lanaw, nga nakadakop hin magkalainlain nga isda. 48Kon puno na an pukot, binubutong an pukot han mga mangirisda ngadto ha baybayon, ngan nalingkod hira hin pagpili han mga isda: isinusulod an mag-upay nga isda ha ira mga alat ngan ilinalabog an waray pulos. 49Pareho hini an mahinanabo ha katapos han kalibutan: magawas an mga anghel ngan paglalainon an magraot nga mga tawo tikang han mga mag-upay 50ngan ilalabog hira ngadto han naglalaga nga hudno. Mananangis hira didto ngan manliligot an ira mga ngipon.
May Bag-o ngan Daan nga mga Kamatuoran
51“Nakasabot ba kamo hini nga mga butang?” nagpakiana hi Jesus ha ira.
“Oo,” nagbaton hira.
52Ngan nagsiring hiya, “Sanglit karuyag sidngon hini nga an tagsa nga magturutdo han Balaod nga nahihimo nga tinun-an han Ginhadian han Langit sugad hiya hin tagbalay nga nakuha hin bag-o ngan daan nga mga butang tikang han iya hirimosan.”
Ginsalikway hi Jesus Didto ha Nazaret
(Mc. 6:1-6; Lc. 4:16-30)
53Kahuman ni Jesus pagsumat hini nga mga pananglitan, binmaya hiya hadto nga dapit, 54ngan inmuli ngadto han iya kalugaringon nga bungto. Nagtutdo hiya didto ha ira sinagoga, ngan nahipausa an nagpakabati ha iya, “Diin man niya kuhaa in sugad nga kinaadman?” nagpakiana hira. “Gin-unan-o niya hin pagbuhat han mga milagro? 55Diri ba hiya an anak han panday? Diri ba hi Maria an iroy niya ngan diri ba hira Santiago, Jose, Simon, ug Judas an iya kabugtoan? 56Diri ba nag-uukoy dinhe an iya kabugtoan nga kababayen-an? Diin man kuhaa niya ini ngatanan?” 57Sanglit ginsalikway hiya nira.
Nagsiring hi Jesus ha ira: “Gintatahod in manaragna bisan diin gawas han iya kalugaringon nga bungto ngan han iya kalugaringon nga panimalay.” 58Waray hiya pagbuhat didto hin damo nga mga milagro kay waray man nira pagtoo.
Currently Selected:
:
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Baraan nga Biblia © Philippine Bible Society, 1984