Mateo 27
27
Gindara hi Jesus ngadto kan Pilato
(Mc. 15:1; Lc. 23:1-2; Jn. 18:28-32)
1Timprano pa han aga nagsarabot na an ngatanan nga mga puno han kapadian ngan katigurangan han mga Judiyo kon uunanhon nira hin pagpatay kan Jesus. 2Ginggapos nira hiya, gindara, ngan igintubyan kan Pilato, an gobernador nga Romano.
Naghikog hi Judas
(Buh. 1:18-19)
3Han pakasabot ni Judas, an malingo, nga ira hi Jesus papatayon, nagbasol hiya ngan igin-oli an 30 ka salapi nga sensilyo ngadto han mga puno han kapadian ngan katigurangan han mga Judiyo. 4Nagsiring hiya, “Nakasala ako kay akon igintubyan ha kamatayon an tawo nga waray sala!”
Binmaton hira, “Ano man an amon labot hini? Imo na ito baratonon!”
5Ipinilak ni Judas an kwarta ngadto han ruwang han Templo ngan ginmawas hiya. Katapos, linmakat hiya ngan naghikog.
6Ginpurot han mga puno han kapadian an kwarta ngan sinmiring hira, “Kwarta ini nga naunongan hin kinabuhi, ngan supak han aton Balaod nga ini ibutang didto han hiriposan han Templo.” 7Ira ginkatarangdoan nga gamiton an kwarta hin pagpalit han Uma han Maghirimo hin Daba, basi himoon nga lubnganan hin mga lumalangyaw. 8Sanglit ginngaranan an uma nga “Uma hin Dugo” ngada yana nga adlaw.
9Sanglit natuman an iginsiring ni Jeremias nga manaragna: “Ginkuha nira an 30 ka bug-os nga salapi, an ginkatangdoan han mga tawo han Israel hin pagpalit ha iya, 10ngan ginamit nira hin pagpalit han uma han maghirimo hin daba, sumala han sugo ha akon han Ginoo.”
Ginpakianhan hi Jesus ni Pilato
(Mc. 15:2-5; Lc. 23:3-5; Jn. 18:33-38)
11Tinmindog hi Jesus ha atubangan han gobernador nga Romano ngan ginpakianhan hiya. “Ikaw ba an hadi han mga Judiyo?”
“Imo ito ginyakan,” nagbaton hi Jesus. 12Kundi waray hiya magbaton han mga sumbong han mga puno han kapadian ngan katigurangan.
13Sanglit nagsiring hi Pilato ha iya, “Diri ka ba nabati han ngatanan nga ira sumbong ha imo?”
14Kundi waray gud hi Jesus magbaton bisan na man la usa ka pulong, sanglit duro gud an paghipausa han gobernador.
Ginhukman hi Jesus nga Patayon
(Mc. 15:6-15; Lc. 23:13-25; Jn. 18:39–19:16)
15Kada Pyesta han Paglabay may batasan han gobernador hin pagbuhi hin bisan hin-o nga priso nga pangaroon han mga tawo. 16Hadto nga panahon may kilala kaupay nga preso nga Jesus Barabas an ngaran. 17Sanglit han pagkatirok na han mga tawo, nagpakiana hi Pilato ha ira, “Hin-o man an iyo karuyag nga akon buhian? Hi Jesus Barabas ba o hi Jesus nga ginngangaranan nga Cristo?” 18Nasayod hi Pilato nga igintubyan nira hi Jesus ha iya tungod la hin kaawa.
19Han nalingkod hi Pilato didto han hukmanan, ginpatugonan hiya han iya asawa nga nasiring: “Ayaw gud paghilabot hito nga tawo nga waray sala, kay kagab-i, pinaagi hin inop, nag-antos ako hin duro tungod ha iya.”
20Ginhugay han mga puno han kapadian ngan katigurangan an mga tawo nga pangaroon nira kan Pilato nga buhian niya hi Barabas ngan patayon hi Jesus. 21Kundi ginpakianhan hira han gobernador, “Hin-o man hini nga duha an iyo karuyag nga akon buhian?”
“Hi Barabas!” nagbaton hira.
22“Kon sugad, ano man an akon bubuhaton kan Jesus nga ginngangaranan nga Cristo?” nagpakiana hi Pilato ha ira.
Nagbaton hira ngatanan, “Igraysang hiya ha kros!”
23Kundi nagpakiana hi Pilato, “Ano nga sala an iya nabuhat?”
Ngan hira ha makusog nga tingog nagdurungan hin paggoliat, “Igraysang hiya ha kros!”
24Han pakasabot ni Pilato nga kawang la an pagpadayon, ngan bangin la mahinabo in kasamok, kinmuha hiya hin tubig, naghunaw hiya ha atubangan han mga tawo, ngan nagsiring, “Waray ko labot han kamatayon hini nga tawo! Iyo ini karuyag!”
25Binmaton an ngatanan nga mga tawo, “Kami ngan han amon mga anak an mabaton han kamatayon hini nga tawo!”
26Niyan ginbuhian ni Pilato hi Barabas, iginpalatob niya hi Jesus, ngan igintubyan hiya ha ira basi igraysang ha kros.
Gin-intrimisan hi Jesus han mga Sondalo
(Mc. 15:16-20; Jn. 19:2-3)
27Niyan gindara hi Jesus han mga sondalo ni Pilato ngadto han palasyo han gobernador ngan gin-alirongan hiya han bug-os nga hugpo han mga sondalo. 28Ginlubasan hiya han iya panapton ngan ginsul-otan hiya hin hilawig nga pula nga bado. 29Naghimo hira hin tunokon nga korona, iginbutang ini ha iya ulo, ngan ginpakapot hin sipak ha iya tuo nga kamot. Nagluhodluhod hira ha atubangan niya ngan nag-ooyan-oyan hira ha iya, “Mabuhi an hadi han mga Judiyo!” sinmiring hira. 30Ginludhan hiya ngan kinuha nira an sipak han iya kamot ngan ginbalbag an iya ulo. 31Kahuman na nira pag-oyan-oyan ha iya, ginlubas nira an hilawig nga bado, iginsul-ot an iya kalugaringon nga panapton, ngan gindara hiya ha gawas basi igraysang ha kros.
Iginraysang hi Jesus ha Kros
(Mc. 15:21-32; Lc. 23:26-43; Jn. 19:17-27)
32Han tigawas na hira han bungto, iginkatapo nira in tawo nga ginngaranan kan Simon nga taga Cirene, ngan ginpirit ini hiya nira hin pagpas-an han kros ni Jesus. 33Inmabot hira ha usa nga dapit nga ginngangaranan nga Golgota, nga an kahulogan, “An Dapit han Klabera.” 34Didto gintagan nira hi Jesus hin bino nga sinaktan hin apdo basi niya imnon. Kundi han pakatilaw ni Jesus, waray hiya uminom.
35Niyan iginraysang hiya nira ha kros ngan ginbahinbahin nira an iya mga panapton pinaagi hin ripa. 36Pagkatapos, linmingkod hira ngan ginbantayan nira hiya. 37Iginpaskin nira ha igbaw han iya ulo an sinurat nga sumbong kontra ha iya: “Amo ini hi Jesus, an hadi han mga Judiyo.” 38Ngan iginraysang liwat nira ha kros in duha nga mga tulisan upod kan Jesus, an usa ha iya tuo ngan an usa ha iya wala.
39An mga tawo nga nangangagi nagpilingpiling han ira ulo ngan nagyubit kan Jesus hin pagsiring, 40“Ikaw man ngay-an an magruruba han Templo ngan magtitindog liwat hini sulod hin tulo ka adlaw! Pagtalwas na ha imo ngahaw kon Anak ka manggud han Dyos! Lusad dida ha kros!”
41Ha amo man nga paagi ginyubitan hiya han mga puno han kapadian, han mga magturutdo han Balaod, ngan han katigurangan nga nasiring: 42“Gintalwas niya an iba, kundi diri hiya nakakatalwas han iya kalugaringon! Diri ba hiya amo an hadi han Israel? Kon lumusad hiya yana ha kros, matoo kita ha iya! 43Nasarig hiya han Dyos ngan nasiring nga amo hiya an Anak han Dyos. Kitaon ta kon karuyag man han Dyos hin pagtalwas ha iya yana!”
44Bisan pa ngani an mga tulisan nga iginraysang upod ha iya nagbiaybiay ha iya.
Namatay hi Jesus
(Mc. 15:33-41; Lc. 23:44-49; Jn. 19:28-30)
45Han pagka-udto, nagsirom an bug-os nga tuna sulod hin tulo ka oras. 46Han mga alas tres na, ginmoliat hi Jesus hin dako nga tingog, “Eli, Eli, lema sabachthani?” nga an karuyag sidngon, “Dyos ko, Dyos ko, kay ano nga ginpabay-an mo ako?”
47Nakabati ha iya an iba nga mga tawo nga nagkakatukdaw didto ngan nagsiring hira, “Nagtatawag hiya kan Elias!” 48Dinmalagan dayon in usa ha ira, kinmuha hin espongha nga hinumog hin bino, igintaod ini ha kataposan hin sipak, ngan iginhungit ngadto kan Jesus hin pagpainom ha iya.
49Kundi nagsiring an iba, “Hulat anay, kikitaon ta kon kumanhi manggud hi Elias hin pagtalwas ha iya!”
50Hin makusog nga tingog ginmuliat hi Jesus, ngan nabunosan hiya han iya kinabuhi.
51Tigda la nga nagisi ha butnga an biray han Templo, tikang ha igbaw ngadto ha ubos. Nabay-og an tuna, nagkabubuka an mga bato, 52nagkaabre an mga lubnganan, ngan damo nga mga patay na nga magtinuohon han Dyos an nabanhaw. 53Ginmawas hira han mga lubnganan; ngan katapos mabanhaw hi Jesus, kinmadto hira han Syudad nga Baraan, ngan didto hinkit-an hira hin damo nga mga tawo.
54Nahadlok an kapitan ngan an mga sondalo nga kaupod niya nga nagbabantay kan Jesus, han pag-abat nira han linog ngan pagkita nira han ngatanan nga nahinabo. Nagsiring hira, “Matuod gud nga hiya amo an Anak han Dyos!”
55Damo in kababayen-an nga nagkikinita tikang ha hirayo. Nagsinunod ini hira kan Jesus tikang pa ha Galilea, ngan nagbulig ha iya. 56Upod ha ira, amo hira Maria Magdalena, Maria nga iroy nira Santiago ug Jose, ngan an asawa ni Sebedeo.
Iginlubong hi Jesus
(Mc. 15:42-47; Lc. 23:50-56; Jn. 19:38-42)
57Han kulopay na, inmabot in usa nga taga-Arimatea nga ginngaranan kan Jose. Usa hiya nga tinun-an ni Jesus. 58Nakigkita hiya kan Pilato ngan gin-aro niya an lawas ni Jesus. Nagsugo hi Pilato nga ihatag an lawas kan Jose. 59Sanglit gindara ni Jose an lawas ngan ginputos hin bag-o nga taklap nga lino. 60Iginbutang ini niya didto han iya kalugaringon nga lubnganan nga bag-o pa la nga gin-ukab dida hin bato. Niyan ginpakaliding niya in dako nga bato ngadto han ganggang hin pagtakop han porta han lubnganan, ngan linmakat hiya. 61Nakadto hira Maria Magdalena ngan an usa pa nga Maria, nalingkod ha atubangan han lubnganan.
Ginbantayan an lubnganan
62Han pagkasunod nga adlaw, nga amo an Adlaw nga Iparahuway, nakigkita kan Pilato an mga puno han kapadian ngan an mga Parisiyo, 63ngan nagsiring hira, “Nahinunumdom kami nga han buhi pa adto nga buwaon, nagsiring hiya, ‘Mababanhaw ako katapos hin tulo ka adlaw.’ 64Sanglit pabantayi hin maupay an lubnganan tubtob han ikatulo ka adlaw, basi diri makakadto an iya mga tinun-an pagkawat ha iya, ngan katapos, igpabantog nira ha mga tawo nga nabanhaw hiya. Ini nga orhe nga buwa labaw pa hin kamaraot kay han syahan.”
65Ngan nagsiring hi Pilato ha ira, “Kuha kamo hin magbarantay ngan pabantayi ha iya hin maupay an lubnganan.”
66Sanglit nagkalakat hira ngan basi masiguro nga waray gud maglabot han lubnganan, ira gintimrehan an lubnganan, ngan ginpabantayan pa.
Currently Selected:
Mateo 27: MBBSAM
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Baraan nga Biblia © Philippine Bible Society, 1984
Mateo 27
27
Gindara hi Jesus ngadto kan Pilato
(Mc. 15:1; Lc. 23:1-2; Jn. 18:28-32)
1Timprano pa han aga nagsarabot na an ngatanan nga mga puno han kapadian ngan katigurangan han mga Judiyo kon uunanhon nira hin pagpatay kan Jesus. 2Ginggapos nira hiya, gindara, ngan igintubyan kan Pilato, an gobernador nga Romano.
Naghikog hi Judas
(Buh. 1:18-19)
3Han pakasabot ni Judas, an malingo, nga ira hi Jesus papatayon, nagbasol hiya ngan igin-oli an 30 ka salapi nga sensilyo ngadto han mga puno han kapadian ngan katigurangan han mga Judiyo. 4Nagsiring hiya, “Nakasala ako kay akon igintubyan ha kamatayon an tawo nga waray sala!”
Binmaton hira, “Ano man an amon labot hini? Imo na ito baratonon!”
5Ipinilak ni Judas an kwarta ngadto han ruwang han Templo ngan ginmawas hiya. Katapos, linmakat hiya ngan naghikog.
6Ginpurot han mga puno han kapadian an kwarta ngan sinmiring hira, “Kwarta ini nga naunongan hin kinabuhi, ngan supak han aton Balaod nga ini ibutang didto han hiriposan han Templo.” 7Ira ginkatarangdoan nga gamiton an kwarta hin pagpalit han Uma han Maghirimo hin Daba, basi himoon nga lubnganan hin mga lumalangyaw. 8Sanglit ginngaranan an uma nga “Uma hin Dugo” ngada yana nga adlaw.
9Sanglit natuman an iginsiring ni Jeremias nga manaragna: “Ginkuha nira an 30 ka bug-os nga salapi, an ginkatangdoan han mga tawo han Israel hin pagpalit ha iya, 10ngan ginamit nira hin pagpalit han uma han maghirimo hin daba, sumala han sugo ha akon han Ginoo.”
Ginpakianhan hi Jesus ni Pilato
(Mc. 15:2-5; Lc. 23:3-5; Jn. 18:33-38)
11Tinmindog hi Jesus ha atubangan han gobernador nga Romano ngan ginpakianhan hiya. “Ikaw ba an hadi han mga Judiyo?”
“Imo ito ginyakan,” nagbaton hi Jesus. 12Kundi waray hiya magbaton han mga sumbong han mga puno han kapadian ngan katigurangan.
13Sanglit nagsiring hi Pilato ha iya, “Diri ka ba nabati han ngatanan nga ira sumbong ha imo?”
14Kundi waray gud hi Jesus magbaton bisan na man la usa ka pulong, sanglit duro gud an paghipausa han gobernador.
Ginhukman hi Jesus nga Patayon
(Mc. 15:6-15; Lc. 23:13-25; Jn. 18:39–19:16)
15Kada Pyesta han Paglabay may batasan han gobernador hin pagbuhi hin bisan hin-o nga priso nga pangaroon han mga tawo. 16Hadto nga panahon may kilala kaupay nga preso nga Jesus Barabas an ngaran. 17Sanglit han pagkatirok na han mga tawo, nagpakiana hi Pilato ha ira, “Hin-o man an iyo karuyag nga akon buhian? Hi Jesus Barabas ba o hi Jesus nga ginngangaranan nga Cristo?” 18Nasayod hi Pilato nga igintubyan nira hi Jesus ha iya tungod la hin kaawa.
19Han nalingkod hi Pilato didto han hukmanan, ginpatugonan hiya han iya asawa nga nasiring: “Ayaw gud paghilabot hito nga tawo nga waray sala, kay kagab-i, pinaagi hin inop, nag-antos ako hin duro tungod ha iya.”
20Ginhugay han mga puno han kapadian ngan katigurangan an mga tawo nga pangaroon nira kan Pilato nga buhian niya hi Barabas ngan patayon hi Jesus. 21Kundi ginpakianhan hira han gobernador, “Hin-o man hini nga duha an iyo karuyag nga akon buhian?”
“Hi Barabas!” nagbaton hira.
22“Kon sugad, ano man an akon bubuhaton kan Jesus nga ginngangaranan nga Cristo?” nagpakiana hi Pilato ha ira.
Nagbaton hira ngatanan, “Igraysang hiya ha kros!”
23Kundi nagpakiana hi Pilato, “Ano nga sala an iya nabuhat?”
Ngan hira ha makusog nga tingog nagdurungan hin paggoliat, “Igraysang hiya ha kros!”
24Han pakasabot ni Pilato nga kawang la an pagpadayon, ngan bangin la mahinabo in kasamok, kinmuha hiya hin tubig, naghunaw hiya ha atubangan han mga tawo, ngan nagsiring, “Waray ko labot han kamatayon hini nga tawo! Iyo ini karuyag!”
25Binmaton an ngatanan nga mga tawo, “Kami ngan han amon mga anak an mabaton han kamatayon hini nga tawo!”
26Niyan ginbuhian ni Pilato hi Barabas, iginpalatob niya hi Jesus, ngan igintubyan hiya ha ira basi igraysang ha kros.
Gin-intrimisan hi Jesus han mga Sondalo
(Mc. 15:16-20; Jn. 19:2-3)
27Niyan gindara hi Jesus han mga sondalo ni Pilato ngadto han palasyo han gobernador ngan gin-alirongan hiya han bug-os nga hugpo han mga sondalo. 28Ginlubasan hiya han iya panapton ngan ginsul-otan hiya hin hilawig nga pula nga bado. 29Naghimo hira hin tunokon nga korona, iginbutang ini ha iya ulo, ngan ginpakapot hin sipak ha iya tuo nga kamot. Nagluhodluhod hira ha atubangan niya ngan nag-ooyan-oyan hira ha iya, “Mabuhi an hadi han mga Judiyo!” sinmiring hira. 30Ginludhan hiya ngan kinuha nira an sipak han iya kamot ngan ginbalbag an iya ulo. 31Kahuman na nira pag-oyan-oyan ha iya, ginlubas nira an hilawig nga bado, iginsul-ot an iya kalugaringon nga panapton, ngan gindara hiya ha gawas basi igraysang ha kros.
Iginraysang hi Jesus ha Kros
(Mc. 15:21-32; Lc. 23:26-43; Jn. 19:17-27)
32Han tigawas na hira han bungto, iginkatapo nira in tawo nga ginngaranan kan Simon nga taga Cirene, ngan ginpirit ini hiya nira hin pagpas-an han kros ni Jesus. 33Inmabot hira ha usa nga dapit nga ginngangaranan nga Golgota, nga an kahulogan, “An Dapit han Klabera.” 34Didto gintagan nira hi Jesus hin bino nga sinaktan hin apdo basi niya imnon. Kundi han pakatilaw ni Jesus, waray hiya uminom.
35Niyan iginraysang hiya nira ha kros ngan ginbahinbahin nira an iya mga panapton pinaagi hin ripa. 36Pagkatapos, linmingkod hira ngan ginbantayan nira hiya. 37Iginpaskin nira ha igbaw han iya ulo an sinurat nga sumbong kontra ha iya: “Amo ini hi Jesus, an hadi han mga Judiyo.” 38Ngan iginraysang liwat nira ha kros in duha nga mga tulisan upod kan Jesus, an usa ha iya tuo ngan an usa ha iya wala.
39An mga tawo nga nangangagi nagpilingpiling han ira ulo ngan nagyubit kan Jesus hin pagsiring, 40“Ikaw man ngay-an an magruruba han Templo ngan magtitindog liwat hini sulod hin tulo ka adlaw! Pagtalwas na ha imo ngahaw kon Anak ka manggud han Dyos! Lusad dida ha kros!”
41Ha amo man nga paagi ginyubitan hiya han mga puno han kapadian, han mga magturutdo han Balaod, ngan han katigurangan nga nasiring: 42“Gintalwas niya an iba, kundi diri hiya nakakatalwas han iya kalugaringon! Diri ba hiya amo an hadi han Israel? Kon lumusad hiya yana ha kros, matoo kita ha iya! 43Nasarig hiya han Dyos ngan nasiring nga amo hiya an Anak han Dyos. Kitaon ta kon karuyag man han Dyos hin pagtalwas ha iya yana!”
44Bisan pa ngani an mga tulisan nga iginraysang upod ha iya nagbiaybiay ha iya.
Namatay hi Jesus
(Mc. 15:33-41; Lc. 23:44-49; Jn. 19:28-30)
45Han pagka-udto, nagsirom an bug-os nga tuna sulod hin tulo ka oras. 46Han mga alas tres na, ginmoliat hi Jesus hin dako nga tingog, “Eli, Eli, lema sabachthani?” nga an karuyag sidngon, “Dyos ko, Dyos ko, kay ano nga ginpabay-an mo ako?”
47Nakabati ha iya an iba nga mga tawo nga nagkakatukdaw didto ngan nagsiring hira, “Nagtatawag hiya kan Elias!” 48Dinmalagan dayon in usa ha ira, kinmuha hin espongha nga hinumog hin bino, igintaod ini ha kataposan hin sipak, ngan iginhungit ngadto kan Jesus hin pagpainom ha iya.
49Kundi nagsiring an iba, “Hulat anay, kikitaon ta kon kumanhi manggud hi Elias hin pagtalwas ha iya!”
50Hin makusog nga tingog ginmuliat hi Jesus, ngan nabunosan hiya han iya kinabuhi.
51Tigda la nga nagisi ha butnga an biray han Templo, tikang ha igbaw ngadto ha ubos. Nabay-og an tuna, nagkabubuka an mga bato, 52nagkaabre an mga lubnganan, ngan damo nga mga patay na nga magtinuohon han Dyos an nabanhaw. 53Ginmawas hira han mga lubnganan; ngan katapos mabanhaw hi Jesus, kinmadto hira han Syudad nga Baraan, ngan didto hinkit-an hira hin damo nga mga tawo.
54Nahadlok an kapitan ngan an mga sondalo nga kaupod niya nga nagbabantay kan Jesus, han pag-abat nira han linog ngan pagkita nira han ngatanan nga nahinabo. Nagsiring hira, “Matuod gud nga hiya amo an Anak han Dyos!”
55Damo in kababayen-an nga nagkikinita tikang ha hirayo. Nagsinunod ini hira kan Jesus tikang pa ha Galilea, ngan nagbulig ha iya. 56Upod ha ira, amo hira Maria Magdalena, Maria nga iroy nira Santiago ug Jose, ngan an asawa ni Sebedeo.
Iginlubong hi Jesus
(Mc. 15:42-47; Lc. 23:50-56; Jn. 19:38-42)
57Han kulopay na, inmabot in usa nga taga-Arimatea nga ginngaranan kan Jose. Usa hiya nga tinun-an ni Jesus. 58Nakigkita hiya kan Pilato ngan gin-aro niya an lawas ni Jesus. Nagsugo hi Pilato nga ihatag an lawas kan Jose. 59Sanglit gindara ni Jose an lawas ngan ginputos hin bag-o nga taklap nga lino. 60Iginbutang ini niya didto han iya kalugaringon nga lubnganan nga bag-o pa la nga gin-ukab dida hin bato. Niyan ginpakaliding niya in dako nga bato ngadto han ganggang hin pagtakop han porta han lubnganan, ngan linmakat hiya. 61Nakadto hira Maria Magdalena ngan an usa pa nga Maria, nalingkod ha atubangan han lubnganan.
Ginbantayan an lubnganan
62Han pagkasunod nga adlaw, nga amo an Adlaw nga Iparahuway, nakigkita kan Pilato an mga puno han kapadian ngan an mga Parisiyo, 63ngan nagsiring hira, “Nahinunumdom kami nga han buhi pa adto nga buwaon, nagsiring hiya, ‘Mababanhaw ako katapos hin tulo ka adlaw.’ 64Sanglit pabantayi hin maupay an lubnganan tubtob han ikatulo ka adlaw, basi diri makakadto an iya mga tinun-an pagkawat ha iya, ngan katapos, igpabantog nira ha mga tawo nga nabanhaw hiya. Ini nga orhe nga buwa labaw pa hin kamaraot kay han syahan.”
65Ngan nagsiring hi Pilato ha ira, “Kuha kamo hin magbarantay ngan pabantayi ha iya hin maupay an lubnganan.”
66Sanglit nagkalakat hira ngan basi masiguro nga waray gud maglabot han lubnganan, ira gintimrehan an lubnganan, ngan ginpabantayan pa.
Currently Selected:
:
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Baraan nga Biblia © Philippine Bible Society, 1984