San Mateo 13

Parábola del sembrador

1Ngaa ni̱ güi daj ni̱ gahui Jesús hueꞌ daj ganꞌanj ga̱ne sij duꞌua laguna xa̱chij. 2Ni̱ ganahuin yuꞌ nico ni ngüi̱ rian sij. Ngaa ni̱ gatúj sij chruhua ꞌngo̱ rio̱ chéj rian nnee ganꞌanj ga̱ne sij. Ni̱ niquinꞌ daranꞌ ni ngüi̱ niꞌyaj ni sij duꞌua laguna daj. 3Ni̱ nani sij gaꞌi̱ cuento digyán sij rian ni ngüi̱. Ni̱ gataj sij:

―Gahui ꞌngo̱ tsínj ganꞌanj da̱gamanꞌ ca̱n. 4Ni̱ ngaa dagamanꞌ sij, ni̱ guinij do̱j ca̱n daj chruhua chrej aj. Ni̱ gaꞌna̱ꞌ gue̱ xataj, ni̱ xa xúꞌ ca̱n daj. 5Ni̱ guinij do̱j ca̱n rian yoꞌój yej rian nitaj nico yoꞌój nu̱n. Ni̱ chiraꞌ yoo̱ ca̱n daj. Daj si nitaj si hua nico yoꞌój rian yej daj. 6Sani̱ ngaa gahui güi gurununj, ni̱ gaca coj daj, guiꞌyaj nnán. Daj si nitaj yaꞌa̱ siu̱. Ni̱ ganaco̱ ráꞌyanj coj daj. 7Ni̱ gayu do̱j ca̱n scanij tanj. Ni̱ gachrij yoo̱ tanj. Hué dan ni̱ gane̱ coj daj, guiꞌyaj tanj. 8Ni̱ gayu do̱j ca̱n ango yoꞌój sa̱ꞌ. Ni̱ gayu sa̱ꞌ ca̱n. Ni̱ ꞌngo̱ coj gahui ꞌngo̱ ciento ca̱n. Ni̱ ango coj gahui hua̱ꞌnij xia ca̱n. Ni̱ ángo coj gahui co̱ chiꞌ ca̱n daj.

9’Sisi̱ nu̱n chraquíj re̱ꞌ, ni̱ gu̱nun re̱ꞌ nej aj. ―Daj gataj Jesús gunun ni ngüi̱.

Propósito de las parábolas

10Hué dan ni̱ gahuin ni̱chrunꞌ ni tsínj nicoꞌ Jesús rian síꞌ. Ni̱ nachínj snanꞌanj ni sij síꞌ. Ni̱ gataj ni sij:

―Ni̱ u̱n sin huin ni̱ naní re̱ꞌ cuento digyán re̱ꞌ rian ni ngüi̱ únj. ―Daj gataj ni sij.

11Ngaa ni̱ gataj Jesús:

―Rian ni é re̱ꞌ riqui Yanꞌanj sisi̱ gui̱niꞌi ni é re̱ꞌ da̱j hua ni nuguanꞌ hui̱ rian nicaj sun Yanꞌanj. Sani̱ nun di̱gyán Yanꞌanj nuguanꞌ daj rian ango ni sij. 12Daj si tsínj unun, ni̱ ga̱ꞌuiꞌ nico Yanꞌanj rian síꞌ. Ni̱ gui̱niꞌi nico síꞌ. Sani̱ tsínj nitaj si unun, ni̱ ga̱ꞌne Yanꞌanj do̱j si unun síꞌ. 13Xiꞌí daj ni̱ nanīj ꞌngo̱ cuento digyānj rian ni ngüi̱. Ngaa ni̱ gui̱niꞌyaj ni sij. Sani̱ nun gui̱niꞌi ni sij. Ni̱ gu̱nun ni sij. Sani̱ naꞌue xa̱caj ni sij cuenta. 14Ni̱ hué daj gahuin yya si gaꞌmi tsínj gu̱ꞌnaj Isaías tsínj gaꞌmi si-nu̱guanꞌ Yanꞌanj asi̱j ná, ꞌyaj ni sij. Daj si gataj síꞌ:

Gu̱nun chraquij ni é re̱ꞌ.

Sani̱ si̱ gara daꞌngaꞌ ruhua ni é re̱ꞌ mánj.

Gui̱niꞌyaj ni é re̱ꞌ.

Sani̱ si̱ guiniꞌi ni é re̱ꞌ mánj.

15Daj si tsi̱ niman ni ngüi̱ nan.

Ni̱ hua ránj chraquij ni sij.

Ni̱ adin rian ni sij nej.

Ngaa ni̱ si̱ gaꞌue gui̱xiguin, gui̱ꞌyaj ni sij mánj.

Ni̱ si̱ gaꞌue gu̱nun ni sij nej mánj.

Ni̱ si̱ gaꞌue ga̱ra daꞌngaꞌ ruhua ni sij mánj.

Ni̱ si̱ gaꞌue na̱nicaj ni sij ga̱ꞌnaꞌ ni sij riānj sisi̱ ga̱nahuin ni sij, gui̱ꞌyā mánj.

Hué daj gataj Yanꞌanj gaꞌmi Isaías asi̱j ná.

16’Sani̱ hua xiꞌí si ga̱huin nia̱ꞌ ruhua ni é re̱ꞌ. Daj si niꞌi rian ni é re̱ꞌ. Ni̱ unun chraquij ni é re̱ꞌ nej. 17Ni̱ xa̱ngaꞌ atā gu̱nun ni é re̱ꞌ sisi̱ asi̱j ná, ni̱ ni̱nꞌ ruhua gahuin ruhua nico ni tsínj gaꞌmi si-nu̱guanꞌ Yanꞌanj nga̱ nico ni tsínj hua sa̱ꞌ niman gui̱niꞌi ni sij da̱j rúnꞌ niꞌi ni é re̱ꞌ. Sani̱ nun gui̱niꞌi ni sij mánj. Ni̱ gahuin ruhua ni sij gu̱nun ni sij si unun ni é re̱ꞌ saj. Sani̱ si̱ gunun ni sij mánj.

Jesús explica la parábola del sembrador

18’Ngaa ni̱ gu̱nun ni é re̱ꞌ u̱n sin huin ruhua cuento daj ga̱ta. 19Ngaa naꞌue ga̱ra daꞌngaꞌ sa̱ꞌ ruhua ꞌngo̱ tsínj daj gunun sij nuguanꞌ sa̱ꞌ xiꞌí si nicaj sun Yanꞌanj, ni̱ ꞌna̱ꞌ sichre. Ni̱ ga̱naxun sichre nuguanꞌ sa̱ꞌ gunun sij. Ni̱ da̱j rúnꞌ huin ca̱n guinij duꞌua chrej, ni̱ daꞌngaꞌ daj huin tsínj daj. 20Ni̱ da̱j rúnꞌ huin ca̱n guinij scanij yoꞌój yej, ni̱ hué daj huin tsínj gunun si-nu̱guanꞌ Yanꞌanj. Ni̱ ꞌngo̱ hora nahuin raꞌa sij nuguanꞌ daj. Ni̱ gahuin nia̱ꞌ ruhua sij. 21Sani̱ ꞌyaj sij rúnꞌ ꞌyaj ꞌngo̱ coj nitaj nico yaꞌa̱ siu. Ni̱ ngaa ga̱ꞌnaꞌ ꞌngo̱ sayun chranꞌ yunꞌunj ango ni tsínj xiꞌí si-nu̱guanꞌ Yanꞌanj, ngaa ni̱ jna sij si-chrej Yanꞌanj. 22Ni̱ ca̱n guinij scanij tanj daj, ni̱ daꞌngaꞌ daj huin ango tsínj unun nuguanꞌ sa̱ꞌ. Sani̱ huin ruhua sij gui̱riꞌ sij rasu̱n ma̱n ruhua xungüi̱ nan. Ni̱ digyaꞌ yunꞌunj sanꞌanj sij si nahuij ruhua sij ga̱huin xuruꞌue sij. Ni̱ guereꞌ nuguanꞌ sa̱ꞌ ma̱n chruhua niman sij. Ni̱ nitaj si ꞌyaj sa̱ꞌ sij ga̱ mánj. 23Ni̱ ca̱n guinij rian yoꞌój sa̱ꞌ, ni̱ daꞌngaꞌ daj huin ango tsínj unun nuguanꞌ sa̱ꞌ. Ni̱ raj daꞌngaꞌ ruhua sij nuguanꞌ daj. Ni̱ ꞌyaj sa̱ꞌ sij. Ni̱ ꞌyaj ꞌngo̱ tsínj daj da̱j rúnꞌ ꞌyaj ꞌngo̱ coj ngaa ayu ꞌngo̱ ciento ca̱n. Hué daj ꞌyaj ni tsínj unun sa̱ꞌ si-nu̱guanꞌ Yanꞌanj. ―Daj gataj Jesús gunun ni tsínj nicoꞌ sij.

Parábola del trigo y la cizaña

24Hué dan ni̱ nani Jesús ango cuento digyán sij rian ni síꞌ. Ni̱ gataj sij:

―Rúnꞌ huin ꞌngo̱ tsínj dagamanꞌ ca̱n sa̱ꞌ rian doꞌój sij, daꞌngaꞌ daj huin rian nicaj sun Yanꞌanj. 25Sani̱ ngaa atoj daranꞌ ni sij, ni̱ guisíj ꞌngo̱ tsínj ununꞌ nga̱ tsínj daj dagamanꞌ síꞌ ca̱n xi̱ꞌi riqui yoꞌój daj, ni̱ ganꞌanj síꞌ. 26Ni̱ ngaa gachij strigo, ni̱ gani ca chraj. Ni̱ hué daj gurugüiꞌ ango coj nitaj si hua sa̱ꞌ scanij strigo daj. 27Hué dan ni̱ ganꞌanj ga̱taj ni tsínj ꞌyaj sun rian tsínj do̱ꞌoj. Ni̱ gataj ni sij: “Señor, sisi̱ hua sa̱ꞌ dagamánꞌ re̱ꞌ rian doꞌój re̱ꞌ, ni̱ ni̱ a̱ ꞌna̱ꞌ coj xi̱ꞌi nan únj.” Daj gataj ni sij. 28Ngaa ni̱: “Guiꞌyaj ꞌngo̱ tsínj ununꞌ ngāj”, ataj tsínj do̱ꞌoj gunun ni sij. Ngaa ni̱ nachínj snanꞌanj ni tsínj ꞌyaj sun rian síꞌ: “Ruhuá re̱ꞌ sisi̱ ga̱nꞌanj únj go̱rocoj únj coj xi̱ꞌi daj níꞌ”, ataj ni síꞌ. 29Sani̱ gataj tsínj do̱ꞌoj daj: “Si̱ gaꞌue go̱rocoj a ni é re̱ꞌ coj xi̱ꞌi daj nun sa̱ꞌ nun hué daj go̱rocoj a ni é re̱ꞌ strigo nej. 30Sani̱ sa̱ꞌ huin sisi̱ du̱na acuanꞌ án re̱ꞌ si da ga̱chij nu̱guanꞌanj, ngaa ni̱ ga̱ꞌnī ni tsínj ꞌyaj sun ga̱nꞌanj na̱ranꞌ sini ni sij coj xi̱ꞌi daj. Ngaa ni̱ nu̱mi ni sij rumi coj daj ga̱ꞌnij ni sij rian yanꞌa̱n ga̱ca-áꞌ. Asíj ni̱ na̱ra sa̱ꞌ ni sij strigo chruhua si-gurūj nánj”, ataj tsínj do̱ꞌoj rian ni sij. ―Daj gataj Jesús gunun ni ngüi̱.

Parábola de la semilla de mostaza

31Ni̱ hué daj ganani Jesús ango cuento rian ni sij. Ni̱ gataj sij:

―Da̱j rúnꞌ hua ca̱n cuej nasa ngaa dagamanꞌ ꞌngo̱ tsínj daj rian doꞌój sij, ni̱ daꞌngaꞌ daj hua rian nicaj sun Yanꞌanj xataꞌ. 32Ni̱ hué ca̱n daj huin ca̱n le nne nga̱ ango ni ca̱n. Sani̱ ngaa ga̱chi, ni̱ ga̱huin xacanj daj nga̱ ango ni coj. Ni̱ da̱j rúnꞌ huin chrun mán rian yoꞌój huin-ínꞌ. Ni̱ ꞌna̱ꞌ ni xataj ꞌyaj xúꞌ si-ga̱caꞌ xúꞌ chra̱ coj daj. ―Daj gataj Jesús.

Parábola de la levadura

33Ni̱ hué daj nani Jesús ango cuento. Ni̱ gataj sij:

―Da̱j rúnꞌ hua levadura, ni̱ hué daj hua rian nicaj sun Yanꞌanj xataꞌ. Ni̱ jnachej hui̱ ꞌngo̱ yunꞌunj xa̱na daj levadura scanij hua̱ꞌnij rio̱ nu̱n chru harina sisi̱ na̱huin nico quinj gui̱ꞌyaj levadura daj. ―Daj gataj Jesús digyán sij da̱j ga̱xaꞌni si-nu̱guanꞌ sij chruhua xungüi̱ nan.

El uso que Jesús hace de las parábolas

34Ni̱ xiꞌí cuento gaꞌmi Jesús daranꞌ ni nuguanꞌ nan rian ni ngüi̱. Ni̱ maan ni̱nanj cuento nani Jesús rian ni ngüi̱. 35Ni̱ hué na̱anj gaꞌmi Jesús sisi̱ ga̱huin yya da̱j rúnꞌ gataj tsínj gaꞌmi si-nu̱guanꞌ Yanꞌanj asi̱j ná. Ni̱ gataj síꞌ:

Na̱nīj cuento rian ni ngüi̱.

Ni̱ digyānj nuguanꞌ guixij hui̱ Yanꞌanj asi̱j ngaa gaxi̱ꞌi xungüi̱ nan.

Daj gataj tsínj daj.

Jesús explica la parábola de la cizaña

36Ngaa ni̱ ganaꞌníj Jesús na̱nꞌ ni ngüi̱. Ni̱ gatúj sij chruhua hueꞌ. Ni̱ gahuin ni̱chrunꞌ ni tsínj nicoꞌ sij. Ni̱ gataj ni síꞌ rian sij:

―Di̱gyán re̱ꞌ rian ni únj xiꞌí cuento coj xi̱ꞌi xiraꞌ riqui yoꞌój daj gu̱nun únj anj. ―Daj gataj ni sij.

37Ngaa ni̱ gataj Jesús:

―Tsínj dagamanꞌ ca̱n sa̱ꞌ daj, ni̱ hué sij huin daꞌníj ni ngüi̱ huin manꞌānj anj. 38Ni̱ yoꞌój daj huin xungüi̱. Ni̱ ca̱n sa̱ꞌ daj huin ni ngüi̱ ga̱ne rian nicaj sun Yanꞌanj. Ni̱ ca̱n xi̱ꞌi daj huin ni ngüi̱ nicaj dugüiꞌ nga̱ sichre. 39Ni̱ tsínj ununꞌ nga̱ tsínj do̱ꞌoj daj hué sij huin sichre dagamanꞌ ca̱n xi̱ꞌi daj rian yoꞌój. Ni̱ da̱j rúnꞌ guiꞌyaj ni sij ngaa ganaranꞌ ni sij, ni̱ daꞌngaꞌ daj ga̱huin ngaa ga̱nahuij xungüi̱ nan. Ni̱ ni tsínj ganaranꞌ daj huin ni ángel. 40Ni̱ da̱j rúnꞌ gahuin ngaa ganaranꞌ ni sij coj xi̱ꞌi daj gaꞌníj ni sij rian yanꞌa̱n ga̱ca-áꞌ, ni̱ daꞌngaꞌ daj ga̱huin ngaa ga̱nahuij xungüi̱. 41Huēj huin daꞌníj ni ngüi̱ aj. Ni̱ ga̱ꞌnī ni ángel ga̱nꞌanj na̱ranꞌ daranꞌ ni tsínj digyán nuguanꞌ quij rian ni ngüi̱ nicoꞌ manꞌānj. Ni̱ daꞌngaꞌ daj gui̱ꞌyaj ni ángel nga̱ daranꞌ ni tsínj guiꞌyaj gaquinꞌ. Ni̱ gui̱ri ni ángel daranꞌ ni sij ne̱ꞌ chrej xe̱ꞌ rian nicaj sūnj anj. 42Ngaa ni̱ ga̱ꞌnij ni ángel ni tsínj xi̱ꞌi daj rian gurúj yanꞌa̱n rian gu̱nun ni sij ga̱co ni sij aj. Ni̱ da̱ xaruj yanꞌ ni sij nej. 43Ngaa ni̱ ni tsínj hua sa̱ꞌ, ni̱ gui̱xiguin ni sij da̱j rúnꞌ xigui̱n güi ga̱ne ni sij rian nicaj sun chrej ni sij.

’Hué dan ni̱ sisi̱ nu̱n chraquíj re̱ꞌ, ni̱ gu̱nun re̱ꞌ nej aj.

El tesoro escondido

44’Ni da̱j rúnꞌ hua ꞌngo̱ rasu̱n sa̱ꞌ ni̱nꞌ ruhua ngaa garij hui̱ ni ngüi̱ riqui yoꞌój da̱j hua rian nicaj sun Yanꞌanj anj. Ni̱ ganariꞌ ꞌngo̱ tsínj rasu̱n sa̱ꞌ daj. Ni̱ gahuin nia̱ꞌ ruhua sij ganariꞌ sij rasu̱n sa̱ꞌ daj. Ni̱ nanica̱j sij garíj hui̱ sij yuꞌuj daj. Ni̱ ganꞌanj sij gu̱duꞌuej sij daranꞌ ni rasu̱n ma̱n rian sij. Ni̱ guiránj sij yoꞌój daj.

La perla de gran precio

45’Ni da̱j rúnꞌ hua ꞌngo̱ tsínj duꞌuej rasu̱n, ni̱ daꞌngaꞌ daj hua rian nicaj sun Yanꞌanj. Daj si nanaꞌuiꞌ tsínj daj ꞌngo̱ yej sa̱ꞌ huin perla. 46Ni̱ ngaa nariꞌ sij ꞌngo̱ yej perla duꞌue ni̱nꞌ ruhua daj, ngaa ni̱ ganꞌanj sij guduꞌuej sij daranꞌ ni rasu̱n ma̱n rian sij. Ni̱ guiránj sij yej perla daj.

La red

47’Ni da̱j rúnꞌ hua ꞌngo̱ nnánj gaꞌníj ni sij chruhua nnee ngaa daꞌa ni sij daranꞌ rian xucuaj, ni̱ daꞌngaꞌ daj hua rian nicaj sun Yanꞌanj. 48Ni̱ ngaa gara nnánj daj, ni̱ guiri ni sij duꞌua nnee. Ni̱ ganꞌanj ga̱ne ni sij, ni̱ ganacui ni sij xucuaj hua sa̱ꞌ. Ni̱ gara ni sij chruhua xuguti. Ni̱ xucuaj nitaj si hua sa̱ꞌ guereꞌ ni sij. 49Ni̱ daꞌngaꞌ daj ga̱huin ngaa ga̱nahuij xungüi̱. Daj si gui̱ri ni̱ni ni ángel ni ngüi̱ xi̱ꞌi scanij ni ngüi̱ hua sa̱ꞌ. 50Ni̱ ga̱ꞌnij ni ángel ni ngüi̱ xi̱ꞌi daj rian gurúj yanꞌa̱n rian gu̱nun ni sij ga̱co ni sij. Ni̱ da xa̱ruj yanꞌ ni sij. ―Daj gataj Jesús gunun ni tsínj nicoꞌ sij.

Tesoros nuevos y viejos

51Ngaa ni̱ nachínj snanꞌanj Jesús ni sij. Ni̱ gataj sij:

―Gunun ni é re̱ꞌ daranꞌ ni nuguanꞌ nan gaꞌmī níꞌ. ―Gataj Jesús.

Ngaa ni̱ gataj ni sij:

―Gunun ni únj, Señor. ―Gataj ni sij.

52Ngaa ni̱ gataj Jesús:

―Ni̱ ngaa diguiꞌyun ꞌngo̱ tsínj digyán si-ley Yanꞌanj da̱j hua rian nicaj sun Yanꞌanj, ni̱ ꞌyaj sij da̱j rúnꞌ ꞌyaj ꞌngo̱ tsínj du̱cua. Ni̱ rian hua nara sa̱ꞌ sij siꞌyaj sij, ni̱ ga̱ꞌue gui̱ri sij ni rasu̱n naca̱, asi̱ ni rasu̱n guimán asi̱j ná. ―Daj gataj Jesús.

Jesús en Nazaret

53Ni̱ ngaa ganahuij ganani Jesús ni cuento digyán sij rian ni ngüi̱, ngaa ni̱ gahui sij yuꞌuj daj. 54Ni̱ na̱nꞌ sij xánj sij. Ni̱ digyán sij chruhua si-nuhui ni tsínj israelita. Ngaa ni̱ ganꞌanj ruhua ni tsínj daj. Ni̱ gataj ni sij:

―Ni̱ a̱ gahuin chru̱n tsínj daj daranꞌ nuguanꞌ aꞌmi sij únj. Ni̱ da̱j ga̱ꞌue gui̱ꞌyaj sij si sa̱ꞌ ꞌna̱ꞌ rian Yanꞌanj únj. 55Sé daꞌníj tsínj acoj chrun huin sij, ni̱ huin duꞌua sij daj níꞌ. Ni̱ hué nni sij huin María nej aj. Ni̱ hué ni jnánj sij huin Jacobo nga̱ José nej, Simón nej, Judas nej aj. 56Ni̱ nne ni xicaꞌuij sij scanij néꞌ aj. Ni̱ a̱ gaꞌna̱ꞌ ni nuguanꞌ daj gahuin chru̱n sij, ni̱ huin duꞌua sij daj nej únj. ―Daj gataj ni tsínj daj xiꞌí Jesús.

57Xiꞌí daj ni̱ gahuin na̱co ruhua ni sij niꞌyaj ni sij síꞌ. Sani̱ gataj Jesús gunun ni sij:

―Nu̱n yanꞌanj ni ngüi̱ niꞌyaj ni sij ꞌngo̱ tsínj aꞌmi si-nu̱guanꞌ Yanꞌanj u̱n yuꞌuj huaj síꞌ. Sani̱ ngaa na̱sij síꞌ xánj síꞌ rian ma̱n ni dugüiꞌ síꞌ, ni̱ nitaj si aꞌmi sa̱ꞌ ni dugüiꞌ síꞌ niꞌyaj ni sij síꞌ aj. ―Daj gataj Jesús gunun ni sij.

58Ni̱ nitaj si guiꞌyaj Jesús nico si sa̱ꞌ nga̱ si-fuerza sij yuꞌuj daj. Daj si nun gu̱xuman ruhua ni sij ni̱ꞌyaj ni sij síꞌ.

Currently Selected:

San Mateo 13: trqNT

Highlight

Copy