Salmau 74
74
SALM LXXIV.
M. S.
Maschil Asaph.
1Pa ham y’n bwriaist heibio, O Dduw!
O’th wyddfod gwiw ’n dragywydd?
Y myga ’th soriant yn ddibaid
Tu’g at dy ddefaid llonydd?
2O! cofia ’th gynnulleidfa, Iôr,
A brynaist o’r caethiwed;
A llwyth dy etifeddiaeth gu
Y gwnaethost di ei wared.
Y Seion hwn — dy sanctaidd fryn,
Y lle y trigit ynddo;
Ystyr a gwêl, O Arglwydd hael!
Yr olwg wael sydd arno.
3Prysura atom — gwêl yn awr
Yr anrhaith fawr dragwyddol;
Y drwg wnai ’r gelyn wrth ei flys
O fewn dy lys sancteiddiol.
4D’ elynion sydd yn rhuo ’n wir
Yn rhandir d’ etifeddiaeth;
A chodant eu banerau ’n hon,
’N arwyddion buddugoliaeth.
5Y maent i’w gwel’d fel dynion â’u
Bwyellau dyrchafedig,
A fyddent mewn prysurdeb mawr
Yn tori i lawr y goedwig.
6Fel hyn, heb ofn na ch’wilydd chwaith,
Ar waith y mae ’n gelynion,
Yn trin cerfiadau ’th deml dda
A bwyeill a morthwylion.
7Bwriasant dy gyssegroedd glân
I’r ysol dân — ni rysent;
Preswylfa deg dy enw mawr,
Hwy hyd y llawr halogent.
8Yn eu calonau, d’wedent, Gwnawn
Lwyr ddistryw cyflawn arnynt;
Holl ŵyliau Duw, dilëwn hwy —
Na sonier mwy am danynt.
Rhan II.
M. S.
9Ni welwn mwy’n harwyddion gwiw;
Ofnadwy yw ein hadfyd:
Nid oes un prophwyd mwy ’n ein gwlad
All ddweyd parhâd ein drygfyd.
10Pa hyd, O Dduw! bydd d’ enw dan
Waradwydd gan y cablydd?
A lwyr adewi ni fel hyn
I’r gelyn yn dragywydd?
11Pa ham y tyni yn ei hol
Dy law anfeidrol? Estyn
Hi allan o dy fynwes — dod
Ei dyrnod ar y gelyn.
Rhan III.
8.7.
12Canys ti, O Dduw! yw’m Brenin
O’r dechreuad: ti yn wir
Wyt yn unig yn wneuthurwr
Iachawdwriaeth yn y tir.
13Yn dy nerth y môr a berthaist:
Drylliaist benau dreigiau dig;
14Holltaist benglog y lefiathan,
Yn fwyd i’r bobl rhoist ei gig.
15Hollti ’r ffynnon, hollti ’r afon
Wnaethost — dygaist hwythau trwy;
Ië, afonydd cryfion lawer,
Sychaist — dihysbyddaist hwy.
16Eiddot ti yw ’r dydd goleuwyn,
Eiddot ti y nos, a’i llen;
Ti a barotoist oleuni,
Ac a luniaist haul y nen.
17Ti osodaist, fel y mynit,
Holl derfynau ’r ddaear lawr;
Ti a luniaist haf a gauaf —
Rhyfedd yw dy allu mawr!
18Cofia hyn, i’r gelyn gablu;
Arglwydd, cofia hyn yn awr;
Ac i’r bobl ynfyd yma
Waradwyddo d’ enw mawr.
Rhan IV.
8.7.
19Na dd’od enaid gwan dy durtur
I gynn’lleidfa ’r gelyn câs;
Cofia d’ etifeddiaeth athrist,
Dy drueiniaid yn dy ras.
20Edrych ar dy hen gyfammod,
Canys llawn yw ’r ddaear hon
O drigfanau trawsder creulon,
Yn wastadol ger dy fron.
21Na chaed y tylawd ddychwelyd
Yn ei ol dan w’radwydd câs;
Caed y truan a’r anghenus
Etto lon foliannu ’th ras.
22Cyfod, Arglwydd! dadleu d’ achos,
Cofia ’r ynfyd rai sarhaus;
23Dadwrdd dy elynion celyd
Sydd yn dringo yn barhaus.
Nodiadau.
Y mae tywyllwch ac ansicrwydd mawr ynghylch pa Asaph oedd awdwr y salm hon. Amlwg yw nad yr Asaph cyntaf yn nyddiau Dafydd; canys ni ddigwyddasai dim erioed yn debyg i Seion ac i ddinas Ierusalem i’r hyn a ddisgrifir yma yn ei ddyddiau ef; a gellir dywedyd yr un peth i fesur helaeth am Asaph y Gweledydd, yn nyddiau Heseciah hefyd. Goresgyniad Ierusalem, a llosgiad y deml gan Nebuchodonosor, a chaethgludiad Iudah i Babilon, oeddynt yr amgylchiadau a gydweddent â disgrifiadau y salm; gan hyny, gorfodwyd llawer i dybio mai rhyw drydydd Asaph, yn amser y caethiwed, ac un o feibion y gaethglud, raid fod awdwr y salm hon. Ac etto, y mae yr holl salmau a briodolir i Asaph mor debyg i’w gilydd yn eu hysbryd, eu tôn, a’u dullwedd, fel y mae yn anhawdd meddwl eu bod yn gynnyrchion gwahanol awdwyr; etto, ymddengys y tebygolrwydd yn gryfach i mi mai dau Asaph oeddynt, fel y ceir achlysur i sylwi yn mhellach ar salm arall.
Dadleu yn daer a gafaelgar iawn â Duw dros ei sanctaidd ddinas Ierusalem, Seion a’r deml, a’r genedl orthrymedig, y mae y Salmydd yma, gan erfyn ar iddo ef ymddangos yn fuan o’u plaid, a darostwng y gelynion a’u hanrheithient, ac a gablent ei enw mawr ef. Dadleua hyny oddi ar y pethau mawrion a wnaethai Duw i’w bobl gynt, er yr amser y gwaredasai efe hwynt o’r Aipht hyd yr amser hwnw:— “Parthu’r môr, dryllio penau dreigiau yn y dyfnder,” sef byddin yr Aipht, oedd yn erlid ar eu hol; “dryllio pen y lefiathan,” Pharaoh ei hun; “hollti y ffynnon a’r afon,” hollti’r creigiau, i dynu dwfr i’w disychedu, ac afon yr Iorddonen i wneyd ffordd iddynt i fyned o’r anialwch i Wlad yr Addewid; “Cofio blynyddoedd deheulaw y Goruchaf,” ac erfyn am i’r ddeheulaw hono gael ei dadguddio etto o blaid ei bobl i’w hamddiffyn a’u gwared, a hyny yn benaf er mwyn gogoniant ei enw mawr ei hun. Nid oes dim yn fwy effeithiol i adgyfnerthu ffydd pobl Dduw mewn trallodion o’r fath yma, na “chofio y gwyrthiau gynt,” na dadleuon cryfach i’w defnyddio mewn gweddi am ymwared na choffau y gwyrthiau hyny. Y mae yr Arglwydd yn caru gweled ei bobl drallodedig yn cofio ei fawrion weithredoedd gynt wrthynt eu hunain, a’u clywed yn eu coffau wrtho yntau.
Currently Selected:
Salmau 74: SC1875
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Tŵr Dafydd gan y Parch. William Rees (Gwilym Hiraethog). Cyhoeddwyd gan Thomas Gee, Dinbych 1875. Cafodd y testun ei ddigideiddio gan Gymdeithas y Beibl yn 2021.
Salmau 74
74
SALM LXXIV.
M. S.
Maschil Asaph.
1Pa ham y’n bwriaist heibio, O Dduw!
O’th wyddfod gwiw ’n dragywydd?
Y myga ’th soriant yn ddibaid
Tu’g at dy ddefaid llonydd?
2O! cofia ’th gynnulleidfa, Iôr,
A brynaist o’r caethiwed;
A llwyth dy etifeddiaeth gu
Y gwnaethost di ei wared.
Y Seion hwn — dy sanctaidd fryn,
Y lle y trigit ynddo;
Ystyr a gwêl, O Arglwydd hael!
Yr olwg wael sydd arno.
3Prysura atom — gwêl yn awr
Yr anrhaith fawr dragwyddol;
Y drwg wnai ’r gelyn wrth ei flys
O fewn dy lys sancteiddiol.
4D’ elynion sydd yn rhuo ’n wir
Yn rhandir d’ etifeddiaeth;
A chodant eu banerau ’n hon,
’N arwyddion buddugoliaeth.
5Y maent i’w gwel’d fel dynion â’u
Bwyellau dyrchafedig,
A fyddent mewn prysurdeb mawr
Yn tori i lawr y goedwig.
6Fel hyn, heb ofn na ch’wilydd chwaith,
Ar waith y mae ’n gelynion,
Yn trin cerfiadau ’th deml dda
A bwyeill a morthwylion.
7Bwriasant dy gyssegroedd glân
I’r ysol dân — ni rysent;
Preswylfa deg dy enw mawr,
Hwy hyd y llawr halogent.
8Yn eu calonau, d’wedent, Gwnawn
Lwyr ddistryw cyflawn arnynt;
Holl ŵyliau Duw, dilëwn hwy —
Na sonier mwy am danynt.
Rhan II.
M. S.
9Ni welwn mwy’n harwyddion gwiw;
Ofnadwy yw ein hadfyd:
Nid oes un prophwyd mwy ’n ein gwlad
All ddweyd parhâd ein drygfyd.
10Pa hyd, O Dduw! bydd d’ enw dan
Waradwydd gan y cablydd?
A lwyr adewi ni fel hyn
I’r gelyn yn dragywydd?
11Pa ham y tyni yn ei hol
Dy law anfeidrol? Estyn
Hi allan o dy fynwes — dod
Ei dyrnod ar y gelyn.
Rhan III.
8.7.
12Canys ti, O Dduw! yw’m Brenin
O’r dechreuad: ti yn wir
Wyt yn unig yn wneuthurwr
Iachawdwriaeth yn y tir.
13Yn dy nerth y môr a berthaist:
Drylliaist benau dreigiau dig;
14Holltaist benglog y lefiathan,
Yn fwyd i’r bobl rhoist ei gig.
15Hollti ’r ffynnon, hollti ’r afon
Wnaethost — dygaist hwythau trwy;
Ië, afonydd cryfion lawer,
Sychaist — dihysbyddaist hwy.
16Eiddot ti yw ’r dydd goleuwyn,
Eiddot ti y nos, a’i llen;
Ti a barotoist oleuni,
Ac a luniaist haul y nen.
17Ti osodaist, fel y mynit,
Holl derfynau ’r ddaear lawr;
Ti a luniaist haf a gauaf —
Rhyfedd yw dy allu mawr!
18Cofia hyn, i’r gelyn gablu;
Arglwydd, cofia hyn yn awr;
Ac i’r bobl ynfyd yma
Waradwyddo d’ enw mawr.
Rhan IV.
8.7.
19Na dd’od enaid gwan dy durtur
I gynn’lleidfa ’r gelyn câs;
Cofia d’ etifeddiaeth athrist,
Dy drueiniaid yn dy ras.
20Edrych ar dy hen gyfammod,
Canys llawn yw ’r ddaear hon
O drigfanau trawsder creulon,
Yn wastadol ger dy fron.
21Na chaed y tylawd ddychwelyd
Yn ei ol dan w’radwydd câs;
Caed y truan a’r anghenus
Etto lon foliannu ’th ras.
22Cyfod, Arglwydd! dadleu d’ achos,
Cofia ’r ynfyd rai sarhaus;
23Dadwrdd dy elynion celyd
Sydd yn dringo yn barhaus.
Nodiadau.
Y mae tywyllwch ac ansicrwydd mawr ynghylch pa Asaph oedd awdwr y salm hon. Amlwg yw nad yr Asaph cyntaf yn nyddiau Dafydd; canys ni ddigwyddasai dim erioed yn debyg i Seion ac i ddinas Ierusalem i’r hyn a ddisgrifir yma yn ei ddyddiau ef; a gellir dywedyd yr un peth i fesur helaeth am Asaph y Gweledydd, yn nyddiau Heseciah hefyd. Goresgyniad Ierusalem, a llosgiad y deml gan Nebuchodonosor, a chaethgludiad Iudah i Babilon, oeddynt yr amgylchiadau a gydweddent â disgrifiadau y salm; gan hyny, gorfodwyd llawer i dybio mai rhyw drydydd Asaph, yn amser y caethiwed, ac un o feibion y gaethglud, raid fod awdwr y salm hon. Ac etto, y mae yr holl salmau a briodolir i Asaph mor debyg i’w gilydd yn eu hysbryd, eu tôn, a’u dullwedd, fel y mae yn anhawdd meddwl eu bod yn gynnyrchion gwahanol awdwyr; etto, ymddengys y tebygolrwydd yn gryfach i mi mai dau Asaph oeddynt, fel y ceir achlysur i sylwi yn mhellach ar salm arall.
Dadleu yn daer a gafaelgar iawn â Duw dros ei sanctaidd ddinas Ierusalem, Seion a’r deml, a’r genedl orthrymedig, y mae y Salmydd yma, gan erfyn ar iddo ef ymddangos yn fuan o’u plaid, a darostwng y gelynion a’u hanrheithient, ac a gablent ei enw mawr ef. Dadleua hyny oddi ar y pethau mawrion a wnaethai Duw i’w bobl gynt, er yr amser y gwaredasai efe hwynt o’r Aipht hyd yr amser hwnw:— “Parthu’r môr, dryllio penau dreigiau yn y dyfnder,” sef byddin yr Aipht, oedd yn erlid ar eu hol; “dryllio pen y lefiathan,” Pharaoh ei hun; “hollti y ffynnon a’r afon,” hollti’r creigiau, i dynu dwfr i’w disychedu, ac afon yr Iorddonen i wneyd ffordd iddynt i fyned o’r anialwch i Wlad yr Addewid; “Cofio blynyddoedd deheulaw y Goruchaf,” ac erfyn am i’r ddeheulaw hono gael ei dadguddio etto o blaid ei bobl i’w hamddiffyn a’u gwared, a hyny yn benaf er mwyn gogoniant ei enw mawr ei hun. Nid oes dim yn fwy effeithiol i adgyfnerthu ffydd pobl Dduw mewn trallodion o’r fath yma, na “chofio y gwyrthiau gynt,” na dadleuon cryfach i’w defnyddio mewn gweddi am ymwared na choffau y gwyrthiau hyny. Y mae yr Arglwydd yn caru gweled ei bobl drallodedig yn cofio ei fawrion weithredoedd gynt wrthynt eu hunain, a’u clywed yn eu coffau wrtho yntau.
Currently Selected:
:
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Tŵr Dafydd gan y Parch. William Rees (Gwilym Hiraethog). Cyhoeddwyd gan Thomas Gee, Dinbych 1875. Cafodd y testun ei ddigideiddio gan Gymdeithas y Beibl yn 2021.