Matiyos 22
22
Lɔga Ɛlɛhɛnnanɛa :Yesusi Lɔga Zuga Kàjjɛa Bharraa Wololo
1Na koo Yesus ɛlɛhɛnɛsɛ zugo lɔk gena sɛgɛn na sɛɛsɛ, 2“Yɔk lɔga lɔmɛa :Komoruya tumony#22.2 :Komoruya tumony Ngalɔkta sennɛ “Komoruya Tumonyde” ɛlɛhɛn sara Tumu. Yɔk zuga Ayhudhi a zukte ɛngɛrsɛ Tumu goore na sara Tumu dib ngaeliyɛo. Na Matiyos huna bere kɔdhdhɛsɛna yɔk ngalɔkta, hunde kɔn lɔkte sennɛ lɔga lɔmɛa :Komoruya Tumony zugoye, ngangaye a bhɛa senɛa lɔga lɔmɛa :Tumu zugo. zugo hɛt ko lɔkte dha bere me :komoruyte duri eriya nɛnɛ wololoye. 3Nɔng dha bere ek zuga kachchɛa nɔng na kɔmɔyɔ zuga bere kàjjɛa bharra na kohoya wololo. Na yɔk zugo marrɛyɔ. 4Na komoru koo ibhbhana zuga kachchɛa nɔng gena na ek sɛgɛn na senɛsɛn, ‘Ago yoktɛsɛ zuga bere kàjjɛa bharra na seyɛsɛ kèe kèseagung, “Hira dureo wololo wa inna arsiya gɛnyɛ ko bea idhibennɛa gen. Na ahaa kàmma kumulɔng kàkta na tɛlda kɔk. Na mɛa hoya wololo.”’
5“Na yɔk zugaa kèleo dha bere irrannɛ na bhassanɛ na kona kɔ gua nɛnɛ, kona kɔ na wo ngagaymoa nɛnɛ. 6Na gee dhɔynɛye ibhbhɛ ngazuktonu kachchɛ komoruye na tiranyɛ gɛrrɛng gɛrrɛng na nissɛyɔ. 7Na komoru dɛbiny goore na yogɛsɛn bholisa gɛnyɛ lɔgɔ, na yɔk hɛ na kɔdhdhɛ ngazuktonu wa nissɛ zugoye na likkanɛ chɔɔ ɔra nɛ gogiye. 8Na koo senɛsɛn zuga kachchɛa nɔng, ‘Yɔk ahaa bɔɔ kènno kàbhanyisiɛ zuga duriyɛa wololo, wa kòyta kɔk. Na yɔk zuga bɔɔ kàjjɛa bharra wa messa gɛrrɛng. Na chɔɔ yɔk maya bɔɔ bharra ngakajjɛyo. 9Na mɛa ago ganggo bharicho na lamba zukte orroye kumulɔng na kohoya ngaya kàbhanyisiɛ zuga duriyɛa wololoye.’ 10Na yɔk zuga kachchɛa komoru dha bere hɛ ganggoye na lammanɛ zukte orrɛye kumulɔng, gee kɛngi chalde ko gee kɛngi gɛrɛse kari, na dhigannanɛ chɔɔ bhɛaa wololo. Na ngazuktonu ku kɔmɔnde dha bere mukkinya na dhinɛ dhik na hɛtinɛnɛ ko bhɛaa duriyɛa :zugu wololo.
11“Na nɔng komoru dha bere hunde kɔ na se kissa kɔmɔnde, or hirre dhaa ruminyaa wololo ngani kɛchɛbbɛyo. 12Na ghin na senɛsɛn, ‘Ngahirra, na igge wa ngaya hoyoo ɛnɛng hunde ruminyaa wololo ngani chɛbtɛoye?’ Na nɔng hiri dha bere dhiynɛ rib na lɔkte se koyogo ninggɛ dhul.
13Na komoru yogɛsɛn zuga kachchɛa nɔng na senɛsɛn, ‘Ga chɛbɛ sɛna gɛnyɛ ko jagarɛ na ujjuktɛsɛ bho bhɛa ku mugur ruyɛa :zugu na rimmɛa nigiya.’
14Nɔng anye bhee kesennagɛung ngangaye, a ngaya zuga bere kàjjɛa bharra anɛ mɛri, na yɔk ga bere kɛ̀bɛrrana anɛ muchugiye.”#22.14 Ngalɔkta bere ɛlɛhɛnnana Yesusi ɛl kutur 1-14te, a lɔga messɛa zuga Ayhudhi. Nɔng agge damiya na, hiri hunde aynɛ zugo bharra na te ushaye, bhee mɔyɛ sɛgɛn ninggɛ.
Lɔga Kàgadhiyɛa Komoru Kesar Gharata
15Na yɔk zuga kɔbhbhɛa damiya Bhɛrɛsi koo ago na daga go na lami ganggua senno kɔɔnggɛ Yesus lɔkte kesea ale yokkonoye. 16Na koo ibhta zuga kɔbhbhɛa yɔk ko bara Herediosi na ekto chɔɔ bhɛa Yesusi na ghini na seyɛsɛ, “Hira madhdhiy, nɔng agge kàggainydɔ hunde ani hira yogi lɔga ku dhere na madhɛsɛni zugo ganggua lɔga Tumu dhereye. Na chɔɔ inye lɔga yokkɛinyɛa :zugu ngatɔgiyo ke ngaya zugo gunyɛ kawariya dhɔnɛnaye. 17Na mɛa ga yogogiytɔ! Ngangaye Kesar gharata, maya kàgadhiyɔ oo ngakàgadhiyo?
18Na nɔng Yesus tagu kuhuyamoa ɛsɛdhdhɛa :yɔkku na ghinu na sɛɛsɛ, “Ngazukta tabhbho zugo nigiteye, ngangaye illobbo bhɛa senno kɔnggɛanyu kɛ ɔng? 19Ga ayanyu tamunite kàgadhiɛ gharataye.” Na yɔk ayɛ tamuniya ku dinari dhɔnɛ.#22.19 Dinar a sara birinyaa zuga Rome bere kinginye. Na dha bere ngabɛrguonu hunde hiri me zinggo kali dhɔngge, kàgadhi dinari dhɔnɛ. 20Na ghinu yɔk na sɛɛsɛ, “Ngaɛssa ko ngasarra ɛl ngatamunitaye, agga gigi?”
21Na yɔk yaktɛsɛ na seyɛsɛ, “Agga Kesari.”
Na nɔng sɛɛsɛ, “Ee hunde a ngangaye, gee Kesariye ayɛ ɛna Kesar. Na ga Tumu, ayɛ ɛna Tumu.”
22Na yɔk hunaa shikkɛa ngalɔktaye, iwachiyɛ na dhɔyɔ nɔng na ago.
Lɔga Kìghinɛa Yesus Lɔga Gammany Hunde Ale Kàbansana Rɛsɛɔye
23Na ngakaldonu rɛ, yɔk zuga kɔbhbhɛa damiya Sodhokka lɔga ale kàbansanɛa rɛsɛyɔ ngayɛbhbhɛayo, hoya bhɛa Yesusi na ghini 24na seyɛsɛ, “Hira madhdhiy, nɔng Muse annaa bere yogogiyɔ lɔgɔ na hunde hir kona dhumana tɛri na erro ngani kirriyoo na rɛse, tɛriya nɛnɛ kɛsɛrɛ :gɔynɛ na kirriyɛsɛ erro.’ 25Na bere lɔmma zukte ku issabbay ku gɔynggɛ kabhakko kari. Na na ku aw gama tɛri na erro ngani kirriyoo na ere. Na koo tɛri sɛrɛu :bhùguya nɛnɛ. 26Na ko nɔng koo erro ngani kirriyo na ere sɛgɛn. Na tɛri sɛrɛu :gɔynɛa kɔbhbhana nganda sɛgɛn na ko nɔng erro ngani kirriyo na ere nganga sɛgɛn. Na bhɛa anɛa issabbay sɛrɛ ngatɛritonu na erro ngani kirriytoo na ergi kumulɔng. 27Na koo wurtɔ ko nɔng tɛri dhaɛ. 28Na mɛa yɔk hunde a ngagiya bɔɔ tɛlda ko ngatɛrita kumulɔngge go, na kolea ale bansanɛa :zugu rɛsɛyɔ, bhɛa ngazukta ku issabbayte, inde ale ku hira ngatɛritaye a hir inong?”
29Na nɔng Yesus yagɛsɛ na sɛɛsɛ, “Igge bhee ɛddɛyɛo lɔgɔye a ngaya imagɛo lɔga ɛlla dadabinyaa lɔga Tumu ko ɔnneya nɛnɛye. 30Nɔng kolea ale bansanɛa :zugu rɛsɛyɔ, zugo ngagamnɛo na bhakkɛ huna zuga ekko ꞉Tumu tumɔ. 31Na ngangaye igge lɔga ale bansanɛa :zugu rɛsɛyɔ bere yokkogungu :Tumu, bere ngani toyito? 32Yɔk ngalɔktonu sennɛ, ‘Anye kani Tumu Komoruya Awurahami ko na Isaki ko na Yaykobi.’ Na nɔng a Komoruya zuga ɛlla basseyɔ. Komoruya zuga rɛssɛa ngayo.”
33Na zugo hunaa shikkɛa ngalɔkta madhinɛnɛ :nɛaye, iwachiyɛ.
Lɔga Ɛlla Damiya Tumu Jorronɛa Lalugɛ Kumulɔng
34Na zuga kɔbhbhɛa damiya Bhɛrɛsi hunaa shikkɛa hunde dhaa Yesus dhugunɛsɛ zuga kɔbhbhɛa damiya Sodhokka lɔgɔ na rɛgɛ :lɔkku na dhittɛ ribte, koo muktiyaa ke dhɔnɛ. 35Na bhɛa ngazuktonu kona, inde madh zugo Damiya Tumu bere kàjjɛa Muse, bana na illobu Yesus na ghinu na sɛɛsɛ, 36“Hira madhdhiye, ngangaye bhɛa lɔga ɛlla Damiya Tumu, gee jorronɛ lalugɛ kumulɔngge, a lɔk giyong?”
37Na nɔng yagɛsɛ na sɛɛsɛ, “A gee sennɛ, ‘Ibhɛsɛ Komoruya nunu Tumu hini na teyel surr hinisɔ toye ko kuloyɔ ko lɔga ɛsɛdhi kumulɔngge.’ 38Ngagiya a gee sabbune jorronɛ lalugɛ kumulɔngge. 39Na gee kɔbhbhɛ ngagiyaye, sennɛ, ‘Hira bhakko kari ibhɛsɛ hini na teyel hunaa rɛa nunu.’ 40Yɔk lɔga ɛlla Damiya Tumu bere kàjjɛa Muse ko lɔga bere yokkonɛa zuga yogɛsɛnɛa zugo lɔga dhugunono :Tumu kumulɔng bansanɛ bhɛa ngagiya ku rammande.”
Lɔga Ghinɛa :Yesusi Zugo Hunde Kirisos A Eriya Niniye
41Na zuga kɔbhbhɛa damiya Bhɛrɛsi hunaa ngani mukkinyanaye, ghinu :Yesusi na sɛɛsɛ, 42“Ngangaye igge hunde ɛsɛdhdho lɔga Kirisosiye senno ɛnɛng? Na nɔng a ashaya nini? Ga yoktogonyuyɔ!”
Na yɔk yaktɛsɛ na seyɛsɛ, “A ashaya Dawiyi.”
43Na nɔng ghinu na sɛɛsɛ, “Na hunde a ngangaye go, nɔng Dawiy huna bere yokkono lɔgɔ barartina Kuloya Tumu, bere eli Kirisos na senɛsɛn, ‘Komoru’ kɛ ɔng? Nɔng Dawiy annaa bere yokkono lɔgɔ na senno,
44“‘Tumu Komoru wa sɛɛsɛa Komoruya nanu,
“Anye ko bhee kɔmɔgɛ mirɔga gunyu
na koddogɛsɛn ba na allinɛnɛ :inyo,
ga tɛ siyɔ sɛtɛna nanu.”’
45Na Dawiy hunde a nganda bere eli ‘Komoruye’ go, na anda ashaya nɛnɛ a ɛnɛng?” 46Na chɔɔ hirre yagɛsɛn nɔng lɔgɔ gee chichi garu dhul. Na kɔdhdhanɛ ngakaldonu na hirre gissono nɔng na ghin lɔgɔ sɛgɛn garu.
Currently Selected:
Matiyos 22: SUQ
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
©2023 Suri Translation Project which is a project of the Ethiopian Evangelical Church Mekane Yesus
Matiyos 22
22
Lɔga Ɛlɛhɛnnanɛa :Yesusi Lɔga Zuga Kàjjɛa Bharraa Wololo
1Na koo Yesus ɛlɛhɛnɛsɛ zugo lɔk gena sɛgɛn na sɛɛsɛ, 2“Yɔk lɔga lɔmɛa :Komoruya tumony#22.2 :Komoruya tumony Ngalɔkta sennɛ “Komoruya Tumonyde” ɛlɛhɛn sara Tumu. Yɔk zuga Ayhudhi a zukte ɛngɛrsɛ Tumu goore na sara Tumu dib ngaeliyɛo. Na Matiyos huna bere kɔdhdhɛsɛna yɔk ngalɔkta, hunde kɔn lɔkte sennɛ lɔga lɔmɛa :Komoruya Tumony zugoye, ngangaye a bhɛa senɛa lɔga lɔmɛa :Tumu zugo. zugo hɛt ko lɔkte dha bere me :komoruyte duri eriya nɛnɛ wololoye. 3Nɔng dha bere ek zuga kachchɛa nɔng na kɔmɔyɔ zuga bere kàjjɛa bharra na kohoya wololo. Na yɔk zugo marrɛyɔ. 4Na komoru koo ibhbhana zuga kachchɛa nɔng gena na ek sɛgɛn na senɛsɛn, ‘Ago yoktɛsɛ zuga bere kàjjɛa bharra na seyɛsɛ kèe kèseagung, “Hira dureo wololo wa inna arsiya gɛnyɛ ko bea idhibennɛa gen. Na ahaa kàmma kumulɔng kàkta na tɛlda kɔk. Na mɛa hoya wololo.”’
5“Na yɔk zugaa kèleo dha bere irrannɛ na bhassanɛ na kona kɔ gua nɛnɛ, kona kɔ na wo ngagaymoa nɛnɛ. 6Na gee dhɔynɛye ibhbhɛ ngazuktonu kachchɛ komoruye na tiranyɛ gɛrrɛng gɛrrɛng na nissɛyɔ. 7Na komoru dɛbiny goore na yogɛsɛn bholisa gɛnyɛ lɔgɔ, na yɔk hɛ na kɔdhdhɛ ngazuktonu wa nissɛ zugoye na likkanɛ chɔɔ ɔra nɛ gogiye. 8Na koo senɛsɛn zuga kachchɛa nɔng, ‘Yɔk ahaa bɔɔ kènno kàbhanyisiɛ zuga duriyɛa wololo, wa kòyta kɔk. Na yɔk zuga bɔɔ kàjjɛa bharra wa messa gɛrrɛng. Na chɔɔ yɔk maya bɔɔ bharra ngakajjɛyo. 9Na mɛa ago ganggo bharicho na lamba zukte orroye kumulɔng na kohoya ngaya kàbhanyisiɛ zuga duriyɛa wololoye.’ 10Na yɔk zuga kachchɛa komoru dha bere hɛ ganggoye na lammanɛ zukte orrɛye kumulɔng, gee kɛngi chalde ko gee kɛngi gɛrɛse kari, na dhigannanɛ chɔɔ bhɛaa wololo. Na ngazuktonu ku kɔmɔnde dha bere mukkinya na dhinɛ dhik na hɛtinɛnɛ ko bhɛaa duriyɛa :zugu wololo.
11“Na nɔng komoru dha bere hunde kɔ na se kissa kɔmɔnde, or hirre dhaa ruminyaa wololo ngani kɛchɛbbɛyo. 12Na ghin na senɛsɛn, ‘Ngahirra, na igge wa ngaya hoyoo ɛnɛng hunde ruminyaa wololo ngani chɛbtɛoye?’ Na nɔng hiri dha bere dhiynɛ rib na lɔkte se koyogo ninggɛ dhul.
13Na komoru yogɛsɛn zuga kachchɛa nɔng na senɛsɛn, ‘Ga chɛbɛ sɛna gɛnyɛ ko jagarɛ na ujjuktɛsɛ bho bhɛa ku mugur ruyɛa :zugu na rimmɛa nigiya.’
14Nɔng anye bhee kesennagɛung ngangaye, a ngaya zuga bere kàjjɛa bharra anɛ mɛri, na yɔk ga bere kɛ̀bɛrrana anɛ muchugiye.”#22.14 Ngalɔkta bere ɛlɛhɛnnana Yesusi ɛl kutur 1-14te, a lɔga messɛa zuga Ayhudhi. Nɔng agge damiya na, hiri hunde aynɛ zugo bharra na te ushaye, bhee mɔyɛ sɛgɛn ninggɛ.
Lɔga Kàgadhiyɛa Komoru Kesar Gharata
15Na yɔk zuga kɔbhbhɛa damiya Bhɛrɛsi koo ago na daga go na lami ganggua senno kɔɔnggɛ Yesus lɔkte kesea ale yokkonoye. 16Na koo ibhta zuga kɔbhbhɛa yɔk ko bara Herediosi na ekto chɔɔ bhɛa Yesusi na ghini na seyɛsɛ, “Hira madhdhiy, nɔng agge kàggainydɔ hunde ani hira yogi lɔga ku dhere na madhɛsɛni zugo ganggua lɔga Tumu dhereye. Na chɔɔ inye lɔga yokkɛinyɛa :zugu ngatɔgiyo ke ngaya zugo gunyɛ kawariya dhɔnɛnaye. 17Na mɛa ga yogogiytɔ! Ngangaye Kesar gharata, maya kàgadhiyɔ oo ngakàgadhiyo?
18Na nɔng Yesus tagu kuhuyamoa ɛsɛdhdhɛa :yɔkku na ghinu na sɛɛsɛ, “Ngazukta tabhbho zugo nigiteye, ngangaye illobbo bhɛa senno kɔnggɛanyu kɛ ɔng? 19Ga ayanyu tamunite kàgadhiɛ gharataye.” Na yɔk ayɛ tamuniya ku dinari dhɔnɛ.#22.19 Dinar a sara birinyaa zuga Rome bere kinginye. Na dha bere ngabɛrguonu hunde hiri me zinggo kali dhɔngge, kàgadhi dinari dhɔnɛ. 20Na ghinu yɔk na sɛɛsɛ, “Ngaɛssa ko ngasarra ɛl ngatamunitaye, agga gigi?”
21Na yɔk yaktɛsɛ na seyɛsɛ, “Agga Kesari.”
Na nɔng sɛɛsɛ, “Ee hunde a ngangaye, gee Kesariye ayɛ ɛna Kesar. Na ga Tumu, ayɛ ɛna Tumu.”
22Na yɔk hunaa shikkɛa ngalɔktaye, iwachiyɛ na dhɔyɔ nɔng na ago.
Lɔga Kìghinɛa Yesus Lɔga Gammany Hunde Ale Kàbansana Rɛsɛɔye
23Na ngakaldonu rɛ, yɔk zuga kɔbhbhɛa damiya Sodhokka lɔga ale kàbansanɛa rɛsɛyɔ ngayɛbhbhɛayo, hoya bhɛa Yesusi na ghini 24na seyɛsɛ, “Hira madhdhiy, nɔng Muse annaa bere yogogiyɔ lɔgɔ na hunde hir kona dhumana tɛri na erro ngani kirriyoo na rɛse, tɛriya nɛnɛ kɛsɛrɛ :gɔynɛ na kirriyɛsɛ erro.’ 25Na bere lɔmma zukte ku issabbay ku gɔynggɛ kabhakko kari. Na na ku aw gama tɛri na erro ngani kirriyoo na ere. Na koo tɛri sɛrɛu :bhùguya nɛnɛ. 26Na ko nɔng koo erro ngani kirriyo na ere sɛgɛn. Na tɛri sɛrɛu :gɔynɛa kɔbhbhana nganda sɛgɛn na ko nɔng erro ngani kirriyo na ere nganga sɛgɛn. Na bhɛa anɛa issabbay sɛrɛ ngatɛritonu na erro ngani kirriytoo na ergi kumulɔng. 27Na koo wurtɔ ko nɔng tɛri dhaɛ. 28Na mɛa yɔk hunde a ngagiya bɔɔ tɛlda ko ngatɛrita kumulɔngge go, na kolea ale bansanɛa :zugu rɛsɛyɔ, bhɛa ngazukta ku issabbayte, inde ale ku hira ngatɛritaye a hir inong?”
29Na nɔng Yesus yagɛsɛ na sɛɛsɛ, “Igge bhee ɛddɛyɛo lɔgɔye a ngaya imagɛo lɔga ɛlla dadabinyaa lɔga Tumu ko ɔnneya nɛnɛye. 30Nɔng kolea ale bansanɛa :zugu rɛsɛyɔ, zugo ngagamnɛo na bhakkɛ huna zuga ekko ꞉Tumu tumɔ. 31Na ngangaye igge lɔga ale bansanɛa :zugu rɛsɛyɔ bere yokkogungu :Tumu, bere ngani toyito? 32Yɔk ngalɔktonu sennɛ, ‘Anye kani Tumu Komoruya Awurahami ko na Isaki ko na Yaykobi.’ Na nɔng a Komoruya zuga ɛlla basseyɔ. Komoruya zuga rɛssɛa ngayo.”
33Na zugo hunaa shikkɛa ngalɔkta madhinɛnɛ :nɛaye, iwachiyɛ.
Lɔga Ɛlla Damiya Tumu Jorronɛa Lalugɛ Kumulɔng
34Na zuga kɔbhbhɛa damiya Bhɛrɛsi hunaa shikkɛa hunde dhaa Yesus dhugunɛsɛ zuga kɔbhbhɛa damiya Sodhokka lɔgɔ na rɛgɛ :lɔkku na dhittɛ ribte, koo muktiyaa ke dhɔnɛ. 35Na bhɛa ngazuktonu kona, inde madh zugo Damiya Tumu bere kàjjɛa Muse, bana na illobu Yesus na ghinu na sɛɛsɛ, 36“Hira madhdhiye, ngangaye bhɛa lɔga ɛlla Damiya Tumu, gee jorronɛ lalugɛ kumulɔngge, a lɔk giyong?”
37Na nɔng yagɛsɛ na sɛɛsɛ, “A gee sennɛ, ‘Ibhɛsɛ Komoruya nunu Tumu hini na teyel surr hinisɔ toye ko kuloyɔ ko lɔga ɛsɛdhi kumulɔngge.’ 38Ngagiya a gee sabbune jorronɛ lalugɛ kumulɔngge. 39Na gee kɔbhbhɛ ngagiyaye, sennɛ, ‘Hira bhakko kari ibhɛsɛ hini na teyel hunaa rɛa nunu.’ 40Yɔk lɔga ɛlla Damiya Tumu bere kàjjɛa Muse ko lɔga bere yokkonɛa zuga yogɛsɛnɛa zugo lɔga dhugunono :Tumu kumulɔng bansanɛ bhɛa ngagiya ku rammande.”
Lɔga Ghinɛa :Yesusi Zugo Hunde Kirisos A Eriya Niniye
41Na zuga kɔbhbhɛa damiya Bhɛrɛsi hunaa ngani mukkinyanaye, ghinu :Yesusi na sɛɛsɛ, 42“Ngangaye igge hunde ɛsɛdhdho lɔga Kirisosiye senno ɛnɛng? Na nɔng a ashaya nini? Ga yoktogonyuyɔ!”
Na yɔk yaktɛsɛ na seyɛsɛ, “A ashaya Dawiyi.”
43Na nɔng ghinu na sɛɛsɛ, “Na hunde a ngangaye go, nɔng Dawiy huna bere yokkono lɔgɔ barartina Kuloya Tumu, bere eli Kirisos na senɛsɛn, ‘Komoru’ kɛ ɔng? Nɔng Dawiy annaa bere yokkono lɔgɔ na senno,
44“‘Tumu Komoru wa sɛɛsɛa Komoruya nanu,
“Anye ko bhee kɔmɔgɛ mirɔga gunyu
na koddogɛsɛn ba na allinɛnɛ :inyo,
ga tɛ siyɔ sɛtɛna nanu.”’
45Na Dawiy hunde a nganda bere eli ‘Komoruye’ go, na anda ashaya nɛnɛ a ɛnɛng?” 46Na chɔɔ hirre yagɛsɛn nɔng lɔgɔ gee chichi garu dhul. Na kɔdhdhanɛ ngakaldonu na hirre gissono nɔng na ghin lɔgɔ sɛgɛn garu.
Currently Selected:
:
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
©2023 Suri Translation Project which is a project of the Ethiopian Evangelical Church Mekane Yesus