SAN MATEO 5

Ñi'ya̱ ngulu'u Jesús ji'i̱ ngu' nu ngua'a̱ sii' cua'a̱

1Na'a̱ Jesús cha' quiña'a̱ tsa ñati̱ lijya̱ ngu' slo yu, bi' cha' ndyacui̱ yu ndyaa la yu nde sii' cua'a̱, ndyaca'a̱ yu xi cajua. Lo'o ndyu'u ti'i̱ ngu' nu ndyaca tsa'a̱ ji'i̱ slo, 2li' nguxana Jesús nclyu'u yu ji'i̱ ngu' bi'. Ndi'ya̱ nchcui' yu lo'o ngu':

Ñati̱ nu tso'o ntsu'u tyiquee

3―Tso'o ntsu'u tyiquee ñati̱ si jlo ti' cha' sca ti lo'o ycui' Ndyosi caca cua'ni ngu' cha' tso'o ―nacui̱ Jesús―. Caca ycui' Ndyosi loo ne' cresiya ji'i̱ ngu' bi', pana ná caca ji'i̱ ngu' si jua'a̱ ti ngu'.

4’Lo'o jua'a̱ tso'o ntsu'u tyiquee ñati̱ masi xñi'i̱ ti' juani xqui'ya qui'ya nu ntsu'u ji'i̱, cha' ndu'ni ycui' Ni cha' caca tso'o tyiquee ñati̱ bi'.

5’Lo'o jua'a̱ tso'o ntsu'u tyiquee ñati̱ nu ná nti' tyiji̱loo ji'i̱ tya'a ñati̱, cha' ca su ntucua ycui' Ni tyacua cha' tso'o nu ta ycui' Ni ji'i̱ ñati̱ bi' li'.

6’Lo'o jua'a̱ tso'o ntsu'u tyiquee ñati̱ si tyaja'a̱ tsa cua'ni lcaa cha' tso'o, lcaa cha' liñi; ji'i̱ ñati̱ bi' xtyucua ycui' Ndyosi cha' taca ji'i̱ cua'ni lcaa cha' nu nti' ycui' Ni.

7’Lo'o jua'a̱ tso'o ntsu'u tyiquee ñati̱ nu tya'na ti' ji'i̱ tya'a ñati̱, cha' jua'a̱ cua'ni tya'na ti' Ni ji'i̱ ycui' ngu' bi'.

8’Lo'o jua'a̱ tso'o ntsu'u tyiquee ñati̱ nu lubii cresiya ji'i̱, cha' ji'i̱ ñati̱ bi' cua nda ycui' Ni chacuayá' cha' ña'a̱ ji'i̱ ycui' ca Ni nde loo la.

9’Lo'o jua'a̱ tso'o ntsu'u tyiquee ñati̱ nu nxtyucua ji'i̱ tya'a ñati̱ cha' caca tso'o ti ngu' lo'o tya'a cusu̱u̱ ngu'. “Sñi' na'”, ñacui̱ ycui' Ndyosi ji'i̱ ñati̱ nu jua'a̱ xaala' tyiquee tya'a ngu'.

10’Lo'o jua'a̱ tso'o ntsu'u tyiquee ñati̱ si talo tyiquee ji'i̱ xa' ñati̱, masi lya' ti' ngu' ji'i̱, masi ti'í ti' ngu' ji'i̱, xqui'ya cha' tso'o nu ndu'ni cuentya ji'i̱ ycui' Ni. Tso'o ntsu'u tyiquee ñati̱ bi' si talo tyiquee ji'i̱ ngu', cha' jua'a̱ laca ycui' Ndyosi loo ne' cresiya ji'i̱ ñati̱ bi'.

11’Lo'o jua'a̱ tso'o ntsu'u tyiquee ma̱ masi xtyí lo'o ngu' ji'i̱ ma̱ xqui'ya na', masi lya' tsa ti' ngu' ji'i̱ ma̱, masi cuiñi tsa ngu', masi chcui' tsa ngu' cuentyu ji'i̱ ma̱ xqui'ya na'. 12Li' caca tso'o tyiquee ma̱, ca chaa ti' ma̱ cha' cua laca nguxco'o ycui' Ndyosi sca cha' tso'o nu tyacua ji'i̱ sa scaa ma̱ ca su ntucua ycui' Ni. La cui' jua'a̱ ngua lya' tsa ti' jyo'o cusu' sa'ni, nu lo'o na'a̱ ngu' ji'i̱ jyo'o cusu' nu ngua tu'ba ji'i̱ ycui' Ndyosi tyempo bi'.

Ñi'ya̱ nti' teje', ñi'ya̱ nti' xee, jua'a̱ ndi'i̱ ma̱ chalyuu

13’Ñi'ya̱ nu ndu'nijo'o tsa teje' ji'na cha' cñi', cha' cua'ni tyuju̱' scuaa, jua'a̱ laca cu'ma̱ nde chalyuu; na ndu'nijo'o tsa ma̱ ji'i̱ ycui' Ndyosi cha' cua'ni ma̱ cña ji'i̱ Ni. Si cua ngunu'u̱ teje' ji'na, nga'aa cua'nijo'o bi' ji'na li'; tso'o si xcua̱a̱ na ji'i̱ teje' bi' li', masi to' tyucui̱i̱ su ntyeje tacui ñati̱. Ná ndu'ni cha' masi sta quiya' ngu' hichu̱' teje' ngunu'u̱ bi'. Ñi'ya̱ nti' ngu' lo'o teje' ngunu'u̱ bi', jua'a̱ nti' ycui' Ndyosi lo'o ñati̱ nu ná taquiya' ji'i̱ Ni.

14’Ñi'ya̱ nti' sca xee laca cu'ma̱, cha' culu'u ma̱ tyucui̱i̱ ji'i̱ ycui' Ndyosi ji'i̱ lcaa ñati̱ chalyuu. Sca quichi̱ nu ndi'i̱ lo xlya ca'ya ni, ná ca tyi'i̱ bi' cuaana ti; ña'a̱ lcaa ñati̱ quichi̱ bi'. 15Lo'o jua'a̱ si cua'a̱ ngu' sca quii' quityee, ná su'ba cuatsi' ngu' ji'i̱ bi' ne' caju̱ li'; cua̱ sta ngu' quityee cha' clyane xee tyucui ña'a̱ ni'i̱ bi'. 16Lo'o jua'a̱ cu'ma̱ ni, si xee laca ma̱ nu culu'u tyucui̱i̱ ji'i̱ ñati̱, xcui' cha' tso'o cua'ni ma̱ cha' ña'a̱ xa' ñati̱ ña'a̱ cha' tso'o nu ndu'ni ma̱, nu laca ma̱ sñi' ycui' Ndyosi. Lo'o li' tyi'u ti' ngu' ji'i̱ ycui' Ndyosi Sti na, cua'ni tlyu ngu' ji'i̱ ycui' Ndyosi nu ntucua nde cua̱.

Nclyu'u Jesús cha' cuentya ji'i̱ cña nu ngulo ycui' Ndyosi ji'i̱ jyo'o cusu' sa'ni

17’Ná culacua ti' ma̱ cha' lijya̱ na' ca nde cha' cua'ni tye na' ji'i̱ cha' cusu'; masi lcaa cha' nu nda ycui' Ndyosi lo'o jyo'o Moisés, masi lcaa cha' nu nguscua jyo'o cusu' nu ngua tu'ba ji'i̱ ycui' Ndyosi cua sa'ni la, ná cuityi̱ na' ji'i̱ cha' bi'. Pana cua lijya̱ na' cha' culu'u liñi na' ji'i̱ ñati̱ ñi'ya̱ nu nti' ñacui̱ lcaa cha' nu nscua lo quityi bi'. 18Cha' liñi nda na' lo'o ma̱ juani, cha' ni sca si'yu cha' nu nguscua jyo'o cusu' sa'ni cuentya ji'i̱ ycui' Ndyosi, ná taca cuityi̱ ngu' cha' bi' ña'a̱ cuayá' nu tye chalyuu; chañi cha' caca lcaa ca cha' nu nscua lo quityi ji'i̱ ycui' Ndyosi cua sa'ni la. 19Bi' cha' juani, nga'aa ta Ni su tyi'i̱ ñati̱ slo ycui' Ni si ná taquiya' ngu' ji'i̱ cua ña'a̱ ca cña̱ nu nda ycui' Ni ji'i̱ ngu' cha' cua'ni ngu', si culu'u ngu' ji'i̱ tya'a ñati̱ ngu' cha' nga'aa ntsu'u cha' taquiya' ngu' ji'i̱ cña bi'. Lo'o jua'a̱ ta Ni su tyi'i̱ ñati̱ ca slo ycui' Ni si taquiya' ngu' ji'i̱ lcaa cña bi', si culu'u ngu' cña bi' ji'i̱ tya'a ñati̱ ngu'. 20Ndi'ya̱ ñacui̱ na' ji'i̱ ma̱ juani: ná caja chalyuu nu ná nga'a̱ cha' tye ji'i̱ ma̱, si ná tso'o la cha' nu cua'ni ma̱, si'i ñi'ya̱ nu ndu'ni ngu' tacati jua, nu ngu' fariseo bi' lo'o jua'a̱ nu mstru cha' jo'ó bi'.

Nclyu'u Jesús ji'i̱ ngu' cha' tye cha' ñasi̱' ngu' lo'o tya'a ngu'

21’Cua ndyuna ma̱ ñi'ya̱ nu ngulo ycui' Ndyosi cña ji'i̱ jyo'o cusu' nu ngua sa'ni. Ndi'ya̱ nchcui' Ni: “Ná cujuii ma̱ ji'i̱ tya'a̱ ñati̱ ma̱”, nacui̱ ycui' Ni. “Si cujuii ngu' ji'i̱ tya'a ngu', li' ntsu'u cha' tsaa ngu' ne' chcua̱ cha' cua'ni cuayá' bese ji'i̱ ngu' bi'.” 22Pana quiña'a̱ la cha' chcui' na' lo'o ma̱ juani: masi ca ti'í ti' ngu' ji'i̱ tya'a ñati̱, li' ntsu'u cha' chcube' ngu' bi'; masi na chcui' ti ngu' cha' cuxi ji'i̱ tya'a ñati̱, ntsu'u cha' tsaa ngu' bi' slo ngu' nu laca loo ca Jerusalén, cha' caca cuayá' ji'i̱ ngu' cajua li'. Lo'o jua'a̱ si ñacui̱ ngu' ji'i̱ tya'a ñati̱: “¡Na ple tsa nu'u̱! ¡Na tonto tsa hique nu'u̱!” lo'o ñasi̱' tsa ngu' ji'i̱ tya'a ñati̱, li' nga'a̱ cha' tsaa ngu' bi' ca bilyaa su ná tye cha' tyaqui̱ quii'.

23’Lo'o jua'a̱ laja lo'o ndyaa ti ma̱ ne' laa cha' ta ma̱ msta̱ ji'i̱ ycui' Ndyosi, si tyi'u ti' ma̱ cha' ntsu'u cha' ñasi̱' ti' ji'i̱ ma̱ lo'o tya'a ma̱, 24li' tso'o la xtyu̱u̱ ma̱ lo'o msta̱ ji'i̱ ma̱ chaca quiya' ca toni'i̱ ji'i̱ ma̱. Li' tsaa ma̱ tsaa xaala' ma̱ tyiquee tya'a ma̱ tya clyo. Lo'o li' xa' squi'ya ma̱ msta̱ bi' toni'i̱ ji'i̱ ma̱, tsaa lo'o ma̱ ji'i̱ ne' laa chaca quiya'.

25’Pana ndi'ya̱ cua'ni ma̱ si ntsu'u ñati̱ nu sta qui'ya ji'i̱ ma̱ ca toni'i̱ cña: hora ti xaala' ma̱ cha' ji'i̱ ma̱ lo'o ñati̱ bi', laja lo'o bilya tyalaa ma̱ slo ngu' tisiya cha' cua'ni cuayá' ngu' ji'i̱ cha' cusu̱u̱ bi'. Cuxi la cha' si tyaala tsa ngu' tisiya, cha' li' xi'ya ngu' ji'i̱ ngu' policía cha' su'ba ngu' ji'i̱ ma̱ ne' chcua̱. 26Cha' liñi nchcui' na' lo'o ma̱, cha' tiya' tsa tyu'u ma̱ su lubii, cha' li' ntsu'u cha' ta ma̱ lcaa ca centavo nu jña ngu' tisiya ji'i̱ ma̱ cha' tyu'u ma̱ li'.

Nchcui' Jesús sca cha' ji'i̱ ñati̱ nu ndu'ni suba'

27’Cua ndyuna ma̱ ñi'ya̱ ngulo ycui' Ndyosi cña ji'i̱ jyo'o cusu' sa'ni. Ndi'ya̱ nchcui' Ni: “Ná cua'ni suba' ma̱ lo'o clyo'o xa' ñati̱”, nacui̱ ycui' Ni. 28Pana, quiña'a̱ la cha' chcui' na' lo'o ma̱ juani: si ña'a̱ sca nu qui'yu ji'i̱ sca nu cuna'a̱, lo'o li' culacua ti' yu cha' cua'ni suba' yu lo'o, stu'ba ntsu'u cha' bi' lo'o yu ñi'ya̱ si cua laca ngua'ni suba' yu lo'o nu cuna'a̱ bi', masi tyiquee ti yu ntsu'u cha' cuxi bi'.

29’Tso'o la si culo ma̱ si'yu cloo ma̱ la'a tsu' cui̱, xcua̱a̱ ma̱ ji'i̱ li', si si'yu cloo ma̱ ndacui qui'ya cha' ndu'ni ma̱ cha' cuxi. Masi cuityi̱' ma̱, tyanu lubii cresiya ji'i̱ ma̱ li', cha' ná tsaa ma̱ su lye ndyaqui̱ quii' ca bilyaa. 30Tso'o la xi'yu cu' ma̱ ya' ma̱ la'a tsu' cui̱, xcua̱a̱ ma̱ ji'i̱ li', si ya' ma̱ ndacui qui'ya cha' ndu'ni ma̱ cha' cuxi. Masi cu' ya' ma̱, tyanu lubii cresiya ji'i̱ ma̱ li', cha' ná tsaa ma̱ su lye ndyaqui̱ quii' ca bilyaa.

Nchcui' Jesús sca cha' ji'i̱ ñati̱ nu nguxtyanu ji'i̱ clyo'o

31’Ndi'ya̱ nchcui' jyo'o cusu' sa'ni: “Si ñacui̱ sca nu qui'yu ji'i̱ clyo'o yu cha' tyaa slo sti chaca quiya', cha' nti' yu xtyanu yu ji'i̱ clyo'o yu, li' ntsu'u cha' culo yu sca quityi cuentya ji'i̱ nu cuna'a̱ bi'. Quityi bi' ñacui̱ cha' nga'aa si'i clyo'o yu laca juani.” 32Pana, quiña'a̱ la cha' chcui' na' lo'o ma̱ juani: ndyu'ni cuxi sca nu qui'yu si culo yu quityi cha' xtyanu yu ji'i̱ clyo'o yu, si ná ndacui nu cuna'a̱ bi' qui'ya. Lo'o li' si xa' caja clyo'o nu cuna'a̱ bi' lo'o chaca ñati̱, li' ndacui nu cuna'a̱ qui'ya, lo'o jua'a̱ chaca yu bi' ndacui qui'ya, cha' clyo'o xa' ñati̱ bi' laca nu cuna'a̱ bi'; pana tlyu la qui'ya nu ndacui ji'i̱ nu qui'yu nu ngua clyo'o clyo.

Nclyu'u Jesús cha' ji'i̱ ngu' cha' ná cua'ni ngu' jura

33’Lo'o jua'a̱ cua ndyuna ma̱ ñi'ya̱ nu ngulo ycui' Ndyosi cña ji'i̱ jyo'o cusu' sa'ni. Ndi'ya̱ nchcui' Ni: “Ná tso'o ta ma̱ sca cha' lo'o ycui' Ndyosi cha' cua'ni ma̱ sca cña, si cha' cuiñi ti nda ma̱. Nga'a̱ cha' cua'ni ma̱ ñi'ya̱ nu nacui̱ ma̱ ji'i̱ Ni cha' cua'ni ma̱.” 34Pana, quiña'a̱ la cha' chcui' na' lo'o ma̱ juani, cha' ná tso'o tsiya' ti cua'ni ma̱ jura nu lo'o chcui' ma̱ sca cha': masi chcui' ma̱ cuentya ji'i̱ lcaa na nu ntsu'u nde cua̱, ná cua'ni ma̱ jura jua'a̱, cha' ca bi' ntucua ycui' Ni; 35masi chcui' ma̱ cuentya ji'i̱ yuu chalyuu re, ná chcui' ma̱ jura jua'a̱, cha' cuentya ji'i̱ ycui' Ndyosi laca chalyuu re; masi chcui' ma̱ cuentya ji'i̱ quichi̱ Jerusalén, ná cua'ni ma̱ jura jua'a̱, cha' ca bi' laca ycui' Ni loo. 36La cui' ti cha' ná cua'ni ma̱ jura cuentya ji'i̱ scua' que ycui' ca ma̱, cha' sca ti ycui' Ni ngüiñá Ni ji'i̱ cu'ma̱, lo'o ná caca ji'i̱ ma̱ cuiñá ma̱ ni sca ca quicha̱' hique ma̱, ni nu ngata, ni nu ngati̱. Ná tso'o cuentya ji'i̱ ycui' Ndyosi tsiya' ti cha' cua'ni ma̱ jura. 37Tsa bi' ti cha' ñacui̱ ma̱: “Chañi”, si cha' liñi laca; lo'o jua'a̱ ñacui̱ ma̱: “Si'i”, si cha' cuiñi. Cua ña'a̱ ca cha' nu chcui' ma̱ nu lo'o ndu'ni ma̱ jura, cha' ji'i̱ nu xña'a̱ laca bi'.

Nclyu'u Jesús ñi'ya̱ cua'ni ngu' lo'o tya'a cusu̱u̱ ngu'

38’Lo'o jua'a̱ cua ndyuna ma̱ cha' nu nchcui' jyo'o cusu' sa'ni. Ndi'ya̱ nacui̱: “Sca ñati̱ tyaala ni, si cua ngüichu yu si'yu cloo tya'a yu, li' ntsu'u cha' culo ngu' nu laca cña si'yu cloo ycui' yu cha' cati̱ xqui'ya yu. Lo'o jua'a̱ si nguxtyú yu sca la'ya tya'a yu, li' ntsu'u cha' culo ngu' nu laca cña la'ya ycui' yu, cha' cati̱ xqui'ya yu.” Jua'a̱ nchcui' ngu' nu ngua tya sa'ni li'. 39Pana, quiña'a̱ la cha' chcui' na' lo'o ma̱ juani, cha' nga'aa xu̱u̱ tya'a ma̱ lo'o ñati̱ nu ngua'ni cha' cuxi lo'o ma̱. Lo'o quiji'i̱ ya' ngu' loo ma̱ la'a tsu' cui̱, li' ta ma̱ chacuayá' quiji'i̱ ngu' chaca tsu' loo ma̱, si nti' ngu'. 40Si nti' sca ñati̱ tyaala xlyaá camxa ji'i̱ ma̱, hora ti ta ma̱ ji'i̱ li'; lo'o jua'a̱ ta ma̱ xi xa' la late' ji'i̱ yu, cha' tyaala' ji'i̱ yu li'. 41Jua'a̱ sca nu laca loo ni, si culo yu cña ji'i̱ ma̱ cha' tsaa lo'o ma̱ yu'ba ji'i̱ yu sca se'i̱, hora ti tsaa lo'o ma̱ yu'ba bi' ji'i̱; lo'o jua'a̱ tso'o masi tya tsaa lo'o ma̱ ji'i̱ ca tyijyu' la xi, si jua'a̱ nti' yu. 42Lo'o jña sca ñati̱ cua ña'a̱ ca na ji'i̱ ma̱, ta ma̱ na bi' ji'i̱; jua'a̱ si jña ngu' xi cñi ji'i̱ ma̱, tso'o ti chcui' ma̱ lo'o ngu' bi' li'.

Nclyu'u Jesús cha' tso'o ti tyu'u tyiquee ngu' ña'a̱ ngu' ji'i̱ tya'a cusu̱u̱ ngu'

43’Cua ndyuna ma̱ cha' nu nchcui' jyo'o cusu' sa'ni. Ndi'ya̱ nacui̱: “Cua'ni tyaca'a ma̱ ji'i̱ ngu' tya'a ma̱, lo'o jua'a̱ ca ti'í ti' ma̱ ji'i̱ tya'a cusu̱u̱ ma̱”. 44Pana, quiña'a̱ la cha' chcui' na' lo'o ma̱ juani, cha' tso'o ti tyu'u tyiquee ma̱ ña'a̱ ma̱ ji'i̱ tya'a cusu̱u̱ ma̱, lo'o jua'a̱ tso'o ti chcui' ma̱ ji'i̱ ngu' nu nchcui' cuentyu ji'i̱ ma̱, tso'o ti cua'ni ma̱ lo'o ngu' nu ti'í ti' ji'i̱ ma̱; chcui' ma̱ lo'o ycui' Ndyosi cuentya ji'i̱ ngu', masi ndyu'ni lya' ti' ngu' ji'i̱ ma̱, masi nxtyí lo'o ngu' ji'i̱ ma̱. 45Li' taca tyuloo ñati̱ ji'i̱ ma̱ cha' laca ma̱ sñi' ycui' Ndyosi nu ntucua nde cua̱. Ndu'ni Ni cha' stu'ba ti tyucua cuichaa, masi ca su ndi'i̱ ñati̱ cuxi, masi ca su ndi'i̱ ñati̱ tso'o; ndu'ni Ni cha' stu'ba ti ca'ya tyo, masi ca su ndi'i̱ ñati̱ tso'o, masi ca su ndi'i̱ ñati̱ cuxi. Bi' cha' tso'o la si stu'ba ti cua'ni ma̱ lo'o lcaa ñati̱. 46La cui' ti ná tso'o si xcui' ji'i̱ ngu' tya'a tso'o ti ma̱ tso'o ntsu'u tyiquee ma̱ ña'a̱ ma̱ ji'i̱. Si'i na tso'o la taquiya' ycui' Ndyosi ji'i̱ ma̱ si jua'a̱ ti ndu'ni ma̱, cha' jua'a̱ ndu'ni cua ña'a̱ ca ñati̱; masi ñati̱ tso'o, masi ñati̱ cuxi, masi ngu' msu ji'i̱ ngu' xa' tsu' nu cuiñi ti nxñi quiña'a̱ tsa cñi cña loo ji'i̱ ma̱, lcaa ngu' bi' ndu'ni tyaca'a ngu' ji'i̱ tya'a tso'o ti ngu'. 47Lo'o chcui' ma̱ cha' tso'o sca ti lo'o tya'a tso'o ma̱, ná tso'o bi', cha' la cui' jua'a̱ ndu'ni cua ña'a̱ ca ñati̱; masi ngu' nu ná ntsu'u cha' ji'i̱ lo'o ycui' Ndyosi tsiya' ti, lo'o ngu' bi' nchcui' tso'o lo'o tya'a tso'o ngu'. Quiña'a̱ la cha' tso'o cua'ni ma̱ nti' ycui' Ndyosi. 48Ycui' Ndyosi Sti na nu ntucua nde cua̱ ni, xcui' cha' tso'o, xcui' cha' liñi, xcui' cha' lubii ndu'ni Ni; ñi'ya̱ ndu'ni ycui' Ni, jua'a̱ nga'a̱ cha' cua'ni ma̱ xcui' cha' tso'o lo'o lcaa ñati̱, si chañi cha' sñi' ycui' Ni laca ma̱.

Currently Selected:

SAN MATEO 5: cta

Highlight

Copy