LUKAS 8
8
Ɓumɓɛ ɓɛ nɔɔ̀nɔ̀ɔ̀tìghà Yeesus
1Ajɛ̀m ìnɛn, Yeesus à kɛ̀ɛ̀kɛ̀ɛ̀ghà lɛ rì ɓi bàn rì ɓi ɓìlɔ̀ŋ, di a làalamɓɛ̀n à kakàlì Syeesyee à Ɓɔlɛ à kìlɔ̀ŋ ki Bɛ̀ll. A ɓaghà ǹɗaŋ lɛ rì ɓɛ̀yilàg ɓii ǹtɛ̀ɗ rì ɓɛɓɛɛ̀, 2rì ɓɛ̀yiɓ ɓɛdɛŋ ɓɛ à nàɓkà ɓìɓeɓtàg ɓi mɛghay ɓi ɓɔ, à ki wɔ̀ɔ̀zi ɓɔ tìroɓ tidɛŋ; ɓɛ̀yiɓ ɓɛǹ ɓɛ ɓaghà lɛ: Rì Marii Madelɛn ànɛ ɓìɓeɓtàg ɓi mɛghay ɓi kpagà ɓi nyoo taàɓɛ̀ɛ̀, 3rì Zyaanɛ à gili Cuza ànɛ à ɓaghà m̀ɓèŋì-ìkum wu Eroodɛ, rì Soosana, rì ɓɛ̀yiɓ ɓɛdɛŋ tì lɛɛ̀gwey ɓɛ ɓɛ ghɛɛghɛ̀ɓsìghà ɓɔ rì ìkum waa.
Dàɗkì ì ŋwaànɛ à kɛ̀ngà kì mìsi boo ì ɓyom
(Mt. 13:1-9; Mk. 4:1-9)
4Nni coo gwìy ì ɓum ì taŋzɛ̀ngà; ɓum ɓɛ pɛsàg yì bàn lɛ bàn lɛ ɓɛɛ yu Yeesus a nyoo; fɔɔnnɛ à tekà min ɓɔ dàɗkì ìnɛ: 5Ŋwaàdɛŋ yɛ̀ɛ kɛ̀ngà kì mìsi boo ì ɓyom yìì nni yɛ̀ɛ à mìmìskà, boo ìdɛŋ ì kɛ̀n kì kpìi ɓi bee aɗyoo, ɓɛ̀ghaàgh-bee ɓɛ ɓɛɛ̀dàg yɔ̀, tììlì ti ki ɗi yɔ̀ bimiɗ. 6Gàɓ ìdɛŋ ì kpì ɓi gɔ̀g; yɛ̀ɛ ì ròòghà, ì womdàg ɓisuulɛ zi i ɓaghà kìgbag. 7Fɔɔnnɛ gàɓ ìmbog ì kɛ̀ngà kì kpìi ɓi nyìinyìm à ɓìkàrag, ɓi roòsɛ̀n nɗaŋ ri boo ìnɛ̀n ɓi laatàg yɔ̀. 8Gàɓ ìmbog ì kpìghà ɓi syeesyee à zi, yɛ̀ɛ ì ròòghà, ì wumgì lɛ ǹɗyèm wufog, ɓìɗùn mɛ̀tin mɛtaǹ. Yɛ̀ɛ Yeesus à kpaaghà fɔlɔɔ, nni à kalìghà ɓɔ jɛ̀ɛ̀ aɗyòò lɛ: Ŋwaànɛ à rì rì mɛ̀reè, mɛ lɛ à wog, à wog.
Ɓɛ̀yilàg ɓɛ tɔɔgh Yeesus azi anɛ ɓi dàɗkì ìnɛn
(Mt. 13:10-17; Mk. 4:10-12)
9Ɓɛ̀yilàg ɓe Yeesus ɓɛ tɔkà nyi kìɓan ki dàɗkì ìnɛn ì rèsii. 10Nni Yeesus à ɓakà ɓɔ lɛ: Ɓi ɓɛg wìn, Bɛ̀ll à mɛ rèsi mini ɓìɓan ɓi ɓi kìlɔ̀ŋ kii, ɓi ɓi ɓaghà di ɓi kaka a rìnyam, wɔ̀lɛ ɓi ɓɛg ànɛ a ɓum ɓɛmbog, ɓìɓan ɓi ɓi ri ɓɔ yɛ̀ɛ dàɗkì lɛ di ɓɛɛ ɓa lɛ, ɓaa soo seesèè, ɓɛ̀ kɛɛ̀ ghɛn, ɓaa soo ki wowòg, ɓɛ̀ kɛɛ̀ yi.
Yeesus à tɛɛ̀zii ɓɛ̀yilàg ɓii azi anɛ ɓi dàɗkì ìnɛ à tekà
(Mt. 13:18-23; Mk. 4:13-20)
11Azi anɛ ɓi dàɗkì ìnɛn àrì lɛ: Boo ì ɓyom yɛ̀ɛ rì ɓi sìg à jɛ̀ɛ̀ ì Bɛ̀ll. 12Ɓɛ̀roɓɛ ɓɛ ri ɓi tim̀ à bee, ɓɔ yɛɛ rilàg lɛ, i ɓaa wog jɛ̀ɛ̀ ì Bɛ̀ll, Satàn a yùy ɓɔ yɔ̀ ki pisii ɓi mɛ̀rem lɛ ɓɛɛ rɔɓ kɛ̀ ɓɛɛ̀ gherɛn, ɓɛ ki mɛ̀n cɛɓ. 13Ɓɛ̀roɓɛ ɓɛ ri ɓi tìcɔg ɓɛ ri ɓumɓɛ ɓɛ ti i ɓɛ woogh jɛ̀ɛ̀ ì Bɛ̀ll, ɓɛ ghaɓ yɔ̀ rì kìnyàà kìɓan kifog, ɓɛ̀ kɛɛ̀ càɗ jɛ̀ɛ̀ ìnɛn lɛ yɛ̀ɛ ɓag gàŋ ɓi mɛ̀rem maa; i mɛ̀fèèghrɛn mɛ kpaŋi a lɔ̀ŋkaa, ɓɛ naŋ rìgherɛ̀n. 14Boo ìnɛ ì kpìghà ɓi ɓìkàrag ì rèsii ɓɛ̀roɓɛ ɓɛ rilàg lɛ, i ɓɛ woogh jɛ̀ɛ̀ ì Bɛ̀ll, ɓyom ɓi lɛ, rì cɛɛ̀-ǹɗem ànɛ ɓi ɓìɓan ɓi zɛy rì zɛy, rì rìyɛ̀y ɗi zi, ɓi duŋzì rìgherɛ̀n ɗyaa, ɗi rɔɓ bee ri bee, ɗyɛ̀ kɛɛ̀ wum ɓidùn ɓi lɛ ɓɛ kɔs. 15Boo ìnɛ ì kpìghà ɓi zi i m̀fɔmɛn yɛ̀ɛ ri fɛlɛ yɛ̀ɛ ɓɛ̀roɓɛ ɓɛ ti ɓɛ wokì jɛ̀ɛ̀ ì Bɛ̀ll syeesyee à rìwog, ri mɛ̀rem mɛ syeesyee mɛ mɛ ki rì mɛ̀tɛnɛn, ɓɛ ɓeŋ̀ yɔ̀, ɓɛ ki wum ɓiɗùn lɛ kìsììrì kaa.
Daɗkì ì lamɓà
(Mk. 4:21-25)
16Ŋwaà yin lɛ à ròòsì lamɓà lɛ a sigtɛn nyi rì kìbɔkɔ̀, nsoò lɛ a rɛsi nyi a ɓyomɓilɔ̀ŋ ɓii zi; com ki à rì lɛ à kì ki ri lɛ, a saagh nyi ɓi com aɗyòò, lɛ i mum à ɗiŋii yì ɓi naa, à ghɛnɛ̀n. 17Kɛ̀ɛ̀ kìɓan kìdɛŋ ki a rìnyam ki ki ri ɓiì rɔ̀ɓi lɛ ki yilɛɛ ɓì; nsoò dwìɗ idɛŋ yàa rɔ̀ɓ ɓi kɛ̀ɛ̀ kì kpagii dan. 18Ɓì konàg lɔŋ ri riwog ɗi ɓì ti ɓì wokì ɓìɓan ɓi Bɛ̀ll; ɓisuulɛ, ŋwaànɛ à rì rì com innɛ ɓɛ ri ɓiì fatii, wɔ̀lɛ roànɛ à rì kɛ̀ɛ̀ kɔ ɓɛ ɓatɛ̀n nsoò maa gàɓ ànɛ nyiì fèfeg lɛ à rì rì nyi.
Jɛɛ Yeesus rì ɓɛ̀geni ɓɛ Yeesus
(Mt. 12:46-50; Mk. 3:31-35)
19Jɛɛ rì ɓɛ̀geni ɓɛ Yeesus ɓɛ yughày lɛ ɓɛɛ ghɛǹ nyi wɔ̀lɛ, ɓɛ ɓaghà ɓì lɛ ɓɛ kpaŋ nyi jàŋbog lɛ gwìy ì ceeghà. 20Fɔɔnnɛ ɓɛ kpaaghà nyi lɛ: Gaa rì ɓɛ̀goni ɓɛ ri fɛnii ɓi dan, ɓɛɛ̀ ki kɔ̀nkɔn lɛ ɓɛɛ̀ ghɛǹ wɔ̀. 21Nni Yeesus à ɓàkà ɓɔ lɛ: Jɛɛ wɛ̀m rì ɓɛ̀geni ɓɛ̀m, ɓɛ ri ɓɛ̀roɓɛ ɓɛ ti ɓɛ wokì jɛ̀ɛ̀ ì Bɛ̀ll ɓɛ ki kì yɛ̀ɛ ì kpaa.
Yeesus à maasii coo bɛ̀ɓ
(Mt. 8:23-27; Mk. 4:35-41)
22Ŋwos adɛŋ, Yeesus à ɓɔkà ɓi kìkɔm rì ɓɛ̀yilàg ɓii, à kpaa ɓɔ lɛ: Ti syàana cɛcɛɗ ki riɓày. Fɔɔnnɛ ɓɛ pɛsɛ̀ngà lɛ ɓɛɛ syaà. 23Yɛ̀ɛ ɓɛ kɛnkɛni ɓi kìkɔm, fìlo fi teɗ Yeesus; nni coo bɛ̀ɓ ì tumɛ̀ngà rìfɛɓsì ɓi rìɓày lɛɛ̀gwey, lèg ànɛ lɛ kìkɔm ki ɓaghà lɛ ki ɓim, ɓɔɔ ki cùù. 24Nni ɓɛ̀yilàg ɓɛ tyoŋdɛ̀ngà Yeesus a nyoo, ɓɛ tum nyi rìghèmzì di ɓɛɛ̀ kpaakpaa lɛ: Ǹɗèsàg, ǹɗèsàg, ti cuu yɛɛ lɛ̀. Nni à ghèmbɛ̀ngà, à fwààdɛ̀n lɛ rì bɛ̀ɓ, rì ɓìkus ɓi riɓày, ɓyom ɓìn ɓi maarɛ̀n lɛ tɛ̀tɛ̀rɛ̀ɛ̀, jàŋ i sugtì lɛ fyòoog. 25Nni Yeesus à tɔkà ɓɛ̀yilàg ɓii lɛ: Righerɛ̀n ɗin ɗyɛɛ̀ mbe? Yɛ̀ɛ ìris wu ɓangà ɓɔ, nni ɓɛ kuuràkà, ɓɛ ki tɔɔtɔɔ̀ghrɛ̀n ɓɔ rì ɓɔ lɛ: Rìkuu ɗi mum aɗi ɗyɛɛ ri lɛ, ɗi ɗi tɔkì bɛ̀ɓ, rì mɛ̀nig com ki ɓyɛɛ ki ɓyɔɔ ki kì nyi mɛ̀wog?
Yeesus à wɔ̀ɔ̀zii ŋwaànɛ à ɓaghà rì ɓìɓeɓtàg ɓi mɛghay
(Mt. 8:28-34; Mk. 5:1-20)
26Nni ɓɛ kpagà ɓi kìlɔ̀ŋ ki ɓumɓɛ a Geraza, ki ki ɓaghày lɛ kɔ cɛcɛɗ, Galile cɛcɛɗ. 27Yɛ̀ɛ Yeesus à sɛngày kìkɔm, nni ŋwaàdɛŋ ànɛ à ɓaghà rì kìɓeɓtàg ki nghay ɓi bàn ìnɛn, à yughà kì tuusɛɛ rì nyi. Ki ɓaghà di kaa finɛn yɛ̀ɛ ŋwaànɛ̀n à rɔ̀ɓkà kìtòn zɛy lɛ kɔɔ̀kɔɔ̀, kɛ̀ɛ laati ɓi naa, à lalày lɔŋ ɓi dɛm i zɔ̀ŋ. 28Yɛ̀ɛ ŋwaànɛ̀n à ghɛngà Yeesus, à kpì nyi a mɛ̀kòò, à syan jɛ̀ɛ̀ aɗyòò lɛ: Yeesus, Man à Bɛ̀ll ànɛ à teŋmɛɛ kɛ̀ɛ̀ vèg, ki ri wɔ̀ la ri mɛ̀? M̀ɓɔ̀ŋzaagh wɔ̀, kɔɔ yeesi ɓaà mɛ. 29À kpaaghà fɔlɔɔ ɓisuulɛ, Yeesus à kàŋkàŋgà kìɓeɓtàg ki nghay lɛ, kɛɛ kpaŋ ɓi ŋwaànɛ̀n. Kìɓeɓtàg ki ǹghay kìn ki yeèyèèsìghà ŋwàanɛ̀n ɓyààmɛ̀n lɛɛ̀gwey; ɓi ɗi lɛ ɓɛɛ ɓɛŋ̀ nyi kɛ̀ɛ dèŋdeŋ, ɓɛ ǹkàgàg nyi ɓɛn ɗì mɛ̀sɛ̀ŋi mɛ bɔŋ lɛ, rì ɓyàg rì mɛ̀kòò, kìɓan kifog, àa nti à pwagì bɛn yiǹ, kìɓeɓtàg ki nghay kìn ki tini nyi lɛ a kɛǹ kì dèŋdeŋi ɓi mɛ̀reɓ. 30Nni Yeesus à tɔkà nyi lɛ: Ù rì ɗii lɛ ghɛn? Ŋwaànɛ̀n à bàg nyi lɛ: Ǹɗì ɗii lɛ: Ɓìtuu, ɓisuulɛ ɓìɓeɓtàg ɓi mɛghay ɓi ɓaghà nyi bi nyoo ɓìtuu lɛ ɓìtuu. 31Fɔɔnnɛ ɓìɓeɓtàg ɓi mɛghay ɓìn ɓi ɓɔɔ̀ɓɔ̀ŋzìghà Yeesus lɛ, kɛ̀ɛ rom ɓyɔ lɛ ɓyɛ̀ kɛǹ ɓi rìɓee ɗi ɓiɓeɓtàg ɓi mɛghày. 32Coo kituu ki jèè ki ɓaghà wɔɔ jàŋbog, ki ɗiɗi ɓyaaɓi ɓi dòn aɗyòò. Fɔɔnnɛ ɓìɓeɓtàg ɓi mɛghay ɓi ɓɔŋzàkà Yeesus lɛ, a caɗ ɓyɔ, ɓyɛɛ kɛǹ kì ɗiŋii ɓi kìtuu ki jèè kiǹ, nni Yeesus à gherɛ̀ngà. 33Ɓìɓeɓtàg ɓi mɛghay ɓi kpaŋ min ɓi ŋwaànɛ̀n, ɓi ɗiŋì ɓi kìtuu ki jèè. Fɔɔnnɛ jèè yi kɛɛ̀ghrɛ̀ngày ɓi dòn aɗyòò, yi suùrɛ̀n ɓi rìɓày, yi cuu mɛnig. 34Yɛ̀ɛ ɓɛ̀ɓèŋì-jèè ɓɛ ghɛngà kìɓan kiǹ, nni ɓɛ ghɛŋìghà, ɓɛ kɛǹ kì sààtii ɓɔlɛ ànɛ̀n ɓi bàn, rì ɓi jɛ̀m i ɓilɔ̀ŋ. 35Fɔɔnnɛ ɓum ɓɛ pɛsàkày lɛ ɓɛ yuù kìghɛɛ̀ kìɓan ki ki kilɛ̀ngà kiǹ; ɓɛ tanɛ̀ngà ŋwaànɛ ɓìɓeɓtàg ɓi mɛghay ɓi pɛsɛ̀ngà ɓi nyoo ànɛ̀n di à kɔ̀kɔrii Yeesus a mɛ̀kòò, nyi rì ɓìlàà ɓi nyoo, à ki ɓa ɓi nyimiɗ, nni ɓɛ risìghà. 36Ɓumɓɛ ɓɛ ghɛngà kìɓan kiǹ kìcèm, ɓɛ kpaaghà ɓɛ̀roɓɛ ɓɛ yuyùghày ɓɛǹ, yɛ̀ɛ Yeesus à wɔ̀ɔ̀zìghà ŋwaànɛ à ɓaghà rì ɓìɓeɓtàg ɓi mɛghay. 37Nni ɓumɓɛ ɓi kìlɔ̀ŋ ki lɛ Geraza ɓɛ kpaaghà Yeesus lɛ a pɛsɛn ɓi kìlɔ̀ŋ kaa, a ghaagh fìràɓ, ɓisuulɛ ìris wu ɓangà ɓɔ lɛɛ̀gwey. Nni Yeesus à ɓɔkà ɓi kìkɔm, à sugtì a Galile. 38Fɔɔnnɛ ŋwaànɛ ɓìɓeɓtàg ɓi mɛghay ɓi kpagà ɓi nyoo ànɛ̀n à ɓɔ̀ɔ̀ɓɔ̀ŋzàkà Yeesus lɛ, nyii nɔɔ̀ti ànɛ̀n, wɔ̀lɛ Yeesus à ɓèèdɛ̀ng, à kpaa ŋwaànɛ̀n lɛ: 39Sugha a mɛɛ mɔɔ, u kpaa ɓum ɓɔɔ com ki Bɛ̀ll àa kìi wɔ̀; fɔɔnnɛ ŋwaànɛ̀n à sukà min, à lààlàmɓɛ̀n com ki Yeesus à kìghà nyi bàn bimiɗ.
Yeesus à ghèmzii gɔ̀n ì Zyayirus à wɔ̀ɔ̀zì giɓ adɛŋ
(Mt. 9:18-26; Mk. 5:21-43)
40Yɛ̀ɛ Yeesus à sukày rìkɛ̀ɛ̀ ɗi à ɓaghày cɛcɛɗ ki riɓày, nni gwìy ì ɓum ì ghàɓkà nyi, ɓisuulɛ ɓɛ̀sɛ̀ɛ̀ ɓɛ̀cèm ɓɛ ɓoŋɓòŋgà nyi. 41Fɔɔnnɛ ŋwaàdɛŋ ɗii lɛ Zyayirus, ànɛ à ɓaghà ǹlàmì ànɛ ɓi naà-bɔ̀ŋzɛ̀n, à yughày Yeesus a nyoo, à kpì nyi a mɛ̀kòò, à ɓɔ̀ŋzì nyi lɛ a yu a mɛɛ mii, 42ɓisuulɛ, à ɓaghà lɔŋ maa man bog, àncèm giɓ, di à ti bèg ǹtɛ̀ɗ rì yiɓɛɛ̀; nni man ancèm à kɔ̀ɔ̀kɔ̀ɔ̀sìghà. Yɛ̀ɛ Yeesus à kɛ̀nkɛ̀ngà wɔɔ, gwìy ì sììsììrìghà nyi lɛɛ̀gwey.
43Nni giɓ adɛŋ à ɓaghà wɔɔ, bwaɓ yi kpaŋkpàŋ nyi, di à ti ɓi fìroɓ fìn bèg ǹtɛ̀ɗ rì yiɓɛɛ̀; à ɓaghà di à mɛ yogsi ɓɔɔ ɓyom ɓii ɓɛ̀cèm a ɓɛ̀ɗɔgtà, nsoò kìbog ki ɓi ɓɔ, ki wɔɔ̀zìghà ɓì nyi. 44Fɔɔnnɛ giɓ anɛ̀n à cègày Yeesus ajɛ̀m, à kòm rìkeɓ ɗii ɗi kilàà, bwaɓ yi yi kpaŋkpàŋgà nyi yi ghas kì renɛɛ lɔŋ wɔɔ foo. 45Nni Yeesus à tɔkà lɛ: Ghɛn yɛɛ komi mɛ̀ lɔɔ? Ɓum ɓɛ̀cèm ɓɛ ɓaghà ɓɛ ti ɓiì rooroòzɛ̀n, nni Pyɛɛri à ɓakà nyi lɛ: Ǹɗèsàg, ɓum ɓɛɛ ceŋzɛɛ wɔ̀ lɛ, ɓɛ ki sìisiìrì wɔ̀. 46Wɔ̀lɛ Yeesus à pɛ̀ɛ̀zì nyi lɛ: Mum à kòmi mɛ̀, ɓisuulɛ, ǹwoogh yɛ̀ɛ ìtèɗ wudɛŋ wu kpaŋiì mɛ̀ ɓi nyòò. 47Yɛ̀ɛ giɓ anɛ̀n à ghɛngà lɛ, kìɓan ki àa kìi ki yiìdi a rìnyam, nni à yùghà kì kpìi Yeesus a mɛ̀kòò di a nìighniŋdɛ̀n, à kpaa nyi ɓi mis mɛ ɓum ɓɛ̀cèm ɓisuucɛ nnɛ àa kòmi nyi, rì yɛ̀ɛ àa ghàsi kì wɔ̀ni lɔŋ yɛ̀ɛ àa kòmi nyi. 48Fɔɔnnɛ Yeesus à kpaaghà min nyi lɛ: Gɔ̀n yɛ̀m! rìgherɛ̀n ɗyɔɔ ɗi ghɛɓsii wɔ̀, kɛ̀na lɛ fyòoog!
49Yeesus à kaka à kpaakpàà giɓ anɛ̀n fɔlɔɔ, nni mum à pɛ̀sɛ̀ngày a mɛɛ mɛ nlàmì ànɛ ɓi naà-bɔ̀ŋzɛn, à yù kì kpaa lɛ: Zyayirus, gɔ̀n yɔ̀ɔ̀ i ti kìloŋ, kɔ̀ɔ yeesi ti ǹɗèsàg zɛy. 50Kìɓan kifog, Yeesus à wokà kìɓan ki ŋwaànɛ̀n à kpaaghà, fɔɔnnɛ à kpaaghà Zyayirus lɛ: Kɔ̀ɔ risi! Lɔŋ ǹtyweeyi wɛɛ̀wu ɓaya rì wɔ, di gɔ̀n yɔ̀ɔ̀ yɛ̀ɛ ɓa rì cɛɓ. 51Yɛ̀ɛ à kpagà a mɛɛ mɛ ŋwaànɛ̀n à gherɛ̀ngà ɓì lɛ, ɓum ɓɛɛ ɗiŋi ɓi naa ǹɗaŋ ri nyi, i ki cee ɓi lɛ, rì Pyɛɛri rì Zyaŋ rì Zyag, rì ɓɛ̀yalì man ànɛ̀n, ɓɛɛ̀ɓɛ à càɗkà lɛ ɓɛɛ ɗiŋì. 52Ɓum ɓɛ̀cèm ɓɛ rɔŋɗɔ̀ŋgà ɓìkiŋ di ɓɛɛ̀ sàasarɛ̀n rì ǹɗemi-kɛŋɛn ɓisuu man ànɛ̀n. Nni Yeesus à kpaaghà min ɓɔ lɛ: Kɛ̀ ɓi rènɗen, a wii ɓi, à rì ɓi fìlo. 53Ɓumɓɛ̀n ɓɛ fengàkà nyi, lɛ ɓɛ yighà saaɗ lɛ mutyàà rì kìloŋ. 54Kìɓan kifog Yeesus à ɓangà man ànɛ̀n ɓi càg, à kpaa jɛ̀ɛ̀ aɗyòò lɛ: Mutyàànɛ pɛ̀sɛn aɗyòò. 55Nghay wu ŋwɔɓti wu sugtìì, à ghàs kì pɛ̀sɛɛ aɗyòò, Yeesus à tɔg min lɛ ɓɛɛ fa nyi ɓìɗilàg. 56Ɓɛ̀yalì man ànɛ̀n ɓɛ kuuràkà lɛɛ̀gwey, wɔ̀lɛ Yeesus à siitàg ɓɔ lɛ: Ɓɛ̀ kɛɛ̀ kpaa mum kìɓan ki ki kilɛ̀ngà kiǹ.
Currently Selected:
LUKAS 8: BAFNT
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Bafia Nouveau Testament © Bible Society of Cameroon, 2019.
LUKAS 8
8
Ɓumɓɛ ɓɛ nɔɔ̀nɔ̀ɔ̀tìghà Yeesus
1Ajɛ̀m ìnɛn, Yeesus à kɛ̀ɛ̀kɛ̀ɛ̀ghà lɛ rì ɓi bàn rì ɓi ɓìlɔ̀ŋ, di a làalamɓɛ̀n à kakàlì Syeesyee à Ɓɔlɛ à kìlɔ̀ŋ ki Bɛ̀ll. A ɓaghà ǹɗaŋ lɛ rì ɓɛ̀yilàg ɓii ǹtɛ̀ɗ rì ɓɛɓɛɛ̀, 2rì ɓɛ̀yiɓ ɓɛdɛŋ ɓɛ à nàɓkà ɓìɓeɓtàg ɓi mɛghay ɓi ɓɔ, à ki wɔ̀ɔ̀zi ɓɔ tìroɓ tidɛŋ; ɓɛ̀yiɓ ɓɛǹ ɓɛ ɓaghà lɛ: Rì Marii Madelɛn ànɛ ɓìɓeɓtàg ɓi mɛghay ɓi kpagà ɓi nyoo taàɓɛ̀ɛ̀, 3rì Zyaanɛ à gili Cuza ànɛ à ɓaghà m̀ɓèŋì-ìkum wu Eroodɛ, rì Soosana, rì ɓɛ̀yiɓ ɓɛdɛŋ tì lɛɛ̀gwey ɓɛ ɓɛ ghɛɛghɛ̀ɓsìghà ɓɔ rì ìkum waa.
Dàɗkì ì ŋwaànɛ à kɛ̀ngà kì mìsi boo ì ɓyom
(Mt. 13:1-9; Mk. 4:1-9)
4Nni coo gwìy ì ɓum ì taŋzɛ̀ngà; ɓum ɓɛ pɛsàg yì bàn lɛ bàn lɛ ɓɛɛ yu Yeesus a nyoo; fɔɔnnɛ à tekà min ɓɔ dàɗkì ìnɛ: 5Ŋwaàdɛŋ yɛ̀ɛ kɛ̀ngà kì mìsi boo ì ɓyom yìì nni yɛ̀ɛ à mìmìskà, boo ìdɛŋ ì kɛ̀n kì kpìi ɓi bee aɗyoo, ɓɛ̀ghaàgh-bee ɓɛ ɓɛɛ̀dàg yɔ̀, tììlì ti ki ɗi yɔ̀ bimiɗ. 6Gàɓ ìdɛŋ ì kpì ɓi gɔ̀g; yɛ̀ɛ ì ròòghà, ì womdàg ɓisuulɛ zi i ɓaghà kìgbag. 7Fɔɔnnɛ gàɓ ìmbog ì kɛ̀ngà kì kpìi ɓi nyìinyìm à ɓìkàrag, ɓi roòsɛ̀n nɗaŋ ri boo ìnɛ̀n ɓi laatàg yɔ̀. 8Gàɓ ìmbog ì kpìghà ɓi syeesyee à zi, yɛ̀ɛ ì ròòghà, ì wumgì lɛ ǹɗyèm wufog, ɓìɗùn mɛ̀tin mɛtaǹ. Yɛ̀ɛ Yeesus à kpaaghà fɔlɔɔ, nni à kalìghà ɓɔ jɛ̀ɛ̀ aɗyòò lɛ: Ŋwaànɛ à rì rì mɛ̀reè, mɛ lɛ à wog, à wog.
Ɓɛ̀yilàg ɓɛ tɔɔgh Yeesus azi anɛ ɓi dàɗkì ìnɛn
(Mt. 13:10-17; Mk. 4:10-12)
9Ɓɛ̀yilàg ɓe Yeesus ɓɛ tɔkà nyi kìɓan ki dàɗkì ìnɛn ì rèsii. 10Nni Yeesus à ɓakà ɓɔ lɛ: Ɓi ɓɛg wìn, Bɛ̀ll à mɛ rèsi mini ɓìɓan ɓi ɓi kìlɔ̀ŋ kii, ɓi ɓi ɓaghà di ɓi kaka a rìnyam, wɔ̀lɛ ɓi ɓɛg ànɛ a ɓum ɓɛmbog, ɓìɓan ɓi ɓi ri ɓɔ yɛ̀ɛ dàɗkì lɛ di ɓɛɛ ɓa lɛ, ɓaa soo seesèè, ɓɛ̀ kɛɛ̀ ghɛn, ɓaa soo ki wowòg, ɓɛ̀ kɛɛ̀ yi.
Yeesus à tɛɛ̀zii ɓɛ̀yilàg ɓii azi anɛ ɓi dàɗkì ìnɛ à tekà
(Mt. 13:18-23; Mk. 4:13-20)
11Azi anɛ ɓi dàɗkì ìnɛn àrì lɛ: Boo ì ɓyom yɛ̀ɛ rì ɓi sìg à jɛ̀ɛ̀ ì Bɛ̀ll. 12Ɓɛ̀roɓɛ ɓɛ ri ɓi tim̀ à bee, ɓɔ yɛɛ rilàg lɛ, i ɓaa wog jɛ̀ɛ̀ ì Bɛ̀ll, Satàn a yùy ɓɔ yɔ̀ ki pisii ɓi mɛ̀rem lɛ ɓɛɛ rɔɓ kɛ̀ ɓɛɛ̀ gherɛn, ɓɛ ki mɛ̀n cɛɓ. 13Ɓɛ̀roɓɛ ɓɛ ri ɓi tìcɔg ɓɛ ri ɓumɓɛ ɓɛ ti i ɓɛ woogh jɛ̀ɛ̀ ì Bɛ̀ll, ɓɛ ghaɓ yɔ̀ rì kìnyàà kìɓan kifog, ɓɛ̀ kɛɛ̀ càɗ jɛ̀ɛ̀ ìnɛn lɛ yɛ̀ɛ ɓag gàŋ ɓi mɛ̀rem maa; i mɛ̀fèèghrɛn mɛ kpaŋi a lɔ̀ŋkaa, ɓɛ naŋ rìgherɛ̀n. 14Boo ìnɛ ì kpìghà ɓi ɓìkàrag ì rèsii ɓɛ̀roɓɛ ɓɛ rilàg lɛ, i ɓɛ woogh jɛ̀ɛ̀ ì Bɛ̀ll, ɓyom ɓi lɛ, rì cɛɛ̀-ǹɗem ànɛ ɓi ɓìɓan ɓi zɛy rì zɛy, rì rìyɛ̀y ɗi zi, ɓi duŋzì rìgherɛ̀n ɗyaa, ɗi rɔɓ bee ri bee, ɗyɛ̀ kɛɛ̀ wum ɓidùn ɓi lɛ ɓɛ kɔs. 15Boo ìnɛ ì kpìghà ɓi zi i m̀fɔmɛn yɛ̀ɛ ri fɛlɛ yɛ̀ɛ ɓɛ̀roɓɛ ɓɛ ti ɓɛ wokì jɛ̀ɛ̀ ì Bɛ̀ll syeesyee à rìwog, ri mɛ̀rem mɛ syeesyee mɛ mɛ ki rì mɛ̀tɛnɛn, ɓɛ ɓeŋ̀ yɔ̀, ɓɛ ki wum ɓiɗùn lɛ kìsììrì kaa.
Daɗkì ì lamɓà
(Mk. 4:21-25)
16Ŋwaà yin lɛ à ròòsì lamɓà lɛ a sigtɛn nyi rì kìbɔkɔ̀, nsoò lɛ a rɛsi nyi a ɓyomɓilɔ̀ŋ ɓii zi; com ki à rì lɛ à kì ki ri lɛ, a saagh nyi ɓi com aɗyòò, lɛ i mum à ɗiŋii yì ɓi naa, à ghɛnɛ̀n. 17Kɛ̀ɛ̀ kìɓan kìdɛŋ ki a rìnyam ki ki ri ɓiì rɔ̀ɓi lɛ ki yilɛɛ ɓì; nsoò dwìɗ idɛŋ yàa rɔ̀ɓ ɓi kɛ̀ɛ̀ kì kpagii dan. 18Ɓì konàg lɔŋ ri riwog ɗi ɓì ti ɓì wokì ɓìɓan ɓi Bɛ̀ll; ɓisuulɛ, ŋwaànɛ à rì rì com innɛ ɓɛ ri ɓiì fatii, wɔ̀lɛ roànɛ à rì kɛ̀ɛ̀ kɔ ɓɛ ɓatɛ̀n nsoò maa gàɓ ànɛ nyiì fèfeg lɛ à rì rì nyi.
Jɛɛ Yeesus rì ɓɛ̀geni ɓɛ Yeesus
(Mt. 12:46-50; Mk. 3:31-35)
19Jɛɛ rì ɓɛ̀geni ɓɛ Yeesus ɓɛ yughày lɛ ɓɛɛ ghɛǹ nyi wɔ̀lɛ, ɓɛ ɓaghà ɓì lɛ ɓɛ kpaŋ nyi jàŋbog lɛ gwìy ì ceeghà. 20Fɔɔnnɛ ɓɛ kpaaghà nyi lɛ: Gaa rì ɓɛ̀goni ɓɛ ri fɛnii ɓi dan, ɓɛɛ̀ ki kɔ̀nkɔn lɛ ɓɛɛ̀ ghɛǹ wɔ̀. 21Nni Yeesus à ɓàkà ɓɔ lɛ: Jɛɛ wɛ̀m rì ɓɛ̀geni ɓɛ̀m, ɓɛ ri ɓɛ̀roɓɛ ɓɛ ti ɓɛ wokì jɛ̀ɛ̀ ì Bɛ̀ll ɓɛ ki kì yɛ̀ɛ ì kpaa.
Yeesus à maasii coo bɛ̀ɓ
(Mt. 8:23-27; Mk. 4:35-41)
22Ŋwos adɛŋ, Yeesus à ɓɔkà ɓi kìkɔm rì ɓɛ̀yilàg ɓii, à kpaa ɓɔ lɛ: Ti syàana cɛcɛɗ ki riɓày. Fɔɔnnɛ ɓɛ pɛsɛ̀ngà lɛ ɓɛɛ syaà. 23Yɛ̀ɛ ɓɛ kɛnkɛni ɓi kìkɔm, fìlo fi teɗ Yeesus; nni coo bɛ̀ɓ ì tumɛ̀ngà rìfɛɓsì ɓi rìɓày lɛɛ̀gwey, lèg ànɛ lɛ kìkɔm ki ɓaghà lɛ ki ɓim, ɓɔɔ ki cùù. 24Nni ɓɛ̀yilàg ɓɛ tyoŋdɛ̀ngà Yeesus a nyoo, ɓɛ tum nyi rìghèmzì di ɓɛɛ̀ kpaakpaa lɛ: Ǹɗèsàg, ǹɗèsàg, ti cuu yɛɛ lɛ̀. Nni à ghèmbɛ̀ngà, à fwààdɛ̀n lɛ rì bɛ̀ɓ, rì ɓìkus ɓi riɓày, ɓyom ɓìn ɓi maarɛ̀n lɛ tɛ̀tɛ̀rɛ̀ɛ̀, jàŋ i sugtì lɛ fyòoog. 25Nni Yeesus à tɔkà ɓɛ̀yilàg ɓii lɛ: Righerɛ̀n ɗin ɗyɛɛ̀ mbe? Yɛ̀ɛ ìris wu ɓangà ɓɔ, nni ɓɛ kuuràkà, ɓɛ ki tɔɔtɔɔ̀ghrɛ̀n ɓɔ rì ɓɔ lɛ: Rìkuu ɗi mum aɗi ɗyɛɛ ri lɛ, ɗi ɗi tɔkì bɛ̀ɓ, rì mɛ̀nig com ki ɓyɛɛ ki ɓyɔɔ ki kì nyi mɛ̀wog?
Yeesus à wɔ̀ɔ̀zii ŋwaànɛ à ɓaghà rì ɓìɓeɓtàg ɓi mɛghay
(Mt. 8:28-34; Mk. 5:1-20)
26Nni ɓɛ kpagà ɓi kìlɔ̀ŋ ki ɓumɓɛ a Geraza, ki ki ɓaghày lɛ kɔ cɛcɛɗ, Galile cɛcɛɗ. 27Yɛ̀ɛ Yeesus à sɛngày kìkɔm, nni ŋwaàdɛŋ ànɛ à ɓaghà rì kìɓeɓtàg ki nghay ɓi bàn ìnɛn, à yughà kì tuusɛɛ rì nyi. Ki ɓaghà di kaa finɛn yɛ̀ɛ ŋwaànɛ̀n à rɔ̀ɓkà kìtòn zɛy lɛ kɔɔ̀kɔɔ̀, kɛ̀ɛ laati ɓi naa, à lalày lɔŋ ɓi dɛm i zɔ̀ŋ. 28Yɛ̀ɛ ŋwaànɛ̀n à ghɛngà Yeesus, à kpì nyi a mɛ̀kòò, à syan jɛ̀ɛ̀ aɗyòò lɛ: Yeesus, Man à Bɛ̀ll ànɛ à teŋmɛɛ kɛ̀ɛ̀ vèg, ki ri wɔ̀ la ri mɛ̀? M̀ɓɔ̀ŋzaagh wɔ̀, kɔɔ yeesi ɓaà mɛ. 29À kpaaghà fɔlɔɔ ɓisuulɛ, Yeesus à kàŋkàŋgà kìɓeɓtàg ki nghay lɛ, kɛɛ kpaŋ ɓi ŋwaànɛ̀n. Kìɓeɓtàg ki ǹghay kìn ki yeèyèèsìghà ŋwàanɛ̀n ɓyààmɛ̀n lɛɛ̀gwey; ɓi ɗi lɛ ɓɛɛ ɓɛŋ̀ nyi kɛ̀ɛ dèŋdeŋ, ɓɛ ǹkàgàg nyi ɓɛn ɗì mɛ̀sɛ̀ŋi mɛ bɔŋ lɛ, rì ɓyàg rì mɛ̀kòò, kìɓan kifog, àa nti à pwagì bɛn yiǹ, kìɓeɓtàg ki nghay kìn ki tini nyi lɛ a kɛǹ kì dèŋdeŋi ɓi mɛ̀reɓ. 30Nni Yeesus à tɔkà nyi lɛ: Ù rì ɗii lɛ ghɛn? Ŋwaànɛ̀n à bàg nyi lɛ: Ǹɗì ɗii lɛ: Ɓìtuu, ɓisuulɛ ɓìɓeɓtàg ɓi mɛghay ɓi ɓaghà nyi bi nyoo ɓìtuu lɛ ɓìtuu. 31Fɔɔnnɛ ɓìɓeɓtàg ɓi mɛghay ɓìn ɓi ɓɔɔ̀ɓɔ̀ŋzìghà Yeesus lɛ, kɛ̀ɛ rom ɓyɔ lɛ ɓyɛ̀ kɛǹ ɓi rìɓee ɗi ɓiɓeɓtàg ɓi mɛghày. 32Coo kituu ki jèè ki ɓaghà wɔɔ jàŋbog, ki ɗiɗi ɓyaaɓi ɓi dòn aɗyòò. Fɔɔnnɛ ɓìɓeɓtàg ɓi mɛghay ɓi ɓɔŋzàkà Yeesus lɛ, a caɗ ɓyɔ, ɓyɛɛ kɛǹ kì ɗiŋii ɓi kìtuu ki jèè kiǹ, nni Yeesus à gherɛ̀ngà. 33Ɓìɓeɓtàg ɓi mɛghay ɓi kpaŋ min ɓi ŋwaànɛ̀n, ɓi ɗiŋì ɓi kìtuu ki jèè. Fɔɔnnɛ jèè yi kɛɛ̀ghrɛ̀ngày ɓi dòn aɗyòò, yi suùrɛ̀n ɓi rìɓày, yi cuu mɛnig. 34Yɛ̀ɛ ɓɛ̀ɓèŋì-jèè ɓɛ ghɛngà kìɓan kiǹ, nni ɓɛ ghɛŋìghà, ɓɛ kɛǹ kì sààtii ɓɔlɛ ànɛ̀n ɓi bàn, rì ɓi jɛ̀m i ɓilɔ̀ŋ. 35Fɔɔnnɛ ɓum ɓɛ pɛsàkày lɛ ɓɛ yuù kìghɛɛ̀ kìɓan ki ki kilɛ̀ngà kiǹ; ɓɛ tanɛ̀ngà ŋwaànɛ ɓìɓeɓtàg ɓi mɛghay ɓi pɛsɛ̀ngà ɓi nyoo ànɛ̀n di à kɔ̀kɔrii Yeesus a mɛ̀kòò, nyi rì ɓìlàà ɓi nyoo, à ki ɓa ɓi nyimiɗ, nni ɓɛ risìghà. 36Ɓumɓɛ ɓɛ ghɛngà kìɓan kiǹ kìcèm, ɓɛ kpaaghà ɓɛ̀roɓɛ ɓɛ yuyùghày ɓɛǹ, yɛ̀ɛ Yeesus à wɔ̀ɔ̀zìghà ŋwaànɛ à ɓaghà rì ɓìɓeɓtàg ɓi mɛghay. 37Nni ɓumɓɛ ɓi kìlɔ̀ŋ ki lɛ Geraza ɓɛ kpaaghà Yeesus lɛ a pɛsɛn ɓi kìlɔ̀ŋ kaa, a ghaagh fìràɓ, ɓisuulɛ ìris wu ɓangà ɓɔ lɛɛ̀gwey. Nni Yeesus à ɓɔkà ɓi kìkɔm, à sugtì a Galile. 38Fɔɔnnɛ ŋwaànɛ ɓìɓeɓtàg ɓi mɛghay ɓi kpagà ɓi nyoo ànɛ̀n à ɓɔ̀ɔ̀ɓɔ̀ŋzàkà Yeesus lɛ, nyii nɔɔ̀ti ànɛ̀n, wɔ̀lɛ Yeesus à ɓèèdɛ̀ng, à kpaa ŋwaànɛ̀n lɛ: 39Sugha a mɛɛ mɔɔ, u kpaa ɓum ɓɔɔ com ki Bɛ̀ll àa kìi wɔ̀; fɔɔnnɛ ŋwaànɛ̀n à sukà min, à lààlàmɓɛ̀n com ki Yeesus à kìghà nyi bàn bimiɗ.
Yeesus à ghèmzii gɔ̀n ì Zyayirus à wɔ̀ɔ̀zì giɓ adɛŋ
(Mt. 9:18-26; Mk. 5:21-43)
40Yɛ̀ɛ Yeesus à sukày rìkɛ̀ɛ̀ ɗi à ɓaghày cɛcɛɗ ki riɓày, nni gwìy ì ɓum ì ghàɓkà nyi, ɓisuulɛ ɓɛ̀sɛ̀ɛ̀ ɓɛ̀cèm ɓɛ ɓoŋɓòŋgà nyi. 41Fɔɔnnɛ ŋwaàdɛŋ ɗii lɛ Zyayirus, ànɛ à ɓaghà ǹlàmì ànɛ ɓi naà-bɔ̀ŋzɛ̀n, à yughày Yeesus a nyoo, à kpì nyi a mɛ̀kòò, à ɓɔ̀ŋzì nyi lɛ a yu a mɛɛ mii, 42ɓisuulɛ, à ɓaghà lɔŋ maa man bog, àncèm giɓ, di à ti bèg ǹtɛ̀ɗ rì yiɓɛɛ̀; nni man ancèm à kɔ̀ɔ̀kɔ̀ɔ̀sìghà. Yɛ̀ɛ Yeesus à kɛ̀nkɛ̀ngà wɔɔ, gwìy ì sììsììrìghà nyi lɛɛ̀gwey.
43Nni giɓ adɛŋ à ɓaghà wɔɔ, bwaɓ yi kpaŋkpàŋ nyi, di à ti ɓi fìroɓ fìn bèg ǹtɛ̀ɗ rì yiɓɛɛ̀; à ɓaghà di à mɛ yogsi ɓɔɔ ɓyom ɓii ɓɛ̀cèm a ɓɛ̀ɗɔgtà, nsoò kìbog ki ɓi ɓɔ, ki wɔɔ̀zìghà ɓì nyi. 44Fɔɔnnɛ giɓ anɛ̀n à cègày Yeesus ajɛ̀m, à kòm rìkeɓ ɗii ɗi kilàà, bwaɓ yi yi kpaŋkpàŋgà nyi yi ghas kì renɛɛ lɔŋ wɔɔ foo. 45Nni Yeesus à tɔkà lɛ: Ghɛn yɛɛ komi mɛ̀ lɔɔ? Ɓum ɓɛ̀cèm ɓɛ ɓaghà ɓɛ ti ɓiì rooroòzɛ̀n, nni Pyɛɛri à ɓakà nyi lɛ: Ǹɗèsàg, ɓum ɓɛɛ ceŋzɛɛ wɔ̀ lɛ, ɓɛ ki sìisiìrì wɔ̀. 46Wɔ̀lɛ Yeesus à pɛ̀ɛ̀zì nyi lɛ: Mum à kòmi mɛ̀, ɓisuulɛ, ǹwoogh yɛ̀ɛ ìtèɗ wudɛŋ wu kpaŋiì mɛ̀ ɓi nyòò. 47Yɛ̀ɛ giɓ anɛ̀n à ghɛngà lɛ, kìɓan ki àa kìi ki yiìdi a rìnyam, nni à yùghà kì kpìi Yeesus a mɛ̀kòò di a nìighniŋdɛ̀n, à kpaa nyi ɓi mis mɛ ɓum ɓɛ̀cèm ɓisuucɛ nnɛ àa kòmi nyi, rì yɛ̀ɛ àa ghàsi kì wɔ̀ni lɔŋ yɛ̀ɛ àa kòmi nyi. 48Fɔɔnnɛ Yeesus à kpaaghà min nyi lɛ: Gɔ̀n yɛ̀m! rìgherɛ̀n ɗyɔɔ ɗi ghɛɓsii wɔ̀, kɛ̀na lɛ fyòoog!
49Yeesus à kaka à kpaakpàà giɓ anɛ̀n fɔlɔɔ, nni mum à pɛ̀sɛ̀ngày a mɛɛ mɛ nlàmì ànɛ ɓi naà-bɔ̀ŋzɛn, à yù kì kpaa lɛ: Zyayirus, gɔ̀n yɔ̀ɔ̀ i ti kìloŋ, kɔ̀ɔ yeesi ti ǹɗèsàg zɛy. 50Kìɓan kifog, Yeesus à wokà kìɓan ki ŋwaànɛ̀n à kpaaghà, fɔɔnnɛ à kpaaghà Zyayirus lɛ: Kɔ̀ɔ risi! Lɔŋ ǹtyweeyi wɛɛ̀wu ɓaya rì wɔ, di gɔ̀n yɔ̀ɔ̀ yɛ̀ɛ ɓa rì cɛɓ. 51Yɛ̀ɛ à kpagà a mɛɛ mɛ ŋwaànɛ̀n à gherɛ̀ngà ɓì lɛ, ɓum ɓɛɛ ɗiŋi ɓi naa ǹɗaŋ ri nyi, i ki cee ɓi lɛ, rì Pyɛɛri rì Zyaŋ rì Zyag, rì ɓɛ̀yalì man ànɛ̀n, ɓɛɛ̀ɓɛ à càɗkà lɛ ɓɛɛ ɗiŋì. 52Ɓum ɓɛ̀cèm ɓɛ rɔŋɗɔ̀ŋgà ɓìkiŋ di ɓɛɛ̀ sàasarɛ̀n rì ǹɗemi-kɛŋɛn ɓisuu man ànɛ̀n. Nni Yeesus à kpaaghà min ɓɔ lɛ: Kɛ̀ ɓi rènɗen, a wii ɓi, à rì ɓi fìlo. 53Ɓumɓɛ̀n ɓɛ fengàkà nyi, lɛ ɓɛ yighà saaɗ lɛ mutyàà rì kìloŋ. 54Kìɓan kifog Yeesus à ɓangà man ànɛ̀n ɓi càg, à kpaa jɛ̀ɛ̀ aɗyòò lɛ: Mutyàànɛ pɛ̀sɛn aɗyòò. 55Nghay wu ŋwɔɓti wu sugtìì, à ghàs kì pɛ̀sɛɛ aɗyòò, Yeesus à tɔg min lɛ ɓɛɛ fa nyi ɓìɗilàg. 56Ɓɛ̀yalì man ànɛ̀n ɓɛ kuuràkà lɛɛ̀gwey, wɔ̀lɛ Yeesus à siitàg ɓɔ lɛ: Ɓɛ̀ kɛɛ̀ kpaa mum kìɓan ki ki kilɛ̀ngà kiǹ.
Currently Selected:
:
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Bafia Nouveau Testament © Bible Society of Cameroon, 2019.