Nyɩhyɛ Fʋfɔlɛʼn

Kpain Teofili,
Ninnge mgbili mgbili'n mɔ Nyanmɩan a yɔ wɔ yɛ́ afian ɛwa'n, menian dɔʋn a bɔ yɩ́ bʋ bɛ lɛ kɛlɛ ɛjɔlɛ sɔ'n-mɔ. Bɛ́ mɔ bɛ nwunlin ninnge sɔ'n-mɔ abʋbɔ nun, mɔ bɛ yɩlɩ bɛ́ kɛ bɛ hán Nyanmɩan Anʋan Ɛjɔlɛ'n, ɛjɔlɛ mɔ bɛ hanlɩn bɛ helelɩ yɛ́'n, yɩ́ fɔ́ʋ́n yɛ̂ menian'n-mɔ hɛlɛlɩ nɩn ɔ. Yɩ́ ti, mɩ́n kʋsʋ, m'an bisa bisa nun m'an nwun yɩ́ fɔ́ʋ́n kɛ ɛjɔlɛ'n kpɩnlɩn bɔlɩ yɩ́ bʋ ngɛlɛmɔ nun'n. M'an nɩan an, anɩn Kpain, ɔ tɩ kpa kɛ mɩn kɛlɛ wɔ́ mɩn sʋsɔ sʋ mɩn kan ɛjɔlɛ sɔ'n mɩn kele wɔ́. Mɩɩn kɛlɛ kalata ɛhɩ mɩn nwan wɔ́ maan ɛ nwun yɩ́ kɛ ɛjɔlɛ'n mɔ a tɩ'n tɩ ananhɔlɛ sakpa.


Ɛhɩ, belemgbin Elɔdɩ m'ɔ sie Zude mân'n bɛlɛ sʋ, anɩn bian kʋn wɔ ɛbɛlɛ. Bian sɔ'n, bɛ fɛlɛ yɩ́ Zakali. Ɔ tɩ Nyanmɩan tɛɛyɩfʋɛ wɔ tɛɛyɩfʋɛ Abia fâ nɩn anun. Bɛ fɛlɛ yɩ́ yɩ nɩn Elizabɛtɩ, ɔ fi Nyanmɩan tɛɛyɩfʋɛ kpain Aalʋn afilie nɩn anun. Bɛ́ menian nnyuan'n, bɛ tɩ fɔ́ʋ́n wɔ Nyanmɩan anyunnun. Bɛ́ nyɩn sɔ Nyanmɩan. Bɛ di yɩ́ mala nɩn asʋ. Nan kʋsʋ bɛ wʋlɩ man baa fɩ́ɩ́, ɔ sanlɩn kɛ Elizabɛtɩ tɩ mʋta, ɛsɛ bɛ́ menian nnyuan'n b'a yɔ mgbain.
Cɩan kʋn, anɩn Zakali lɛ di yɩ́ tɛɛyɩɛ junman'n wɔ Nyanmɩan anyunnun, afɩ anɩn Nyanmɩan junman elie nɩn a tʋ bɛ́ fâ dɩɛ'n. Kɛ bɛ́ mala'n kele'n, ɔ di kɛ bɛ cʋɩn tondo nán bɛ yɩ sʋanlan'n mɔ ɔ 'yala alufanlan'n wɔ Nyanmɩan sua nɩn anun lɩka mɔ bɛ yala yɩ́'n. Bɛ hyʋɩnlɩn tondo nɩn an, bɛ kɔ yɩ Zakali. Zakali kɔ hɔ kɔ wʋlʋ Nyanmɩan sua nɩn anun, ɔ kɔ bɔ yɩ́ junman nɩn abʋ. Mɔ ɔ 'yala alufanlan'n, anɩn menian'n-mɔ kʋalaa gua awulo ɛfan bɛ lɛ yɔ asɔnɩn bɛ man bɛ́ nwʋn.
Ɛbɛlɛ ala, yɛ́ Mɩn bɔfʋɛ'n kʋn kɔ yɩ yɩ́ nwʋn kɔ hele Zakali. Bɔfʋɛ sɔ'n jin tɔbɩlɩ'n mɔ bɛ yala alufanlan'n sʋ'n fama sʋ ɛbɛlɛ. Mɔ Zakali nwunlin yɩ́'n, yɩ́ kunnun kɔ tɩ yɩ́, ɛsɛ esulo kɔ han yɩ́. Bɔfʋɛ'n nwan: “Zakali, n'ɛ sulo! Nan Nyanmɩan Kpili a tie wɔ́ nzɛlɛ'n. Wɔ́ yɩ Elizabɛtɩ 'ba wʋ baa belenzua kʋn man wɔ́. Baa sɔ'n, tʋn yɩ́ Zʋan. Ɛ 'ba li yɩ́ nwʋn fɛ kpa, menian dɔʋn kʋsʋ 'ba li yɩ́ awɔlɛ nɩn anwʋn ndutue. Ɔ sanlɩn kɛ ɔ 'ba yɔ sʋanlan kpili wɔ yɛ́ Mɩn anyunnun. Baa sɔ'n, ɔ mma nnʋn man divɩn anaan nzan sɛlɛ ngacile biala. Bɛ 'wʋ yɩ́ a, anɩn Nyanmɩan Wawɛ Nwannzan-nwannzan wɔ yɩ́ nun kpa. Ɔ 'cʋɩn Izalayɛ amma'n-mɔ dɔʋn ba yɛ́ Mɩn m'ɔ tɩ bɛ́ Nyanmɩan nɩn anwʋn biekun. Ɔ le kpɔmanfʋɛ *Eli ajʋnlɩn'n nʋn yɩ́ tunmin'n, yɩ́ muonun ɔ 'di kpɔman wɔ Nyanmɩan anyunnun ɔ sesie sɩɛ'n-mɔ nʋn bɛ́ mma'n-mɔ afian. Ɔ 'man bɛ́ mɔ bɛ́ nyɩn nzɔ man Nyanmɩan'n nwun ngɛlɛ kɛ sɛsɛfʋɛ'n-mɔ. Ɔ 'man menian'n-mɔ sesie bɛ́ nwʋn bɛ nwʋnndɛ yɛ́ Mɩ́n.”
Zakali kɔ bisa bɔfʋɛ'n kɛ: “Anɩn, mɩn 'yɔ sɛ nán m'an nwun yɩ́ ananhɔlɛ. Ɔ sanlɩn kɛ mɩ́n muonun, m'an yɔ awʋlʋwa. Mɩ́n yɩ kʋsʋ a yɔ awʋlʋwa.”
Bɔfʋɛ'n nwan: “Bɛ fɛlɛ mɩ́n Gabiliyɛ. Mɩ́n yɛ̂ mɩn jinlan Nyanmɩan anyunnun mɩn sʋ yɩ́ ɔ. Ɔ'a sʋan mɩ́n kɛ m mála n gán ɛjɔlɛ fɛ ɛhɩ n géle wɔ́. Mɛlɛ'n ju a, mɩ́n nʋan ɛjɔlɛ'n 'kpɩn sʋ. Nan kʋsʋ, kɛmɔ a nne man ɛjɔlɛ sɔ nɩn a nni man'n, ɛ 'ba tɔ amunle, ɛ ngɔ hʋala man jʋjɔ dede ɔ 'ju tɛmʋn mɔ ɛjɔlɛ'n mɔ m'an han'n kɔ kpɩn sʋ'n.”
Ɔ 'ba yɔ sɔ'n, menian'n-mɔ gua awulo ɛwa b'a nwʋnndɛ dede ɔ'a sin bɛ́ nwʋn kɛ Zakali fi Nyanmɩan sua nɩn anun nvite man ɔ. Nan mɛlɛ mɔ afɩ Zakali fi Nyanmɩan sua nɩn anun fitelɩ'n, ɔ a ngʋala man ɛjɔlɛ kan kele bɛ́. Menian'n-mɔ kɔ nwun kɛ like a fite yɩ́ Nyanmɩan sua nɩn anun ɛlɔ. Ɔ 'kan ɛjɔlɛ'n kele bɛ́ a, ɔ le yɩ́ sa, afɩ yɩ́ nʋan a muan.
Mɔ Zakali yuelɩ Nyanmɩan awulo nɩn anun junman'n di'n, ɔ kɔ sa kɔ hɔ yɩ́ kulo. Mɔ Zakali salɩ hɔlɩ'n, ɔ'a njɛ man biala, yɩ́ yɩ Elizabɛtɩ kɔ nwʋnnzɛ. Elizabɛtɩ kɔ fa yɩ́ nwʋn kɔ fɩa dede sala nnun. Yɩ́ nwan: “Yɛ́ Mɩn a nwun mɩ́n nwʋn anwunnvoe. Ɔ'a le mɩ́n fi anyunnunguasɩɛ'n m'ɔ kan mɩ́n wɔ menian'n-mɔ anyunnun nɩn anun.”


Mɔ Elizabɛtɩ nwʋnnzɛlɩ m'ɔ lili sala nsian'n, yɩ́ sala nsian nɩn asʋ, Nyanmɩan kɔ sʋan yɩ́ bɔfʋɛ Gabiliyɛ talua muan kʋn anwʋn Galile mân nɩn anun kulo'n kʋn asʋ. Bɛ fɛlɛ kulo sɔ'n Nazalɛtɩ. Talua muan sɔ'n, bɛ fɛlɛ yɩ́ Mali. Yɩ́ hun y'ɔ le Zozɛfʋ m'ɔ fi belemgbin Davidi afilie nɩn anun'n. Zozɛfʋ nʋn yɩ́ lalɩ man lé. Afɩ ɔ falɩ man Mali atɔnvɔlɛ. Bɔfʋɛ'n kɔ wʋlʋ lɩka mɔ Mali wɔ'n, yɩ́ nwan: “Mali, ahɩn o! Yɛ́ Mɩn a yeyila wɔ́ sʋ, ɔ nʋn wɔ́ tɩ.”
Ɛjɔlɛ sɔ'n kɔ man Mali ati anun kɔ yɔ yɩ́ sɩsakaa. Ɔ lɛ bisa yɩ́ nwʋn kɛ ahɩn ebisa sɔ ɛhɩ abʋ y'ɔ le benin? Ɛhɩ a, bɔfʋɛ'n nwan: “Mali, n'ɛ sulo! Nan Nyanmɩan a yeyila wɔ́ sʋ. Ɛ 'ba nwʋnnzɛ ɛ wʋ baa belenzua kʋn. Tʋn baa sɔ'n Zozi. Ɔ 'ba yɔ sʋanlan kpili kpa, bɛ 'ba fɛlɛ yɩ́ Nyanmɩan Kpili m'ɔ wɔ anwunno anwunno ɛlɔ nɩn Awa. Yɛ́ Mɩn Nyanmɩan 'ba man ɔ di belemgbin kɛ yɩ́ nan Davidi. Ɔ 'sie Izalayɛ amma'n-mɔ mɛlɛ biala. Yɩ́ mɛlɛ'n le man ayuelɩɛ.”
Mali kɔ bisa bɔfʋɛ'n kɛ: “Anɩn, ɔ 'yɔ sɛ nán ɔ'a yɔ sɔ, mɔ mɩn nzɩ man bian'n?”
Bɔfʋɛ'n nwan: “Wawɛ Nwannzan-nwannzan'n 'ba wʋlʋ wɔ́ nun yɛ̂ Nyanmɩan Kpili m'ɔ wɔ anwunno anwunno ɛlɔ'n 'ba fa yɩ́ tunmin'n butu wɔ́ sʋ. Yɩ́ sɔ ati, baa nwannzan-nwannzan'n mɔ ɛ 'ba wʋ yɩ́'n, bɛ 'ba fɛlɛ yɩ́ Nyanmɩan Awa. Nɩan, Elizabɛtɩ m'ɔ tɩ wɔ́ abie'n, yɩ́ m'ɔ tɩ mʋta m'ɔ ngʋala man baa wʋ'n, sunnzun mɔ ɔ'a yɔ kpain, ɔ'a nwʋnnzɛ, yɩ́ sala nsian ahɩ. Ɔ sanlɩn kɛ Nyanmɩan kʋala like biala yɔ.”
Mali nwan: “N dɩ yɛ́ Mɩn afanɩan, mɔ a han'n, man ɔ yɔ́ sɔ mán mɩ́n.” Kɛ ɔ hanlɩn sɔ yuelɩ'n yɛ̂ bɔfʋɛ'n hɔlɩ ɔ.

Ɛhɩ anzin, ɛcɩan kʋn Mali kɔ jasʋ ɔ kɔ han yɩ́ nwʋn ɔ kɔ hɔ kɔ fua Zakali nʋn Elizabɛtɩ anwʋn bɛ́ kulo nɩn asʋ. Kulo sɔ'n wɔ Zude mân nɩn anun mmʋka'n-mɔ afian. Mɔ Mali juli ɛbɛlɛ'n, ɔ kɔ wʋlʋ bɛ́ awulo nɩn anun ɔ kɔ bisa Elizabɛtɩ ahɩn. Mɔ Elizabɛtɩ tɩlɩ Mali ahɩn ebisa'n, baa'n m'ɔ la yɩ́ kunnun'n kɔ han yɩ́ nwʋn. Ɛbɛlɛ ala, Wawɛ Nwannzan-nwannzan'n kɔ wʋlʋ Elizabɛtɩ anun. Nán ɔ'a tɩan sɛlɛ ɔ'a se kɛ: “Nyanmɩan a yeyila wɔ́ sʋ a tala mmalasua'n-mɔ kʋalaatin. Yɩ́ nyila'n kan baa'n mɔ ɛ lɛ 'ba wʋ yɩ́'n. Mɩ́n muonun, n dɩ mɩ́n dɩɛ sɛ mɔ yɛ̂ mɩ́n Mɩn anin'n ba ɔ fua mɩ́n nwʋn ɔ? Nɩan, mɛlɛ mɔ ɛ bisalɩ mɩ́n ahɩn nɩn ala, baa'n m'ɔ la mɩ́n kunnun'n kɔ li fɛ ɔ kɔ han yɩ́ nwʋn. Nyila hán wɔ́ Mali. Afɩ a le a li kɛ yɛ́ Mɩn Anʋan Ɛjɔlɛ'n mɔ ɔ'a han ɔ'a hele wɔ́'n 'kpɩn sʋ sakpa!”

Mali nwan:
“Mɩn 'yɩ yɛ́ Mɩn ayɛ.
Mɩn di Nyanmɩan m'ɔ tɩ mɩ́n Ngʋandefʋɛ nɩn anwʋn fɛ.
Ɔ sanlɩn kɛ mɩ́n kanga nun,
ɔ'a tʋ yɩ́ nyɩn mɩ́n afan ɔ'a yeyila mɩ́n sʋ.
Ɔ fi ɛnɛ m'ɔ kɔ'n, menian'n-mɔ kʋalaa 'ba han kɛ
Nyanmɩan a yeyila mɩ́n sakpa.
Ɔ sanlɩn kɛ Tunminfʋɛ Nyanmɩan Kpili a yɔ
ninnge mgbili mgbili a man mɩ́n.
Yɩ́ dunman'n tɩ nwannzan-nwannzan.
Bɛ́ mɔ bɛ man yɩ́ anyɩnnzɔ'n,
ɔ 'nwun bɛ́ nwʋn anwunnvoe mɛlɛ biala anun.
Ɔ'a yɩ yɩ́ tunmin asa'n ɔ'a hele atubɛnwʋn mma'n-mɔ
ɔ'a gua bɛ́ ebolo.
Ɔ'a tu mmelemgbin'n-mɔ bɛ́ bia'n-mɔ asʋ,
ɔ'a man ehiannin mma'n-mɔ lɩka kpa a tanlan.
Ɔ'a man yalɛfʋɛ'n-mɔ akʋ a yi,
ɔ'a fʋan esikafʋɛ'n-mɔ maan bɛ le bɛ́ sa to b'a hɔ.
Ɔ'a bʋka Izalayɛ mân'n m'ɔ sʋ yɩ́'n.
Yɩ́ lʋa a nvi man ye'n
mɔ ɔ 'yɔ Abalahamʋn nʋn yɩ́ sasʋ'n-mɔ cɩan daa'n.
Ɔ sanlɩn kɛ ɔ falɩ bɔlɩ yɛ́ nan-mɔ anɔhʋba.”
Mɔ Mali hanlɩn sɔ yuelɩ'n, ɔ lili kɔ yɔ sala nsan Elizabɛtɩ anwʋn ɛbɛlɛ kʋalaaka nán ɔ'a sa ɔ'a hɔ yɩ́ kulo.

Ɔ wɔ ɛbɛlɛ dede Elizabɛtɩ cɩan kɔ ju. Ɔ 'kɔ a wʋ a, ɔ kɔ wʋ baa belenzua kʋn. Menian mɔ bɛ nʋn bɛ́ mantan mantan sʋ'n nʋn yɩ́ nwʋn amma'n-mɔ mɔ b'a nwun junman kpili'n mɔ yɛ́ Mɩn a li a man Elizabɛtɩ'n, bɛ nʋn yɩ́ kɔ li yɩ́ nwʋn fɛ. Mɔ Baa'n lili mɔlɛ kʋn'n, bɛ kɔ a kɔ kpɛ yɩ́ mmian nun. Bɛ́ nwan bɛ 'fa yɩ́ sɩ Zakali dunman'n bɛ tʋn yɩ́. Yɩ́ nin nwan: “Cɛcɛ, nán bɛ fɛlɛ yɩ́ Zakali, nan ɔ li Zʋan.”
Bɛ́ nwan: “Nwan yɛ̂ ɔ li Zʋan wɔ́ afilie nɩn anun mɔ yɩ́ ti yɛ̂ bɛ 'tʋn yɩ́ sɔ'n?” Bɛ le bɛ́ sa bɛ kɔ bisa yɩ́ sɩ kɛ: “Nan wɔ́ wa'n, wɔ́ nwan ɔ li sɛ kpa?”
Ɛbɛlɛ ala, Zakali kɔ bisa tabʋa kaan kʋn ɔ kɔ hɛlɛ sʋ kɛ: “Mɩ́n wa'n li Zʋan.” Ɛjɔlɛ sɔ'n kɔ sin bɛ́ kʋalaa bɛ́ nwʋn. Kɛ ɔ hɛlɛlɩ yuelɩ ala, Nyanmɩan kɔ tike yɩ́ nʋan'n. Zakali kɔ kuku yɩ́ nɩn sʋ ɔ kɔ yɩ Nyanmɩan ayɛ. Ɛbɛlɛ ala, esulo kɔ han bɛ́ mɔ bɛ nʋn Zakali mantan mantan sʋ'n, ɛbɛlɛ mân sɔ nɩn anun menian'n-mɔ kʋalaa kɔ tɩ ɛjɔlɛ sɔ'n. Bɛ́ nun kʋn biala m'ɔ kɔ tɩ ɛjɔlɛ sɔ'n, ɔ jʋnlɩn dede a, ɔ bisa yɩ́ nwʋn kɛ: “Baa sɔ'n, nzu sʋanlan dɩɛ yɛ̂ ɔ 'kaci ɔ?” Bɛ lɛ kan sɔ, ɔ sanlɩn kɛ bɛ́ kʋalaa bɛ nwun yɩ́ kɛ yɛ́ Mɩn tunmin'n wɔ baa nɩn anun sakpa.

Mɔ Wawɛ Nwannzan-nwannzan'n wʋlʋlɩ Zʋan asɩ Zakali anun'n, ɛ 'nwun ɛjɔlɛ m'ɔ hanlɩn'n:
“Bɛ mán yɛ yɩ́ yɛ́ Mɩn
m'ɔ tɩ Izalayɛ amma'n-mɔ Nyanmɩan nɩn ayɛ.
Ɔ sanlɩn kɛ ɔ'a nɩan yɩ́ menian'n-mɔ ɔ'a le bɛ́ ti.
Ɔ'a man ngʋandefʋɛ kpili kʋn a fite
belemgbin *Davidi m'ɔ tɩ yɩ́ akʋa nɩn afilie nɩn anun.
Ɛjɔlɛ sɔ'n, ɔ lili mʋa
ɔ manlɩn yɩ́ anwʋntɩɛ mgbɔmanfʋɛ'n-mɔ hanlɩn yɩ́ daba.
Ɔ bɔlɩ yɛ́ anɔhʋba kɛ
ɔ 'ba le yɛ́ fi yɛ́ mgbɔfʋɛ'n-mɔ asa nun,
ɔ 'nwun yɛ́ nan-mɔ anwʋn anwunnvoe,
ɛsɛ ɔ 'kacɩ yɩ́ nyɩhyɛ nwannzan-nwannzan'n
m'ɔ nʋn yɛ́ hyɩhyɛlɩ'n.
Nyanmɩan hanlɩn ndâ yɛ́ nan Abalahamʋn anyunnun kɛ
ɔ 'de yɛ́ fi yɛ́ mgbɔfʋɛ'n-mɔ asa nun,
maan yɛ sʋ yɩ́ ahʋnmɩnkan nun,
ɛsɛ yɛ 'nanndɩ nwannzan-nwannzan
yɛ yɔ like m'ɔ tɩ sɛsɛ cɩan biala wɔ yɩ́ nyunnun.
Nan wɔ́ dɩɛ, mɩ́n wa, bɛ 'ba fɛlɛ wɔ́
Nyanmɩan Kpili m'ɔ wɔ anwunno anwunno ɛlɔ'n kpɔmanfʋɛ.
Ɔ sanlɩn kɛ ɛ 'ba nanndɩ yɛ́ Mɩn anyunnun
nán ɛ sesie yɩ́ atɩn'n,
ɛsɛ ɛ 'man yɩ́ menian'n-mɔ nwun yɩ́ kɛ
ɔ 'ba fa bɛ́ ɛtɛ'n-mɔ ce bɛ́ ɔ de bɛ́ ngʋan.
Yɛ́ Nyanmɩan'n sɩ anwunnvoe, ɛsɛ ɔ tɩ kpa sʋnman.
Ɔ 'ba man anwunno kanlannɩɛ'n ta yɛ́ nwʋn.
Kanlannɩɛ sɔ'n tɩ kɛ sɛnzɛ m'ɔ lɛ fite ɔ.
Ɔ 'man ɔ ta bɛ́ mɔ bɛ tɩ awosin nɩn anun
ɔ nʋn ewue asa abʋ nɩn anwʋn.
Ɔ 'man ɔ kele yɛ́ atɩn'n m'ɔ man bɛ nyan alʋacɩcɩɛ'n.”
Anɩn batʋnman'n lɛ nyin ɛsɛ anɩn yɩ́ ti lɛ tin. Ɔ kɔ tanlan ɛwâ nɩn anun ɛlɔ. Ɔ wɔ ɛlɔ dede tɛmʋn'n juli ɔ bɔlɩ yɩ́ bagua nun junman nɩn abʋ Izalayɛ amma'n-mɔ afian.

Escolta Luku 1