The New Testament in the Menya language of Papua New Guinea

© 2017 Wycliffe Bible Translators, Inc. Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License. Http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nc/4.0/. ℗ SIL-PNG and Hosanna (music and effects)

Goti Hanjuwä Iqueqä Kukŋui

Hiunji naqänäŋä qu “Bretqä yeŋuä qo matäuqä bŋqäŋganjqä” ätmiŋuwä iqu, ätimäutŋqä qäqi ekqe. Hiunji iquenyqe, qu Pasopa ätmiŋuwi. Iŋgaŋi hiqäva-imäkqä naqä iquatä, kukŋuä-suqeŋqä näqŋqä iquatä, qokä-äpäkiuŋqä zä ipu, Jisasi Ique äpäkpnuwä diŋqä hänaqäŋqä qävqä ämävqänmiŋuwi. Iŋgaŋi Setänä Goti Hanjuwä Iqutä mäkä-huŋqä iqu, Jutasi iqueqä äwqeu äpaqukqe. Qu iqueqä yoqe, “Iskarioti iqueqä” ätumiŋuwi. Iqu ämaqä 12 iquautaŋä ique. Iqu äwäqe, hiqäva-imäkqä naqä iquautä, hiqäva-imäkqä aŋi qui mimäkqäŋqä miqä naqä iquautä, Jisasi Ique iquauqä hipa iu vätŋqä hänaqä diŋqä ätukqe.
I tquaŋga, iqua aquvänä ipu, “Mbqä hui ktapatuŋqueqä” ätukuwi.
Ita Jutasi iqu “äŋguiqä” ätuätä, Jisasi Iqueŋi iquauqä hipa iu vätŋqä diŋqä hea qäyunäŋäŋgaŋqä, qokä-apäki Jisasi Iqutä anä mäpmeqä etaŋguwäŋgaŋqä, hiŋuä äqunä äpmamiŋqe.

Hiunji naqänäŋä bretqä yeŋuä qo matäuqä bŋqä iqu ätimäukqe. Quväukuä ique-ique hiunji iqueŋi, Israitqä iqua Pasopaŋqä kŋuä indqänäpiyäŋgaŋi, sipsipqä hui äpäsäpu gpnä. Hiunji iqu ae ätimäuqaŋgaŋi, Jisasi Iqu, Pitä iquesä, Jonä iquesä ändowatätä, “Hiunji naqänäŋä tqueŋi, qe äwäsinyä, neyaqä buayi näwinyä nemäkinyqä” ätukqe.
I tquaŋga, iquaqu yatŋqä äwikiyi, “Ye näwinyäŋi äŋgi imäkeŋqäwä?” Mä Iqu kimaŋi, “Qe aŋä-himqä yäpä iŋgisa äyäsiyäŋgaŋi, ämaqä eqä-häkä qondä a qätqä hŋqu ämimbŋqäuä” ätukqe. “Qe ique qänaki wivändiyiŋqe. Aŋä iqu paquvqaŋgutqä iqueŋi, eequenä paqupiyä. Itaŋga aŋä kaniqueŋi, ‘Ämotqueqä Iqu, si yatŋqä kiyeŋqä äyandowatqiyä’ suinyqä. ‘“Nyitä, Ŋqä ämaqä wäuŋuäŋqä ämotquetŋqä iquatä, hiunji naqä tque, buayä natuŋquä aŋä hiqŋqä äŋgikä?” äyatqiyä’ suinyqä. Iŋgaŋi iqu, aŋä hiqŋqä naqänäŋä haqä yätqä ämätnäŋqä iqueŋi ämäqesqueŋqiyä. Iquvaŋätä, buayä ŋqätä, näwenyä imäknänä. Qe iqiŋi, buayä näwenyä inemäkinyqä” ätukqe.
I tquaŋga, iquaqu äwiyi, nätmatqä eeqänäŋä Jisasi Iqu ätukqä-pa witaŋgi äqunyiyi, buayä näwenyä imäkkiyi.
Jisasi Iqutä, Iqueqä ämaqä wäuŋuäŋqä ändowatmiŋqä iquatä, buayä bŋqä äpmapiyäŋgaŋi, iquvaŋä iu äwi tii ätukqe. “Hiunji naqänäŋä tä ätimäuqä tqueŋi, Nyi buayä Pasopa tä, hesä natuŋqueŋqä kuapänä nyinätaŋgi äpmeŋänä. Buayä qäpu änani, Ŋqä huiwä täŋä-huŋqä mamqänä. Nyi he etqä. Buayä Pasopa iqueqä quati, Goti Hanjuwä Iqunä miqä iuŋi naqä-qakuänäŋä timäuqaŋgaŋqe, Nyi ique aŋgu maŋqä iqämqänä” ätukqe.
Iŋgaŋi, Iqu wainqä-eqä-häkä ämeqe, Goti Hanjuwä Iquenyqä “äŋguiqä” ätuäqe, tii ätukqe. “He wainqä-eqä-häkä tä ämepu, wäŋqäpu-wäŋqäpu biyä. Nyi he naqä-qakuä etqä. Täŋgata tiiŋi, Goti Hanjuwä Iqunä miqe äpqaŋgaŋqe, wainqä-eqä tä aŋgumä maŋqä iqämqänä” ätukqe. Iiŋi qäpu ätuäqe, Iqu bretqä ämeqe, Goti Hanjuwä Iquenyqä “äŋguiqä” ätuäqe, äkutätä, iquau ävätä tii ätukqe. “Tä Ŋqä huiwä, he yätamäkqä hiyätŋqä etapqänä. Nyinyqä kŋuä indqänäpu, iiŋä imäkqäpŋqä” ätukqe.
Qu buayä qäpu gaŋguwäŋga, Iqu wainqä-eqä-häkä ämeqe, bretqeu imäkkqä-pa imäkäqe, tii ätukqe. “Wainqä-eqä-häkä tä, kukŋuä Goti Iqu hesä guä ämäsäuqä häŋiyi. Ii naqä-qakuä imäkätŋqe, Ŋqä häŋeqe, he yätamäkqä hiyquäniŋqä equatemqänä.
Iŋäqe qätä nyipiyä. Ämaqä, Nyi bäkpŋqä iquauqä hipa iu nyivätŋqä iqu, Nyitä iquvaŋä täuŋi anä äpmeŋue. Ämaqeuqä Ymeqä Ekqä Iqu, hänaqä Goti Hanjuwä Iqu, Iquenyqä ätekqä iu wäŋqiyä. Iŋäqe ämaqä Nyi ämbäkpŋqä iquau nyivätŋqä iquenyqe, huäqä-huŋqe naqänäŋiqä” ätukqe. I tquaŋga, Iqueqä wäuŋuäŋqä ämotquamiŋqä iqua, iquauqä quwä yatŋqä änyäpu, “Suqä tä imäkäniŋqe, tqukiŋqä tqiyä?” ätŋguwi.

Iŋgaŋi wäuŋuäŋqä ämotquamiŋqä iqua, “Neqä naqe, tqu pmeniqätiyä?” tpu, kukŋuä mäkä äunmiŋuwi.
E huŋgaŋguwäŋga, Jisasi Iqu tiiŋä ätukqe. “Ämaqä huizi iquauqä ämiqä naqä iqua, qokä-apäkiu wäuŋuä vqä iquaiqä. Iŋi naqä iquauŋqe, qu ‘Ämaqä yätamäkqä äŋguä vqä-quaeqä’ ätätqäŋuwi. I etaŋgi he iiŋi mimäkqä pambiyä. Hiqä hitmqä iqu, hiŋgua yäpakä, yoqä maeqä-qu eŋqä-paŋä äpmenä. Hiqä ämeyqä iqu, wäuŋuä-eyqä-qu eŋqä-paŋä äpmenä. Iŋi ämaqä buayä nätŋqä iquvaŋä iu äpmeŋqä iqu, ämaqä buayä meqisqä ique ämäwqätäunä. Iiŋä etaŋgi, Nyi hiqä wäuŋuä heyqä eŋqä-paŋä äpmeŋänä.
Haŋä-iqä nyimeqaŋgaŋi, he manyivämeqä Nyitä anä äpmeŋquä iquenjqä. Iutaŋi Ŋqä Apiqu Nyi ämaqeu mimqä yoqä naqä ändapkqä-paŋi, asä iiŋi Nyi he etapqä. Iŋi Nyaqä ämaqeu miqä iuŋi, he Nyaqä iquvaŋä iu äpmapu, buayätä eqätä änäpu, itaŋga Israitqä iquauqä hueqä-himqä 12 iquau iwäsäupu, zä-hawä äŋguänäŋä iu pmeqäpŋqä” ätukqe.

I ätuäqetaŋi, Iqu “Saimonä iquki, qätä nyiyä” ätukqe. “Setänä iqu, ämaqe kuä-witqä hinoqukuä huätä ämamäutqäŋuwä-pa, heqä quuvqä heqiyqe yamwiqä hiyätŋqeŋqä, Goti Hanjuwä Ique yatŋqä ae ävqe. Iiŋä etaŋgi, tqä quuvqä heqiyqe qui mimäkŋqä yätŋqe, Nyi Goti Hanjuwä Iquenyqä tääqä ae ätqeqä. Itaŋga si aŋgu äpätŋäŋgaŋi, tqä tta-tuŋguäkau yäŋänäqŋqä wisŋäŋqeqä” ätukqe.
Pitä iqu kimaŋi, “Naqä Iquki, Sitä guäŋqä anä äwita, anä päkoneŋqä, näwinyä imäknmä äpmeŋänä” ätukqe.
I etaŋgi Jisasi Iqu, “Pitä iquki, Nyi jänä äktqä. Heatqä tqueŋi, kukutakisqä äkakä matqäŋga, si Nyaqä yoqe, zä hŋquaqui-hŋque hisŋqinyä” ätukqe.
Ita, eeqänäŋä iquauŋi, “Nyi hiqä mbqä qa mŋqetä, qa-pqetä, yukä ämuasmäuqetä, maeqä hendowatkqäŋgaŋi, he nätmatqeŋqä äwa ikuwätanä, äwa miqä ikuwätanä?” ätukqe.
Iqua, “Äwa miqä ikqueqä” ätukuwi.
Ga Iqu tii inä ätukqe. “Iiŋä etaŋgi, täŋgaŋi, ämaqä mbqä-qa mŋqä-täŋä iqu, äma wätŋqe. Ämaqä qa-täŋä iqu, äma wätŋqe. Itaŋga ämaqä ipäqäyuŋä maeqä iqu, iqueqä gquä quäuqä ämetä, ämaqä hŋque mbqäŋqä imäkätä, ipäqäyuŋä mbqä yätŋqe. Ii tiinjqä. Goti Hanjuwä Iqueqä bukä iuŋi, ‘ Qu iquenyqä “Ämaqä quvqueqä” ätkuwiqä’ ätä äqänänä. Nyi jänä etqä. Kukŋuä iiŋi, Nyinyqä aŋgi päŋqiyä. Kukŋuä eeqänäŋi, Goti Hanjuwä Iqueqä bukä iu Nyinyqä ätäŋqe, naqä-qakui täŋga ätimäuŋqiyä” ätukqe.
Iŋgaŋi iqua, “Naqä Iquki, ipäqäyuŋä hŋquaqu täqiyqä” ätukuwi.
Iqu kimaŋi, “Ii qäyunjqä” ätukqe.

Iŋgaŋi, Jisasi Iqu aŋä-himqä iuŋi äväma, qoqoŋä Olipä, iŋga-iŋga iqismiŋqeuŋqä ekqe. Itaŋga Iqueqä wäuŋuäŋqä ämotquamiŋqä iqua qänaki äwivändkuwi. Iu ätimäupiyi, Iqu iquauŋi, “Yamwiqä iqe, he mändi maekittqiyqä yätŋqä diŋqe, Goti Iquenyqä tääqä tupiyä” ätukqe. E ätuäqetaŋi, äväma äwäqe, ämaqä hikä tnämäuqä-paŋä iiŋäqi ätqäwäqe, qoŋä äuktäutä, tääqä ätukqe. “Apiquki, Si äkiŋgaŋgutqe, häkä haŋä-iqä-täŋä tqu huätä mändavä. Iiŋä etaŋgi Nyaqä änyiŋqeuŋi, qäyä enä. Tqä äkiŋqeu ätimäunä” ätukqe. I tquaŋgaŋi, eŋätqä qäukuä haqä yätutaŋä hŋqu äwimeqe, Ique yäŋänäqŋqä äwikqe. Itaŋga Jisasi Iqu haŋä-iqä naqänäŋä ämetä, tääqä yäŋänäqŋqä tquaŋga, Kiqä dŋi, häŋeqä eŋqä-paŋi, qua mäŋi iokqe. Iqu tääqä qäpu ätuäqe, pämä ätqäutä, Iqueqä wäuŋuäŋqä ämotquamiŋqä iquauŋqä äukqe. Iquau äwimeqe, iqua äwqä haŋä naqänäŋä vqaŋgi, hiqaqä witaŋgä äquŋgqe. E äqunäqe, “Suŋqä hiqaqä wiŋäuä? Ävaupu, yamwiqä iqe, he mändi maekittqiyqä yätŋqä, Goti Hanjuwä Iquenyqä tääqä tupiyä” ätukqe.

Jisasi Iqu kukŋuä yqänä tätqätaŋga, ämaqä kuapänä äpkuwi. Iqueqä ämaqä 12 iutaŋä hŋqu, iqueqä yoqä Jutasi, iqu iquau ätuma äpkqe. I ätuma äpäqe, Jisasi Iqu-täŋä qäqiqi, quneqä vätŋqä äpkqe. Ii iqaŋgaŋi, Jisasi Iqu, “Jutasi iquki, si quneqä ävätnä, Ämaqeuqä Ymeqä Ekqä Iqueŋi ämaqä iuqä hipaeu wisŋqätanä?” ätukqe.
Ämaqä Iqutä anä äpmamiŋuwä iqua, nätmatqä ii timäuqaŋgi äqumbiyi, “Naqä Iquki, ne ipäqäyuŋitä ämaqä äpäsatuŋquätanä?” ätukuwi. E ätupiyi, iquautaŋä hŋqu, hiqäva-imäkqä naqä iqueqä wäuŋuä-wiyqä hŋqueŋi, ipäqäyuŋitä iqueqä qätä ämuaŋgisa mŋä hämänä ätqavämäukqe. E iqaŋga, Jisasi Iqu “Qäyä enä” ätuäqe, qätä a ämaqätätä, aŋgu ämäqumuatekqe.
Iŋgaŋi Iqu hiqäva-imäkqä naqä iquatä, hiqäva-imäkqä aŋä qui mimäkqäŋqä miqä naqä iquatä, Israitqä iquauqä ämaqä naqä iquatä, qu Ique a kiqätpŋqä äpkuwä iquauŋi, “He ipäqäyuŋitä, jävqätä a äqätqa äpquwi, ämaqä äpäsätä quwä-meqä hŋque a äkiqätätqäŋuwä-pa, Nyi-pqe, iiŋunä etaŋgi äŋgiqätqäuä? Hiunji ique-ique Nyi hesä hiqäva-imäkqä aŋä ququawä iqi pmetaŋgaŋi, he a maŋgiqätqä itqäŋuwiqä. Iiŋä etaŋgi heatqä yäŋänäqŋqä ätimäuqäqe, ii hiqäŋganjqä” ätukqe.

Iqu i tquaŋga, iqua Ique a äkiqätäpu ätuma äupiyi, hiqäva-imäkqä naqä iqueqä aŋä yäpä iŋgisa ätuma ekuwi. E wätqätaŋguwäŋgaŋi, Pitä iqu kiŋä näŋi ti ätqawäwätä, qänaki äukqe. Iŋgaŋi qu täkŋä yäpä yäŋgisa tä ikepu quamä pmeqaŋguwäŋga, Pitä iqu quvaqä awä iqi äpmakqe.
Qu e äpmetaŋguwäŋga, wäuŋuä iqä apäkä hui, Pitä iqu tä ttawä iqi pmetaŋgi äqunäqe, hiŋuä yäŋänäqŋqä äqunä, “Ämaqä tqu, Jisasi Iqutä anä äpmeŋiyiqä” ätukqe. I tquaŋga Pitä iqu, “Apäkä iiki, nyi Iquenyqe, maqŋqeqä” ätukqe.
Ga wäŋqäpu äpmapiyi, ämaqä hŋqu ique äqunäqe, “Si-pqä iquautaŋu-kiyqä” ätukqe.
I tquaŋga Pitä iqu, “Ämaqä iquki, nyi hmanjqä” ätukqe.
Mä quäuqänä hmbu äpmapiyi, ämaqä huiziqu yäŋänäqŋqä ätukqe. “Ämaqä tqu, Galilisaŋä-qu hitaŋgi äqunätmä, ‘Iqu Jisasi Iqutä anä äpmeŋiyi-qe’ naqä-qakuä etqänä.”
I tquaŋga Pitä iqu, “Ämaqä iquki, si kukŋuä ii ätŋi, nyi maqŋqeqä” ätukqe. Iqu kukŋuä yqänä tätqätaŋga, kukutakisqä äkakä ätkqe. Asä qäŋgaŋi, Naqä Iqu hiqumuaŋä äwiyätä, Pitä ique hiŋuä ämoquŋgqe. Iŋgaŋi Pitä iqu, Naqä Iqu, “Heatqä tqueŋi, kukutakisqä äkakä matqäŋga, si Nyinyqe, ‘Maqŋqeqä’ hŋquaqui-hŋque ttŋiqä” ätukqeŋqä kŋuä äwikqe. Iiŋä iqe, yäpaqä mäŋgisa äwätä, kŋuä naqänäŋä äqäkqe.

Iŋgaŋi ämaqä Jisasi Ique a äkiqätkuwä iqua, Ique kukŋuä quvqä ätuäpu, jävqä äpäkkuwi. Ga, tapätapi Iqueqä hiŋuiu ktqä äpmuatepu, tiiŋä ätumiŋuwi. “Si ‘Iqu bäsqiyä-qe’ hiŋuä eŋqä-pa natiyä.” Itaŋga iqua kukŋuä quvqä huisä qäsä ätumiŋuwi.

I imäkätqätaŋguwäŋga, mäptqä timäuqaŋgaŋi, qokä-apäkä iquauqä ämaqä naqä iqua, qu eeqänä aquvä äqäŋguwi. Ii hiqäva-imäkqä naqä iquatä, kukŋuä-suqeŋqä näqŋqä iquatänji. Aquvä e äqämbiyi, Jisasi Iqueŋi iquauqä aquväqŋqä iuŋqä ätuma äupiyi, “Si Kraisi ne äminesŋqä Goti Hanjuwä Iqu atäuŋuä äkikqä Iquki sätäti, ‘Nyi Qäqunjqä’ natiyä” ätukuwi.
Iqu kimaŋi, “Nyi he etqaŋgmdqe, he quuvqä maeqiyqä ipŋqäuä. Nyi he yatŋqä heyqaŋgmdqäŋgaŋi, he kimaŋi mandqä ipŋqäuä. Iiŋä etaŋgi, täŋgata tiiŋi, Ämaqeuqä Ymeqä Ekqä Iqu Goti Hanjuwä Iqueqä hipa ämuaŋgisa pmetäŋqiyä” ätukqe.
I tquaŋga, ämaqä eeqänäŋä iqua yatŋqä tiiŋä äwikuwi. “Si Goti Hanjuwä Iqueqä Ymeqä Iqukitanä?”
Iqu kimaŋi, “Hiqä-hiuä ae äyä ätqäuä. Nyi Qäqunjqä” ätukqe.
I tquaŋga, iqua “Ne Iqueqä suqeŋqä awä-tqä hŋquauŋqä tääqä matqä yatuŋque. Iqueqä-kiuä, maŋiuta tqaŋgi qätä qe äwiyäŋunä” ätukuwi.

Escolta Lukä 22