Màtéwò 5
5
Yèésù gu ìtá-òkè lɔ, tsí wà tsɛ̀kɔ́ fú ɔmatsɛ́‐ɛ̀ ŋa ti nára-ayé-atɛ̀náànyì‐ɛ̀ ŋa
(Lúkà 6:20-23; 14:34-35)
1Ó ɖi nɔ́dzɔ́-kã̀, tsí Yèésù rí ɔ̀nyà kpíkpɔ̀ kpíkpɔ̀ ŋa#á, tsí ó ǹɖe, tsí gu ìtá-òkè-kã̀ lɔ, tsí káà dzokó. Kíbí ó dzokó si#ɛ́, ɔmatsɛ́‐ɛ̀ ŋa sɔ́ tìmá‐ɛ̀. 2Tsí ó tsí arũ, tsí wà tsɛ̀kɔ́ fú ɔ̀nyà ŋa, tsí wà fɔ̀ ní:
3Bí ɔ̀nyà-kã̀ mà ní òŋu wà nɔ́wɔ́ nákpo nódzú-Ɔ̀ɖáyé, ó wɛ éwo-ire.
Iŋɛ́ yèé tse#ɛ́, ó wà dzèrè-oyè-Ɔ̀ɖáyé†.
4Bí ara wà kú ɔ̀nyà-kã̀, tsí ó wà sɔkṹ báàyí, ó wɛ éwo-ire.
Iŋɛ́ yèé tse#ɛ́, Ɔ̀ɖáyé nákó rɛ̀ɛ́.
5Bí ɔ̀nyà-kã̀ náa wà tɛ ara‐ɛ̀ bɔlɛ̀, ó wɛ éwo-ire.
Iŋɛ́ yèé tse#ɛ́, Ɔ̀ɖáyé nákó mú ìtalɛ̀ bí kpó, tsí ń bɔwɔ́‐ɛ̀.
6Bí ɔ̀nyà-kã̀ wà wo kó tse òtítɔ́-Ɔ̀ɖáyé inɔ́ tã̀ã́, ànyì tã̀ã́, ó wɛ éwo-ire.
Iŋɛ́ yèé tse#ɛ́, Ɔ̀ɖáyé nákó fúu ńnɛ̀.
7Bí ɔ̀nyà-kã̀ náa wà rí ànyínɔ́ fúnɛ, ó wɛ éwo-ire.
Iŋɛ́ yèé tse#ɛ́, Ɔ̀ɖáyé nákó rí ànyínɔ́ fú òŋu gbo.
8Bí ɔ̀nyà-kã̀ mú ìsérè‐ɛ̀ kpó si ńǹtá-Ɔ̀ɖáyé, ó wɛ éwo-ire.
Iŋɛ́ yèé tse#ɛ́, nákó wáa rí Ɔ̀ɖáyé.
9Bí ɔ̀nyà-kã̀ náa wà múgírí, tsí wà tse tsí ɔ̀nyà ŋa wà ɖɔ̃̀, ó wɛ éwo-ire.
Iŋɛ́ yèé tse#ɛ́, Ɔ̀ɖáyé nákó gbàá si náàŋírĩ-ɔma‐ɛ̀ ŋa.
10Bí ɔ̀nyà-kã̀ wà tse òtítɔ́-Ɔ̀ɖáyé, tsí ɔ̀nyà ŋa wà tsoró báa, ó wɛ éwo-ire.
Iŋɛ́ yèé tse#ɛ́, ó wà dzèrè-oyè-Ɔ̀ɖáyé.
11Bí ɔ̀nyà ŋa wà bú ŋɛ́, tsí wà tsoró bá ŋɛ́, tsí wà wíìnyɛ̀-íbàɖí ɔ̀kã̀lɔ́ɔ̀kã̀ kpó nára-ŋɛ́, tsí wà tsòɖòbò má ŋɛ́, àtsùgbée kíbí è wà tɛ̀ náànyì-mi#ɛ́, è wɛ éwo-ire. 12Nóòtítɔ́#ɛ́, ayè kó wà tɛ́ ŋɛ́ gìɖì héŋú. Iŋɛ́ yèé tse#ɛ́, Ɔ̀ɖáyé nákó wáa fú ŋɛ́ nɔ́ɔ̀yà lákṹ-kã̀ nɔ́ɔ̀rɔ̃. Ó ɖi, bɛ́ɛ̀ ké ní à tsoró bá agbáfɔ̀-Ɔ̀ɖáyé fɔ̀† ŋa gbo dzɔ̀ɔ́ dzɔ̀ɔ́#ɛ́.
13Ɛ̀ŋɛ, è dzɛ́ oŋu fú ɔ̀nyà-ìtalɛ̀ bí ŋa ni. Ó ɖi, bí oŋu kò nɛ́ aɖɔ̃̀‐ɛ̀ ró fee, kí à nákó nyáa mú si ńnɛ̀, tsí kó ɖɔ̃̀ ró? Kò tsi ká ń tse iŋɛ́-kã̀ ró ni. Ó bɔ ká ń ɖànu, tsí ɔ̀nyà ŋa kó rɛ̃̀ ńǹtá‐ɛ̀ wáa lɔ gé ni.
14Èkéèdzì‐ɛ̀#ɛ́, è dzɛ́ mímá fú ɔ̀nyà-ìtalɛ̀ bí ŋa ni. Bí à ɖá ìlú-kã̀ si ńǹtá-òkè, à kàkó nyáa mú mímá‐ɛ̀, tsí ń ɖúkù. Bɛ́ɛ̀ ké ní ɛ̀ŋɛ gbo, è kàkó nyáa mú mímá-ŋɛ́ ɖúkù#ɛ́. 15Ó ɖi, à kà tɔ́ kanɖé gú, tsí mú àwò ɖée málɛ̀. Kà kàa bɛ́ɛ̀, à náa ń gú ńǹtá-kpènkpéle, tsí náa wà má fú ɔ̀nyà kpó yèé wà ńnɔlé#ɛ́ ni. 16Bɛ́ɛ̀ ní ɛ̀ŋɛ gbo, è nákó wà tse, tsí ìlò-ŋɛ́ ŋa kó wà má nódzú-ɔ̀nyà ŋa, tsí ká wà rí ore-tsítse-ŋɛ́ ŋa, tsí ká wà nyɛ Ɔ̀ɖáyé Boba-ŋɛ́ yèé wà nɔ́ɔ̀rɔ̃#ɛ́ ńnɛ̀ɛ́.
Yèésù ní òŋu kò wá, tsí òŋu kó wáa kũ arũ ɛkpa-Mɔ̀ɔ́sè òŋu ɛ̀kɔ́-agbáfɔ̀-Ɔ̀ɖáyé fɔ̀ ŋa
17Afɔ̀-ɛkpa-Ɔ̀ɖáyé† òŋu, è máa ɖédzú ní ǹ wá, tsí n wáa kũ arũ-ɛkpa-Mɔ̀ɔ́sè† òŋu ɛ̀kɔ́-agbáfɔ̀-Ɔ̀ɖáyé fɔ̀† ŋa. Òò! Ǹ kò wá, tsí n wáa kũ arũ-ŋa. Ó ɖi, ǹ wá, àtsùgbée afɔ̀-ŋa kó tsɛ ìɖéǹɖè ni. 18Ǹ wà wí òtítɔ́ fú ŋɛ́ ní fee, ɔma kíkã̀-kã̀ kpókpó nàmí ɔfà-ɔma kíkã̀-kã̀ gìɖì kàkó nɔ̀ ǹɖe nɛ́kpa-Ɔ̀ɖáyé#ɛ́ títí fú ìwèrè yèé ìgbèrí òŋu ilɛ̀ nákó wáa nɔ̀ ǹɖe#ɛ́. Ɛ̃ɛ̃! Kàkó nɔ̀ ǹɖe títí fú ńǹwèrè yèé iŋɛ́ ɔ̀kã̀lɔ́ɔ̀kã̀ kpó yèé à kɔ si nɛ́kpa-Ɔ̀ɖáyé#ɛ́ kó tsɛ. 19Bí ɔ̀nyà-kã̀ wà wíìnyɛ̀ ti nára-ɛkpa-Ɔ̀ɖáyé-kã̀, bí ɛkpa#á dzɛ́ tsígíɖí gìɖì, tsí ó wà fɔ̀ ní kò bèrè ní òŋu kó rɛ̃̀ si nɛ́kpa#á ró, tsí ó wà tsɛ̀kɔ́ fú ɔ̀nyà ŋa gbo ní kò bèrè ní ká rɛ̃̀ si ńnɛ̀, bí ó wà tse bɛ́ɛ̀, náàŋírĩ-ɛnɛ yèé ŋa Ɔ̀ɖáyé wà dzoyè si ńǹtá-ŋa#á, ɛnɛ nyɛ̀ŋɛ̀ nákó dzɛ́ ɔ̀nyà tsígíɖí lárè. Ó ɖi, bí ɔ̀nyà-kã̀ wà rɛ̃̀ si nɛ́kpa-Ɔ̀ɖáyé, tsí wà tsɛ̀kɔ́ fú ɔ̀nyà ŋa gbo ní ká wà tse bɛ́ɛ̀, náàŋírĩ-ɛnɛ yèé ŋa Ɔ̀ɖáyé wà dzoyè si ńǹtá-ŋa#á, ɛnɛ nyɛ̀ŋɛ̀ nákó gbonùgbó. 20Báàyí#ɛ́, ǹ wà wí fú ŋɛ́ ní fee, bí è kò wà rɛ̃tígbè-Ɔ̀ɖáyé, tsí wà tse òtítɔ́‐ɛ̀ láre akɔ́nɛ nɛ́kpa-Ɔ̀ɖáyé† ŋa òŋu ɔma-ɛgbɛ́-Fàrísì† ŋa kíbí àŋa, à wà tseé gbà#á, Ɔ̀ɖáyé kàkó gbà ŋɛ́ si nóyè‐ɛ̀ láyé.
21È gbɔ́ ní Ɔ̀ɖáyé wí fú gbágbóǹgbàgbò-ŋɛ́ ŋa wáa lɔ ní: “Máa kpa ɔ̀nyà nóòkú.”#5:21 Ìwé-Fúfùɖá 20:13, Ìwé-Àkóro 5:17 (Exode 20:13, Deutéronome 5:17) Bí ɔ̀nyà-kã̀ kpanɛ nóòkú#ɛ́, à nákó gbɛ̃́ɛ̃ lɔ ńɖi-àkpɛ̀dzɔ́. 22Ó ɖi, èmi òŋu, ǹ wà wí fú ŋɛ́ ní fee, ɔ̀nyà ɔ̀kã̀lɔ́ɔ̀kã̀ kpó, bí inɔ́-enìkéèdzì‐ɛ̀ wà bíi, à nákó gbɛ̃́ɛ̃ lɔ ńɖi-àkpɛ̀dzɔ́. Tsí bí ɔ̀nyà-kã̀ bú enìkéèdzì‐ɛ̀, tsí fɔ̀ fúu ní: “Àɖàlɛ̀ ní ò dzɛ́#ɛ́”, à nákó múu lɔ ńɖi-ɛgbɛ́-àkpɛ̀dzɔ́-ɔma-Ìyúɖà ŋa†. Tsí bí ɔ̀nyà-kã̀ gbo wí fú enìkéèdzì‐ɛ̀ ní: “Éwo kò wà fɛ́ɛ”, ɛnɛ nyɛ̀ŋɛ̀ kó mà ní nɔ́ɔ̀nà-iná-àrìtã́ ní òŋu wà si#ɛ́.
23Ká fɔ̀ ní ìwɔ-kã̀, ò lɔ ńlé-Ɔ̀ɖáyé ní òŋu kó káà tsɛbɔ fúu. Tsí ńǹwèrè yèé ò káà tó bɛ̀, tsí bàkó tsɛbɔ#ɛ́, ò tédzú ní á! Òŋu tse iŋɛ́-kã̀ bá enìkéèdzì-òŋu-kã̀, tsí ó bínɔ́ si. 24Bí ò tédzú bɛ́ɛ̀, nà kɔ ɛbɔ#ɛ́ dzɔ̀ɔ́ ńǹdzɛ̀bɔ-Ɔ̀ɖáyé#ɛ́ bɛ̀ tã́ná, tsí o sɛ̃̀ lɔ káà tɔ́tse àŋírĩ-ìwɔ-enìkéèdzì‐ɛ̀ɛ#ɛ́. Bí ò tse bɛ́ɛ̀ tã́ ná, nà sɛ̃̀ wáa lɔ káà tsɛbɔ#ɛ́ ńǹkɛ̀ɛ́.
25Èkéèdzì‐ɛ̀#ɛ́, bí ìwɔ ɔ̀nyà-kã̀ méèdzì, è nɛ́ afɔ̀, tsí ó lɔ káà kpèɛ́ ńlé-ɛdzɔ́, ìwɔ, nà ti tsúwádzú, tsí yára tsìkálɛ̀ fúu nɔ́ɔ̀nà tã́ná e káà tó. Bí kò tsi bɛ́ɛ̀, nákó múɛ bɔwɔ́-àkpɛ̀dzɔ́, tsí àkpɛ̀dzɔ́ gbo nákó múɛ bɔwɔ́-sɔ́dzà ŋa, tsí sɔ́dzà ŋa nákó múɛ lɔ káà sé nɛ́ɛ̀ŋà. 26Nóòtítɔ́#ɛ́, ǹ wà fɔ̀ fɛ́ɛ ní fee, bí ò kò sɛ̃ŋɛ̀ yèé ò dzɛ#ɛ́ kpó títí bìyéè-kã̀ gìɖì kó máa bɔ̀#ɛ́, à kàkó kɔ̀ɛ́ dzɔ̀ɔ́.
27È gbɔ́ ní Ɔ̀ɖáyé wí wáa lɔ ní: “Máa gbaya.”#5:27 Ìwé-Fúfùɖá 20:14, Ìwé-Àkóro 5:18 (Exode 20:14, Deutéronome 5:18) 28Ó ɖi, èmi òŋu, ǹ wà wí fú ŋɛ́ ní fee, ɔ̀nyà ɔ̀kã̀lɔ́ɔ̀kã̀ kpó, bí ó rí aya-enìkéèdzì‐ɛ̀, tsí ó wùú ńǹsérè‐ɛ̀, kíbí ó tsèsérè bɛ́ɛ̀#ɛ́, ó gbaya ńnɛ̀ɛ́. 29Bí ó tsi odzú-àwóòtã́-ɛ̀ɛ ní wà múɛ dzàbi#ɛ́, nà nyàá ǹɖe, tsí ń sɔ taánù lɔ. Ó ɖi, bí ìɖì-kã̀-ara-ɛ̀ɛ ɖí bɔ̀, ó sã̀ lárè ní ara-ɛ̀ɛ kpó kó wà ɖíɖé si, tsí o lɔ ńná-àrìtã́. 30Tsí bí ó sì dzɛ́ ní ɔwɔ́-àwóòtã́-ɛ̀ɛ ní wà múɛ dzàbi#ɛ́, nà kée ǹɖe, tsí ń sɔ taánù lɔ. Ó ɖi, bí ìɖì-kã̀-ara-ɛ̀ɛ ɖí bɔ̀, ó sã̀ lárè ní ara-ɛ̀ɛ kpó kó wà ɖíɖé si, tsí o lɔ ńná-àrìtã́.
31Ɔ̀ɖáyé fɔ̀ si ró ní: “Tã́ná o kɔ aya#á, ó wà ní o tse ìwé-àyídzá-kã̀, tsí ń fúu.”#5:31 Ìwé-Àkóro 24:1 (Deutéronome 24:1) 32Ó ɖi, èmi òŋu, ǹ wà wí fú ŋɛ́ ní fee, bí aya-ɔ̀nyà-kã̀ kò sũ̀ ńɖi-ɔkɔ, tsí ɛnɛ nyɛ̀ŋɛ̀ kɔ̀ɔ́, tsí aya#á káà nɛ́ ɔkɔ-òmírɛ̃̀#ɛ́, ó sũ̀ ńɖi-ɔkɔ ni. Tsí ɔkɔ‐ɛ̀ ní sɔ́ɔ si ńnɛ̀#ɛ́. Tsí bí ɔ̀nyà-kã̀ gbo sì nɛ́ ɔnɔbɛ̃̀ɛ̃ yèé à kɔ̀#ɛ́, ɛnɛ nyɛ̀ŋɛ̀ gbo gbaya ni.
33È gbɔ́ ró ní Ɔ̀ɖáyé wí fú gbágbóǹgbàgbò-ŋɛ́ ŋa wáa lɔ ní: Máa kpe Ɔ̀ɖáyé si ńǹtá-iŋɛ́ yèé ò mà ní òŋu kàkó tse#ɛ́. Bí ò tàlé, tsí kpe Ɔ̀ɖáyé si ńǹtá‐ɛ̀#ɛ́, nàa sã àlé#ɛ́.#5:33 È káà kã Ìwé-Orò ŋa 19:12, Ìwé-ɛ̀rɔ́ ŋa nɛ́kpa nɛ́kpa 30:3, Ìwé-Àkóro 23:22-24 (Lévitique 19:12, Nombres 30:3, Deutéronome 23:21-24). 34Ó ɖi, èmi òŋu, ǹ wà wí fú ŋɛ́ ní fee, è máa tàlé, tsí kpe iŋɛ́-kã̀ kpókpó si ńǹtá‐ɛ̀ gìɖì. Máa fɔ̀ ní “ǹ kpe ɔ̀rɔ̃ si ńǹtá‐ɛ̀”, iŋɛ́ yèé tse#ɛ́, àntã̀-oyè-Ɔ̀ɖáyé ni. 35Máa fɔ̀ gbo ní “ǹ kpe ilɛ̀ si ńǹtá‐ɛ̀”, iŋɛ́ yèé tse#ɛ́, àntã̀-Ɔ̀ɖáyé ńbí náa mú ɛsɛ̀ lé#ɛ́ ńnɛ̀ɛ́. Máa fɔ̀ gìɖì gbo ní “ǹ kpe Yèrúsàlɛ́mì si ńǹtá‐ɛ̀”, iŋɛ́ yèé tse#ɛ́, ìlú-Ɔ̀ɖáyé, ólú lákṹ#ɛ́ ni. 36Máa fɔ̀ gìɖì gbo ró ní “ǹ kpe éwo-mi si ńǹtá‐ɛ̀”, iŋɛ́ yèé tse#ɛ́, ikpá-kã̀ kò wà nɔ́wɔ́-ɛ̀ɛ, tsí o nyáa sɔ irɔ̃-éwo-ɛ̀ɛ-kã̀ ɖi fũfũ. 37Ó ɖi, bí ò tàlé-kã̀, nà fɔ̀ gé ní “ɛ̃ɛ̃, màa tseé” nàmí “òò, ǹ kàkó tseé”. Bí ò wà tsèsérè ní òŋu má wí afɔ̀-kã̀ máa ró#ɛ́, ńɖi-Ètsù† ní nyɛ̀ŋɛ̀ náa ti#ɛ́.
38È gbɔ́ ní Ɔ̀ɖáyé wí wáa lɔ ní: “Bí ɔ̀nyà-kã̀ fɔ́ odzú-ɛ̀ɛ, nà fɔ́ tɛ̀ɛ̀ gbo. Tsí bí ɔ̀nyà-kã̀ ká enyí-ɛ̀ɛ, nà ká tɛ̀ɛ̀ gbo.”#5:38 Ìwé-Orò ŋa 19:12 (Lévitique 19:12) 39Ó ɖi, èmi òŋu, ǹ wà wí fú ŋɛ́ ní fee, bí ɔ̀nyà-kã̀ tse íbàɖí báɛ, máa tseé sã fúu. Kà kàa bɛ́ɛ̀, bí ɔ̀nyà-kã̀ kpaɛ́ ńǹgbètí àwóòtã́, nà nyí ti àwóòsì gbo fúu. 40Bí ɔ̀nyà-kã̀ wà wo kó gba ìwɔ̀ra-ɛ̀ɛ, tsí káà kpèɛ́ ńlé-ɛdzɔ́, nà kɛ́ ìwɔ̀ra-otútù-ɛ̀ɛ gbo tɛ̀má‐ɛ̀ fúu. 41Tsí bí sɔ́dzà-kã̀ múɛ ńkpá ní ìwɔ kó ru arù-kã̀ lɔ ńǹɖì dzídzɛ̃̀-ìtsɛ́kòlò-kã̀ fú òŋu, nà rùú lɔ ńǹɖì dzídzɛ̃̀-ìtsɛ́kòlò méèdzì fúu. 42Bí ɔ̀nyà-kã̀ bèrèɛ́ ńŋɛ́-kã̀, nà fúu ńnɛ̀. Tsí bí ɔ̀nyà-kã̀ gbo sì wà wo kó ŋɛ́ iŋɛ́-kã̀ nɔ́wɔ́-ɛ̀ɛ, nà ŋɛ́ɛ fúu.
43È gbɔ́ ní Ɔ̀ɖáyé wí wáa lɔ ní: “Nà dzáfɔ̀-enìkéèdzì-ɛ̀ɛ, tsí o nya ɔ̀tɛ̀-ɛ̀ɛ kãdzú.”#5:43 Ìwé-Orò ŋa 19:18 (Lévitique 19:18) 44Ó ɖi, èmi òŋu, ǹ wà wí fú ŋɛ́ ní fee, e nɛ́ àmúɖɔ̃̀ fú ɔ̀tɛ̀-ŋɛ́ ŋa, tsí e wúùre fú Ɔ̀ɖáyé fú ɛnɛ yèé wà tsoró bá ŋɛ́ ŋa#á gbo. 45Bí è wà tse bɛ́ɛ̀, ìgbèngbé-ŋɛ́ ŋa nákó nyà ɖíre ní è dzɛ́ ɔma-Ɔ̀ɖáyé Boba-ŋɛ́ nɔ́ɔ̀rɔ̃ ìɖéǹɖè. Iŋɛ́ yèé tse#ɛ́, Ɔ̀ɖáyé náa tse tsí odzúùrɔ̃̀ náa rã̀ fú ɔ̀nyà ɔ̀kã̀lɔ́ɔ̀kã̀ kpó. Ɔ̀nyà-ire gbo, ɔ̀nyà-íbàɖí gbo, Ɔ̀ɖáyé náa tse tsí odzúùrɔ̃̀ náa rã̀ fú àŋa kpó. Bɛ́ɛ̀ ké ní náa rɔ òdzò gbo fú ɔ̀nyà kpó#ɛ́. Ɛnɛ yèé ŋa wà tse òtítɔ́ gbo, ɛnɛ yèé ŋa kò wà tse òtítɔ́ gbo, Ɔ̀ɖáyé náa rɔ òdzò fú àŋa kpó. 46Tsí bí ó dzɛ́ ní ò wà dzáfɔ̀-ɛnɛ yèé ŋa wà dzáfɔ̀-ɛ̀ɛ sɔ̃́ŋú gé#ɛ́, èrè-kã̀ kpókpó kò wà ńnɛ̀ fɛ́ɛ ńɖi-Ɔ̀ɖáyé. Rí gé! Aɖínɛsi ŋa kíbí agbalómbà ŋa gìɖì gbo náa tse bɛ́ɛ̀. 47Bɛ́ɛ̀ ké ní bí ò wà kí enìkéèdzì-ɛ̀ɛ ŋa sɔ̃́ŋú gé#ɛ́, máa ɖédzú ò wà tse iŋɛ́-kã̀ lárè. Rí gé! Ɛnɛ yèé kò ma Ɔ̀ɖáyé ŋa#á gìɖì gbo náa tse bɛ́ɛ̀. 48Báàyí#ɛ́, è náa sã̀ dzálɛ̀ kpó, kíbí Ɔ̀ɖáyé Boba-ŋɛ́ nɔ́ɔ̀rɔ̃ gbo sã̀ dzálɛ̀ kpó#ɛ́.
© (Active), Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.