Mateo 5
5
Wamotile iwo walihi
1Na heyo viyagawene matighanilo, kakwena hakigongo; avija viyamalile kukala hasi, wanahina zake wamwizila. 2Katongola mulomo wake, kuwalanguliza yolonga:
3“Wamotile awo iwakiwa wa iloho, kilumbo Undewa wa Kuulanga uwo wawo.
4Wamotile wekumbule, kilumbo hiwo wonyamazwa. 5Wamotile wene uholo, kilumbo hiwo woikala iisi.
6Wamotile wene nzala na nghilu ya ihoko, kilumbo hiwo wokwigusa.
7Wamotile wene ihuba, kilumbo hiwo woinghigwa huba.
8Wamotile wene moyo ungʼalile, kilumbo hiwo womona Mulungu.
9Wamotile wagombelezi, kilumbo hiwo wokemigwa wana wa Mulungu.
10Wamotile wogazigwa kwa mzoko wa ihoko, kilumbo Undewa wa Mulungu uwo wawo.
11Mmotile mweye vonda wamdumilizeni na kuwadununza na kumulongani mbuli zihile za uvwizi, kilumbo cha tagwa jangu. 12Dengheleleni na kutowa nghenze, kilumbo kitumetume chenu kikulu kuulanga; avo vivo wokala owasunghiza watula-ndagu walongole kubita mweye.”
Mkele na mulangaza wa ulumwengu
13“Mweye mwa mkele wa ulumwengu, bali mkele kamba uhabanangika, wogeligwa choni, kileka ukolele? Uhoza hiwo nghani, isigale kwasigwa kumgwazo, ubojagwe na iwanhu.
14Mweye mwemwe mulangaza wa ulumwengu. Wambo hadidaha kwifisa, uhazengwa hachana hakigongo. 15Kabili wanhu hawabwinha kiwenge, wakike hasi mkigelo, bali uchana haikizingiti, na hicho chowamulikila wose wali mumo mngʼanda. 16Vivo hivo mulangaza wenu na ulangaze haulongozi wa wanhu; walole masanghano genu ganogile, wamtunize Tata wenu yali Kuulanga.”
Kuivikiza inzuma
17“Sikumgelegeze kamba niza kubeza mbila hebu walaguzi, aka; sizile kubeza komu kuvikiliza. 18Ihoko ihoko nomulongelani: mpaka ulanga na isi vonda zisegezwe, kibanzi kimonga bule utango umonga wa Inzuma hondausegezwe mpaka gose gavikizwe. 19Avo munhu yoyose yondayabeze ndagizo imonga muna yazino zindodo, na kuwalanguliza wanhu hivo, kokemigwa mdodo nghani muundewa wa Mulungu; bali yonda yazisanghane na kuzilanguliza hizo, kokemigwa mkulu muundewa wa Mulungu. 20Baho nomulongelani, kugoloka kwenu kamba hakubanzile kugoloka kwawo Wana Nzuma na Mafariseo, hondamwingile ngʼo muundewa wa Kuulanga.
Sikuukome iyo choni
21“Muhulika, wanhu wa umwaka vuwalongelwe: ‘Sikuukome; kamba munhu yahakoma, kandakanwa na ikitala.ʼ 22Bali niye nomulongelani: munhu yondayamonele ndugu yake lusango, kandakanwa na ikitala; na yahamuliga ndugu yake, kandakanwa na nhaguso nghulu; na yahamkema ndugu yake mbozi, kandakanwa na simo da moto. 23Uhagala vinhu vyako hanhambiko, kuno ukumbukila kamba ndugu yako kana mbuli na gweye, 24mhunde kileke kinhu chako bahaja hainhambiko, ugende tanhu kumwake, mkaigoge mikono na ndugu yako; umala ubwele ulave kinhu chako cha nhambiko!
25Igoge mikono na mdenyi wako chambwisa, kimilo muli hamonga mnzila; bule mdenyi wako sikuyeze kukugala kwa mtawala, na mtawala yakugale kwa minyalinyali, wasigwe mngʼanda ja ziza. 26Ihoko nokulongela, hulawa himo bule, kikomo uzige kwiliha hela ya ikimambukizo.”
Sikuutende ugoni iyo choni
27“Muhulika kamba ilongigwe: ‘Sikuutende ugoni.ʼ 28Bali niye nomulongelani: Aija munhu yomulola mtwanzi kuno yomgelegeza, kamala kutenda nayo ugoni mmoyo mmwake. 29Siso jako ja ukulume dihakuhonza, disomole ujase kutali na gweye; kilumbo vokunogela, kinofu chako kimonga chage, bali lukuli lwako lose sikulwasigwe mdisimo da moto. 30Kamba mkono wako wa ukulume uhakuhonza, ukanhe uwase kutali na gweye; kilumbo vokunogela, kinofu chako kimonga chage, bali lukuli lwako lose sikulwasigwe mmoto.”
31“Ilongigwa kabili: ‘Munhu yahamuleka sano jake, yamwinghe utango wa kumuleka.ʼ 32Bali niye nomulongelani: Munhu yondayamuleke sano jake, kamba haili mbuli ya ugoni, komgela usongo kwiza yawe mgoni; imala munhu yahamsola yuja yasigwe, heyo kotenda ugoni.”
Sikwiduwile uvwizi iyo choni
33“Kabili muhulika, wanhu wa umwaka vuwalongelwe: Sikwiduwile uvwizi kwa Mulungu, bali umvikizile Bwana kiduwilo chako. 34Bali niye nomulongelani: Hata sikuwiduwile: wala kuna ulanga, kilumbo kicho kigoda cha iyenzi ya Mulungu; 35wala muna iisi, kilumbo baho hayekaga migulu yake; wala Yerusalemu, kilumbo dijo wambo ja Mndewa Mkulu. 36Kabili sikuwiduwile muna iditwi jako, kilumbo hudaha kugalula luvili lumonga luwe luzelu bule lutitu! 37Bali malonga genu gawe, Vivo vivo, Sivivo sivivo; gabanzile higo galawa kwa yuja Mndumu.”
Wanogeleni wandumu wenu
38“Muhulika kamba ilongigwe: ‘Siso kulihila siso, na zino kulihila zino.ʼ 39Bali niye nomulongelani: Sikumwibamlile na munhu yehile umoyo. Munhu yahakutowile kanza da ukulume, muhindusile na da ukumoso! 40Kabili munhu yolonda kukugala hakitaguso, giladi yasole nghanzu yako, mulekele na mfuliya wose! 41Bule munhu yokudoheleza mwanza mguhi, chola nayo mwanza mtali! 42Yokupula mwinghe; yolonda kukukopa gweye, sikumuhindukile!”
43“Muhulika kamba ilongigwe: Umnogele yukala nagwe habehi, na umwihile mndumu wako! 44Bali niye nomulongelani: Wanogeleni wandumu wenu, watambikileni womdwanzani! 45Avo muwe wanage Tata wenu yali kuulanga, kilumbo heyo kowalavila zuwa jake wehile na wanogile, kowagaiila mvula wene ihoko na hewo wali bule ihoko. 46Kilumbo muhawanogela wamnogeleni mweye, mopata kitumetume chaki. Vilema wawilakodi na hewo watendaga kamba higo. 47Kabili muhawalamusa wandugu zenu wali yeka, mosanghana mbuli ilihi ibanzile. Vilema wanhu waja hawamjuwile Mulungu, na hewo watendaga kamba higo. 48Bali mweye muwe wakungulufu, kamba Tata wenu wa Kuulanga viyali mkungulufu!”
New Testament in Zaramo © United Bible Societies, 1975.
Mateo 5
5
Wamotile iwo walihi
1Na heyo viyagawene matighanilo, kakwena hakigongo; avija viyamalile kukala hasi, wanahina zake wamwizila. 2Katongola mulomo wake, kuwalanguliza yolonga:
3“Wamotile awo iwakiwa wa iloho, kilumbo Undewa wa Kuulanga uwo wawo.
4Wamotile wekumbule, kilumbo hiwo wonyamazwa. 5Wamotile wene uholo, kilumbo hiwo woikala iisi.
6Wamotile wene nzala na nghilu ya ihoko, kilumbo hiwo wokwigusa.
7Wamotile wene ihuba, kilumbo hiwo woinghigwa huba.
8Wamotile wene moyo ungʼalile, kilumbo hiwo womona Mulungu.
9Wamotile wagombelezi, kilumbo hiwo wokemigwa wana wa Mulungu.
10Wamotile wogazigwa kwa mzoko wa ihoko, kilumbo Undewa wa Mulungu uwo wawo.
11Mmotile mweye vonda wamdumilizeni na kuwadununza na kumulongani mbuli zihile za uvwizi, kilumbo cha tagwa jangu. 12Dengheleleni na kutowa nghenze, kilumbo kitumetume chenu kikulu kuulanga; avo vivo wokala owasunghiza watula-ndagu walongole kubita mweye.”
Mkele na mulangaza wa ulumwengu
13“Mweye mwa mkele wa ulumwengu, bali mkele kamba uhabanangika, wogeligwa choni, kileka ukolele? Uhoza hiwo nghani, isigale kwasigwa kumgwazo, ubojagwe na iwanhu.
14Mweye mwemwe mulangaza wa ulumwengu. Wambo hadidaha kwifisa, uhazengwa hachana hakigongo. 15Kabili wanhu hawabwinha kiwenge, wakike hasi mkigelo, bali uchana haikizingiti, na hicho chowamulikila wose wali mumo mngʼanda. 16Vivo hivo mulangaza wenu na ulangaze haulongozi wa wanhu; walole masanghano genu ganogile, wamtunize Tata wenu yali Kuulanga.”
Kuivikiza inzuma
17“Sikumgelegeze kamba niza kubeza mbila hebu walaguzi, aka; sizile kubeza komu kuvikiliza. 18Ihoko ihoko nomulongelani: mpaka ulanga na isi vonda zisegezwe, kibanzi kimonga bule utango umonga wa Inzuma hondausegezwe mpaka gose gavikizwe. 19Avo munhu yoyose yondayabeze ndagizo imonga muna yazino zindodo, na kuwalanguliza wanhu hivo, kokemigwa mdodo nghani muundewa wa Mulungu; bali yonda yazisanghane na kuzilanguliza hizo, kokemigwa mkulu muundewa wa Mulungu. 20Baho nomulongelani, kugoloka kwenu kamba hakubanzile kugoloka kwawo Wana Nzuma na Mafariseo, hondamwingile ngʼo muundewa wa Kuulanga.
Sikuukome iyo choni
21“Muhulika, wanhu wa umwaka vuwalongelwe: ‘Sikuukome; kamba munhu yahakoma, kandakanwa na ikitala.ʼ 22Bali niye nomulongelani: munhu yondayamonele ndugu yake lusango, kandakanwa na ikitala; na yahamuliga ndugu yake, kandakanwa na nhaguso nghulu; na yahamkema ndugu yake mbozi, kandakanwa na simo da moto. 23Uhagala vinhu vyako hanhambiko, kuno ukumbukila kamba ndugu yako kana mbuli na gweye, 24mhunde kileke kinhu chako bahaja hainhambiko, ugende tanhu kumwake, mkaigoge mikono na ndugu yako; umala ubwele ulave kinhu chako cha nhambiko!
25Igoge mikono na mdenyi wako chambwisa, kimilo muli hamonga mnzila; bule mdenyi wako sikuyeze kukugala kwa mtawala, na mtawala yakugale kwa minyalinyali, wasigwe mngʼanda ja ziza. 26Ihoko nokulongela, hulawa himo bule, kikomo uzige kwiliha hela ya ikimambukizo.”
Sikuutende ugoni iyo choni
27“Muhulika kamba ilongigwe: ‘Sikuutende ugoni.ʼ 28Bali niye nomulongelani: Aija munhu yomulola mtwanzi kuno yomgelegeza, kamala kutenda nayo ugoni mmoyo mmwake. 29Siso jako ja ukulume dihakuhonza, disomole ujase kutali na gweye; kilumbo vokunogela, kinofu chako kimonga chage, bali lukuli lwako lose sikulwasigwe mdisimo da moto. 30Kamba mkono wako wa ukulume uhakuhonza, ukanhe uwase kutali na gweye; kilumbo vokunogela, kinofu chako kimonga chage, bali lukuli lwako lose sikulwasigwe mmoto.”
31“Ilongigwa kabili: ‘Munhu yahamuleka sano jake, yamwinghe utango wa kumuleka.ʼ 32Bali niye nomulongelani: Munhu yondayamuleke sano jake, kamba haili mbuli ya ugoni, komgela usongo kwiza yawe mgoni; imala munhu yahamsola yuja yasigwe, heyo kotenda ugoni.”
Sikwiduwile uvwizi iyo choni
33“Kabili muhulika, wanhu wa umwaka vuwalongelwe: Sikwiduwile uvwizi kwa Mulungu, bali umvikizile Bwana kiduwilo chako. 34Bali niye nomulongelani: Hata sikuwiduwile: wala kuna ulanga, kilumbo kicho kigoda cha iyenzi ya Mulungu; 35wala muna iisi, kilumbo baho hayekaga migulu yake; wala Yerusalemu, kilumbo dijo wambo ja Mndewa Mkulu. 36Kabili sikuwiduwile muna iditwi jako, kilumbo hudaha kugalula luvili lumonga luwe luzelu bule lutitu! 37Bali malonga genu gawe, Vivo vivo, Sivivo sivivo; gabanzile higo galawa kwa yuja Mndumu.”
Wanogeleni wandumu wenu
38“Muhulika kamba ilongigwe: ‘Siso kulihila siso, na zino kulihila zino.ʼ 39Bali niye nomulongelani: Sikumwibamlile na munhu yehile umoyo. Munhu yahakutowile kanza da ukulume, muhindusile na da ukumoso! 40Kabili munhu yolonda kukugala hakitaguso, giladi yasole nghanzu yako, mulekele na mfuliya wose! 41Bule munhu yokudoheleza mwanza mguhi, chola nayo mwanza mtali! 42Yokupula mwinghe; yolonda kukukopa gweye, sikumuhindukile!”
43“Muhulika kamba ilongigwe: Umnogele yukala nagwe habehi, na umwihile mndumu wako! 44Bali niye nomulongelani: Wanogeleni wandumu wenu, watambikileni womdwanzani! 45Avo muwe wanage Tata wenu yali kuulanga, kilumbo heyo kowalavila zuwa jake wehile na wanogile, kowagaiila mvula wene ihoko na hewo wali bule ihoko. 46Kilumbo muhawanogela wamnogeleni mweye, mopata kitumetume chaki. Vilema wawilakodi na hewo watendaga kamba higo. 47Kabili muhawalamusa wandugu zenu wali yeka, mosanghana mbuli ilihi ibanzile. Vilema wanhu waja hawamjuwile Mulungu, na hewo watendaga kamba higo. 48Bali mweye muwe wakungulufu, kamba Tata wenu wa Kuulanga viyali mkungulufu!”
New Testament in Zaramo © United Bible Societies, 1975.