Mateo 5
5
Cu̱tihuë Pa'i Quëase'e
1Si'a pa̱ire Jesús ñani ai cu̱tihuë mëni ja̱rona ja'rupi. Ja'runa, i̱te ye'yecohua'ipi i̱ quë'rona tsi'sihuë. 2Ja̱ maca Jesupi ye'ya huëopi, ñeje caquë:
3“Joyo pa'iye caraji cajë asacohua'ipi sihuacohua'i pa'iyë, Ma'tëmo i̱ohua'i tse̱co pa'iye sëte.
4Oicohua'ipi sihuacohua'i pa'iyë, Maija'quëpi i̱ohua'i oiyere ne de'huacaija̱'quëni.
5Teaye pa'i a'ë cuasa joyo hue'ecohua'i maña sihuacohua'i pa'iyë, Maija'quë ca nëosi yejare pa'ija̱'cohua'ipi.
6Sihuacohua'i pa'iyë, nuñere pare yo'oñu'u cajë a̱o ëa ju̱'iñeje pa'ye cui'ne oco ëa ju̱'iñeje pa'ye nuñerepa yo'oyere yëcohua'i cato. Ja̱je pa'ina, Maija'quëpi co̱caina, de'hue yo'o ti̱'aja'cohua'i a'ë, i̱ohua'i yëye.
7Ai yo'ocohua'ire oijë co̱caicohua'ipi sihuacohua'i pa'iyë, i̱ohua'ireje̱ Diusupi oi ñaquë co̱caija̱'quëni.
8De'o joyo hue'ecohua'i cato sihuacohua'i pa'iyë, Maija'quëre ñaja'cohua'ipi.
9De'oye jo'cua pa'iyere cajë ai yo'ocohua'i cato sihuacohua'i pa'iyë, Maija'quë mamajërepa pa'ija̱'cohua'ipi.
10Maija'quë yëyere yo'ojëna, yecohua'ipi sa̱ñope jo̱sa yo'ojëna, ai yo'ocohua'i cato sihuacohua'i pa'iyë, ma'tëmo i̱ohua'i tse̱co pa'iye sëte.
11Mësarute pa̱ipi co'acohua'i a'ë cajë, co'aye yo'ojë, cosojë sa̱ñope cacohua'i pa'ito sihuacohua'i pa'iyë, yë'ë do'ire ca cua̱ñojë. 12Ai yo'osicohua'i cato jaiye ma'tëmona de'huacaisi co'amaña payë. Ja̱je pa'ito ai sihuajë de'oye pa'ijë̱'ë, co'a ju̱'iñe peoyerepa, yure mësarute yo'oyeje̱ pa'ye Maija'quëre tsoe quëacaicohua'ireje̱ sa̱ñope yo'ojë pa'a̱huë'ë.
A̲sije̱ Pa'iye Cui'ne Iye Yeja Pa̱ire Miacaiye
(Mr 9.50; Lc 14.34-35)
13Mësaru a'ë, a̱sije̱ pa'iohua'i, iye yeja pa'ini. Ja̱je pa'iohua'ita'a sa̱i ja̱'ñere caraja̱isicohua'i pani co̱caiye peoji. Ja̱je pa'ina, ti co̱caiye peocore yejana je̱ocoye pa'iji, pa̱ipi tsa'cujëna, u̱ija'core.
14Mësaru toaje̱ pa'iohua'i pa'iyë, yecohua'ire miacaiye iye yeja pa'ini. Pa̱i daripëpi ai cu̱tihuëre pa'ini peoji, catiye. 15Mahuë sa̱'nahuëna nëcoja̱'coni toaje̱ tsë̱oma'cohua'i a'ë. Coa ai jerepa huë'e pa'icohua'ire miacaija̱'coni ti̱ñarepa nëcocohua'i a'ë. 16Ja̱je mësaruje̱ ti̱ñarepa pa̱ire miacaicohua'i pa'ijë̱'ë. Ja̱je pa'ijëna, pa̱ije mësaru de'oye pa'iyere ñajë mësaru ja'quë ma'tëmo pa'iquëre ja̱ohua'ije̱ sihuajë de'oquë api, caja̱'cohua'ire.
Jesús Cui'ne Cua̱ñese'e
17Yë'ëpi Moisés cua̱ñese'ere cui'ne Maija'quëre quëacaicohua'i ye'yase'ere nejosi'i caquë daisiquë api cuasama'pë pa'ijë̱'ë. Yë'ë cato ja̱ohua'i case'eje̱ pa'ye yo'o ti̱'asi'i, caquë daisiquë a'ë. 18Ja̱je pa'ina, nuñerepa cayë, mësarute. Ja̱ yë'ta'a ma'tëmo cui'ne yeja pa'ito cua̱ñese'ere te'e toya e'quehuëje̱ nejoñe peoji, cui'ne te'e coca yë'opoje̱. Ja̱je pa'ina, si'aye ca nëose'e ti̱'a macaja̱'a pa'i ja̱'ñe a'ë. 19Ja̱je pa'ina, iye cua̱ñese'e ayere de'oye sehuoma'quëpi ai a'riquë macapi, pa̱ini i̱ yo'oyeje̱ pa'ye se ye'yasiquë pani, ai a'riquë maca ma'tëmo cua̱ñe hue̱'ñana pa'ija̱'quë api. Ja̱je pa'iquëta'are de'oye sehuocaiquëpi yecohua'ire i̱ yo'oyeje̱ pa'ye se ye'yasiquë cato Maija'quë cua̱ñe te̱'tena jaiquë pa'ija̱'quë api. 20Ja̱je pa'ina, mësarute cayë. Mësarupi cua̱ñese'e ye'yacohua'ire cui'ne fariseohua'ire tëto sani nuñerepa Maija'quë yëyere yo'oma'cohua'i pani ma'tëmo cacaye peoji.
Jesupi Ye'yaye, Pë̱iñe Ayere
(Lc 12.57-59)
21Mësarupi asahuë, mësaru aiohua'ire case'e: ‘Huani je̱oma'ë pa'ijë̱'ë. Ja̱je pa'iquëta'are huani je̱osiquë pani pa'ito i̱ yo'osi do'ire sa̱iñe pa'iji cajë ña de'huaye pa'iji.’ 22Ja̱je pa'iquëta'are yë'ëpi cayë, coa yo'jeire pë̱isiquëje̱ i̱ pë̱isi do'ire sa̱iñe pa'ina. Ña de'hua cua̱ñoñe pa'iji cui'ne yo'jeire tea ju̱'iquëreje̱ i̱ tea ju̱'i do'ire sa̱iñe pa'ina, ca tëji ëjaohua'ipi ña de'huaye pa'iji. Cui'ne yo'jeire huesë ai caquë cato toa yejana saiyere pa'iji.
23Ja̱je pa'iye sëte, Maija'quëre i̱sisi'i caquë saquëpi më'ë yo'jeipi më'ëre sa̱ñope caye payere cuasani. 24I̱ti macana më'ë i̱sisi'i caquë saye o̱ani co'ini më'ë yo'jei ja̱re cajei de'ojë̱'ë. Ja̱ maca yureta'a sani më'ë i̱sisi'i caquë dase'e Maija'quëna i̱sijë̱'ë.
25Ja̱je pa'ina, më'ëni co'aye yo'opi caquë yequëpi, pa̱i yo'oye ña de'hua hue̱'ñana saquë pa'ito i̱ti më'ëre co'aye yo'opi caquë saquëni ja̱ sai ma'ana ca de'huajë̱'ë, pa̱i yo'oye ñaquëna, quëaye pa̱ja'quëre. Pa̱ñe cato pa̱i yo'oye ñaquëna, quëaëna, asani ja̱ëpi yureta'are më'ëre pa̱ire cocohua'ina se cua̱ñeina, co hue̱'ñana coja̱'cohua'i a'ë. 26Nuñerepa cayë, cosi maca yureta'a, ja̱ropi etaye peosipi, më'ë curiquë të̱'ña maña si'aye sa̱ima'ë pani.
Yequë Nomiore Yo'oye Ayere Jesús Case'e
27Mësarupi asacohua'i a'ë, tsoe case'e: ‘Yequë nëjore yo'oma'pë pa'ijë̱'ë.’ 28Ja̱je pa'iquëta'are yë'ëpi cayë. Nomioni yëjë ëaye ñasicohua'i pani, tsoe yeconi nomiore yo'ose'e pa'iji, joyopi i̱ote se cuasase'epi.
29Ja̱je pa'ina, më'ë ëja te̱'te ñacoapi tayoyena ne ta̱oco pa'ito dutani so'ona je̱ocojë̱'ë. Ai jerepa de'oji, më'ë ca̱pë acose'ere nejoñepi si'a më'ë ca̱pë toa yejana nejo cua̱ñoñe pa̱ja'core. 30Cui'ne yeque pa̱nita'a, më'ë ëja te̱'te jë̱tëpi tayo yo'oyena sa yëto tëto tëani so'ona je̱ocojë̱'ë. Ai jerepa de'oji, te'e te̱'te ca̱pë nejoto si'a ca̱pë toa yejana nejo cua̱ñoñe pa̱ja'core.
Jesús Ye'yase'e, Huejasicohua'ipi Je̱ocoyere
(Mt 19.9; Mr 10.11-12; Lc 16.18)
31Ja̱'në tsoe case'e pa'iji: ‘Nëjore je̱oquë pani i̱ti je̱oco do'ire quëaquë toyasi ja'huare i̱siye pa'iji.’ 32Ja̱je pa'iquëta'are yë'ëpi cayë. Ë̲jëpi yequë ë̱mëohua'ire yo'oma'coni nëjore coa je̱ocoquë pani i̱ do'ire yequë ë̱mëre yo'oja̱core neji. Ja̱je pa'ina, je̱ocosiconi yequëpi huejani yequë nëjore yo'oquë de'oji. Ja̱ do'ire si'a jupë co'aye yo'o huesëyë.
Jesús Ye'yaye, Care Payë Caye Ayere
33Mësarupi asacohua'i a'ë, tsoe acohua'ire case'e: ‘Mai Ëjaë ña hue̱'ñana care payë ca huesosicohua'i cato ja̱re neñe pa'iji, i̱ti ca nëose'e.’ 34Ja̱je pa'iquëta'are yë'ëpi cayë. Yequena se ca co'ija̱ijë care payë cajë cama'pë pa'ijë̱'ë. Ma'tëmona se ca co'ija̱ijë care payë cama'pë pa'ijë̱'ë. Ja̱ro cato Maija'quë ñu'i saihuë a'ë. 35Yejana se ca co'ija̱ijë care payë cama'pë pa'ijë̱'ë. Ja̱roje̱ Maija'quë tsa'cupa hue̱'ña'ë. Jerusalénna se ca co'ija̱ijë care payë cama'pë pa'ijë̱'ë. Ja̱oje Mai Ëjaërepa daripë a'ë. 36Cui'ne më'ë si̱opëna co'ye ca co'ija̱i care payë cama'ë pa'ijë̱'ë. Je poja'icore cui'ne neacore ne ti̱'añu'ju caye'ni. Coa Maija'quëse'e neñe pa'iji. Ja̱je pa'ito ja̱je caye pa̱jë'ë. 37Coa te'e nuñe cajë̱'ë, ‘jaë'ë’ pa̱nita'a ‘pa̱ñë’. Ja̱je pa'iquëta'are ai jerepa se tuajë caye cato huati aye a'ë.
Jesús Ye'yayere, Pë̱ijë Sa̱iñe Ayere
(Lc 6.29-30)
38Mësarupi asacohua'i a'ë, Moisés cua̱ñese'e caye: ‘Yequë ñacoare nejocaiquë pani i̱ ñacoapi sa̱iñe pa'iji. Cui'ne yequë cu̱jire tëto jëyoquë pani i̱ cu̱jipi sa̱iñe pa'iji, cui'ne nejo cua̱ñoquë.’ 39Ja̱je pa'iquëta'are yë'ëpi cayë, mësarute. Co'a pa̱ire sa̱ñope sa̱ima'pë pa'ijë̱'ë. Coa ai jerepa tsiana tëtoquë pa'ito, yequë te̱'te tsiaje̱ nëocaijë̱'ë, tëtoja̱quë. 40Cui'ne, yecohua'ipi më'ëre i̱sijë̱'ë cajë, më'ë camisare jio pa'ito, dëi ju'i ca̱je i̱sijë̱'ë, saja̱jë. 41Yeque co'amañare hue'equë te'e kilómetro sacaijë̱'ë, cajë cua̱ñesicohua'i pa'ito ai jerepa caya kilómetros hue'ecaijë̱'ë. 42Yequëpi më'ë co'amañare se̱quë pa'ito i̱sijë̱'ë. Cui'ne ne tëjini co'yosi'i caquë pa'ito i̱sijë̱'ë. Coa ë̱sema'ë pa'ijë̱'ë.
Më'ëre Sa̱ñope Yo'ocohua'ire Oijë̱'ë
(Lc 6.27-28, 32-36)
43Cui'ne asacohua'i a'ë, mësaru tsoe case'e: ‘Oijë̱'ë, më'ë cajeire, më'ëre oiquëni, cui'ne më'ëre sa̱ñope yo'oquëni oima'ë pa'ijë̱'ë.’ 44Ja̱je pa'iquëta'are yë'ëpi cayë, mësarute. Oijë̱'ë, mësarute sa̱ñope yo'ocohua'ire. Mësarute co'aye cacohua'ire, de'oye pa'i ja̱'ñere cacaijë̱'ë, mësarute coecohua'ire de'oye yo'ojë̱'ë cui'ne mësarute tea ju̱'ijë cui'ne co'aye yo'ocohua'ire oijë Maija'quëre se̱cacaijë̱'ë. 45Ja̱je mësaru yo'ojë Maija'quë mamajë pa'ija̱'cohua'i a'ë, i̱ yo'oyeje̱ yo'ojë. I̱ je̱'quë co'acohua'ire, cui'ne de'ocohua'ire ë̱sëcaiye necaji'i. Cui'ne ocoyeje̱ si'aohua'ire necaji'i. 46Ja̱je pa'iquëta'are mësarupi mësarute oicohua'ise'ere de'oye yo'ojë pa'icohua'i pani, ¿Iquëre mësaru i̱si cua̱ñoja'cohua'i a'ni, ja̱ yo'osi do'ipi? Curiquë pa'i do'i se̱cohua'i yo'oyeje̱ yo'osicohua'i pani. 47Mësaru yo'je tsi̱se'ere pëpajë yo'oni ¿I̱quere de'oye yo'oye'ni? Si'ahua'i Maija'quëre sehuoma'cohua'i yo'oyere yo'oni. 48Nuñerepa de'oye yo'ocohua'i pa'ijë̱'ë, mësaru ja'quë nuñe yo'oquë ma'tëmo pa'iquëje̱ pa'iohua'i.
© 2012, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.