Biblían á hljóðbók 2007

<div class="version vid1915 iso6393isl" data-vid="1915" data-iso6393="isl">
 <div class="book bkLUK">
 <div class="chapter ch19" data-usfm="LUK.19">
 <div class="label">19</div><div class="s">Leita hins t&#253;nda og frelsa</div><div class="p"> 1Jes&#250;s kom til Jer&#237;k&#243; og gekk gegnum borgina. 2En &#254;ar var ma&#240;ur er Sakkeus h&#233;t. Hann var yfirtollheimtuma&#240;ur og au&#240;ugur. 3Langa&#240;i hann a&#240; sj&#225; hver Jes&#250;s v&#230;ri en t&#243;kst &#254;a&#240; ekki fyrir mannfj&#246;ldanum &#254;v&#237; a&#240; hann var l&#237;till vexti. 4Hann hlj&#243;p &#254;&#225; &#225; undan og klifra&#240;i upp &#237; m&#243;rberjatr&#233; til a&#240; sj&#225; Jes&#250;, en lei&#240; hans l&#225; &#254;ar hj&#225;. 5Og er Jes&#250;s kom &#254;ar a&#240; leit hann upp og sag&#240;i vi&#240; hann: &#8222;Sakkeus, fl&#253;t &#254;&#233;r ofan, &#237; dag ber m&#233;r a&#240; vera &#237; h&#250;si &#254;&#237;nu.&#8220;</div><div class="p"> 6Hann fl&#253;tti s&#233;r ofan og t&#243;k &#225; m&#243;ti honum gla&#240;ur. 7&#222;eir er s&#225;u &#254;etta l&#233;tu allir illa vi&#240; og s&#246;g&#240;u: &#8222;Hann &#254;iggur bo&#240; hj&#225; bersyndugum manni.&#8220;</div><div class="p"> 8En Sakkeus sneri s&#233;r til Drottins og sag&#240;i vi&#240; hann: &#8222;Drottinn, helming eigna minna gef &#233;g f&#225;t&#230;kum og hafi &#233;g haft nokku&#240; af nokkrum gef &#233;g honum ferfalt aftur.&#8220;</div><div class="p"> 9Jes&#250;s sag&#240;i &#254;&#225; vi&#240; hann: &#8222;&#205; dag hefur hj&#225;lpr&#230;&#240;i hlotnast h&#250;si &#254;essu enda ert &#254;&#250; l&#237;ka ni&#240;ji Abrahams. 10&#222;v&#237; a&#240; Mannssonurinn er kominn a&#240; leita a&#240; hinu t&#253;nda og frelsa &#254;a&#240;.&#8220;</div><div class="s">Pundin</div><div class="p"> 11Jes&#250;s sag&#240;i &#254;eim sem h&#246;f&#240;u hl&#253;tt &#225; hann a&#240;ra d&#230;mis&#246;gu &#254;v&#237; a&#240; hann var &#237; n&#225;nd vi&#240; Jer&#250;salem og &#254;eir &#230;tlu&#240;u a&#240; Gu&#240;s r&#237;ki mundi &#254;egar birtast. 12Hann sag&#240;i: &#8222;Ma&#240;ur nokkur tiginborinn f&#243;r &#237; fjarl&#230;gt land til &#254;ess a&#240; taka vi&#240; konungd&#243;mi og koma s&#237;&#240;an aftur. 13Hann kalla&#240;i t&#237;u &#254;j&#243;na s&#237;na, seldi &#254;eim &#237; hendur t&#237;u pund og sag&#240;i vi&#240; &#254;&#225;: Versli&#240; me&#240; &#254;etta &#254;anga&#240; til &#233;g kem. 14En landar hans h&#246;tu&#240;u hann og ger&#240;u sendimann &#225; eftir honum til a&#240; segja: Vi&#240; viljum ekki a&#240; &#254;essi ma&#240;ur ver&#240;i konungur yfir okkur.</div><div class="p"> 15N&#250; kom hann aftur og haf&#240;i teki&#240; konungd&#243;m. &#222;&#225; l&#233;t hann kalla fyrir sig &#254;j&#243;na &#254;&#225; er hann haf&#240;i selt f&#233;&#240; &#237; hendur til &#254;ess a&#240; vita hva&#240; hver hef&#240;i gr&#230;tt.</div><div class="p"> 16Hinn fyrsti kom og sag&#240;i: Herra, pund &#254;itt hefur &#225;vaxtast um t&#237;u pund. 17Konungur sag&#240;i vi&#240; hann: Gott, &#254;&#250; g&#243;&#240;i &#254;j&#243;nn, &#254;&#250; varst tr&#250;r &#237; mj&#246;g litlu og &#254;v&#237; skaltu r&#225;&#240;a fyrir t&#237;u borgum. 18Annar kom og sag&#240;i: Pund &#254;itt, herra, hefur gefi&#240; af s&#233;r fimm pund. 19Hann sag&#240;i eins vi&#240; hann: &#222;&#250; skalt og vera yfir fimm borgum. 20Enn kom einn og sag&#240;i: Herra, h&#233;r er pund &#254;itt. &#201;g hef haft &#254;a&#240; geymt &#237; d&#250;ki 21&#254;v&#237; a&#240; &#233;g var hr&#230;ddur vi&#240; &#254;ig en &#254;&#250; ert ma&#240;ur strangur og tekur &#254;a&#240; &#250;t sem &#254;&#250; lag&#240;ir ekki inn og uppsker&#240; &#254;a&#240; sem &#254;&#250; s&#225;&#240;ir ekki. 22Konungur segir vi&#240; hann: Illi &#254;j&#243;nn, eftir or&#240;um &#254;&#237;num d&#230;mi &#233;g &#254;ig. &#222;&#250; vissir a&#240; &#233;g er ma&#240;ur strangur, sem tek &#254;a&#240; &#250;t sem &#233;g lag&#240;i ekki inn og uppsker &#254;a&#240; sem &#233;g s&#225;&#240;i ekki. 23Hvers vegna l&#233;stu &#254;&#225; ekki f&#233; mitt &#237; banka? &#222;&#225; hef&#240;i &#233;g fengi&#240; &#254;a&#240; me&#240; v&#246;xtum er &#233;g kom heim.</div><div class="p"> 24Og konungur sag&#240;i vi&#240; &#254;&#225; er hj&#225; voru: Taki&#240; af honum pundi&#240; og f&#225;i&#240; &#254;eim sem hefur t&#237;u pundin. 25En &#254;eir s&#246;g&#240;u vi&#240; hann: Herra, hann hefur t&#237;u pund. 26Konungur svara&#240;i: &#201;g segi ykkur: Hverjum sem hefur mun gefi&#240; ver&#240;a og fr&#225; &#254;eim sem eigi hefur mun teki&#240; ver&#240;a jafnvel &#254;a&#240; sem hann hefur. 27En f&#230;ri&#240; hinga&#240; &#254;essa &#243;vini m&#237;na, sem vildu ekki a&#240; &#233;g yr&#240;i konungur yfir s&#233;r, og h&#246;ggvi&#240; &#254;&#225; frammi fyrir m&#233;r.&#8220;</div><div class="s">Jes&#250; fagna&#240;</div><div class="p"> 28&#222;&#225; er Jes&#250;s haf&#240;i &#254;etta m&#230;lt h&#233;lt hann &#225; undan &#225;fram upp til Jer&#250;salem. 29&#222;egar hann n&#225;lga&#240;ist Betfage og Betan&#237;u vi&#240; Ol&#237;ufjalli&#240;, sem svo er nefnt, sendi hann tvo l&#230;risveina s&#237;na 30og m&#230;lti: &#8222;Fari&#240; &#237; &#254;orpi&#240; h&#233;r fram undan. &#222;egar &#254;i&#240; komi&#240; &#254;anga&#240; munu&#240; &#254;i&#240; finna fola bundinn sem enginn hefur enn komi&#240; &#225; bak. Leysi&#240; hann og komi&#240; me&#240; hann. 31Ef einhver spyr ykkur: Hvers vegna leysi&#240; &#254;i&#240; hann? &#254;&#225; svari&#240; svo: Drottinn#19.31 E&#240;a: Eigandi hans. &#254;arf hans vi&#240;.&#8220;</div><div class="p"> 32&#222;eir sem sendir voru f&#243;ru og fundu allt vera eins og Jes&#250;s haf&#240;i sagt &#254;eim. 33Og er &#254;eir leystu folann s&#246;g&#240;u eigendur hans vi&#240; &#254;&#225;: &#8222;Hvers vegna leysi&#240; &#254;i&#240; folann?&#8220;</div><div class="p"> 34&#222;eir sv&#246;ru&#240;u: &#8222;Drottinn &#254;arf hans vi&#240;,&#8220; 35og f&#243;ru s&#237;&#240;an me&#240; hann til Jes&#250;. &#222;eir l&#246;g&#240;u kl&#230;&#240;i s&#237;n &#225; folann og settu Jes&#250; &#225; bak. 36En &#254;ar sem hann f&#243;r breiddu menn kl&#230;&#240;i s&#237;n &#225; veginn.</div><div class="p"> 37&#222;egar Jes&#250;s var a&#240; koma &#254;ar a&#240;, sem fari&#240; er ofan af Ol&#237;ufjallinu, h&#243;f allur flokkur l&#230;risveina hans a&#240; lofa Gu&#240; fagnandi h&#225;rri raustu fyrir &#246;ll &#254;au kraftaverk, er &#254;eir h&#246;f&#240;u s&#233;&#240;, 38og segja: &#8222;Blessa&#240;ur s&#233; konungurinn sem kemur &#237; nafni Drottins. Fri&#240;ur &#225; himni og d&#253;r&#240; &#237; h&#230;stum h&#230;&#240;um!&#8220;</div><div class="p"> 39Nokkrir far&#237;sear &#237; mannfj&#246;ldanum s&#246;g&#240;u vi&#240; hann: &#8222;Meistari, hasta &#254;&#250; &#225; l&#230;risveina &#254;&#237;na.&#8220;</div><div class="p"> 40Hann svara&#240;i: &#8222;&#201;g segi ykkur, ef &#254;eir &#254;egja munu steinarnir hr&#243;pa.&#8220;</div><div class="s">Jes&#250;s gr&#230;tur</div><div class="p"> 41Og er Jes&#250;s kom n&#230;r og s&#225; borgina gr&#233;t hann yfir henni 42og sag&#240;i: &#8222;Ef &#254;&#250; hef&#240;ir a&#240;eins vita&#240; &#225; &#254;essum degi hva&#240; til fri&#240;ar heyrir! En n&#250; er &#254;a&#240; huli&#240; sj&#243;num &#254;&#237;num. 43&#222;v&#237; a&#240; &#254;eir dagar munu koma yfir &#254;ig a&#240; &#243;vinir &#254;&#237;nir munu gera virki um &#254;ig, setjast um &#254;ig og &#254;r&#246;ngva &#254;&#233;r &#225; alla vegu. 44&#222;eir munu leggja &#254;ig a&#240; velli og b&#246;rn &#254;&#237;n sem &#237; &#254;&#233;r eru og ekki l&#225;ta standa stein yfir steini &#237; &#254;&#233;r vegna &#254;ess a&#240; &#254;&#250; &#254;ekktir ekki &#254;inn vitjunart&#237;ma.&#8220;</div><div class="s">H&#250;s mitt b&#230;nah&#250;s</div><div class="p"> 45&#222;&#225; gekk hann inn &#237; helgid&#243;minn og t&#243;k a&#240; reka &#250;t &#254;&#225; er voru a&#240; selja 46og m&#230;lti vi&#240; &#254;&#225;: &#8222;Rita&#240; er:</div><div class="b"></div><div class="q">H&#250;s mitt &#225; a&#240; vera b&#230;nah&#250;s</div><div class="q">en &#254;&#233;r hafi&#240; gert &#254;a&#240; a&#240; r&#230;ningjab&#230;li.&#8220;</div><div class="b"></div><div class="p"> 47Daglega var hann a&#240; kenna &#237; helgid&#243;minum en &#230;&#240;stu prestarnir og fr&#230;&#240;imennirnir, svo og fyrirmenn &#254;j&#243;&#240;arinnar, leitu&#240;ust vi&#240; a&#240; r&#225;&#240;a hann af d&#246;gum 48en fundu eigi hva&#240; gera skyldi &#254;v&#237; a&#240; allt f&#243;lki&#240; vildi &#225;kaft hl&#253;&#240;a &#225; hann.</div>
 </div>
 </div>
</div>

Jesús kom til Jeríkó og gekk gegnum borgina. En þar var maður er Sakkeus hét. Hann var yfirtollheimtumaður og auðugur. Langaði hann að sjá hver Jesús væri en tókst það ekki fyrir mannfjöldanum því að hann var lítill vexti. Hann hljóp þá á undan og klifraði upp í mórberjatré til að sjá Jesú, en leið hans lá þar hjá. Og er Jesús kom þar að leit hann upp og sagði við hann: „Sakkeus, flýt þér ofan, í dag ber mér að vera í húsi þínu.“
Hann flýtti sér ofan og tók á móti honum glaður. Þeir er sáu þetta létu allir illa við og sögðu: „Hann þiggur boð hjá bersyndugum manni.“
En Sakkeus sneri sér til Drottins og sagði við hann: „Drottinn, helming eigna minna gef ég fátækum og hafi ég haft nokkuð af nokkrum gef ég honum ferfalt aftur.“
Jesús sagði þá við hann: „Í dag hefur hjálpræði hlotnast húsi þessu enda ert þú líka niðji Abrahams. Því að Mannssonurinn er kominn að leita að hinu týnda og frelsa það.“

Jesús sagði þeim sem höfðu hlýtt á hann aðra dæmisögu því að hann var í nánd við Jerúsalem og þeir ætluðu að Guðs ríki mundi þegar birtast. Hann sagði: „Maður nokkur tiginborinn fór í fjarlægt land til þess að taka við konungdómi og koma síðan aftur. Hann kallaði tíu þjóna sína, seldi þeim í hendur tíu pund og sagði við þá: Verslið með þetta þangað til ég kem. En landar hans hötuðu hann og gerðu sendimann á eftir honum til að segja: Við viljum ekki að þessi maður verði konungur yfir okkur.
Nú kom hann aftur og hafði tekið konungdóm. Þá lét hann kalla fyrir sig þjóna þá er hann hafði selt féð í hendur til þess að vita hvað hver hefði grætt.
Hinn fyrsti kom og sagði: Herra, pund þitt hefur ávaxtast um tíu pund. Konungur sagði við hann: Gott, þú góði þjónn, þú varst trúr í mjög litlu og því skaltu ráða fyrir tíu borgum. Annar kom og sagði: Pund þitt, herra, hefur gefið af sér fimm pund. Hann sagði eins við hann: Þú skalt og vera yfir fimm borgum. Enn kom einn og sagði: Herra, hér er pund þitt. Ég hef haft það geymt í dúki því að ég var hræddur við þig en þú ert maður strangur og tekur það út sem þú lagðir ekki inn og uppskerð það sem þú sáðir ekki. Konungur segir við hann: Illi þjónn, eftir orðum þínum dæmi ég þig. Þú vissir að ég er maður strangur, sem tek það út sem ég lagði ekki inn og uppsker það sem ég sáði ekki. Hvers vegna léstu þá ekki fé mitt í banka? Þá hefði ég fengið það með vöxtum er ég kom heim.
Og konungur sagði við þá er hjá voru: Takið af honum pundið og fáið þeim sem hefur tíu pundin. En þeir sögðu við hann: Herra, hann hefur tíu pund. Konungur svaraði: Ég segi ykkur: Hverjum sem hefur mun gefið verða og frá þeim sem eigi hefur mun tekið verða jafnvel það sem hann hefur. En færið hingað þessa óvini mína, sem vildu ekki að ég yrði konungur yfir sér, og höggvið þá frammi fyrir mér.“

Þá er Jesús hafði þetta mælt hélt hann á undan áfram upp til Jerúsalem. Þegar hann nálgaðist Betfage og Betaníu við Olíufjallið, sem svo er nefnt, sendi hann tvo lærisveina sína og mælti: „Farið í þorpið hér fram undan. Þegar þið komið þangað munuð þið finna fola bundinn sem enginn hefur enn komið á bak. Leysið hann og komið með hann. Ef einhver spyr ykkur: Hvers vegna leysið þið hann? þá svarið svo: Drottinn þarf hans við.“
Þeir sem sendir voru fóru og fundu allt vera eins og Jesús hafði sagt þeim. Og er þeir leystu folann sögðu eigendur hans við þá: „Hvers vegna leysið þið folann?“
Þeir svöruðu: „Drottinn þarf hans við,“ og fóru síðan með hann til Jesú. Þeir lögðu klæði sín á folann og settu Jesú á bak. En þar sem hann fór breiddu menn klæði sín á veginn.
Þegar Jesús var að koma þar að, sem farið er ofan af Olíufjallinu, hóf allur flokkur lærisveina hans að lofa Guð fagnandi hárri raustu fyrir öll þau kraftaverk, er þeir höfðu séð, og segja: „Blessaður sé konungurinn sem kemur í nafni Drottins. Friður á himni og dýrð í hæstum hæðum!“
Nokkrir farísear í mannfjöldanum sögðu við hann: „Meistari, hasta þú á lærisveina þína.“
Hann svaraði: „Ég segi ykkur, ef þeir þegja munu steinarnir hrópa.“

Og er Jesús kom nær og sá borgina grét hann yfir henni og sagði: „Ef þú hefðir aðeins vitað á þessum degi hvað til friðar heyrir! En nú er það hulið sjónum þínum. Því að þeir dagar munu koma yfir þig að óvinir þínir munu gera virki um þig, setjast um þig og þröngva þér á alla vegu. Þeir munu leggja þig að velli og börn þín sem í þér eru og ekki láta standa stein yfir steini í þér vegna þess að þú þekktir ekki þinn vitjunartíma.“

Þá gekk hann inn í helgidóminn og tók að reka út þá er voru að selja og mælti við þá: „Ritað er:

Hús mitt á að vera bænahús
en þér hafið gert það að ræningjabæli.“

Daglega var hann að kenna í helgidóminum en æðstu prestarnir og fræðimennirnir, svo og fyrirmenn þjóðarinnar, leituðust við að ráða hann af dögum en fundu eigi hvað gera skyldi því að allt fólkið vildi ákaft hlýða á hann.

Hallgasd meg Lúkasarguðspjall 19