<div class="version vid1221 iso6393vid" data-vid="1221" data-iso6393="vid">
    <div class="book bkGEN">
        <div class="chapter chINTRO1" data-usfm="GEN.INTRO1">
            <div class="imt"><span class="content">Chilongole</span></div><div class="ip"><span class="content">Ulonzi wa chikatali ulinguhola itagwa lya chitabu achi, Mwaluko, na changwaluka na ulonzi, &#8220;Aho mwaluko.&#8221; Ahyo achi ndo chitabu cha mwaluko cha Ilagano lya Katali. Chitabu achi changutulajila vinhu vyeng'ha kovilumbigwe, na vila Nguluwi navyoyaluche kilumba na wanhu. Wasomile zuwa lino wana majesa menji galivinji kwa chiwalo cha munhu ama wanhu nawandiche chitabu cha Mwaluko na ndo mhela wachi chitabu achi hochandichigwe. Wabaho walingijesa kota chitabu achi nachikungajizwa kulawa kuli vyandichigwe vilivinji vya katali, ako Babiloni, kuli mhela wa kaline ya kahano mbaka kaline ya sita, mhela Yesu loyang'hali pondigwa. Wanji wangikundiza kota Musa nakandika chitabu cha Mwaluko na kahi vitabu vinji viwele ndo Kulawa na Walawi na Hisabu na Chikumbuchilo hali mhela wa 1,300 ama 1,400 Yesu loyang'hali kupondigwa.</span></div><div class="ip"><span class="content">Chitabu cha mwaluko chimema mbuli ziwele zinojile ng'hatu zilinguwatanza Wakilistu kuvizela honhu hanji heng'ha ha Bibiliya, ziwe ndo za Ilagano lya Katali ama Ilagano Linyale. Chitabu cha Mwaluko, changutulajila vila gehile vyogenjile muisi na vila wanhu weng'ha vyowalinguganigwa kuloholigwa na Mlohozi. Chitabu achi kahi, changuwika hazelu Nguluwi vyoyalingiwika goya kuwalohola wanhu. Ali lyoweza kwenela kwa uloli wa mwaluko woulagule kumuwala Yesu (Mwaluko 3:15) na ilagano lya Nguluwi kwa Abulahamu kwa kuzitambichiza isi zeng'ha ziwele amu muisi (Mwaluko 12:3).</span></div><div class="iot"><span class="content">Gali mgati</span></div><div class="io1"><span class="content">1. Nguluwi nakalumba isi na kahi nakawalumba Adamu na Hawa kota vyoilingusimilwa kuli sula ya 1 na sula ya 2.</span></div><div class="io1"><span class="content">2. Sula ya 3 mbaka ya 5 yanguwasimila Adamu na Hawa na gehile ga hewo na lulelo lwao.</span></div><div class="io1"><span class="content">3. Sula ya 6 mbaka ya 9, yangusima mbuli ya Nuhu na yila nhonya ya mazi tendema.</span></div><div class="io1"><span class="content">4. Kulawila aho, chitabu cha Mwaluko changusima chila chilawile kuli mhela wa Nuhu mbaka mhela wa Abulahamu na mbuli za ilingo wa Babiloni kahi, kuli sula ya 10 na 11.</span></div><div class="io1"><span class="content">5. Sula ya 12 mbaka ya 50 zangumuwala Abulahamu na ivyazi lyake na mwaluko wa isi ya Isilaeli.</span></div><div class="io2"><span class="content">a. Ukomu wa Abulahamu na mchewake Sala gangusimigwa kulawa sula ya 12 mbaka sula ya 25.</span></div><div class="io2"><span class="content">b. Mbuli ya ukomu wa Isaka na mchewake Lebeka gangusimigwa kulawa kuli sula ya 21 mbaka 28 na kubagama kwa heye kwangusimigwa kuli sula ya 35.</span></div><div class="io2"><span class="content">c. Mbuli ya ukomu wa Yakobo na wanage na vyowalawile Kanaani kuza Misili gangusimigwa kuli sula ya 25 mbaka 50.</span></div><div class="io2"><span class="content">d. Sula ya 37 mbaka 50 imema mbuli za Yusufu, mwana yaganigwe na Yakobo, na vila vyoyezile kuditigwa kuwa chilongozi mkulu wa Misili.</span></div>
        </div>
    </div>
</div>

Chilongole
Ulonzi wa chikatali ulinguhola itagwa lya chitabu achi, Mwaluko, na changwaluka na ulonzi, “Aho mwaluko.” Ahyo achi ndo chitabu cha mwaluko cha Ilagano lya Katali. Chitabu achi changutulajila vinhu vyeng'ha kovilumbigwe, na vila Nguluwi navyoyaluche kilumba na wanhu. Wasomile zuwa lino wana majesa menji galivinji kwa chiwalo cha munhu ama wanhu nawandiche chitabu cha Mwaluko na ndo mhela wachi chitabu achi hochandichigwe. Wabaho walingijesa kota chitabu achi nachikungajizwa kulawa kuli vyandichigwe vilivinji vya katali, ako Babiloni, kuli mhela wa kaline ya kahano mbaka kaline ya sita, mhela Yesu loyang'hali pondigwa. Wanji wangikundiza kota Musa nakandika chitabu cha Mwaluko na kahi vitabu vinji viwele ndo Kulawa na Walawi na Hisabu na Chikumbuchilo hali mhela wa 1,300 ama 1,400 Yesu loyang'hali kupondigwa.
Chitabu cha mwaluko chimema mbuli ziwele zinojile ng'hatu zilinguwatanza Wakilistu kuvizela honhu hanji heng'ha ha Bibiliya, ziwe ndo za Ilagano lya Katali ama Ilagano Linyale. Chitabu cha Mwaluko, changutulajila vila gehile vyogenjile muisi na vila wanhu weng'ha vyowalinguganigwa kuloholigwa na Mlohozi. Chitabu achi kahi, changuwika hazelu Nguluwi vyoyalingiwika goya kuwalohola wanhu. Ali lyoweza kwenela kwa uloli wa mwaluko woulagule kumuwala Yesu (Mwaluko 3:15) na ilagano lya Nguluwi kwa Abulahamu kwa kuzitambichiza isi zeng'ha ziwele amu muisi (Mwaluko 12:3).
Gali mgati
1. Nguluwi nakalumba isi na kahi nakawalumba Adamu na Hawa kota vyoilingusimilwa kuli sula ya 1 na sula ya 2.
2. Sula ya 3 mbaka ya 5 yanguwasimila Adamu na Hawa na gehile ga hewo na lulelo lwao.
3. Sula ya 6 mbaka ya 9, yangusima mbuli ya Nuhu na yila nhonya ya mazi tendema.
4. Kulawila aho, chitabu cha Mwaluko changusima chila chilawile kuli mhela wa Nuhu mbaka mhela wa Abulahamu na mbuli za ilingo wa Babiloni kahi, kuli sula ya 10 na 11.
5. Sula ya 12 mbaka ya 50 zangumuwala Abulahamu na ivyazi lyake na mwaluko wa isi ya Isilaeli.
a. Ukomu wa Abulahamu na mchewake Sala gangusimigwa kulawa sula ya 12 mbaka sula ya 25.
b. Mbuli ya ukomu wa Isaka na mchewake Lebeka gangusimigwa kulawa kuli sula ya 21 mbaka 28 na kubagama kwa heye kwangusimigwa kuli sula ya 35.
c. Mbuli ya ukomu wa Yakobo na wanage na vyowalawile Kanaani kuza Misili gangusimigwa kuli sula ya 25 mbaka 50.
d. Sula ya 37 mbaka 50 imema mbuli za Yusufu, mwana yaganigwe na Yakobo, na vila vyoyezile kuditigwa kuwa chilongozi mkulu wa Misili.

Dengarkan Mwaluko Chilongole