SAN MATEO 5
5
Jèsús núcǒo‑gá ɨɨⁿ núú tɨ̀ndúú dánèhé‑gá ñáyiu
1Te sátá nǐ xiní Jèsús sá cuěhé víhí ñǎyiu nchìcúⁿ ñáhá xìi‑gá, te ní xica‑gá cuásaá‑gá ɨɨⁿ núú tɨ̀ndúú te xíáⁿ nǐ ngóo‑gá, te cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá ní nadúcúⁿ ndèé ñáhá‑güedě xii‑gá. 2Te ní ngüíta‑gá dánèhé ñáhá‑gǎ xii‑güedé ndɨhɨ cue ñáyiu‑áⁿ, te xǎhaⁿ‑gǎ:
Cuèndá ñáyiu ío váha táhú‑xi
(Lc. 6:20-23)
3—Váha táhú nchaa ñáyiu cùtnuní iní‑xi sá ǐo‑gá cúmǎnǐ‑yu cudɨ̀ú‑yu núú Yǎ Ndiǒxí, chi ñáyiu‑áⁿ nduu táhǔ‑yu ndɨ́hu ndaha ñàha‑gá xií‑yu.
4’Váha táhú nchaa ñáyiu ndàhyú sá ndɨ̀hú iní‑yu, chi Yá Ndiǒxí cuáñaha‑gǎ tnúhu ndee ìní cundecu ndɨhɨ́‑yu.
5’Váha táhú nchaa ñáyiu ndàhú iní‑xi, chi ñáyiu‑áⁿ nduu táhǔ‑yu cundecú‑yu ɨɨⁿ xichi núú cuǎñaha Yǎ Ndiǒxí xií‑yu.
6’Váha táhú nchaa ñáyiu ío cuìní cada nchaa nàcuáa càháⁿ Yǎ Ndiǒxí, chi ñáyiu‑áⁿ ǐo nduu vétú iní‑yu.
7’Váha táhú nchaa ñáyiu cùndahú iní tnàha ñáyiu‑xi, chi ñáyiu‑áⁿ dɨu‑ni ducaⁿ càda ñaha Yá Ndiǒxí xií‑yu cundàhú iní ñáhá‑gǎ.
8’Váha táhú nchaa ñáyiu ní nduu ndoo ní nduu nine iní‑xi, chi cue ñáyiu‑áⁿ nduu táhǔ‑yu cundecú‑yu ndɨhɨ Yá Ndiǒxí.
9’Váha táhú nchaa ñáyiu càháⁿ dóho tnàha ñáyiu‑xi nàcuáa cundecu ndɨhɨ váha tnàhá‑yu, chi cùtnuní sá ñǎyiu‑áⁿ cuú‑yu déhe Yá Ndiǒxí.
10’Váha táhú nchaa ñáyiu ío ndòho ndecu ñuyíú‑a sá cuèndá sá quídě‑yu nàcuáa càháⁿ Yǎ Ndiǒxí, chi ñáyiu‑áⁿ nduu táhǔ‑yu ndɨ́hu ndaha ñàha‑gá xií‑yu.
11’Te cùu‑ndo ñáyiu ío váha táhú‑xi te núu na cǔcuèhé ñáhá ñǎyiu, àdi cada úhú ñáhǎ‑yu xii‑ndo, àdi dacaa dɨ́quɨ́ ñáhǎ‑yu nándɨ cuéchi neñùú xii‑ndo sǎ cuèndá‑í. 12Te òré ducaⁿ na càda ñahá‑yu xii‑ndo te cudɨ́ɨ́ víhí‑ní ìní‑ndó cùndecu‑ndo, chi ío váha càa sá ndécú àndɨu nduu táhú‑ndó cùndecu ndɨhɨ‑ndo nduu na saá‑ndó yàcáⁿ cundecu‑ndo, chi dɨu‑ni ducaⁿ nǐ xóo cada ñaha cuè ñaní tnáhǎ‑yu xii cue tée ní xóo cáháⁿ tnúhu Yá Ndiǒxí ní xíndecu ndéé sanaha.
Cuèndá ñɨ́ɨ́ ndɨhɨ cuèndá ñuhú
(Mr. 9:50; Lc. 14:34-35)
13’Te nchòhó cada iní‑ndó sǎ cúú‑ndó dàtná ñɨ́ɨ́ cuèndá ñuyíú‑a. Te ñɨ́ɨ́ chi nàndɨ́hɨ‑xi dico núu na ndùu víxiⁿ‑xi, te ñá túú‑gǎ nándɨ̌hɨ‑xi chi dǎngoyo‑ná‑ó, te yǎha ñáyiu xěnihnú‑yu. Te ducaⁿ sǎtnahá‑xi cùu nchohó chi cùu‑ndo datná ñɨ́ɨ́ vǎha te núu na càda váha‑ndo, te núu vá cádá vǎha‑ndo te quee tɨ́hú‑ndó.
14’Te nchòhó cada iní‑ndó sǎ cúú‑ndó dàtná ɨɨⁿ sá dáyèhé ndécú ñùyíú‑a, chi sànu ichi‑ndo ñáyiu ichi váha. Te nchòhó xìní‑ndó sǎ nǔu ɨɨⁿ ñuú cáá ɨ̀ɨⁿ núú tɨ̀ndúú te vá cúú càchí‑ó sǎ nguɨ̌vǎha‑xi. 15Te ñá túú xìní‑ó ɨ̀ɨⁿ ñáyiu teñuhú‑yu ɨɨⁿ lìntérná te chiváha‑yu xɨtɨ́ ɨɨⁿ càjá, chi tàxi ndecú‑yu núú nǐnu cuèndá cutnùní núú nchàa ñáyiu ndècu vehe. 16Te ducaⁿ càda nchohó cada váha‑ndo dàtná quídé ɨ̀ɨⁿ ñuhú dayèhe‑xi núú ñǎyiu, te ducaⁿ quìní ñáyiu nàcuáa quìde‑ndo ndecu‑ndo, te tnàhá‑yu cachí‑yu sá ǐo càhnu cuu Dútú Ndiǒxí Yaá cúú Tǎtá‑ndó ndècu andɨu chi quiní‑yu sá quídé vǎha‑ndo ndècu‑ndo.
Cuèndá tnúhu ní chídó tnùní ndíi Moìsés
17’Te vá cání ìní‑ndó sǎ yǔhú véxi‑í xocàni‑í tnúhu ní chídó tnùní ndíi Moìsés, te ni vǎ cání ìní‑ndó sǎ věxi‑í xocàni‑í tnúhu ní chídó tnùní cue tée ní xóo cáháⁿ tnúhu Yá Ndiǒxí ndéé sanaha, chi yúhú véxi‑í sá cádà‑í nàcuáa càháⁿ nchaa tnúhu‑áⁿ. 18Te na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ tnǔhu ní chídó tnùní ndíi Moìsés ío ndáá càháⁿ‑xi, chi dacuɨtɨ́í cùu nchaa nacuáa càháⁿ‑xi. Te yáchí‑gá naa andɨu ndɨ̀hɨ ñuyíú dàcúúxí sǎ quěe cáva ɨɨⁿ tnúhu‑áⁿ. 19Núu xíǎⁿ nchaa ñáyiu na càchí sá dává tnǔhu ní chídó tnùní ndíi Moìsés ñá túú xìni ñuhu‑xi chi ñá túú cùnuu‑xi, te ñáyiu‑áⁿ dɨu‑ni ducaⁿ dànehé‑yu nchaa dava‑gá tnàha ñáyiú‑yu, te sá dúcáⁿ quìdé‑yu te vá cúnùu vihí‑yu núú ndécú Yǎ Ndiǒxí táxí tnùní‑gá, chi cuú‑yu dàtná ɨɨⁿ ñáyiu nchìcúⁿ cuìí‑nǎ. Dico nchaa ñáyiu nchìcúⁿ nihnu quìde nchaa nacuáa càháⁿ nchaa tnúhu‑áⁿ, te dɨu‑ni ducaⁿ dànehé‑yu nchaa dava‑gá tnàha ñáyiú‑yu, te ñáyiu‑áⁿ ǐo cunùú‑yu núú ndécú Yǎ Ndiǒxí táxí tnùní‑gá. 20Te na càchí tnúhu‑í xii‑ndo sǎ ǐo xìni ñuhu‑xi cada‑ndo nchaa nacuáa càháⁿ Yǎ Ndiǒxí, te vá cádá‑ndó dàtná xǐquide cue tée dànehé ñáhá xìi ñáyiu nchaa tnúhu ní chídó tnùní ndíi Moìsés, ndɨhɨ dàtná xǐquide cue tée cùu fariséú, chi núu na càda‑ndo datná xǐquide cue tée‑áⁿ ñá, te vá ndúú tǎhú‑ndó ndɨ̌hu ndaha ñàha Yá Ndiǒxí xii‑ndo.
Jèsús càháⁿ‑gá cuèndá ñáyiu cùdééⁿ
(Lc. 12:57-59)
21’Te nchòhó sa xìní‑ndó sǎ ncháá ñǎyiu ní cuu ñaní tnáhá‑ndó nǐ xíndecu ndéé sanaha nǐ níhǐ‑yu tnúhu sá vǎ cúú càhní‑yu tnàha ñáyiú‑yu, chi núu ducaⁿ na càdá‑yu te nacháhu‑yu cuéchi‑yu. 22Dico vitna na càchí tnúhu‑í xii‑ndo sǎ nǔu ndědani càa‑ndo na cudééⁿ‑ndó nǔú tnàha ñáyiu‑ndo, te nacháhu‑ndo sǎ dúcáⁿ quìde‑ndo, àdi núu na cǔcuèhé‑ndǒ‑yu te núú chítú nǔú tàcá cundáá cuéchi‑ndo te núu ducaⁿ na càda‑ndo, àdi núu nà cúu‑ndo tnàha ñáyiu‑ndo ɨ̀ɨⁿ tnúhu vée vìhi, te cucuéchi vìhi xii‑ndo chi quɨ́hɨ́ⁿ‑ndó nǔú ùhú núú ndàhú.
23’Te xíǎⁿ nǔu nchòhó òré ndécú ndɨ̀hɨ‑ndo ɨɨⁿ sá cuìní‑ndó cuǎha‑ndo Yǎ Ndiǒxí nduu táhú‑gǎ, te òré cuáháⁿ‑ndó cuǎñaha‑ndo xìi‑gá, te òré ní quexìo‑ndo núú dúcáⁿ cuǎñaha‑ndo xìi‑gá sá ndúú tǎhú‑gǎ, te ní ndacu iní‑ndó sǎ ndécú ñǎyiu ñá túú cùu váha iní ñáhá xìi‑ndo cuendá ɨɨⁿ sá nǐ cumání nǔú tnáhá‑ndó. 24Te dàndóo‑ndo sǎ dúcáⁿ nèhe‑ndo cuáháⁿ nduu táhú Yǎ Ndiǒxí, te díhna‑gá quɨ́hɨ́ⁿ‑ndó nàcaháⁿ cáhnú ìní tnáhá‑ndó ndɨ̀hɨ ñáyiu ñá túú cùu váha iní ñáhá xìi‑ndo‑áⁿ, te dǎtnùní ducaⁿ te quɨ́hɨ́ⁿ‑ndó cuǎha‑ndo Yǎ Ndiǒxí sá ndúú tǎhú‑gǎ.
25’Te núu ìó ɨɨⁿ‑ndo nǐ sáháⁿ ñáyiu núú těe cùchiuⁿ ní sacáⁿ cuéchi‑yu cuèndá‑ndó cuèndá ɨɨⁿ sá nǐ quide‑ndo, te òré ní naníhí tnáhá‑ndó ndɨ̀hɨ́‑yu cuáháⁿ‑ndó nǔú těe cùchiuⁿ‑áⁿ, te nacáháⁿ cáhnú ìní tnáhá‑ndó ndɨ̀hɨ́‑yu cuèndá sá vǎ cuǎha cuèndá ñáhá‑gǎ‑yu xii‑ndo nǔú tě cùchiuⁿ, chi núu ducaⁿ na càdá‑yu te tée cùchiuⁿ‑áⁿ cuǎha cuèndá ñáhá‑dě xii‑ndo nǔú cuè tée cùu poleciá, te cue tée‑áⁿ chihi ñaha‑güedě vecaá xii‑ndo. 26Te na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ vǎ cǎcu‑ndo te núu na ngàva‑ndo vecaá ndéé nacháhu‑ndo nchàa sá tàú‑ndó.
Cuèndá cue ñáyiu ñá túú quìde váha
27’Te nchòhó sa xìní‑ndó nàcuáa ndùu tnúhu ní cáháⁿ cue tée ní xíndecu ndéé sanaha, te duha ní cachí‑güedé: “Nchaa cue tée vá cúú cǎháⁿ ndɨhɨ‑güedé ñadɨ̀hɨ́ te núu ñá dɨ́ú ñàdɨhɨ́‑güedé cúǔ‑yu, te dɨu‑ni ducaⁿ tùcu nchaa cue ñáyiu dɨ̀hɨ́ vá cúú cǎháⁿ ndɨhɨ́‑yu tée te núu ñá dɨ́ú yɨ̀ɨ́‑yu cùu‑güedé”, duha ní cachi‑güedé. 28Dico yúhú càchí tnúhu‑í xii‑ndo sǎ nděda‑ni càa cue tée na cùndehe ɨɨⁿ ñadɨhɨ́ te núu na càni iní‑güedé cundecu dɨ́ɨ́ ìní‑güedé ndɨhɨ́‑yu te cada iní‑ndó sǎ dàtná sá sà ní cáháⁿ ndɨhɨ ñaha‑güedě xií‑yu sá dúcáⁿ nǐ sani iní‑güedé.
29’Te núu ɨɨⁿ xio tɨnùu‑ndo quide‑xi quide‑ndo nándɨ sá cuèhé sá dúhá te tava‑ndo, chi váha‑gá sá ná cuǐta te ñá dɨ́ú nɨ̀hií nɨ́ ndúú yɨ̀quɨ cuñú‑ndó quɨ̌hɨ́ⁿ‑xi núú ùhú núú ndàhú. 30Te núu ɨɨⁿ xio ndaha‑ndo quìde‑xi quide‑ndo nándɨ sá cuèhé sá dúhá te quehndé‑ndó, chi váha‑gá sá ná cuǐta ɨɨⁿ xio ndaha‑ndo te ñá dɨ́ú sǎ nɨ̀hií nɨ́ ndúú yɨ̀quɨ cuñú‑ndó quɨ̌hɨ́ⁿ‑xi núú ùhú núú ndàhú.
Jèsús càháⁿ‑gá cuèndá cue ñáyiu dàña tnaha
(Mt. 19:9; Mr. 10:11-12; Lc. 16:18)
31’Te nchòhó sa nàha tucu‑ndo nacuáa ní cáháⁿ tucu cue tée ní xíndecu ndéé sanaha, te duha ní cachí‑güedé: “Te núu ɨɨⁿ tée na dàña tnaha‑dé ndɨhɨ ñadɨ̀hɨ́‑dé, te xìni ñuhu‑xi cadúha‑dé ɨɨⁿ tutú cuáñaha‑dě núú càháⁿ‑xi sá nǐ dáñá ñàha‑dé”, duha ní cachí‑güedé. 32Dico yúhú càchí tnúhu‑í xii‑ndo sǎ cúú dàña ɨɨⁿ tée ñadɨ̀hɨ́‑dé, te núu cùtnuní ndáá iní‑dé sá càháⁿ ndɨhɨ‑aⁿ ɨngá tée. Dico núu ñá túú dùcaⁿ quide‑aⁿ te ñá túú ndùu váha‑xi daña ñàha‑dé. Te núu ñá túú dùcaⁿ quide ñadɨhɨ́‑dé, te cada iní‑ó sǎ méé‑dě ní sanu ichi ñaha‑dě xii‑aⁿ cáháⁿ ndɨhɨ‑aⁿ ɨngá tée te núu na dàña ñaha‑dé. Te tée na nàqueheⁿ ñaha xii ñaha ní dáñá ñàha yɨɨ‑xi‑áⁿ, te dɨu‑ni ñá túú ní quìde váha‑dé sá dúcáⁿ nǐ naqueheⁿ‑dé ñaha‑áⁿ.
Ñáyiu càcunehe ñaha xii Yá Ndiǒxí cuèndá cutnùní iní tnàha ñáyiú‑yu sá ndàá cadá‑yu ɨɨⁿ sá sání ìní‑yu cadá‑yu
33’Te sa nàha tucu‑ndo nacuáa ní cáháⁿ tucu cue tée ní xíndecu ndéé sanaha, chi cue tée‑áⁿ nǐ cachí‑güedé: “Te núu càcunehe‑ndo Yá Ndiǒxí núú tnàha ñáyiu‑ndo nàcuáa cutnùní iní‑yu sá ndàá cada‑ndo ɨ̀ɨⁿ sá sání ìní‑ndó càda‑ndo, te cada‑ndo”, duha ní cáháⁿ dóho tnàha‑güedé. 34Dico yúhú càchí tnúhu‑í xii‑ndo sǎ ñà túú nǎ cacunehe‑ndo sǎ ndàá cada‑ndo ɨ̀ɨⁿ sá sání ìní‑ndó càda‑ndo. Te ni vǎ cácú nèhe‑ndo andɨu chi yàcáⁿ cúú‑xí nǔú núcǒo Yá Ndiǒxí táxí tnùní‑gá. 35Te ni vǎ cácú nèhe‑ndo ñuyíú‑a, chi tnàhá ñuyíú‑a ndècu‑gá, te ni vǎ cácú nèhe‑ndo ñuú Jerusàlén chi ñuú‑áⁿ cúú cuèndá‑gá, te dɨu‑gá cúú‑gǎ Yaá ío cùnuu. 36Te ni vǎ cácú nèhe‑ndo dɨ́quɨ́‑ndó chi nàha‑ndo sá nì ɨɨⁿ idi dɨ́quɨ́‑ndó ñǎ ndácú‑ndó ndàda cuixíⁿ‑ndó àdi ndada tnuu‑ndo. 37Te váha‑gá sá nǔu ɨɨⁿ sá sání ìní‑ndó càda‑ndo, te cachí‑ni‑ndo: “Cuu cada‑ndɨ́, àdi vá cúú càda‑ndɨ́”, cachí‑ni‑ndo. Chi nchaa dava‑gá sá chídó‑ndó càháⁿ‑ndó òré ducaⁿ sàni iní‑ndó càda‑ndo ɨɨⁿ sá cádá‑ndó cùu‑xi sá dácàhu iní ñáhá yùcu ñávǎha.
Cuèndá ñáyiu nàchinaa sá quídé ñàha tnaha ñáyiu‑xi
(Lc. 6:29-30)
38’Te sa nàha tucu‑ndo nacuáa ní cáháⁿ tucu cue tée ní xíndecu ndéé sanaha, chi cue tée‑áⁿ nǐ cachí‑güedé: “Ñáyiu na càda ñaha tnaha ñáyiu‑xi ɨɨⁿ sá ñà túú vǎha, te nanchòcáva‑yu nachinaá‑yu sá nǐ quide ñaha tnàha ñáyiú‑yu”, duha ní cachí‑güedé. 39Dico yúhú càchí tnúhu‑í xii‑ndo sǎ ñà túú nǎ cada‑ndo nchàa cue ñáyiu cuihna ìní‑xi te núu quìde ñahá‑yu ɨɨⁿ sá ñà túú vǎha xii‑ndo. Te núu ní canìhá‑yu ɨɨⁿ xito te cuìní tucú‑yu canìhá‑yu ɨngá xito te daña‑ndo na cànihá‑yu. 40Àdi ní sacáⁿ cuéchi‑yu núú cuè tée cùchiuⁿ cuendá‑ndó, te cuìní‑yu quendeé‑yu dúhnú‑ndó te daña‑ndo na cànehé‑yu quɨ́hɨ́ⁿ, te tnàhá‑ni dóó ndíxí ndòdo‑ndo daña‑ndo na canehé‑yu quɨ́hɨ́ⁿ. 41Te núu quìde yicá‑yu caca‑ndo dàtná úú kìlómetrú cuido‑ndo ndàchiúⁿ‑yu ña, te chido‑ndo ǔú‑gá tucu kìlómetrú cuido‑ndo ndàchiúⁿ‑yu. 42Te núu ìó ɨɨⁿ sá xìcáⁿ‑yu núú‑ndó te cuáñaha‑ndo, àdi ió ɨɨⁿ sá sánùú‑yu núú‑ndó te cuáñaha nùu‑ndo.
Cuu iní‑ó nchàa ñáyiu cùu úhú iní ñáhá xìi‑o
(Lc. 6:27-28,32-36)
43’Te sa nàha tucu‑ndo nacuáa ní cachí tucu cue tée ní xíndecu ndéé sanaha, chi cue tée‑áⁿ nǐ cachí‑güedé: “Cuu iní‑ndó cuè ñáyiu ndècu ndɨhɨ váha‑ndo, te cuu úhú iní‑ndó cuè ñáyiu cùu úhú iní ñáhá xìi‑ndo”, duha ní cachí‑güedé. 44Dico yúhú càchí tnúhu‑í xii‑ndo sǎ cúú ìní‑ndó cuè ñáyiu cùu úhú iní ñáhá xìi‑ndo, te cáháⁿ váha‑ndo cuèndá cue ñáyiu càháⁿ úhú ñáhá xìi‑ndo, te cada‑ndo sǎ vǎha sá cúú‑xí cuè ñáyiu cùu úhú iní ñáhá xìi‑ndo, te cáháⁿ ndɨhɨ‑ndo Yǎ Ndiǒxí cuèndá cue ñáyiu xǐcuèhé ñáhá xìi‑ndo, ndɨhɨ cuèndá cue ñáyiu quìde úhú ñáhá xìi‑ndo. 45Te núu na càda‑ndo nchaa nacuáa càháⁿ‑í‑a, te ducaⁿ te cutnùní sá cúú‑ndó děhe Tǎtá‑ndó Dǔtú Ndiǒxí Yaá ndécú àndɨu. Te dɨu‑gá cúú‑gǎ Yaá quídé quène nchícanchii, te dɨu‑ni‑gá cúú‑gǎ Yaá dácùuⁿ dáú ñuyíú‑a, te ducaⁿ quìde‑gá cuèndá cuu‑xi sá vǎha sá cúú‑xí cuè ñáyiu quìde váha, ndɨhɨ sá cúú‑xí cuè ñáyiu ñá túú quìde váha. 46Te núu nchòhó ná cúú ìní‑ndó mèe‑ni ñáyiu na cùu iní ñáhá xìi‑ndo, te vá càchí‑ndó sǎ Yǎ Ndiǒxí taxi‑gá sá ndúú tǎhú‑ndó sǎ dúcáⁿ quìde‑ndo, chi cuěi cue tée cuihna ìní‑xi quìde cobrá ñáhá xìi cue ñáyiu cuèndá impuèstú ducaⁿ xǐquide‑güedé. 47Te núu mee‑ni ñǎyiu ndècu ndɨhɨ váha‑ndo ǐo váha cáháⁿ ndɨhɨ‑ndǒ‑yu, te vá càchí‑ndó sǎ ǐo váha quìde‑ndo sá dúcáⁿ quìde‑ndo, chi cuěi ndéé nchaa ñáyiu ñá túú xìní dana cuèndá Yǎ Ndiǒxí ducaⁿ xǐquidé‑yu. 48Te duha ndùu tnúhu càháⁿ‑í cuèndá sá nchòhó cada ndáá‑ndó cùndecu‑ndo datná quídé ndǎá méé Tǎtá‑ndó Dǔtú Ndiǒxí Yaá ndécú àndɨu —duha ní dánèhé ñáhá Jèsús xii cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá ndɨhɨ nchaa ñáyiu.
© 2002, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved
SAN MATEO 5
5
Jèsús núcǒo‑gá ɨɨⁿ núú tɨ̀ndúú dánèhé‑gá ñáyiu
1Te sátá nǐ xiní Jèsús sá cuěhé víhí ñǎyiu nchìcúⁿ ñáhá xìi‑gá, te ní xica‑gá cuásaá‑gá ɨɨⁿ núú tɨ̀ndúú te xíáⁿ nǐ ngóo‑gá, te cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá ní nadúcúⁿ ndèé ñáhá‑güedě xii‑gá. 2Te ní ngüíta‑gá dánèhé ñáhá‑gǎ xii‑güedé ndɨhɨ cue ñáyiu‑áⁿ, te xǎhaⁿ‑gǎ:
Cuèndá ñáyiu ío váha táhú‑xi
(Lc. 6:20-23)
3—Váha táhú nchaa ñáyiu cùtnuní iní‑xi sá ǐo‑gá cúmǎnǐ‑yu cudɨ̀ú‑yu núú Yǎ Ndiǒxí, chi ñáyiu‑áⁿ nduu táhǔ‑yu ndɨ́hu ndaha ñàha‑gá xií‑yu.
4’Váha táhú nchaa ñáyiu ndàhyú sá ndɨ̀hú iní‑yu, chi Yá Ndiǒxí cuáñaha‑gǎ tnúhu ndee ìní cundecu ndɨhɨ́‑yu.
5’Váha táhú nchaa ñáyiu ndàhú iní‑xi, chi ñáyiu‑áⁿ nduu táhǔ‑yu cundecú‑yu ɨɨⁿ xichi núú cuǎñaha Yǎ Ndiǒxí xií‑yu.
6’Váha táhú nchaa ñáyiu ío cuìní cada nchaa nàcuáa càháⁿ Yǎ Ndiǒxí, chi ñáyiu‑áⁿ ǐo nduu vétú iní‑yu.
7’Váha táhú nchaa ñáyiu cùndahú iní tnàha ñáyiu‑xi, chi ñáyiu‑áⁿ dɨu‑ni ducaⁿ càda ñaha Yá Ndiǒxí xií‑yu cundàhú iní ñáhá‑gǎ.
8’Váha táhú nchaa ñáyiu ní nduu ndoo ní nduu nine iní‑xi, chi cue ñáyiu‑áⁿ nduu táhǔ‑yu cundecú‑yu ndɨhɨ Yá Ndiǒxí.
9’Váha táhú nchaa ñáyiu càháⁿ dóho tnàha ñáyiu‑xi nàcuáa cundecu ndɨhɨ váha tnàhá‑yu, chi cùtnuní sá ñǎyiu‑áⁿ cuú‑yu déhe Yá Ndiǒxí.
10’Váha táhú nchaa ñáyiu ío ndòho ndecu ñuyíú‑a sá cuèndá sá quídě‑yu nàcuáa càháⁿ Yǎ Ndiǒxí, chi ñáyiu‑áⁿ nduu táhǔ‑yu ndɨ́hu ndaha ñàha‑gá xií‑yu.
11’Te cùu‑ndo ñáyiu ío váha táhú‑xi te núu na cǔcuèhé ñáhá ñǎyiu, àdi cada úhú ñáhǎ‑yu xii‑ndo, àdi dacaa dɨ́quɨ́ ñáhǎ‑yu nándɨ cuéchi neñùú xii‑ndo sǎ cuèndá‑í. 12Te òré ducaⁿ na càda ñahá‑yu xii‑ndo te cudɨ́ɨ́ víhí‑ní ìní‑ndó cùndecu‑ndo, chi ío váha càa sá ndécú àndɨu nduu táhú‑ndó cùndecu ndɨhɨ‑ndo nduu na saá‑ndó yàcáⁿ cundecu‑ndo, chi dɨu‑ni ducaⁿ nǐ xóo cada ñaha cuè ñaní tnáhǎ‑yu xii cue tée ní xóo cáháⁿ tnúhu Yá Ndiǒxí ní xíndecu ndéé sanaha.
Cuèndá ñɨ́ɨ́ ndɨhɨ cuèndá ñuhú
(Mr. 9:50; Lc. 14:34-35)
13’Te nchòhó cada iní‑ndó sǎ cúú‑ndó dàtná ñɨ́ɨ́ cuèndá ñuyíú‑a. Te ñɨ́ɨ́ chi nàndɨ́hɨ‑xi dico núu na ndùu víxiⁿ‑xi, te ñá túú‑gǎ nándɨ̌hɨ‑xi chi dǎngoyo‑ná‑ó, te yǎha ñáyiu xěnihnú‑yu. Te ducaⁿ sǎtnahá‑xi cùu nchohó chi cùu‑ndo datná ñɨ́ɨ́ vǎha te núu na càda váha‑ndo, te núu vá cádá vǎha‑ndo te quee tɨ́hú‑ndó.
14’Te nchòhó cada iní‑ndó sǎ cúú‑ndó dàtná ɨɨⁿ sá dáyèhé ndécú ñùyíú‑a, chi sànu ichi‑ndo ñáyiu ichi váha. Te nchòhó xìní‑ndó sǎ nǔu ɨɨⁿ ñuú cáá ɨ̀ɨⁿ núú tɨ̀ndúú te vá cúú càchí‑ó sǎ nguɨ̌vǎha‑xi. 15Te ñá túú xìní‑ó ɨ̀ɨⁿ ñáyiu teñuhú‑yu ɨɨⁿ lìntérná te chiváha‑yu xɨtɨ́ ɨɨⁿ càjá, chi tàxi ndecú‑yu núú nǐnu cuèndá cutnùní núú nchàa ñáyiu ndècu vehe. 16Te ducaⁿ càda nchohó cada váha‑ndo dàtná quídé ɨ̀ɨⁿ ñuhú dayèhe‑xi núú ñǎyiu, te ducaⁿ quìní ñáyiu nàcuáa quìde‑ndo ndecu‑ndo, te tnàhá‑yu cachí‑yu sá ǐo càhnu cuu Dútú Ndiǒxí Yaá cúú Tǎtá‑ndó ndècu andɨu chi quiní‑yu sá quídé vǎha‑ndo ndècu‑ndo.
Cuèndá tnúhu ní chídó tnùní ndíi Moìsés
17’Te vá cání ìní‑ndó sǎ yǔhú véxi‑í xocàni‑í tnúhu ní chídó tnùní ndíi Moìsés, te ni vǎ cání ìní‑ndó sǎ věxi‑í xocàni‑í tnúhu ní chídó tnùní cue tée ní xóo cáháⁿ tnúhu Yá Ndiǒxí ndéé sanaha, chi yúhú véxi‑í sá cádà‑í nàcuáa càháⁿ nchaa tnúhu‑áⁿ. 18Te na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ tnǔhu ní chídó tnùní ndíi Moìsés ío ndáá càháⁿ‑xi, chi dacuɨtɨ́í cùu nchaa nacuáa càháⁿ‑xi. Te yáchí‑gá naa andɨu ndɨ̀hɨ ñuyíú dàcúúxí sǎ quěe cáva ɨɨⁿ tnúhu‑áⁿ. 19Núu xíǎⁿ nchaa ñáyiu na càchí sá dává tnǔhu ní chídó tnùní ndíi Moìsés ñá túú xìni ñuhu‑xi chi ñá túú cùnuu‑xi, te ñáyiu‑áⁿ dɨu‑ni ducaⁿ dànehé‑yu nchaa dava‑gá tnàha ñáyiú‑yu, te sá dúcáⁿ quìdé‑yu te vá cúnùu vihí‑yu núú ndécú Yǎ Ndiǒxí táxí tnùní‑gá, chi cuú‑yu dàtná ɨɨⁿ ñáyiu nchìcúⁿ cuìí‑nǎ. Dico nchaa ñáyiu nchìcúⁿ nihnu quìde nchaa nacuáa càháⁿ nchaa tnúhu‑áⁿ, te dɨu‑ni ducaⁿ dànehé‑yu nchaa dava‑gá tnàha ñáyiú‑yu, te ñáyiu‑áⁿ ǐo cunùú‑yu núú ndécú Yǎ Ndiǒxí táxí tnùní‑gá. 20Te na càchí tnúhu‑í xii‑ndo sǎ ǐo xìni ñuhu‑xi cada‑ndo nchaa nacuáa càháⁿ Yǎ Ndiǒxí, te vá cádá‑ndó dàtná xǐquide cue tée dànehé ñáhá xìi ñáyiu nchaa tnúhu ní chídó tnùní ndíi Moìsés, ndɨhɨ dàtná xǐquide cue tée cùu fariséú, chi núu na càda‑ndo datná xǐquide cue tée‑áⁿ ñá, te vá ndúú tǎhú‑ndó ndɨ̌hu ndaha ñàha Yá Ndiǒxí xii‑ndo.
Jèsús càháⁿ‑gá cuèndá ñáyiu cùdééⁿ
(Lc. 12:57-59)
21’Te nchòhó sa xìní‑ndó sǎ ncháá ñǎyiu ní cuu ñaní tnáhá‑ndó nǐ xíndecu ndéé sanaha nǐ níhǐ‑yu tnúhu sá vǎ cúú càhní‑yu tnàha ñáyiú‑yu, chi núu ducaⁿ na càdá‑yu te nacháhu‑yu cuéchi‑yu. 22Dico vitna na càchí tnúhu‑í xii‑ndo sǎ nǔu ndědani càa‑ndo na cudééⁿ‑ndó nǔú tnàha ñáyiu‑ndo, te nacháhu‑ndo sǎ dúcáⁿ quìde‑ndo, àdi núu na cǔcuèhé‑ndǒ‑yu te núú chítú nǔú tàcá cundáá cuéchi‑ndo te núu ducaⁿ na càda‑ndo, àdi núu nà cúu‑ndo tnàha ñáyiu‑ndo ɨ̀ɨⁿ tnúhu vée vìhi, te cucuéchi vìhi xii‑ndo chi quɨ́hɨ́ⁿ‑ndó nǔú ùhú núú ndàhú.
23’Te xíǎⁿ nǔu nchòhó òré ndécú ndɨ̀hɨ‑ndo ɨɨⁿ sá cuìní‑ndó cuǎha‑ndo Yǎ Ndiǒxí nduu táhú‑gǎ, te òré cuáháⁿ‑ndó cuǎñaha‑ndo xìi‑gá, te òré ní quexìo‑ndo núú dúcáⁿ cuǎñaha‑ndo xìi‑gá sá ndúú tǎhú‑gǎ, te ní ndacu iní‑ndó sǎ ndécú ñǎyiu ñá túú cùu váha iní ñáhá xìi‑ndo cuendá ɨɨⁿ sá nǐ cumání nǔú tnáhá‑ndó. 24Te dàndóo‑ndo sǎ dúcáⁿ nèhe‑ndo cuáháⁿ nduu táhú Yǎ Ndiǒxí, te díhna‑gá quɨ́hɨ́ⁿ‑ndó nàcaháⁿ cáhnú ìní tnáhá‑ndó ndɨ̀hɨ ñáyiu ñá túú cùu váha iní ñáhá xìi‑ndo‑áⁿ, te dǎtnùní ducaⁿ te quɨ́hɨ́ⁿ‑ndó cuǎha‑ndo Yǎ Ndiǒxí sá ndúú tǎhú‑gǎ.
25’Te núu ìó ɨɨⁿ‑ndo nǐ sáháⁿ ñáyiu núú těe cùchiuⁿ ní sacáⁿ cuéchi‑yu cuèndá‑ndó cuèndá ɨɨⁿ sá nǐ quide‑ndo, te òré ní naníhí tnáhá‑ndó ndɨ̀hɨ́‑yu cuáháⁿ‑ndó nǔú těe cùchiuⁿ‑áⁿ, te nacáháⁿ cáhnú ìní tnáhá‑ndó ndɨ̀hɨ́‑yu cuèndá sá vǎ cuǎha cuèndá ñáhá‑gǎ‑yu xii‑ndo nǔú tě cùchiuⁿ, chi núu ducaⁿ na càdá‑yu te tée cùchiuⁿ‑áⁿ cuǎha cuèndá ñáhá‑dě xii‑ndo nǔú cuè tée cùu poleciá, te cue tée‑áⁿ chihi ñaha‑güedě vecaá xii‑ndo. 26Te na càchí tnúhu ndáá‑í xii‑ndo sǎ vǎ cǎcu‑ndo te núu na ngàva‑ndo vecaá ndéé nacháhu‑ndo nchàa sá tàú‑ndó.
Cuèndá cue ñáyiu ñá túú quìde váha
27’Te nchòhó sa xìní‑ndó nàcuáa ndùu tnúhu ní cáháⁿ cue tée ní xíndecu ndéé sanaha, te duha ní cachí‑güedé: “Nchaa cue tée vá cúú cǎháⁿ ndɨhɨ‑güedé ñadɨ̀hɨ́ te núu ñá dɨ́ú ñàdɨhɨ́‑güedé cúǔ‑yu, te dɨu‑ni ducaⁿ tùcu nchaa cue ñáyiu dɨ̀hɨ́ vá cúú cǎháⁿ ndɨhɨ́‑yu tée te núu ñá dɨ́ú yɨ̀ɨ́‑yu cùu‑güedé”, duha ní cachi‑güedé. 28Dico yúhú càchí tnúhu‑í xii‑ndo sǎ nděda‑ni càa cue tée na cùndehe ɨɨⁿ ñadɨhɨ́ te núu na càni iní‑güedé cundecu dɨ́ɨ́ ìní‑güedé ndɨhɨ́‑yu te cada iní‑ndó sǎ dàtná sá sà ní cáháⁿ ndɨhɨ ñaha‑güedě xií‑yu sá dúcáⁿ nǐ sani iní‑güedé.
29’Te núu ɨɨⁿ xio tɨnùu‑ndo quide‑xi quide‑ndo nándɨ sá cuèhé sá dúhá te tava‑ndo, chi váha‑gá sá ná cuǐta te ñá dɨ́ú nɨ̀hií nɨ́ ndúú yɨ̀quɨ cuñú‑ndó quɨ̌hɨ́ⁿ‑xi núú ùhú núú ndàhú. 30Te núu ɨɨⁿ xio ndaha‑ndo quìde‑xi quide‑ndo nándɨ sá cuèhé sá dúhá te quehndé‑ndó, chi váha‑gá sá ná cuǐta ɨɨⁿ xio ndaha‑ndo te ñá dɨ́ú sǎ nɨ̀hií nɨ́ ndúú yɨ̀quɨ cuñú‑ndó quɨ̌hɨ́ⁿ‑xi núú ùhú núú ndàhú.
Jèsús càháⁿ‑gá cuèndá cue ñáyiu dàña tnaha
(Mt. 19:9; Mr. 10:11-12; Lc. 16:18)
31’Te nchòhó sa nàha tucu‑ndo nacuáa ní cáháⁿ tucu cue tée ní xíndecu ndéé sanaha, te duha ní cachí‑güedé: “Te núu ɨɨⁿ tée na dàña tnaha‑dé ndɨhɨ ñadɨ̀hɨ́‑dé, te xìni ñuhu‑xi cadúha‑dé ɨɨⁿ tutú cuáñaha‑dě núú càháⁿ‑xi sá nǐ dáñá ñàha‑dé”, duha ní cachí‑güedé. 32Dico yúhú càchí tnúhu‑í xii‑ndo sǎ cúú dàña ɨɨⁿ tée ñadɨ̀hɨ́‑dé, te núu cùtnuní ndáá iní‑dé sá càháⁿ ndɨhɨ‑aⁿ ɨngá tée. Dico núu ñá túú dùcaⁿ quide‑aⁿ te ñá túú ndùu váha‑xi daña ñàha‑dé. Te núu ñá túú dùcaⁿ quide ñadɨhɨ́‑dé, te cada iní‑ó sǎ méé‑dě ní sanu ichi ñaha‑dě xii‑aⁿ cáháⁿ ndɨhɨ‑aⁿ ɨngá tée te núu na dàña ñaha‑dé. Te tée na nàqueheⁿ ñaha xii ñaha ní dáñá ñàha yɨɨ‑xi‑áⁿ, te dɨu‑ni ñá túú ní quìde váha‑dé sá dúcáⁿ nǐ naqueheⁿ‑dé ñaha‑áⁿ.
Ñáyiu càcunehe ñaha xii Yá Ndiǒxí cuèndá cutnùní iní tnàha ñáyiú‑yu sá ndàá cadá‑yu ɨɨⁿ sá sání ìní‑yu cadá‑yu
33’Te sa nàha tucu‑ndo nacuáa ní cáháⁿ tucu cue tée ní xíndecu ndéé sanaha, chi cue tée‑áⁿ nǐ cachí‑güedé: “Te núu càcunehe‑ndo Yá Ndiǒxí núú tnàha ñáyiu‑ndo nàcuáa cutnùní iní‑yu sá ndàá cada‑ndo ɨ̀ɨⁿ sá sání ìní‑ndó càda‑ndo, te cada‑ndo”, duha ní cáháⁿ dóho tnàha‑güedé. 34Dico yúhú càchí tnúhu‑í xii‑ndo sǎ ñà túú nǎ cacunehe‑ndo sǎ ndàá cada‑ndo ɨ̀ɨⁿ sá sání ìní‑ndó càda‑ndo. Te ni vǎ cácú nèhe‑ndo andɨu chi yàcáⁿ cúú‑xí nǔú núcǒo Yá Ndiǒxí táxí tnùní‑gá. 35Te ni vǎ cácú nèhe‑ndo ñuyíú‑a, chi tnàhá ñuyíú‑a ndècu‑gá, te ni vǎ cácú nèhe‑ndo ñuú Jerusàlén chi ñuú‑áⁿ cúú cuèndá‑gá, te dɨu‑gá cúú‑gǎ Yaá ío cùnuu. 36Te ni vǎ cácú nèhe‑ndo dɨ́quɨ́‑ndó chi nàha‑ndo sá nì ɨɨⁿ idi dɨ́quɨ́‑ndó ñǎ ndácú‑ndó ndàda cuixíⁿ‑ndó àdi ndada tnuu‑ndo. 37Te váha‑gá sá nǔu ɨɨⁿ sá sání ìní‑ndó càda‑ndo, te cachí‑ni‑ndo: “Cuu cada‑ndɨ́, àdi vá cúú càda‑ndɨ́”, cachí‑ni‑ndo. Chi nchaa dava‑gá sá chídó‑ndó càháⁿ‑ndó òré ducaⁿ sàni iní‑ndó càda‑ndo ɨɨⁿ sá cádá‑ndó cùu‑xi sá dácàhu iní ñáhá yùcu ñávǎha.
Cuèndá ñáyiu nàchinaa sá quídé ñàha tnaha ñáyiu‑xi
(Lc. 6:29-30)
38’Te sa nàha tucu‑ndo nacuáa ní cáháⁿ tucu cue tée ní xíndecu ndéé sanaha, chi cue tée‑áⁿ nǐ cachí‑güedé: “Ñáyiu na càda ñaha tnaha ñáyiu‑xi ɨɨⁿ sá ñà túú vǎha, te nanchòcáva‑yu nachinaá‑yu sá nǐ quide ñaha tnàha ñáyiú‑yu”, duha ní cachí‑güedé. 39Dico yúhú càchí tnúhu‑í xii‑ndo sǎ ñà túú nǎ cada‑ndo nchàa cue ñáyiu cuihna ìní‑xi te núu quìde ñahá‑yu ɨɨⁿ sá ñà túú vǎha xii‑ndo. Te núu ní canìhá‑yu ɨɨⁿ xito te cuìní tucú‑yu canìhá‑yu ɨngá xito te daña‑ndo na cànihá‑yu. 40Àdi ní sacáⁿ cuéchi‑yu núú cuè tée cùchiuⁿ cuendá‑ndó, te cuìní‑yu quendeé‑yu dúhnú‑ndó te daña‑ndo na cànehé‑yu quɨ́hɨ́ⁿ, te tnàhá‑ni dóó ndíxí ndòdo‑ndo daña‑ndo na canehé‑yu quɨ́hɨ́ⁿ. 41Te núu quìde yicá‑yu caca‑ndo dàtná úú kìlómetrú cuido‑ndo ndàchiúⁿ‑yu ña, te chido‑ndo ǔú‑gá tucu kìlómetrú cuido‑ndo ndàchiúⁿ‑yu. 42Te núu ìó ɨɨⁿ sá xìcáⁿ‑yu núú‑ndó te cuáñaha‑ndo, àdi ió ɨɨⁿ sá sánùú‑yu núú‑ndó te cuáñaha nùu‑ndo.
Cuu iní‑ó nchàa ñáyiu cùu úhú iní ñáhá xìi‑o
(Lc. 6:27-28,32-36)
43’Te sa nàha tucu‑ndo nacuáa ní cachí tucu cue tée ní xíndecu ndéé sanaha, chi cue tée‑áⁿ nǐ cachí‑güedé: “Cuu iní‑ndó cuè ñáyiu ndècu ndɨhɨ váha‑ndo, te cuu úhú iní‑ndó cuè ñáyiu cùu úhú iní ñáhá xìi‑ndo”, duha ní cachí‑güedé. 44Dico yúhú càchí tnúhu‑í xii‑ndo sǎ cúú ìní‑ndó cuè ñáyiu cùu úhú iní ñáhá xìi‑ndo, te cáháⁿ váha‑ndo cuèndá cue ñáyiu càháⁿ úhú ñáhá xìi‑ndo, te cada‑ndo sǎ vǎha sá cúú‑xí cuè ñáyiu cùu úhú iní ñáhá xìi‑ndo, te cáháⁿ ndɨhɨ‑ndo Yǎ Ndiǒxí cuèndá cue ñáyiu xǐcuèhé ñáhá xìi‑ndo, ndɨhɨ cuèndá cue ñáyiu quìde úhú ñáhá xìi‑ndo. 45Te núu na càda‑ndo nchaa nacuáa càháⁿ‑í‑a, te ducaⁿ te cutnùní sá cúú‑ndó děhe Tǎtá‑ndó Dǔtú Ndiǒxí Yaá ndécú àndɨu. Te dɨu‑gá cúú‑gǎ Yaá quídé quène nchícanchii, te dɨu‑ni‑gá cúú‑gǎ Yaá dácùuⁿ dáú ñuyíú‑a, te ducaⁿ quìde‑gá cuèndá cuu‑xi sá vǎha sá cúú‑xí cuè ñáyiu quìde váha, ndɨhɨ sá cúú‑xí cuè ñáyiu ñá túú quìde váha. 46Te núu nchòhó ná cúú ìní‑ndó mèe‑ni ñáyiu na cùu iní ñáhá xìi‑ndo, te vá càchí‑ndó sǎ Yǎ Ndiǒxí taxi‑gá sá ndúú tǎhú‑ndó sǎ dúcáⁿ quìde‑ndo, chi cuěi cue tée cuihna ìní‑xi quìde cobrá ñáhá xìi cue ñáyiu cuèndá impuèstú ducaⁿ xǐquide‑güedé. 47Te núu mee‑ni ñǎyiu ndècu ndɨhɨ váha‑ndo ǐo váha cáháⁿ ndɨhɨ‑ndǒ‑yu, te vá càchí‑ndó sǎ ǐo váha quìde‑ndo sá dúcáⁿ quìde‑ndo, chi cuěi ndéé nchaa ñáyiu ñá túú xìní dana cuèndá Yǎ Ndiǒxí ducaⁿ xǐquidé‑yu. 48Te duha ndùu tnúhu càháⁿ‑í cuèndá sá nchòhó cada ndáá‑ndó cùndecu‑ndo datná quídé ndǎá méé Tǎtá‑ndó Dǔtú Ndiǒxí Yaá ndécú àndɨu —duha ní dánèhé ñáhá Jèsús xii cue tée xìca cuu ndɨhɨ‑gá ndɨhɨ nchaa ñáyiu.
© 2002, Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved