Sénoufo, Nyarafolo

A ki 'nyaa nàguɔ wáà cé kò yaawa, pe 'puu nɛ wi ye Lazari, Betanii vògo wuu wi 'puu; Maari nɛ́ wi siinyɛni Mariti ní wè peli vògo kire ki 'puu. Maari ŋáà wi cé natukɔli sùnmɔ wo bè Kàfɔli nɛ̄ wè nɛ́ wi nzìire tíʔɛ dè nɛ̀ wi tɔliyɔ kurugo yè, kire cuɔ wire siinyɛni wi 'puu Lazari wè, ŋàa wi 'puu nɛ yáa wè. A wi siinyɛninɛ bálì pe sí tunduro tórigo Zezi mɛ́ wè, a pe sɛ́nì wi yɛ: «Kàfɔli, muɔ nàgori wiī baa yaawa.»
Bà Zezi wi 'ti lúʔu dè, a wi 'jo: «Yaama báà bè, kùu yaama bɛ̀ʔ; ki 'nyaa pi je Kulocɛliɛ kpuɔmɔ tìɛ bè wī: pire barigɛ nɛ̄ gè Kulocɛliɛ Jaa wi bé kpuʔɔrɔ taa.»
Nɛ́ ki cɛ́n Mariti wè, nɛ́ wi siinyɛni Maari ní wè, nɛ́ Lazari ní wè, pe woli ni cé Zezi dɛ́ni wè. Nɛ̀ sí ki taa bà wi cé Lazari wi yaama wori lúʔu dè, a wi ń'nɛ̀ kò baa nɛ̀ cɛnyɛ siin kúɔ baa tiʔɛ gíì nī wi 'puu wè. Kire kàduʔumɛ gè a wi 'wi pìtɛnmɛnɛ yɛ bèle: «Ye- tí we- koli we kɛ́ Zude tɛ́nimɛ nī.»
A wi pìtɛnmɛnɛ pe 'wi yɛ: «Tɛnmɛfɔli, kiì fìɛ mɔgɔʔ, Zuufulo piyè túʔu puu nɛ caa bè muɔ wáa nɛ́ sìndari ní, á muɔ ń'nɛ̀ koli nɛ caa bè kɛ́ baa lé ?»
A Zezi wi 'jo: «Líɛrilɛ kiɛ nɛ́ siin túʔu bɛ̀ʔ cɛngɛ nī gè ? A siɛn nɛ tári cɛngɛ lɛ̀lɛ nī lè, siɛn wiǐ de kúruguʔ. Nɛ̀ taʔa gíi nɛ̄ wi nìɛ nyaʔa duniya ŋáà wi kpìɛnmɛ nɛ̄ bè. Nɛ̀ sí ki taa a siɛn nɛ tári pìlige nī gè, wi béri kúrugu, bɛ̀ ki 'nyaa kpìɛnmɛ wè wi mɛ́ wèʔ.»
Bà Zezi wi 'siɛnrɛ dáà juu dè nɛ̀ kúɔ wè, a wi 'pe yɛ: «Lazari wè, weli nàgori wè, wiī baa nɛ ŋɔ́ni, m'bé sí kɛ́ bè sa wi yɛ̀gɛ.»
A wi pìtɛnmɛnɛ pe 'jo: «Kàfɔli, a ki yē wiī nɛ ŋɔ́ni wè, wi bé puʔɔ.»
Ki 'nyaa Lazari wi kùu wori Zezi wi cé juu mmɛ gè, a peli sí ki 'nyaa nɛ̀ jo dùʔɔ ŋɔ́nijɛnbɛ pire wi 'puu nɛ pun. Kire nɛ̄ a Zezi wi sí ti juu nɛ̀ láʔa pe mɛ́ nɛ́ jo: «Lazari wi 'kùu wī. Ki 'mi dɛ́ni nɛ̀ yeli kɛn bɛ̀ mi sì puu baa wèʔ, nɛ̀ taʔa gíi nɛ̄, kire 'kpíʔile gìi ki bé tí yeli- tɛ́ngɛ wè. Ye- sí puu we- kɛ́ wi kúrugu.»
Toma wè, ŋàa pe 'puu nɛ ye Didiimi wè (ki kɔri wire wī «Ŋɔwɔ»), a wire sí pìtɛnmɛnɛ bílì yɛ bèle: «Ye- puu we- kɛ́ weli míɛni bèle, we sa pínɛ we kùu nɛ́ Kàfɔli ní wè.»

Bà Zezi wi sɛ́nì yiri wè, a wi 'lúʔu dí cɛnyɛ sicɛri cé tóri nɛ̀ kúɔ bà pe cé Lazari tɔ́n wè. Ki sí nyaa Betanii vògo nɛ́ Zerizalɛmi kàʔa yi 'puu yìi táanni, culolo taanri félige pe 'puu yi sunʔɔmɔ nī. Zuufulo nìʔɛnɛ cé kɛ́ bè sa Mariti nɛ́ Maari fìɛlɛ bèle bɛ̀ pe siinyɛni wi cé kùu wè.
Bà sí Mariti wi cé lúʔu dí Zezi wiī nɛ báan baa wè, a wi 'kɛ́ bè sa wi kpàli. A Maari wire 'tɛ́ni baa saʔa nī gè.
A Mariti wi 'Zezi yɛ wè: «ʔé, Kàfɔli, a ki yē muɔ 'puu bile wè, mi siinyɛni wiǐ sî kùuʔ ! Mi sí tɛ́ngɛ ki nɛ̄ bɛ̀ ki yē ŋɔ̀ wè, a muɔ 'yɛgɛ ó yɛgɛ náari Kulocɛliɛ mɛ́ wè, wi bé ki kɛn muɔ mɛ́.»
A Zezi wi 'wi yɛ: «Muɔ siinyɛni wi bé nyɛ́.»
A Mariti wi 'jo: «ʔaan, mi 'tɛ́ngɛ ki nɛ̄ kúbilo nyɛ́yirile cɛngɛ gè duniya kúɔjɛngɛ gè, wi bága nyɛ́ bè yiri.»
A Zezi wi 'wi yɛ: «Mi wī kúbilo nyɛ́yirile lè nɛ́ sìi wè; a siɛn ŋíì 'tɛ́ngɛ mi nɛ̄ wè, a wi cɛ́nì kùu, wi bé koli bè nyɛ́. Kire nɛ̄, siɛn ó siɛn ŋáà wī sìi nɛ̄ nɛ́ tɛ́ngɛ mi nɛ̄ wè, wiǐ ga kùu bè nyaaʔ. Muɔ 'tɛ́ngɛ kire nɛ̄ lé ?»
A wi 'jo: «ʔaan Kàfɔli, mi 'tɛ́ngɛ ki nɛ̄ muɔ wī Kulocɛliɛ Siɛnnyiɛnɛgɔnwɔ wè, Kulocɛliɛ Jaa wè ŋàa wi 'pɛn duniya nī wè.»

Bà Mariti wi 'tire juu dè, nɛ́ fali nɛ̀ láʔa nɛ̀ kɛ́ nɛ̀ sɛ́nì wi siinyɛni yeri wè Maari wè, nɛ̀ ti palilɛ nɛ̀ juu wi mɛ́ nɛ́ wi yɛ: «Tɛnmɛfɔli wi 'pɛn, wi 'jo ma kɛ́ baa.»
Bà Maari wi 'tire lúʔu dè, a wi 'fali nɛ̀ yɛ̀ sɛni, nɛ̀ kɛ́ Zezi kúrugu wè. Zezi wi cé sí puu nɛ tíin wiì cé fìɛ jíin vògo nī gèʔ. Wi 'puu nɛ tíin baa tiʔɛ gíì nī Mariti wi cé sɛ́nì wi kpàli wè. Zuufulo bílì pe 'puu baa nɛ́ Maari ní wè baa saʔa nī gè nɛ wi fìɛlɛ́ wè, bà pe kɛ́nì wi nyaa a wi 'parigɛ nɛ̀ yɛ̀ nɛ̀ yiri wè, a pe 'líɛ nɛ̀ taʔa wi nɛ̄. Pe yé jo dùʔɔ kpɔ̀nnɔ lire mɛ́ wi waa bè sari wi fuunmɔ tùʔɔ́ bè. Bà Maari wi sɛ́nì nɔ̀ baa tiʔɛ gíì nī Zezi wi 'puu wè, nɛ́ sí wi nyaa wè, a wi 'tìgi nɛ̀ tuu wi táanni, nɛ́ wi yɛ: «ʔé Kàfɔli, a muɔ cé puu náʔa wè, mi siinyɛni wiǐ sî kùuʔ !»
Bà Zezi wi 'Maari nyaa wè wi nyɛni wè, nɛ́ Zuufulo míɛni ní bèle bàli pe cé taʔa wi nɛ̄ bèle, pe nyɛni nɛ pínɛ bèle, a ki 'laamɛ cúʔɔ wi nī kpuʔɔ nɛ̀ wi sɔ̀ngirɔ nyaʔami dè, nɛ̀ céri kpúu dè wi nɛ̄. A wi 'pe yúgo: «Sétiʔɛni ye sɛ́nì wi tɔ́n ?»
A pe 'jo: «Kàfɔli, we- kɛ́ ma sa ki wéli.»
A Zezi wi 'nyɛni.
A Zuufulo pe 'jo: «ʔé, ye- nyaa bɛ̀ Lazari wi cé wi dɛ́ni wè !»
Nɛ̀ sí ki taa a pàli 'taa baa pe sunʔɔmɔ nī bè nɛ̀ jo: «Ŋàa wire wi 'fúɔn múgu wè, wiǐ cî gbɛ̀ jáa lé bè ki kpíʔile bínɛ Lazari wi fǎga cé kùu lé ?»

A ki siɛnrɛ ti ń'nɛ̀ laamɛ cúʔɔ Zezi nī wè kpuʔɔ, a wi 'líɛ nɛ̀ kɛ́ baa nyɛgɛ mɛ́ gè. Nyɛgɛ ki 'puu nyaguruwiʔi á pe 'kàdɛnigɛ tɔ́n ki nyuɔ nɛ̄ gè. A Zezi wi 'jo: «Ye- kàdɛnigɛ láʔa gè.»
Kpúu wi siinyɛni wè Mariti wè, a wi 'wi yɛ: «Kàfɔli, wi bé puu de númɔ de kúu. Ki cɛnyɛ sicɛri yī ŋɔ̀ wè bà we 'wi tɔ́n wè.»
A Zezi wi 'jo: «Miì túʔu ki juu muɔ mɛ́ʔ nɛ́ muɔ yɛ dí a muɔ 'tɛ́ngɛ wè, muɔ bé Kulocɛliɛ kpuɔmɔ nyaa dè lé ?»
A pe sí kàdɛnigɛ kòligo gè nɛ̀ láʔa. A Zezi wi 'yiʔɛ yɛ̀gɛ gè naamɛ nɛ́ jo: «Aba, mi nɛ muɔ síɛri bɛ̀ muɔ nɛ lúru mi mɛ́ wè. Mi wè, mi nyɛ́nì ki cɛ́n muɔ nɛ lúru mi mɛ́ lɛ̀gɛlɛ ke mìɛni nī, nɛ̀ sí ki taa siɛnniʔɛmɛ báà pi 'yéri bàa bè, peli kɛnmɛ nɛ̄ mi 'ki juu, gìi ki bé tí pe- tɛ́ngɛ ki nɛ̄ muɔ wī ma 'mi tun.»
Bà Zezi wi 'tire juu mmɛ gè, a wi 'yékpoli wáa kpuʔɔ nɛ́ jo: «Lazari, te yigi náʔa !»
A kpúu wi 'yiri; tɔliyɔ yè nɛ́ kiyɛ ní yè, yi 'puu mígeliye nɛ́ kúutɔnfɛnikoliyo ní, pe cé fɛ̀niwɛgɛ káà tíʔɛ nɛ̀ wi yiʔɛ puɔ gè. A Zezi wi 'pe yɛ: «Ye- fɛ̀ninɛ sáʔala bèle wi nɛ̄, yé wi yaʔa wiri waa.»


Zuufulo bílì pe cé pɛn Maari kúrugu wè, bà pe 'kaala náà nyaa lè nàa Zezi wi 'kpíʔile lè, a pe pàli nìʔɛnɛ 'tɛ́ngɛ wi nɛ̄. A pàli sí láʔa nɛ̀ kɛ́ nɛ̀ sɛ́nì ti juu Fariziɛnnɛ mɛ́ bèle gàa Zezi wi 'kpíʔile gè. A kacuɔnrilɔ kàfɔlilɔ bèle, peli nɛ́ Fariziɛnnɛ ní bèle, a pe 'pe kàyuʔujuulo gboli yeri lè nɛ̀ sɛ́nì pìye nyaa.
A pe 'jo: «Gáa cɛ we bé kpíʔile ? Nɛ́ ki cɛ́n nàguɔ ŋáà wiī nɛ fìɛlɛ nìʔɛnɛ kpínʔini. A we sí wi yaʔa kire nɛ̄ gè, siɛnnɛ pe mìɛni bé tɛ́ngɛ wi nɛ̄. Wurɔmi kùlo wuulo pe sí pɛn bè pa weli Kulocɛliɛ Gbùʔɔrɔsaʔa cúʔɔ gè nɛ́ weli kùlo ní lè.»
Wàa 'puu baa pe nī, wire wi 'puu kacuɔnrilɔ kàfɔli wè ki yiɛlɛ lè, pe 'puu nɛ wi ye Kayifa. A wire 'pe yɛ: «Yeli sì fìɛ yafiɛn cɛ́nʔ. Yeli sì ki cɛ́n nɛ̀ cɛ́nʔ ki 'pɔ́ri siɛn nigbe- kùu siɛnnɛ pe mìɛni nyùgo nī, gìi ki bé tí kùpolo ni fǎga cúʔɔ wèʔ.»
Siɛnrɛ dáà dè, kacuɔnriwɔ wire tíimɛ nī bɛ̀ʔ ti yé yiriʔ, ki 'nyaa bɛ̀ wi 'puu kacuɔnrilɔ kàfɔli wè kire yiɛlɛ lè, a wi 'Kulocɛliɛ kaala juu lè nɛ̀ tìɛ, nɛ̀ ki juu nɛ́ jo dí ki 'yɛli Zezi wi- kùu kùlo ni nyùgo nī. Kiì sí kò majo kùlo lire yákuɔ kɛnmɛ nɛ̄ wi 'yɛli bè kùuʔ. Wi 'yɛli wi- kùu gìi ki bé tí Kulocɛliɛ pìile bílì pe 'cɛrigɛ nɛ̀ màʔa bèle, pe- pìye pínɛ pe- kò nigbe.
Kire cɛngɛ kire pe 'ki yɛ̀gɛ bè Zezi kpúu wè. Kire kɛnmɛ nɛ̄ Zezi wiì cé ń'nɛ̀ puu nɛ nyaari Zuufulo pe sunʔɔmɔ nī bèʔ. A wi 'yiri baa kire tiʔɛ nī gè nɛ̀ kɛ́ tiʔɛ gíì ki 'puu baa nɛ̀ kpɔni waama tiʔɛ nɛ̄ gè, nɛ̀ sɛ́nì kò baa kàʔa gíì pe 'puu nɛ ye Ɛfirayimi wè, nɛ̀ sɛ́nì kò baa kire tiʔɛ nī gè nɛ́ wi pìtɛnmɛnɛ ní bèle. Ki sí nyaa Zuufulo Torimakiyaʔa Fundaanra cɛngɛ ki 'puu nɛ sìʔɛrɛ́ nɛ báan. Siɛnnɛ nìʔɛnɛ 'puu nɛ yɛ̀gí pe vòro mɛ́ dè nɛ waa Zerizalɛmi kàʔa mɛ́ gè bè sa pe jígemununɔ kele kúɔ gèle bè pìye gbòbori bè yaʔa bèri fundaanra cɛngɛ siri gè. Zuufulo pe sí puu nɛ Zezi caa wè bè wi cò. Bà pe 'puu baa Kulocɛliɛ Gbùʔɔrɔsaʔa nī gè pe nìɛ yúgogolo wáari pìye mɛ́ náà jo: «Yeli 'ki nyaa wi bága pɛn náʔa fundaanra mɛ́ dè í ?»
Kacuɔnrilɔ kàfɔlilɔ bèle nɛ́ Fariziɛnnɛ ní bèle, pe cé ki juu nɛ̀ gbɛ̀ngɛ siɛnnɛ nɛ̄ bèle nɛ́ jo a siɛn ó siɛn kɛ́nì Zezi tiʔɛ cɛ́n gè, siɛn wi- ti juu, pe bé sa wi cò.

ऐका Zan 11