Ndagano mp'ya kwa wanth'u wose

<div class="version vid1043 iso6393ngp" data-vid="1043" data-iso6393="ngp">
 <div class="book bkMAT">
 <div class="chapter ch12" data-usfm="MAT.12">
 <div class="label">12</div><div class="s">Zuwa dyo Kuhumula ni kint'hu chani?</div><div class="r">Maliko 2:23-28, Luka 6:1-5</div><div class="p"> 1Mwe mazuwa yadya, Yesu andaga akagenda kombokela mwe nk'honde imwenga ya ngano mwe zuwa dya Kuhumula. Wanamp'hina wakwe niyo wakeiva sala, niyo wakonga kukwanyula magola ye ngano na kukonga kuyadya. 2Mafalisayo weze wayaone ayo, niyo wamgamba Yesu, &#8220;Kaula ivo wakutenda wanamp'hina wako, wabananga Miko. Hivo vedi kutenda ivo mwe dizuwa dyo Kuhumula.&#8221;</div><div class="p"> 3Yesu niyo awahitula, &#8220;Nyuwe hamsomile ivo Daudi atendaga viya yehe hamwenga na wadya want'hu viya andaga na sala? 4Wengilaga kwe nyumba ya Mnungu, yehe na weyawe, niyo wadya imikate ilavigwe kwe mbuli ya Mnungu, hamwenga na kugamba hachandaga kint'hu chedi kwa woho kuidya, kwaviya wawagilwe kuidya na walava nt'hambiko aawo du. 5Hegu naho nyuwe hamsomile mwe miko ya Musa kugamba kila zuwa dye Kuhumula walava nt'hambiko mwe nyumba ya Mnungu, wabanangaga miko imwenga, naho hawa kuwazilwa wavu? 6Nawagambilani ikindedi, kiyaha kikulu kikujink'ha Inyumba ya Mnungu. 7Iwandikwa, &#8216;Naungisa mbazi, hikuungisa nt'hambiko.&#8217; Wandile mwaumanyize ulosi uno vedi, hegu homka wasengela want'hu heweina masa. 8Kwaviya, Mwana Mnt'hu niye Zumbe we zuwa dyo Kuhumula.&#8221;</div><div class="s">Mnt'hu aholomp'hale mkono</div><div class="r">Maliko 3:1-6; Luka 6:6-11</div><div class="p"> 9Yesu ahalawaga hadya, niyo aita kwe nyumba ya kuvikila. 10Uko kwandaga na mnt'hu yumwenga aholomp'halaga mkono. Naho handaga na want'hu waungaga wamgele Yesu mwa masa. Niyo wamuuza, &#8220;Hivo vedi mwe Miko yetu kumhonya mnt'hu mwe dizuwa dye Kuhumula?&#8221;</div><div class="p"> 11Yesu niyo awahitula kugamba, &#8220;Togoleni, niani mwa nyuwe mta ngoto ingile mwe digenge heekudaha kuilava mwe dizuwa dye Kuhumula? 12Naho mnt'hu ni ugoli utendedese kujink'ha ngoto. Naivo elo, mwe Zimiko hazikukifingiza kudamanya yedi mwe dizuwa dyo Kuhumula.&#8221; 13Niyo amgamba yudya aholomp'hale mkono, &#8220;Chulula mkono wako.&#8221;</div><div class="p">Niyo auchululaga mkono wakwe, niyo wanda mgima enga udya umtuhu. 14Mafalisayo wamlekaga, niyo wagenda kuluka mizungu yo kumkoma Yesu.</div><div class="s">Mndima asagulwe ni Mnungu</div><div class="p"> 15Yesu eze eve mizungu yo kumkoma, niyo ahalawa hadya, mna fyo kulu dya want'hu dya mtimilaga. Awahonyaga wose wandaga wakalumwa, 16naho awasigiilaga kugamba, wasekugambila want'hu watuhu zimbuli zakwe. 17Atendaga ivi vileke yadya alongaga Mnungu kombokela kwa mlotezi Isaya yakint'he.</div><div class="q"> 18&#8220;Niye mtumwa ywangu nimsagule,</div><div class="q">niye nimuungise naho hyelelwa naye.</div><div class="q">Nenimgele Muye ywangu mwakwe.</div><div class="q">Mbuli yo usengelo wangu naaigendeze kwa want'hu wose.</div><div class="q"> 19Haande mnk'hani naho haagutile,</div><div class="q">naho haaile kwa izwi kulu mwe zibalabala.</div><div class="q"> 20Haavune mnuli ugolome,</div><div class="q">naho lumuli lukufunk'ha mosi haaluzime</div><div class="q">Naande aaho mpaka aulete usengelo wo uwagilwa inde na uhumi,</div><div class="q"> 21naho mwa yehe, want'hu wose nawande na kawiilo.&#8221;</div><div class="s">Yesu no mkulu we mp'hepo</div><div class="p"> 22Naho kwandaga na want'hu yumwenga andaga mant'hunt'hu wamwigalaga kwa Yesu. Naho hakudaha kulonga kwaviya andaga na mp'hepo. Yesu amhonyaga mnt'hu yudya niyo anda mgima niyo adaha kulonga na kukaula. 23Mafyo ya want'hu weehelwagwa kwa yadya adamanyaga Yesu. Niyo wakeuzauza kugamba, &#8220;Ivi uyu hiyo Mwana Daudi?&#8221;</div><div class="p"> 24Mafalisayo weze ivo, niyo wahitula kugamba, &#8220;Uyu alava mp'hepo kwaviya Belizebuli amwink'ha udahi wa kudamanya ivo.&#8221;</div><div class="p"> 25Yesu ayamanyaga yose yadya nawakadamanya, niyo awahitula kugamba, &#8220;Useuta wowose ukukepanga vivulujungu, vikutoana venye kwa venye, haikwikalisa. Naho uneva mzi, hegu lukolo lolose lukukepanganiza mwe vivulujungu, vikutoana venye kwa venye, lukolo ulo nolugwe 26Ivo uneva mwo useuta wa Mwavu, kila kafyo katoana na keyawe, nuko kugamba, uzumbe uwo ukepanga, naho nousunguze ukugwa! 27Nyuwe mwagamba miye nalava mp'hepo kwaviya Belizebuli anink'ha udahi wo kudamanya ivo. Vedi, haluse niani akuwenk'ha wanamp'hina wenyu udahi wo kulava mp'hepo? Kiya wakudamanya wanamp'hina wenyu, nichokikuwasengelani kugamba mwi wavu! 28Bule! Hiyo mkulu ywa mp'hepo, mna Muye ywa Mnungu niye akunink'ha udahi wa kuzilava mp'hepo. Naivo kulavanya kugamba, Useuta wa Mnungu uweziilani kale.</div><div class="p"> 29&#8220;Hahali yeyose akudaha kumola nyumba ya mta udahi, niyo aguha vint'hu vakwe, mpaka ande kumkakakiliza mta umdahi uyo, niho adahe kuitaha inyumba iyo.</div><div class="p"> 30&#8220;Mnt'hu yeyose hehamwenga na miye uyo anitowa nk'hodo, naho heekuduganya na miye, uyo amwaganisa. 31Naivo nawagambilani, want'hu nawausilwe wavu wowose na wiihi wowose wakunga wamlongele Mnungu. Mna mnt'hu akuunga amlongele yaihile Muye ywa Mnungu, haausilwe. 32Naho mnt'hu yeyose akuunga alonge dyodyose diihile kwa mwana mnt'hu, adaha kuusilwa wiihi uwo, mna akuunga ayalonge yaihile kwa Muye ywa Mnungu, haausilwe wavu uwo kukongela ivi haluse, na mazuwa yakwiza.</div><div class="s">Kila mti ne cheleko chakwe.</div><div class="p"> 33&#8220;Mti wedi neweleke matunda yedi, mti wiihile nawo neweleke matunda yaihile. Naho kila mti nemanyike mwe cheleko chakwe. 34Nyuwe cheleko cha mazoka! Mwadaha vivihi kulonga mbuli zedi mna nyuwe enye mwiha? Kwaviya mnomo walonga kiya kimemeze umoyo. 35Mnt'hu ywedi alava mbuli zedi kulawa mwe kindolo che vint'hu vedi, aihile naye alava vint'hu viihile kulawa mwe kindolo che vint'hu viihile.</div><div class="p"> 36&#8220;Mwikale mkamanya kugamba, mwedizuwa dyo usengelo, kila yumwenga naaungwe kulava ikindedi cha kila ulosi wiihile aulongile. 37Kwaivo kwe milosi yako nousengelwe kulumizwa, naho kwe milosi yako nousengelwe kuhozwa.&#8221;</div><div class="s">Waunga kuwona vilagiso</div><div class="p"> 38Niyo wahinizi wamwenga we zimiko hamwenga na Mafalisayo niyo wamgamba, &#8220;Mhinizi, chaunga ukilagise vilagiso.&#8221; 39Yesu niyo ahita akagamba, &#8220;Cheleko cha uhabwasi kiihile chazungula vilagiso, du hekink'higwe vilagiso, ila vilagiso va mlotezi Yona. 40Enga viya Yona ekalaga mazuwa matatu mwe diifu dye nyangumi, Mwana Mnt'hu nivo neekale mwo moyo we isi mazuwa matatu kilo na msi. 41Mwe dizuwa dyo usengelo, want'hu wa Ninawi nawakimale hamwenga ne cheleko iki, naho nawakisegele kunda na wiihi. Kwaviya wamtegelazaga Yona niyo waleka wavu wawe. Nawagambilani ikindedi kugamba, kiyaho kikulu kumjink'ha Yona. 42Mwe dizuwa dyo usengelo, mke zumbe ywa kumosi naakimale na kuwagela mwo usengelo wo wiihi wenyu, kwaviya agendaga kulawa hale kwiza kwiva ubala wa Sulemani. Naho aha eyaho mkulu kumjink'ha Sulemani!</div><div class="s">Kuuiwa ni mp'hepo</div><div class="p"> 43&#8220;Mp'hepo ikamfosa mnt'hu, yombokela mwe isi inyaile ikazungula ho kwikala. Uneva ina swesa, 44yagamba, &#8216;Neniuye kwe nyumba yangu.&#8217; Naivo yauya, niyo inabwiila inyumba idya haina chochose, ihagilwa naho ihambwa. 45Naivo yaita kuse niyo yawaguha weyawe watuhu mfungate waihile kujink'ha yoho yenye, niyo zeza kwikala mwo mt'hu uyo. Umwo zikekala mwo mnt'hu uyo, uyo mnt'hu anda na hali iihise kujink'ha idya ya nk'hogo. Naivo nivo vikuunga vilaile, mwa awant'hu awa awavu wa mazuwa aya.&#8221;</div><div class="s">Nine na wanduguze dya Yesu.</div><div class="p"> 46Umwo nine na wanduguze wamwizilaga, Yesu andaga akagendeela kulonga na want'hu. Woho wakimaalaga kuse kwaviya waungaga walonge naye. 47Ivo mwanamp'hina ywakwe yumwenga niyo amgamba, &#8220;Nyokwe na wanduguzo wakimala kuse, waunga walonge na weye.&#8221;</div><div class="p"> 48Yesu niyo awahitula kugamba, &#8220;Wandugu zangu ni wahi? Naho mnala niani?&#8221;</div><div class="p"> 49Niyo aloloteza kwa wanamp'hina wakwe niyo agamba, &#8220;Kauleni awa nao wandugu zangu, naho nao wamnala. 50Mnt'hu yeyose akutenda yakumuwagila Tate ywa kwe mbingu, uyo niye lumbu dyangu naho niye ndugu yangu naho niye mnala.&#8221;</div>
 </div>
 </div>
</div>

Mwe mazuwa yadya, Yesu andaga akagenda kombokela mwe nk'honde imwenga ya ngano mwe zuwa dya Kuhumula. Wanamp'hina wakwe niyo wakeiva sala, niyo wakonga kukwanyula magola ye ngano na kukonga kuyadya. Mafalisayo weze wayaone ayo, niyo wamgamba Yesu, “Kaula ivo wakutenda wanamp'hina wako, wabananga Miko. Hivo vedi kutenda ivo mwe dizuwa dyo Kuhumula.”
Yesu niyo awahitula, “Nyuwe hamsomile ivo Daudi atendaga viya yehe hamwenga na wadya want'hu viya andaga na sala? Wengilaga kwe nyumba ya Mnungu, yehe na weyawe, niyo wadya imikate ilavigwe kwe mbuli ya Mnungu, hamwenga na kugamba hachandaga kint'hu chedi kwa woho kuidya, kwaviya wawagilwe kuidya na walava nt'hambiko aawo du. Hegu naho nyuwe hamsomile mwe miko ya Musa kugamba kila zuwa dye Kuhumula walava nt'hambiko mwe nyumba ya Mnungu, wabanangaga miko imwenga, naho hawa kuwazilwa wavu? Nawagambilani ikindedi, kiyaha kikulu kikujink'ha Inyumba ya Mnungu. Iwandikwa, ‘Naungisa mbazi, hikuungisa nt'hambiko.’ Wandile mwaumanyize ulosi uno vedi, hegu homka wasengela want'hu heweina masa. Kwaviya, Mwana Mnt'hu niye Zumbe we zuwa dyo Kuhumula.”


Yesu ahalawaga hadya, niyo aita kwe nyumba ya kuvikila. Uko kwandaga na mnt'hu yumwenga aholomp'halaga mkono. Naho handaga na want'hu waungaga wamgele Yesu mwa masa. Niyo wamuuza, “Hivo vedi mwe Miko yetu kumhonya mnt'hu mwe dizuwa dye Kuhumula?”
Yesu niyo awahitula kugamba, “Togoleni, niani mwa nyuwe mta ngoto ingile mwe digenge heekudaha kuilava mwe dizuwa dye Kuhumula? Naho mnt'hu ni ugoli utendedese kujink'ha ngoto. Naivo elo, mwe Zimiko hazikukifingiza kudamanya yedi mwe dizuwa dyo Kuhumula.” Niyo amgamba yudya aholomp'hale mkono, “Chulula mkono wako.”
Niyo auchululaga mkono wakwe, niyo wanda mgima enga udya umtuhu. Mafalisayo wamlekaga, niyo wagenda kuluka mizungu yo kumkoma Yesu.

Yesu eze eve mizungu yo kumkoma, niyo ahalawa hadya, mna fyo kulu dya want'hu dya mtimilaga. Awahonyaga wose wandaga wakalumwa, naho awasigiilaga kugamba, wasekugambila want'hu watuhu zimbuli zakwe. Atendaga ivi vileke yadya alongaga Mnungu kombokela kwa mlotezi Isaya yakint'he.
“Niye mtumwa ywangu nimsagule,
niye nimuungise naho hyelelwa naye.
Nenimgele Muye ywangu mwakwe.
Mbuli yo usengelo wangu naaigendeze kwa want'hu wose.
Haande mnk'hani naho haagutile,
naho haaile kwa izwi kulu mwe zibalabala.
Haavune mnuli ugolome,
naho lumuli lukufunk'ha mosi haaluzime
Naande aaho mpaka aulete usengelo wo uwagilwa inde na uhumi,
naho mwa yehe, want'hu wose nawande na kawiilo.”

Naho kwandaga na want'hu yumwenga andaga mant'hunt'hu wamwigalaga kwa Yesu. Naho hakudaha kulonga kwaviya andaga na mp'hepo. Yesu amhonyaga mnt'hu yudya niyo anda mgima niyo adaha kulonga na kukaula. Mafyo ya want'hu weehelwagwa kwa yadya adamanyaga Yesu. Niyo wakeuzauza kugamba, “Ivi uyu hiyo Mwana Daudi?”
Mafalisayo weze ivo, niyo wahitula kugamba, “Uyu alava mp'hepo kwaviya Belizebuli amwink'ha udahi wa kudamanya ivo.”
Yesu ayamanyaga yose yadya nawakadamanya, niyo awahitula kugamba, “Useuta wowose ukukepanga vivulujungu, vikutoana venye kwa venye, haikwikalisa. Naho uneva mzi, hegu lukolo lolose lukukepanganiza mwe vivulujungu, vikutoana venye kwa venye, lukolo ulo nolugwe Ivo uneva mwo useuta wa Mwavu, kila kafyo katoana na keyawe, nuko kugamba, uzumbe uwo ukepanga, naho nousunguze ukugwa! Nyuwe mwagamba miye nalava mp'hepo kwaviya Belizebuli anink'ha udahi wo kudamanya ivo. Vedi, haluse niani akuwenk'ha wanamp'hina wenyu udahi wo kulava mp'hepo? Kiya wakudamanya wanamp'hina wenyu, nichokikuwasengelani kugamba mwi wavu! Bule! Hiyo mkulu ywa mp'hepo, mna Muye ywa Mnungu niye akunink'ha udahi wa kuzilava mp'hepo. Naivo kulavanya kugamba, Useuta wa Mnungu uweziilani kale.
“Hahali yeyose akudaha kumola nyumba ya mta udahi, niyo aguha vint'hu vakwe, mpaka ande kumkakakiliza mta umdahi uyo, niho adahe kuitaha inyumba iyo.
“Mnt'hu yeyose hehamwenga na miye uyo anitowa nk'hodo, naho heekuduganya na miye, uyo amwaganisa. Naivo nawagambilani, want'hu nawausilwe wavu wowose na wiihi wowose wakunga wamlongele Mnungu. Mna mnt'hu akuunga amlongele yaihile Muye ywa Mnungu, haausilwe. Naho mnt'hu yeyose akuunga alonge dyodyose diihile kwa mwana mnt'hu, adaha kuusilwa wiihi uwo, mna akuunga ayalonge yaihile kwa Muye ywa Mnungu, haausilwe wavu uwo kukongela ivi haluse, na mazuwa yakwiza.

“Mti wedi neweleke matunda yedi, mti wiihile nawo neweleke matunda yaihile. Naho kila mti nemanyike mwe cheleko chakwe. Nyuwe cheleko cha mazoka! Mwadaha vivihi kulonga mbuli zedi mna nyuwe enye mwiha? Kwaviya mnomo walonga kiya kimemeze umoyo. Mnt'hu ywedi alava mbuli zedi kulawa mwe kindolo che vint'hu vedi, aihile naye alava vint'hu viihile kulawa mwe kindolo che vint'hu viihile.
“Mwikale mkamanya kugamba, mwedizuwa dyo usengelo, kila yumwenga naaungwe kulava ikindedi cha kila ulosi wiihile aulongile. Kwaivo kwe milosi yako nousengelwe kulumizwa, naho kwe milosi yako nousengelwe kuhozwa.”

Niyo wahinizi wamwenga we zimiko hamwenga na Mafalisayo niyo wamgamba, “Mhinizi, chaunga ukilagise vilagiso.” Yesu niyo ahita akagamba, “Cheleko cha uhabwasi kiihile chazungula vilagiso, du hekink'higwe vilagiso, ila vilagiso va mlotezi Yona. Enga viya Yona ekalaga mazuwa matatu mwe diifu dye nyangumi, Mwana Mnt'hu nivo neekale mwo moyo we isi mazuwa matatu kilo na msi. Mwe dizuwa dyo usengelo, want'hu wa Ninawi nawakimale hamwenga ne cheleko iki, naho nawakisegele kunda na wiihi. Kwaviya wamtegelazaga Yona niyo waleka wavu wawe. Nawagambilani ikindedi kugamba, kiyaho kikulu kumjink'ha Yona. Mwe dizuwa dyo usengelo, mke zumbe ywa kumosi naakimale na kuwagela mwo usengelo wo wiihi wenyu, kwaviya agendaga kulawa hale kwiza kwiva ubala wa Sulemani. Naho aha eyaho mkulu kumjink'ha Sulemani!

“Mp'hepo ikamfosa mnt'hu, yombokela mwe isi inyaile ikazungula ho kwikala. Uneva ina swesa, yagamba, ‘Neniuye kwe nyumba yangu.’ Naivo yauya, niyo inabwiila inyumba idya haina chochose, ihagilwa naho ihambwa. Naivo yaita kuse niyo yawaguha weyawe watuhu mfungate waihile kujink'ha yoho yenye, niyo zeza kwikala mwo mt'hu uyo. Umwo zikekala mwo mnt'hu uyo, uyo mnt'hu anda na hali iihise kujink'ha idya ya nk'hogo. Naivo nivo vikuunga vilaile, mwa awant'hu awa awavu wa mazuwa aya.”

Umwo nine na wanduguze wamwizilaga, Yesu andaga akagendeela kulonga na want'hu. Woho wakimaalaga kuse kwaviya waungaga walonge naye. Ivo mwanamp'hina ywakwe yumwenga niyo amgamba, “Nyokwe na wanduguzo wakimala kuse, waunga walonge na weye.”
Yesu niyo awahitula kugamba, “Wandugu zangu ni wahi? Naho mnala niani?”
Niyo aloloteza kwa wanamp'hina wakwe niyo agamba, “Kauleni awa nao wandugu zangu, naho nao wamnala. Mnt'hu yeyose akutenda yakumuwagila Tate ywa kwe mbingu, uyo niye lumbu dyangu naho niye ndugu yangu naho niye mnala.”

Słuchaj Matayo 12