Marka 14
14
Zapowiedź śmierci i przygotowania do niej
(Mt 26,1‐20; Łk 22,1‐14; J 11,45‐53; J 12,1‐8; J 13,1‐30)
1 # Mk 11,18; Łk 19,47; J 11,55‐57 Jeszcze dwa dni przed Paschą, która rozpoczynała Święto Przaśników#Przaśniki to inna nazwa święta Paschy, które rozpoczynano zawsze wieczerzą paschalną (czasami też w skrócie nazywaną Paschą), podczas której w gronie rodzinnym spożywano baranka ofiarnego. Wieczerza zaczynała się zawsze wieczorem 14. dnia miesiąca nisan i kontynuowano ją aż do dnia następnego. Od 15. dnia nisan, aż do dnia 21. obchodzono Święto Przaśników. Przez te 7 dni unikano wszelkiego kwasu, a spożywany chleb musiał być przaśny., arcykapłani i uczeni w Piśmie ciągle nie mieli pomysłu, jakiego użyć podstępu, by aresztować Jezusa i zabić Go. 2Powtarzali jednak:
— Byle nie w święto... Byle nie w święto, aby nie doszło do rozruchów wśród ludu!
3 # Łk 7,36‐38 Jezus tymczasem dotarł do Betanii, gdzie zatrzymał się w domu Szymona, którego jakiś czas temu uzdrowił z trądu. A gdy spoczywał przy stole, w pewnym momencie pojawiła się jakaś kobieta#Jan, relacjonując to wydarzenie, pokazuje (w J 12,3), że tą kobietą była Maria, siostra Marty i krewna Łazarza. z alabastrowym flakonikiem niezwykle drogiego, czystego olejku nardowego. Po odłamaniu szyjki flakonu wylała jego całą zawartość na głowę Jezusa. 4Niektórzy z obecnych, poirytowani tym, co się stało, mówili:
— Ależ to wielka strata! 5Przecież można było olejek ten sprzedać za równowartość rocznych poborów pracownika rolnego#Dosł. „za trzysta denarów”. Denar stanowił dzienne wynagrodzenie pracownika rolnego. Perfumy nardowe, jako rzadki towar importowany z Indii, były bardzo drogie. i tymi funduszami wesprzeć ubogich!
I zaczęli ją ganić. 6Lecz Jezus powiedział:
— Zostawcie ją! Jak możecie sprawiać jej przykrość, gdy ona wyświadczyła mi dobry uczynek? 7#Pwt 15,11Biednych zawsze będziecie mieli u siebie i, kiedykolwiek zechcecie, będziecie mogli ich wspierać! Mnie zaś nie zawsze mieć tu będziecie! 8#J 19,40Ona uczyniła dobrą rzecz. Zawczasu namaściła moje ciało na pogrzeb. 9Z tego powodu oświadczam wam, że gdziekolwiek na świecie będzie głoszona Dobra Wiadomość o Bożym Królestwie, to wydarzenie zawsze będzie wspominane na jej pamiątkę#Gr. mnemosynon („pamiątka”, „upamiętnienie”). Jest to zupełnie inne słowo niż użyte przez Jezusa w czasie Jego ostatniego posiłku z uczniami przed męką (por. Łk 22,19; 1 Kor 11,24‐25). Tam użył On słowa anamnesis składającego się z przedrostka dystrybucyjnego ana‐ („w”, „pomiędzy”, „pośród”) oraz rdzenia pochodzącego od słowa meno, które znaczy „trwanie” lub „pozostawanie”. A zatem, o ile tu Jezus mówił o upamiętnieniu czynu kobiety („pamiątka wydarzenia”), o tyle przy okazji wieczerzy – o wytrwaniu w Przymierzu opieczętowanym Jego krwią..
10Wtedy Judasz Iskariota#Był to syn Szymona z Keriotu (por. J 6,71), miasta w Judzie, o którym informacja znajduje się w Joz 15,25. Należy podkreślić, że określenie „Iskariota” było jego przydomkiem, a nie nazwiskiem. W tamtych czasach nie istniała jeszcze koncepcja stosowania nazwisk rodowych. Do identyfikowania ludzi powszechnie używało się przydomków opisujących: skąd dana osoba pochodziła (np. Jezus z Nazaretu), czyim ktoś był synem (np. Judasz, syn Szymona), ewentualnie cechę wyróżniającą (np. Jezus zwany Chrystusem – Namaszczonym). Osobną kwestią jest imię Judasza. W zasadzie jest ono tożsame z imieniem Juda. Obie wersje w brzmieniu greckim pochodzą od hebrajskiego Jehuda. Juda (tak miał na imię również czwarty syn Jakuba i Lei) znaczy „będzie chwalony”. Jeden z kuzynów Jezusa (autor Listu Judy) nosił takie samo imię., jeden z Dwunastu, udał się do arcykapłanów, by wydać Jezusa w ich ręce. 11Ci zaś, gdy to usłyszeli, ucieszyli się ogromnie i obiecali mu zapłatę w srebrze#Relacja Mateusza (Mt 26,15) wskazuje, że Judasz od razu otrzymał 30 srebrnych monet. Nie jest więc wykluczone (co było typowe dla kultury semickiej tamtych czasów), iż kwota wypłacona przez arcykapłanów była jedynie zadatkiem na poczet większej, przyobiecanej kwoty.. Judasz zaczął więc szukać odpowiedniej chwili do wydania Go.
12 # Wj 12,14‐21; Pwt 16,1‐4; 1 Kor 5,7‐8 W dniu, po którym wieczorem świętowano Paschę#„Pascha” – słowo hebr. oznaczające „wyjście”. Świętem Paschy nazywano 7 kolejnych dni, które rozpoczynały się wieczorem sederowym obchodzonym na pamiątkę cudownego wyjścia Izraela z Egiptu. Przygotowywano wówczas pieczywo pieczone bez użycia kwasu (maca, niekwaszone podpłomyki), zwane „przaśnikami”. Czasami od nazwy tego pieczywa określano cały dzień jako „Przaśniki”, a nawet przenoszono ją na kolejne dni tygodnia Paschy. Z tego względu nazwy „Święto Paschy” i „Święto Przaśników” były niekiedy używane wymiennie. Święto Paschy rozpoczynano 15. dnia miesiąca nisan (marzec–kwiecień), czyli w dniu pierwszej pełni księżyca po wiosennym zrównaniu dnia z nocą, uroczystą wieczerzą, w czasie której spożywano wino, przaśniki i baranka (w całości, z trzewiami). Wg żydowskiej rachuby nowy dzień zaczyna się wieczorem naszego dnia poprzedniego, co oznacza, iż wieczerza, do której zasiadł Jezus wraz z uczniami, odbyła się, zgodnie z naszą rachubą czasu, w czwartek wieczorem 14. dnia nisan (dla Żydów był to już 15. dzień nisan)., uczniowie zwrócili się do Jezusa takimi słowami:
— Powiedz, proszę, gdzie mamy przygotować Ci paschę.
13Wtedy On polecił dwóm z nich:
— Idźcie do miasta. A gdy zobaczycie człowieka niosącego dzban z wodą, udajcie się za nim. 14#Wj 12,8; Kpł 23,5Wejdźcie do domu, do którego on wejdzie, i powiedzcie właścicielowi: „Nauczyciel pyta: «Gdzie jest gościnna izba, w której mógłbym spożyć paschę z moimi uczniami?»”. 15Ten zaś pokaże wam dużą salę na piętrze, która powinna być już zasłana#Ówczesne stoły były bardzo niskie. Biesiadnicy nie siedzieli, tylko spoczywali przy nich na rozesłanych matach lub poduszkach.i w pełni urządzona. Tam przygotujcie wieczerzę.
16Wyruszyli więc uczniowie do miasta i po przybyciu na miejsce znaleźli wszystko, jak im PAN zapowiedział. Zajęli się więc przygotowaniem wieczerzy. 17Jezus, wraz z pozostałymi uczniami z grupy Dwunastu, przyszedł tuż przed wieczorem.
Ostatnia Pascha według starego obrządku i zapowiedź prawdziwej ofiary Jezusa
(Mt 26,21‐29; Łk 22,15‐23; J 13,12‐30)
18 # Ps 41,9‐10 Gdy już spoczęli przy stole i zaczął się posiłek, Jezus powiedział:
— Oświadczam wam, że jeden z was, jedzących teraz ze mną, zdradzi mnie.
19Zafrasowani uczniowie, jeden przez drugiego, zaczęli Go pytać:
— Chyba nie mnie masz na myśli?!
20Lecz On tak im odparł:
— Niestety, będzie to jeden z was, Dwunastu – ten, który w czasie tej wieczerzy razem ze mną będzie sięgać do jednej misy. 21#Ps 22,1‐21; Iz 53,3‐8Wprawdzie ja, Syn człowieczy, odchodzę, zgodnie z tym, co o mnie zapowiedziano w Pismach, lecz straszliwa kara czeka tego, który odstąpi i mnie zdradzi. Takiemu lepiej byłoby w ogóle się nie narodzić#Wbrew słowom Jezusa niektóre prądy teologiczne głoszą, że nie istnieje wieczne potępienie, a ludzie, którzy nie wejdą do Bożego Królestwa, rozpłyną się w niebycie..
22 # 1 Kor 11,23‐25 Gdy w smutku kontynuowali posiłek, Jezus wziął chleb i po modlitwie porozrywał#Gr. klao znaczy „rwać”, „łamać”, „rozrywać”. Chleby (podpłomyki) spożywane przez Żydów w czasie Paschy miały postać cienkich placków (podobnych do arabskiego chleba typu pita). Dzielenie takiego chleba na części polegało na rozrywaniu go. go na kawałki i rozdał uczniom, mówiąc:
— Bierzcie... Oto # Ekwiwalent gr. tuto estin. moje ciało # Gr. soma – w znaczeniu fizycznym, odnoszącym się do ludzkiej powłoki cielesnej. Wokół tej wypowiedzi Jezusa narosło wiele interpretacji. Jedni komentatorzy chcą ją rozumieć dosłownie, inni zaś w sposób przenośny. W związku z tym w teologii ukształtowały się dwa nurty, z których jeden bazuje na dosłownym brzmieniu tekstu, drugi zaś na jego znaczeniu symbolicznym. Co ciekawe teologowie traktujący tekst dosłownie twierdzą zwykle, że Biblii nie można odczytywać dosłownie. Ci zaś, którzy odczytują Biblię dosłownie, w tym miejscu chcą widzieć znaczenie symboliczne, podobnie jak w wypowiedzi tłumaczonej dosłownie: „Jeśli ktoś chce iść za mną, niech wyprze się samego siebie, weźmie swój krzyż i niech idzie moimi śladami!” (por. Mt 16,24), w której PAN wcale nie wzywa ludzi do noszenia drewnianych krzyży, lecz do wzięcia na siebie trudu i hańby (w oczach świata) w czasie, gdy naśladują Go i okazują ofiarną miłość innym ludziom. Jezus wielokrotnie używał takich metafor, mówiąc: „JA JESTEM Bramą Bożego Królestwa” (J 10,9); „JA JESTEM Pokarmem z Niebios” (J 6,48); „JA JESTEM Światłością świata” (J 8,12); „JA JESTEM Drogą” (J 14,6); „JA JESTEM Prawdą” (J 14,6); „JA JESTEM Życiem” (J 14,6); „JA JESTEM Krzewem Winnym” (J 15,5). Osią tych wypowiedzi było zawsze „JA JESTEM [...]”, nigdy zaś przeciwnie, że „[to coś] jest mną”. Po analizie hermeneutycznej Redakcja NPD skłania się do takiej jego interpretacji, która jest zgodna z innymi miejscami w NT, m.in. z nauczaniem Apostoła Pawła, który w 1 Kor 12,27 podał precyzyjną definicję „Ciała Chrystusa”. Uczynił to, pisząc na temat godnego spożywania Wieczerzy PAŃSKIEJ. Jezus w czasie żydowskiej tradycyjnej wieczerzy paschalnej porozrywał chleb na kawałki, które podał swoim uczniom. Wtedy dopiero zapowiedział, iż Jego ciało (gr. soma) zostanie wkrótce ofiarowane (podobnie jak baranek paschalny zapowiadający od wieków Jego ofiarę) za grzech świata. Był to swego rodzaju akord antycypacyjny zapowiadający, że Jego ciało, raz ukrzyżowane, stanie się po wszystkie czasy wieczystą ofiarą za grzech świata (por. Hbr 9,27; Hbr 10,14). Żadne ofiary nie będą już więcej wymagane ani potrzebne. Jezusowi zależało, by po Jego odejściu uczniowie, trwając w jedności (por. J 17,11; J 17,21‐22) i tworząc Jego Ciało prowadzone Jego Duchem, udali się do wszystkich ludów i narodów świata, głosząc im Dobrą Wiadomość o ratunku (zbawieniu), które jest w Nim, dzięki tej jednej ofierze Jego ciała. Więcej w Komentarzu NPD → Wieczerza PAŃSKA.
[tak zostanie rozdarte i złożone w ofierze # To domyślne rozszerzenie wynika z kontekstu, w którym Jezus zapowiada ofiarę ze swego ciała (gr. soma). Kontekstem jest żydowski rytuał paschalny, będący w całości symboliczną zapowiedzią tej jednej, jedynej ofiary, którą Mesjasz miał złożyć za grzech świata. Jezus w tym miejscu stwierdza wypełnianie się w Nim tej zapowiedzi. ].
23 # 1 Kor 10,16 Następnie wzniósł dzban#Gr. poterion – słowo to oznacza „gliniane naczynie” (dzban). Z tego dzbana uczniowie mieli nalewać wino do swoich kubków i wznosić toasty (tzw. kielichy). Wieczerza, którą Jezus spożywał z Apostołami, odbywała się wg wzoru, jaki obowiązywał podczas typowego sederu, w czasie którego wznosi się cztery toasty (które Żydzi nazywają czterema kielichami). Pierwszy toast (kielich) „wyrwania” (z Egiptu) wznosi się w czasie Kiduszu, czyli modlitwy błogosławieństwa na nadchodzące święto. Drugi toast (kielich) „wyrwania” (z niewoli) wznosi się podczas Hagady, czyli opowiadania o tym, jak Bóg wyrwał naród Izraela z niewoli egipskiej. Trzeci toast (kielich) „wybawienia” (tzw. eliaszowy) wznosi się po spożyciu afikomanu, czyli tej części przaśnika (przaśnego pieczywa, macy), którą ukrywa się w czasie wieczerzy. Czwarty toast (kielich) „wzięcia – przybrania sobie” (za lud) wznosi się w czasie Hallel na zakończenie, tuż przed odśpiewaniem pieśni wielbiącej Boga. Trudno dziś precyzyjnie ustalić, którym toastem (kielichem) był właśnie ten. Ważne jest, że Jezus zapowiedział, iż podobnie jak dawniej krew baranka w Egipcie poświadczała przynależność Izraelitów do Boga, tak teraz Jego krew poświadczy Nowe Przymierze dla Żydów, które dla reszty ludzkości jest zwane Dobrą Wiadomością o ratunku w Chrystusie. wina i po modlitwie dziękczynnej podał im, aby wszyscy nalewali sobie z niego i pili#Tekst wyraźnie mówi, że Jezus podał im dzban, a nie rozlewał im wino do osobnych naczyń. Możliwe jest więc, że Apostołowie sami nalewali sobie, aby wznieść toast paschalny, albo pili z jednego dzbana, co jednak wydaje się mniej prawdopodobne, gdyż nie pasowałoby do żydowskiej tradycji uczty paschalnej.. 24#Wj 24,8; Hbr 9,20.22Kiedy skończyli, powiedział:
— Oto # Ekwiwalent gr. tuto estin. moja krew zostanie wkrótce wylana za wielu. Stanie się ona krwią pieczętującą Nowe # Uzupełnienie wg Łk 22,20. Przymierze # Jezus odniósł się tu do znanego każdemu Izraelicie wydarzenia z Wj 24,8. Rolę krwi w przypieczętowaniu przymierza wyjaśnia bardzo dobrze Hbr 9,11‐28. . 25#Mt 8,11A teraz oświadczam wam#Cała ta fraza stanowi ekwiwalent dynamiczny słowa gr. i hebr. Amen., że nie będę już więcej pił wina z wami na tym świecie. Razem wypijemy je dopiero w nowej rzeczywistości Bożego Królestwa.
Modlitewne przygotowanie do męki
(Mt 26,30‐46; Łk 22,31‐46; J 13,36‐38)
26Po odśpiewaniu hymnu#Na zakończenie wieczerzy paschalnej (sederu) śpiewano pieśni wielbiące Boga. Najczęściej były to psalmy. wielbiącego Boga udali się na Górę Oliwną. 27#Za 13,7; Mt 26,56; Mk 14,50W drodze Jezus powiedział:
— Niedługo wszyscy zwątpicie, co zostało zapowiedziane słowami: Uderzą Pasterza, a Jego owce się rozproszą # Por. Za 13,7. . 28#Mk 16,7Ja jednak powstanę i przed wami udam się do Galilei.
29Wtedy Piotr rzekł:
— Choćby wszyscy załamali się i odpadli, to ja na pewno nie!
30 # Mk 14,72; J 13,38 A Jezus tak mu odparł:
— Zapewniam cię, że dzisiaj, jeszcze tej nocy, zanim po raz drugi straże odtrąbią sygnał zwany pianiem koguta # Rozporządzenia obowiązujące w Jerozolimie zabraniały trzymania kogutów w obrębie murów miasta, dlatego nie chodzi tu o faktyczne pianie żywego koguta. Zakończenie każdej z nocnych straży (które zmieniały się co trzy godziny) wojsko rzymskie oznajmiało sygnałem trąbki. Sygnał po trzeciej zmianie (a więc o 3:00 rano) zwany był po łacinie gallicinum (po grecku: alektorofonia), co w obu językach znaczy „pianie koguta”. Jezus wspomina tu o drugim sygnale trąbki. Pierwszy sygnał odegrano już o godz. 21:00. Jezus z uczniami najpewniej opuścił miejsce wieczerzy po godz. 21:00. Seder tradycyjnie zaczynał się o 18:00. Pozostały więc jeszcze sygnały: o północy (pierwszy od zapowiedzi Jezusa) oraz sygnał o 3:00 rano (drugi w tym porządku). Kolejny, ostatni sygnał zmiany nocnej straży o 6:00 rano nie był już istotny dla tej obserwacji.
, ty trzy razy się mnie wyprzesz.
31 # J 11,16 Lecz Piotr z pewnością w głosie rzekł:
— Choćbym miał z Tobą umrzeć, nie odstąpię od Ciebie!
Podobne zapewnienia padały z ust wszystkich uczniów.
32 # J 18,1 Kiedy dotarli do miejsca zwanego Getsemani#Było to miejsce u stóp Góry Oliwnej z gajem oliwnym i tłocznią oliwy. Prawdopodobnie leżało na zachodnim stoku góry, a więc od strony Jerozolimy., Jezus rzekł do uczniów:
— Usiądźcie tutaj i poczekajcie. Chciałbym bowiem mieć czas na modlitwę na osobności.
33 # Mt 17,1; Mk 5,37; Mk 9,2; Łk 9,28; Dz 1,13 I wziąwszy ze sobą Piotra, Jakuba i Jana odszedł na bok. Wówczas ogarnęły Go wielki smutek i przygnębienie. 34Wyznał to swoim towarzyszom, mówiąc:
— Jestem straszliwie przygnębiony # Por. Ps 42,6.12; Ps 43,5. . Bądźcie blisko i czuwajcie ze mną.
35A odsunąwszy się nieco dalej, padł na ziemię i modlił się, aby – jeśli to możliwe – ominął Go ten czas. 36Mówił także:
— Abba! Kochany Ojcze # Odpowiednik aramejskiego Abba to „Ojciec”, jednak słowo aramejskie jest znacznie bardziej czułe niż jego polski synonim. Jest ono bliższe określeniu „tata” czy „tatuś”. Tym słowem dzieci w kochających się rodzinach żydowskich zwracają się do swoich ojców. Niesie ono zarówno serdeczność, czułość i zaufanie, jak i szacunek, który dziecko okazuje kochanemu ojcu. ! Dla Ciebie wszystko jest możliwe. Tak bardzo bym chciał, by ominął mnie puchar Twojego gniewu, jednak nie moja wola, lecz Twoja niech się dokonuje.
37Po pewnym czasie wrócił do trójki uczniów i zastał ich śpiących. Wówczas trącił Piotra i rzekł:
— Szymonie... ty śpisz? Krewki z ciebie człowiek, a przez jedną godzinę nie byłeś w stanie zachować czujności? 38#Mt 6,13; Łk 11,4; Rz 7,5.22‐23Czuwajcie#Zmiana liczby używanych czasowników z pojedynczej na mnogą wskazuje, że pozostali uczniowie też się ocknęli i Jezus kontynuował swą wypowiedź, zwracając się już do nich wszystkich, a nie tylko do Piotra.i módlcie się, abyście nie popadli w pokuszenie. Chociaż duch wasz jest ochoczy, to jednak wasza grzeszna natura#Gr. sarks.ciągle was bardzo osłabia#Więcej o konflikcie między duchem a starą ludzką naturą (gr. sarks) pisze Apostoł Paweł w Rz 6,1‐21; Ga 5,16‐26 oraz w Ef 4,20‐24..
39I znów odszedł nieco dalej i modlił się w podobny jak poprzednio sposób. 40A gdy wrócił, ponownie zastał uczniów śpiących, gdyż oczy ich były ociężałe. Zupełnie nie wiedzieli, jak się z tego wytłumaczyć. 41Kiedy wrócił po raz trzeci, rzekł do nich:
— Ciągle śpicie? Wystarczy tego odpoczywania! Za chwilę ja, Syn człowieczy, oddam się w ręce grzeszników. 42Podnieście się, ponieważ nadchodzi ten, który mnie wydał.
Religijny sąd nad Jezusem
(Mt 26,47‐68; Łk 22,47‐54; Łk 22,63‐71; J 18,2‐11; J 18,19‐24)
43 # Mt 16,21; Mk 8,31; Łk 9,22 Nie skończył jeszcze mówić, gdy zjawił się Judasz, jeden z Dwunastu, wraz z liczną gromadą sług arcykapłanów, uczonych w Piśmie i przywódców ludu. Przyszli po Niego z mieczami i włóczniami. 44Zdrajca umówił się wcześniej z towarzyszącymi mu ludźmi na następujący znak: „Aresztujcie tego, którego powitam przyjacielskim pocałunkiem. To będzie ten człowiek. Pochwyćcie go i odprowadźcie do arcykapłanów”.
45Teraz wysunął się do przodu, podszedł do Jezusa i powiedział:
— Mistrzu! — i ucałował Go.
46Wówczas słudzy arcykapłanów rzucili się na Jezusa i pojmali Go. 47#J 18,10W tej samej chwili któryś#J 18,10 wyjaśnia, że był to Piotr. z tych, którzy byli z Jezusem, dobył miecza i zaatakował jednego z pachołków arcykapłana, pozbawiając go ucha.
48Tymczasem Jezus, zwracając się do przybyłych, powiedział:
— Przyszliście po mnie niczym po bandytę – z mieczami i włóczniami! 49#Iz 53,7‐9; Łk 19,47; Łk 21,37; Łk 24,44; J 18,20A przecież codziennie przy was nauczałem na terenie świątyni. Dlaczego wówczas mnie nie aresztowaliście?! Niech jednak będzie i tak, byle tylko zrealizowało się wszystko, co zostało zapisane w Pismach#Jedno z proroctw, do których Jezus odnosi tę sytuację, zawarte jest w Iz 53,1‐12..
50 # Ps 88,8; Za 13,7; Mt 26,31; Mk 14,27; J 16,32 Wtedy wszyscy uczniowie opuścili Jezusa w wielkim popłochu. 51Pozostał jedynie jakiś młodzieniec#Gr. neaniskos – można też tłumaczyć jako „nastolatek”, gdyż słowo to wskazuje na młodego chłopaka. ubrany w lekką tunikę#Gr. sindon – lekka płachta do snu nakładana na gołe ciało, rodzaj orientalnej piżamy. Słowem tym określano również płótna pogrzebowe.. Słudzy arcykapłanów chwycili więc tego, ale tylko za okrycie. 52On jednak, niewiele myśląc, szarpnął się i, zostawiając tunikę w ich rękach, umknął bez okrycia#Są komentatorzy twierdzący, iż chodzi tu o Jana Apostoła. Jednak nie wydaje się to zasadne, gdyż: (a) poprzedni werset mówi, że wszyscy uczniowie opuścili Jezusa, a więc i Jan; (b) w J 18,15‐16 znajdujemy relację, że, po ochłonięciu, Jan razem z Piotrem podążali za aresztowanym Jezusem aż do pałacu arcykapłana Annasza, gdzie Jan (będąc znaną tam osobą) wprowadził Piotra. Z pewnością nie mógł tego uczynić nago. Prawdopodobnie zatem owym nastolatkiem w tunice był jakiś postronny chłopak, który w tę upalną noc poszedł spać do ogrodu Getsemani..
53 # Mt 16,21; Mt 27,41; Mk 8,31; Mk 14,43; Łk 9,22 Straż świątynna zaprowadziła Jezusa do arcykapłana#Marek dokonał tu pewnego skrótu. Jan w swojej relacji zapisał, że straże zaprowadziły Jezusa najpierw do pałacu Annasza, który był teściem Kajfasza. Ten jednak kazał dostarczyć więźnia do swego zięcia, gdyż Kajfasz formalnie pełnił urząd arcykapłański. Zatem w jego gestii leżało sprawowanie sądów., u którego zebrali się już wszyscy członkowie rodu arcykapłańskiego, przywódcy ludu oraz uczeni w Piśmie#Ludzie ci stanowili Najwyższą Radę Żydowską, tzw. Sanhedryn Jerozolimski.. 54#Mt 26,3; J 18,15‐16.18Piotr zaś, zachowując znaczną odległość, towarzyszył Jezusowi, aż doszli do rezydencji arcykapłana. Tam dostał się do środka i na dziedzińcu usiadł ze strażnikami przy ognisku, by się nieco ogrzać.
55W tym czasie arcykapłani wraz z całym Sanhedrynem szukali jakiegoś fałszywego zeznania przeciwko Jezusowi, by mieć pretekst do wydania Go na śmierć. Niczego jednak nie byli w stanie znaleźć. 56#Ps 35,11; Prz 6,16‐19; Prz 19,5Wprawdzie wiele osób składało przeciw Niemu kłamliwe zeznania, lecz ich relacje nie pasowały do siebie. 57W końcu sprowadzono jeszcze innych, którzy fałszywie twierdzili:
— 58#Mk 15,29; J 2,19; J 4,21.23; 2 Kor 5,1Słyszeliśmy, jak mówił: „Zobaczycie, że zburzę tę świątynię wzniesioną ludzkimi rękami i w ciągu trzech dni zbuduję inną – nieuczynioną ludzką ręką”#Ich świadectwo zawierało w sobie część prawdy i część kłamstwa. W J 2,19 zapisane jest, że Jezus dość prowokacyjnie wezwał Żydów, by oni (sic!) zburzyli świątynię, a wówczas On w trzy dni wzniesie nową. W ten sposób mówił im o swoim zmartwychwstaniu i nowej formie oddawania czci Bogu. Temat ten został rozwinięty w Hbr 9,11‐28 oraz w J 4,21‐24 i w Dz 17,24‐25..
59Lecz i ich zeznania nie były zgodne ze sobą. 60Wówczas arcykapłan spytał Jezusa:
— Jak odpowiesz na to, co ci ludzie zeznają przeciw tobie?
61 # Iz 53,7; Mk 15,51 P 2,23 Lecz Jezus milczał i nie odpowiedział na postawione Mu pytanie. Wtedy arcykapłan po raz drugi zwrócił się do Niego, mówiąc:
— Czy jesteś Mesjaszem#Dosł. „Chrystusem”. Słowo „Mesjasz” pochodzi z języka hebrajskiego i jest odpowiednikiem greckiego słowa „Chrystus”. Oba słowa znaczą „Pomazaniec”. W tekście oryginalnym występuje słowo „Chrystus”, jednak, aby oddać żydowski klimat tego przesłuchania, Redakcja NPD zdecydowała się ostatecznie na użycie tu słowa „Mesjasz”., Synem Tego, Który Jest Pełen Chwały#Dosł. „Synem Wysławianego” (gr. Hyios tu Eulogetu; hebr. Ben Ha‐M'worach).?
62 # Dn 7,13‐14; Mt 16,27; 1 Tes 4,16; Ap 1,7; Ap 22,20 Wtedy Jezus potwierdził:
— Tak, ja nim jestem. Lecz co to znaczy, zrozumiecie w pełni dopiero wówczas, gdy ujrzycie mnie, Syna człowieczego, zasiadającego w pełni władzy i chwały Boskiego Majestatu # Dosł. „po prawicy Mocy (gr. Dynamis) Bożej”. Określenie to jest hebrajską metonimią potęgi i chwały Boga Wszechmogącego (por. Ps 110,1 oraz Hbr 1,3). Dynamis to grecki odpowiednik hebr. Ha‐Gwura, oznaczającego Bożą moc i potęgę, którymi dysponuje El Szaddaj (Bóg Wszechmogący). oraz jak w obłoku # Por. Dn 7,13. Por. także Ps 110,1. będę zstępować z Niebios.
63 # Kpł 10,6; Kpł 21,10; Lb 14,6; Dz 14,14 Na to arcykapłan rozdarł swe szaty#Gest symboliczny oznaczający skrajne oburzenie. i wykrzyknął:
— Po co nam jeszcze świadkowie?! 64#Kpł 24,16; J 19,7Sami słyszeliście to bluźnierstwo! Jak go za to osądzicie?
Wówczas wszyscy zebrani stwierdzili, że powinien zostać zgładzony. 65#Iz 50,6; Iz 53,5Niektórzy z nich pluli Mu prosto w twarz, zaś inni – zasłaniając Mu oczy – bili Go, szydząc:
— No, teraz nam prorokuj, kto ciebie uderzył!
Strażnicy zaś policzkowali Go na odlew.
Zaparcie się Piotra
(Mt 26,69‐75; Łk 22,56‐62; J 18,15‐27)
66Tymczasem Piotr przebywał na dolnym dziedzińcu. W jakimś momencie z pałacu arcykapłana wyszła na zewnątrz jedna ze służących 67#Mt 2,23i zauważyła go przy ognisku. Przyjrzała się mu dokładnie i powiedziała:
— Ty również byłeś z tym Jezusem z Nazaretu!
68On jednak zaprzeczył, mówiąc:
— Nie wiem, o czym mówisz, kobieto! Zupełnie cię nie rozumiem!
I odszedł stamtąd, skrywając się w cieniu bramy na skraju dziedzińca. Wtedy rozległ się pierwszy głos trąbki na zmianę straży nocnej.
69Tam dojrzała go inna służąca, która zaczęła wołać, że i on jest jednym z uczniów Jezusa. 70#Dz 2,7Lecz Piotr znów temu zaprzeczył. A kiedy zgromadzeni ludzie podeszli do Piotra, stwierdzili:
— Rzeczywiście musisz być jednym z nich! Jesteś przecież Galilejczykiem!
71Wtedy on ponownie zaczął zaklinać się i przysięgać, mówiąc:
— Nie znam tego człowieka, o którym mówicie!
72 # Mt 26,34; Mk 14,30; Łk 22,34; J 13,38 I wtedy rozległ się drugi sygnał trąbki nocnej straży zwany pianiem koguta#Por. Mk 14,30 wraz z przypisem.. W tym momencie Piotr przypomniał sobie słowa, które Jezus do niego wypowiedział: „Zanim po raz drugi straże odtrąbią sygnał zwany pianiem koguta, ty trzy razy się mnie wyprzesz”, i gorzko zapłakał.
Obecnie wybrane:
Marka 14: NT NPD
Podkreślenie
Udostępnij
Kopiuj
Chcesz, aby twoje zakreślenia były zapisywane na wszystkich twoich urządzeniach? Zarejestruj się lub zaloguj
Copyright ©️ 2021, 2022, 2023 by Wydawnictwo NPD.
Marka 14
14
Zapowiedź śmierci i przygotowania do niej
(Mt 26,1‐20; Łk 22,1‐14; J 11,45‐53; J 12,1‐8; J 13,1‐30)
1 # Mk 11,18; Łk 19,47; J 11,55‐57 Jeszcze dwa dni przed Paschą, która rozpoczynała Święto Przaśników#Przaśniki to inna nazwa święta Paschy, które rozpoczynano zawsze wieczerzą paschalną (czasami też w skrócie nazywaną Paschą), podczas której w gronie rodzinnym spożywano baranka ofiarnego. Wieczerza zaczynała się zawsze wieczorem 14. dnia miesiąca nisan i kontynuowano ją aż do dnia następnego. Od 15. dnia nisan, aż do dnia 21. obchodzono Święto Przaśników. Przez te 7 dni unikano wszelkiego kwasu, a spożywany chleb musiał być przaśny., arcykapłani i uczeni w Piśmie ciągle nie mieli pomysłu, jakiego użyć podstępu, by aresztować Jezusa i zabić Go. 2Powtarzali jednak:
— Byle nie w święto... Byle nie w święto, aby nie doszło do rozruchów wśród ludu!
3 # Łk 7,36‐38 Jezus tymczasem dotarł do Betanii, gdzie zatrzymał się w domu Szymona, którego jakiś czas temu uzdrowił z trądu. A gdy spoczywał przy stole, w pewnym momencie pojawiła się jakaś kobieta#Jan, relacjonując to wydarzenie, pokazuje (w J 12,3), że tą kobietą była Maria, siostra Marty i krewna Łazarza. z alabastrowym flakonikiem niezwykle drogiego, czystego olejku nardowego. Po odłamaniu szyjki flakonu wylała jego całą zawartość na głowę Jezusa. 4Niektórzy z obecnych, poirytowani tym, co się stało, mówili:
— Ależ to wielka strata! 5Przecież można było olejek ten sprzedać za równowartość rocznych poborów pracownika rolnego#Dosł. „za trzysta denarów”. Denar stanowił dzienne wynagrodzenie pracownika rolnego. Perfumy nardowe, jako rzadki towar importowany z Indii, były bardzo drogie. i tymi funduszami wesprzeć ubogich!
I zaczęli ją ganić. 6Lecz Jezus powiedział:
— Zostawcie ją! Jak możecie sprawiać jej przykrość, gdy ona wyświadczyła mi dobry uczynek? 7#Pwt 15,11Biednych zawsze będziecie mieli u siebie i, kiedykolwiek zechcecie, będziecie mogli ich wspierać! Mnie zaś nie zawsze mieć tu będziecie! 8#J 19,40Ona uczyniła dobrą rzecz. Zawczasu namaściła moje ciało na pogrzeb. 9Z tego powodu oświadczam wam, że gdziekolwiek na świecie będzie głoszona Dobra Wiadomość o Bożym Królestwie, to wydarzenie zawsze będzie wspominane na jej pamiątkę#Gr. mnemosynon („pamiątka”, „upamiętnienie”). Jest to zupełnie inne słowo niż użyte przez Jezusa w czasie Jego ostatniego posiłku z uczniami przed męką (por. Łk 22,19; 1 Kor 11,24‐25). Tam użył On słowa anamnesis składającego się z przedrostka dystrybucyjnego ana‐ („w”, „pomiędzy”, „pośród”) oraz rdzenia pochodzącego od słowa meno, które znaczy „trwanie” lub „pozostawanie”. A zatem, o ile tu Jezus mówił o upamiętnieniu czynu kobiety („pamiątka wydarzenia”), o tyle przy okazji wieczerzy – o wytrwaniu w Przymierzu opieczętowanym Jego krwią..
10Wtedy Judasz Iskariota#Był to syn Szymona z Keriotu (por. J 6,71), miasta w Judzie, o którym informacja znajduje się w Joz 15,25. Należy podkreślić, że określenie „Iskariota” było jego przydomkiem, a nie nazwiskiem. W tamtych czasach nie istniała jeszcze koncepcja stosowania nazwisk rodowych. Do identyfikowania ludzi powszechnie używało się przydomków opisujących: skąd dana osoba pochodziła (np. Jezus z Nazaretu), czyim ktoś był synem (np. Judasz, syn Szymona), ewentualnie cechę wyróżniającą (np. Jezus zwany Chrystusem – Namaszczonym). Osobną kwestią jest imię Judasza. W zasadzie jest ono tożsame z imieniem Juda. Obie wersje w brzmieniu greckim pochodzą od hebrajskiego Jehuda. Juda (tak miał na imię również czwarty syn Jakuba i Lei) znaczy „będzie chwalony”. Jeden z kuzynów Jezusa (autor Listu Judy) nosił takie samo imię., jeden z Dwunastu, udał się do arcykapłanów, by wydać Jezusa w ich ręce. 11Ci zaś, gdy to usłyszeli, ucieszyli się ogromnie i obiecali mu zapłatę w srebrze#Relacja Mateusza (Mt 26,15) wskazuje, że Judasz od razu otrzymał 30 srebrnych monet. Nie jest więc wykluczone (co było typowe dla kultury semickiej tamtych czasów), iż kwota wypłacona przez arcykapłanów była jedynie zadatkiem na poczet większej, przyobiecanej kwoty.. Judasz zaczął więc szukać odpowiedniej chwili do wydania Go.
12 # Wj 12,14‐21; Pwt 16,1‐4; 1 Kor 5,7‐8 W dniu, po którym wieczorem świętowano Paschę#„Pascha” – słowo hebr. oznaczające „wyjście”. Świętem Paschy nazywano 7 kolejnych dni, które rozpoczynały się wieczorem sederowym obchodzonym na pamiątkę cudownego wyjścia Izraela z Egiptu. Przygotowywano wówczas pieczywo pieczone bez użycia kwasu (maca, niekwaszone podpłomyki), zwane „przaśnikami”. Czasami od nazwy tego pieczywa określano cały dzień jako „Przaśniki”, a nawet przenoszono ją na kolejne dni tygodnia Paschy. Z tego względu nazwy „Święto Paschy” i „Święto Przaśników” były niekiedy używane wymiennie. Święto Paschy rozpoczynano 15. dnia miesiąca nisan (marzec–kwiecień), czyli w dniu pierwszej pełni księżyca po wiosennym zrównaniu dnia z nocą, uroczystą wieczerzą, w czasie której spożywano wino, przaśniki i baranka (w całości, z trzewiami). Wg żydowskiej rachuby nowy dzień zaczyna się wieczorem naszego dnia poprzedniego, co oznacza, iż wieczerza, do której zasiadł Jezus wraz z uczniami, odbyła się, zgodnie z naszą rachubą czasu, w czwartek wieczorem 14. dnia nisan (dla Żydów był to już 15. dzień nisan)., uczniowie zwrócili się do Jezusa takimi słowami:
— Powiedz, proszę, gdzie mamy przygotować Ci paschę.
13Wtedy On polecił dwóm z nich:
— Idźcie do miasta. A gdy zobaczycie człowieka niosącego dzban z wodą, udajcie się za nim. 14#Wj 12,8; Kpł 23,5Wejdźcie do domu, do którego on wejdzie, i powiedzcie właścicielowi: „Nauczyciel pyta: «Gdzie jest gościnna izba, w której mógłbym spożyć paschę z moimi uczniami?»”. 15Ten zaś pokaże wam dużą salę na piętrze, która powinna być już zasłana#Ówczesne stoły były bardzo niskie. Biesiadnicy nie siedzieli, tylko spoczywali przy nich na rozesłanych matach lub poduszkach.i w pełni urządzona. Tam przygotujcie wieczerzę.
16Wyruszyli więc uczniowie do miasta i po przybyciu na miejsce znaleźli wszystko, jak im PAN zapowiedział. Zajęli się więc przygotowaniem wieczerzy. 17Jezus, wraz z pozostałymi uczniami z grupy Dwunastu, przyszedł tuż przed wieczorem.
Ostatnia Pascha według starego obrządku i zapowiedź prawdziwej ofiary Jezusa
(Mt 26,21‐29; Łk 22,15‐23; J 13,12‐30)
18 # Ps 41,9‐10 Gdy już spoczęli przy stole i zaczął się posiłek, Jezus powiedział:
— Oświadczam wam, że jeden z was, jedzących teraz ze mną, zdradzi mnie.
19Zafrasowani uczniowie, jeden przez drugiego, zaczęli Go pytać:
— Chyba nie mnie masz na myśli?!
20Lecz On tak im odparł:
— Niestety, będzie to jeden z was, Dwunastu – ten, który w czasie tej wieczerzy razem ze mną będzie sięgać do jednej misy. 21#Ps 22,1‐21; Iz 53,3‐8Wprawdzie ja, Syn człowieczy, odchodzę, zgodnie z tym, co o mnie zapowiedziano w Pismach, lecz straszliwa kara czeka tego, który odstąpi i mnie zdradzi. Takiemu lepiej byłoby w ogóle się nie narodzić#Wbrew słowom Jezusa niektóre prądy teologiczne głoszą, że nie istnieje wieczne potępienie, a ludzie, którzy nie wejdą do Bożego Królestwa, rozpłyną się w niebycie..
22 # 1 Kor 11,23‐25 Gdy w smutku kontynuowali posiłek, Jezus wziął chleb i po modlitwie porozrywał#Gr. klao znaczy „rwać”, „łamać”, „rozrywać”. Chleby (podpłomyki) spożywane przez Żydów w czasie Paschy miały postać cienkich placków (podobnych do arabskiego chleba typu pita). Dzielenie takiego chleba na części polegało na rozrywaniu go. go na kawałki i rozdał uczniom, mówiąc:
— Bierzcie... Oto # Ekwiwalent gr. tuto estin. moje ciało # Gr. soma – w znaczeniu fizycznym, odnoszącym się do ludzkiej powłoki cielesnej. Wokół tej wypowiedzi Jezusa narosło wiele interpretacji. Jedni komentatorzy chcą ją rozumieć dosłownie, inni zaś w sposób przenośny. W związku z tym w teologii ukształtowały się dwa nurty, z których jeden bazuje na dosłownym brzmieniu tekstu, drugi zaś na jego znaczeniu symbolicznym. Co ciekawe teologowie traktujący tekst dosłownie twierdzą zwykle, że Biblii nie można odczytywać dosłownie. Ci zaś, którzy odczytują Biblię dosłownie, w tym miejscu chcą widzieć znaczenie symboliczne, podobnie jak w wypowiedzi tłumaczonej dosłownie: „Jeśli ktoś chce iść za mną, niech wyprze się samego siebie, weźmie swój krzyż i niech idzie moimi śladami!” (por. Mt 16,24), w której PAN wcale nie wzywa ludzi do noszenia drewnianych krzyży, lecz do wzięcia na siebie trudu i hańby (w oczach świata) w czasie, gdy naśladują Go i okazują ofiarną miłość innym ludziom. Jezus wielokrotnie używał takich metafor, mówiąc: „JA JESTEM Bramą Bożego Królestwa” (J 10,9); „JA JESTEM Pokarmem z Niebios” (J 6,48); „JA JESTEM Światłością świata” (J 8,12); „JA JESTEM Drogą” (J 14,6); „JA JESTEM Prawdą” (J 14,6); „JA JESTEM Życiem” (J 14,6); „JA JESTEM Krzewem Winnym” (J 15,5). Osią tych wypowiedzi było zawsze „JA JESTEM [...]”, nigdy zaś przeciwnie, że „[to coś] jest mną”. Po analizie hermeneutycznej Redakcja NPD skłania się do takiej jego interpretacji, która jest zgodna z innymi miejscami w NT, m.in. z nauczaniem Apostoła Pawła, który w 1 Kor 12,27 podał precyzyjną definicję „Ciała Chrystusa”. Uczynił to, pisząc na temat godnego spożywania Wieczerzy PAŃSKIEJ. Jezus w czasie żydowskiej tradycyjnej wieczerzy paschalnej porozrywał chleb na kawałki, które podał swoim uczniom. Wtedy dopiero zapowiedział, iż Jego ciało (gr. soma) zostanie wkrótce ofiarowane (podobnie jak baranek paschalny zapowiadający od wieków Jego ofiarę) za grzech świata. Był to swego rodzaju akord antycypacyjny zapowiadający, że Jego ciało, raz ukrzyżowane, stanie się po wszystkie czasy wieczystą ofiarą za grzech świata (por. Hbr 9,27; Hbr 10,14). Żadne ofiary nie będą już więcej wymagane ani potrzebne. Jezusowi zależało, by po Jego odejściu uczniowie, trwając w jedności (por. J 17,11; J 17,21‐22) i tworząc Jego Ciało prowadzone Jego Duchem, udali się do wszystkich ludów i narodów świata, głosząc im Dobrą Wiadomość o ratunku (zbawieniu), które jest w Nim, dzięki tej jednej ofierze Jego ciała. Więcej w Komentarzu NPD → Wieczerza PAŃSKA.
[tak zostanie rozdarte i złożone w ofierze # To domyślne rozszerzenie wynika z kontekstu, w którym Jezus zapowiada ofiarę ze swego ciała (gr. soma). Kontekstem jest żydowski rytuał paschalny, będący w całości symboliczną zapowiedzią tej jednej, jedynej ofiary, którą Mesjasz miał złożyć za grzech świata. Jezus w tym miejscu stwierdza wypełnianie się w Nim tej zapowiedzi. ].
23 # 1 Kor 10,16 Następnie wzniósł dzban#Gr. poterion – słowo to oznacza „gliniane naczynie” (dzban). Z tego dzbana uczniowie mieli nalewać wino do swoich kubków i wznosić toasty (tzw. kielichy). Wieczerza, którą Jezus spożywał z Apostołami, odbywała się wg wzoru, jaki obowiązywał podczas typowego sederu, w czasie którego wznosi się cztery toasty (które Żydzi nazywają czterema kielichami). Pierwszy toast (kielich) „wyrwania” (z Egiptu) wznosi się w czasie Kiduszu, czyli modlitwy błogosławieństwa na nadchodzące święto. Drugi toast (kielich) „wyrwania” (z niewoli) wznosi się podczas Hagady, czyli opowiadania o tym, jak Bóg wyrwał naród Izraela z niewoli egipskiej. Trzeci toast (kielich) „wybawienia” (tzw. eliaszowy) wznosi się po spożyciu afikomanu, czyli tej części przaśnika (przaśnego pieczywa, macy), którą ukrywa się w czasie wieczerzy. Czwarty toast (kielich) „wzięcia – przybrania sobie” (za lud) wznosi się w czasie Hallel na zakończenie, tuż przed odśpiewaniem pieśni wielbiącej Boga. Trudno dziś precyzyjnie ustalić, którym toastem (kielichem) był właśnie ten. Ważne jest, że Jezus zapowiedział, iż podobnie jak dawniej krew baranka w Egipcie poświadczała przynależność Izraelitów do Boga, tak teraz Jego krew poświadczy Nowe Przymierze dla Żydów, które dla reszty ludzkości jest zwane Dobrą Wiadomością o ratunku w Chrystusie. wina i po modlitwie dziękczynnej podał im, aby wszyscy nalewali sobie z niego i pili#Tekst wyraźnie mówi, że Jezus podał im dzban, a nie rozlewał im wino do osobnych naczyń. Możliwe jest więc, że Apostołowie sami nalewali sobie, aby wznieść toast paschalny, albo pili z jednego dzbana, co jednak wydaje się mniej prawdopodobne, gdyż nie pasowałoby do żydowskiej tradycji uczty paschalnej.. 24#Wj 24,8; Hbr 9,20.22Kiedy skończyli, powiedział:
— Oto # Ekwiwalent gr. tuto estin. moja krew zostanie wkrótce wylana za wielu. Stanie się ona krwią pieczętującą Nowe # Uzupełnienie wg Łk 22,20. Przymierze # Jezus odniósł się tu do znanego każdemu Izraelicie wydarzenia z Wj 24,8. Rolę krwi w przypieczętowaniu przymierza wyjaśnia bardzo dobrze Hbr 9,11‐28. . 25#Mt 8,11A teraz oświadczam wam#Cała ta fraza stanowi ekwiwalent dynamiczny słowa gr. i hebr. Amen., że nie będę już więcej pił wina z wami na tym świecie. Razem wypijemy je dopiero w nowej rzeczywistości Bożego Królestwa.
Modlitewne przygotowanie do męki
(Mt 26,30‐46; Łk 22,31‐46; J 13,36‐38)
26Po odśpiewaniu hymnu#Na zakończenie wieczerzy paschalnej (sederu) śpiewano pieśni wielbiące Boga. Najczęściej były to psalmy. wielbiącego Boga udali się na Górę Oliwną. 27#Za 13,7; Mt 26,56; Mk 14,50W drodze Jezus powiedział:
— Niedługo wszyscy zwątpicie, co zostało zapowiedziane słowami: Uderzą Pasterza, a Jego owce się rozproszą # Por. Za 13,7. . 28#Mk 16,7Ja jednak powstanę i przed wami udam się do Galilei.
29Wtedy Piotr rzekł:
— Choćby wszyscy załamali się i odpadli, to ja na pewno nie!
30 # Mk 14,72; J 13,38 A Jezus tak mu odparł:
— Zapewniam cię, że dzisiaj, jeszcze tej nocy, zanim po raz drugi straże odtrąbią sygnał zwany pianiem koguta # Rozporządzenia obowiązujące w Jerozolimie zabraniały trzymania kogutów w obrębie murów miasta, dlatego nie chodzi tu o faktyczne pianie żywego koguta. Zakończenie każdej z nocnych straży (które zmieniały się co trzy godziny) wojsko rzymskie oznajmiało sygnałem trąbki. Sygnał po trzeciej zmianie (a więc o 3:00 rano) zwany był po łacinie gallicinum (po grecku: alektorofonia), co w obu językach znaczy „pianie koguta”. Jezus wspomina tu o drugim sygnale trąbki. Pierwszy sygnał odegrano już o godz. 21:00. Jezus z uczniami najpewniej opuścił miejsce wieczerzy po godz. 21:00. Seder tradycyjnie zaczynał się o 18:00. Pozostały więc jeszcze sygnały: o północy (pierwszy od zapowiedzi Jezusa) oraz sygnał o 3:00 rano (drugi w tym porządku). Kolejny, ostatni sygnał zmiany nocnej straży o 6:00 rano nie był już istotny dla tej obserwacji.
, ty trzy razy się mnie wyprzesz.
31 # J 11,16 Lecz Piotr z pewnością w głosie rzekł:
— Choćbym miał z Tobą umrzeć, nie odstąpię od Ciebie!
Podobne zapewnienia padały z ust wszystkich uczniów.
32 # J 18,1 Kiedy dotarli do miejsca zwanego Getsemani#Było to miejsce u stóp Góry Oliwnej z gajem oliwnym i tłocznią oliwy. Prawdopodobnie leżało na zachodnim stoku góry, a więc od strony Jerozolimy., Jezus rzekł do uczniów:
— Usiądźcie tutaj i poczekajcie. Chciałbym bowiem mieć czas na modlitwę na osobności.
33 # Mt 17,1; Mk 5,37; Mk 9,2; Łk 9,28; Dz 1,13 I wziąwszy ze sobą Piotra, Jakuba i Jana odszedł na bok. Wówczas ogarnęły Go wielki smutek i przygnębienie. 34Wyznał to swoim towarzyszom, mówiąc:
— Jestem straszliwie przygnębiony # Por. Ps 42,6.12; Ps 43,5. . Bądźcie blisko i czuwajcie ze mną.
35A odsunąwszy się nieco dalej, padł na ziemię i modlił się, aby – jeśli to możliwe – ominął Go ten czas. 36Mówił także:
— Abba! Kochany Ojcze # Odpowiednik aramejskiego Abba to „Ojciec”, jednak słowo aramejskie jest znacznie bardziej czułe niż jego polski synonim. Jest ono bliższe określeniu „tata” czy „tatuś”. Tym słowem dzieci w kochających się rodzinach żydowskich zwracają się do swoich ojców. Niesie ono zarówno serdeczność, czułość i zaufanie, jak i szacunek, który dziecko okazuje kochanemu ojcu. ! Dla Ciebie wszystko jest możliwe. Tak bardzo bym chciał, by ominął mnie puchar Twojego gniewu, jednak nie moja wola, lecz Twoja niech się dokonuje.
37Po pewnym czasie wrócił do trójki uczniów i zastał ich śpiących. Wówczas trącił Piotra i rzekł:
— Szymonie... ty śpisz? Krewki z ciebie człowiek, a przez jedną godzinę nie byłeś w stanie zachować czujności? 38#Mt 6,13; Łk 11,4; Rz 7,5.22‐23Czuwajcie#Zmiana liczby używanych czasowników z pojedynczej na mnogą wskazuje, że pozostali uczniowie też się ocknęli i Jezus kontynuował swą wypowiedź, zwracając się już do nich wszystkich, a nie tylko do Piotra.i módlcie się, abyście nie popadli w pokuszenie. Chociaż duch wasz jest ochoczy, to jednak wasza grzeszna natura#Gr. sarks.ciągle was bardzo osłabia#Więcej o konflikcie między duchem a starą ludzką naturą (gr. sarks) pisze Apostoł Paweł w Rz 6,1‐21; Ga 5,16‐26 oraz w Ef 4,20‐24..
39I znów odszedł nieco dalej i modlił się w podobny jak poprzednio sposób. 40A gdy wrócił, ponownie zastał uczniów śpiących, gdyż oczy ich były ociężałe. Zupełnie nie wiedzieli, jak się z tego wytłumaczyć. 41Kiedy wrócił po raz trzeci, rzekł do nich:
— Ciągle śpicie? Wystarczy tego odpoczywania! Za chwilę ja, Syn człowieczy, oddam się w ręce grzeszników. 42Podnieście się, ponieważ nadchodzi ten, który mnie wydał.
Religijny sąd nad Jezusem
(Mt 26,47‐68; Łk 22,47‐54; Łk 22,63‐71; J 18,2‐11; J 18,19‐24)
43 # Mt 16,21; Mk 8,31; Łk 9,22 Nie skończył jeszcze mówić, gdy zjawił się Judasz, jeden z Dwunastu, wraz z liczną gromadą sług arcykapłanów, uczonych w Piśmie i przywódców ludu. Przyszli po Niego z mieczami i włóczniami. 44Zdrajca umówił się wcześniej z towarzyszącymi mu ludźmi na następujący znak: „Aresztujcie tego, którego powitam przyjacielskim pocałunkiem. To będzie ten człowiek. Pochwyćcie go i odprowadźcie do arcykapłanów”.
45Teraz wysunął się do przodu, podszedł do Jezusa i powiedział:
— Mistrzu! — i ucałował Go.
46Wówczas słudzy arcykapłanów rzucili się na Jezusa i pojmali Go. 47#J 18,10W tej samej chwili któryś#J 18,10 wyjaśnia, że był to Piotr. z tych, którzy byli z Jezusem, dobył miecza i zaatakował jednego z pachołków arcykapłana, pozbawiając go ucha.
48Tymczasem Jezus, zwracając się do przybyłych, powiedział:
— Przyszliście po mnie niczym po bandytę – z mieczami i włóczniami! 49#Iz 53,7‐9; Łk 19,47; Łk 21,37; Łk 24,44; J 18,20A przecież codziennie przy was nauczałem na terenie świątyni. Dlaczego wówczas mnie nie aresztowaliście?! Niech jednak będzie i tak, byle tylko zrealizowało się wszystko, co zostało zapisane w Pismach#Jedno z proroctw, do których Jezus odnosi tę sytuację, zawarte jest w Iz 53,1‐12..
50 # Ps 88,8; Za 13,7; Mt 26,31; Mk 14,27; J 16,32 Wtedy wszyscy uczniowie opuścili Jezusa w wielkim popłochu. 51Pozostał jedynie jakiś młodzieniec#Gr. neaniskos – można też tłumaczyć jako „nastolatek”, gdyż słowo to wskazuje na młodego chłopaka. ubrany w lekką tunikę#Gr. sindon – lekka płachta do snu nakładana na gołe ciało, rodzaj orientalnej piżamy. Słowem tym określano również płótna pogrzebowe.. Słudzy arcykapłanów chwycili więc tego, ale tylko za okrycie. 52On jednak, niewiele myśląc, szarpnął się i, zostawiając tunikę w ich rękach, umknął bez okrycia#Są komentatorzy twierdzący, iż chodzi tu o Jana Apostoła. Jednak nie wydaje się to zasadne, gdyż: (a) poprzedni werset mówi, że wszyscy uczniowie opuścili Jezusa, a więc i Jan; (b) w J 18,15‐16 znajdujemy relację, że, po ochłonięciu, Jan razem z Piotrem podążali za aresztowanym Jezusem aż do pałacu arcykapłana Annasza, gdzie Jan (będąc znaną tam osobą) wprowadził Piotra. Z pewnością nie mógł tego uczynić nago. Prawdopodobnie zatem owym nastolatkiem w tunice był jakiś postronny chłopak, który w tę upalną noc poszedł spać do ogrodu Getsemani..
53 # Mt 16,21; Mt 27,41; Mk 8,31; Mk 14,43; Łk 9,22 Straż świątynna zaprowadziła Jezusa do arcykapłana#Marek dokonał tu pewnego skrótu. Jan w swojej relacji zapisał, że straże zaprowadziły Jezusa najpierw do pałacu Annasza, który był teściem Kajfasza. Ten jednak kazał dostarczyć więźnia do swego zięcia, gdyż Kajfasz formalnie pełnił urząd arcykapłański. Zatem w jego gestii leżało sprawowanie sądów., u którego zebrali się już wszyscy członkowie rodu arcykapłańskiego, przywódcy ludu oraz uczeni w Piśmie#Ludzie ci stanowili Najwyższą Radę Żydowską, tzw. Sanhedryn Jerozolimski.. 54#Mt 26,3; J 18,15‐16.18Piotr zaś, zachowując znaczną odległość, towarzyszył Jezusowi, aż doszli do rezydencji arcykapłana. Tam dostał się do środka i na dziedzińcu usiadł ze strażnikami przy ognisku, by się nieco ogrzać.
55W tym czasie arcykapłani wraz z całym Sanhedrynem szukali jakiegoś fałszywego zeznania przeciwko Jezusowi, by mieć pretekst do wydania Go na śmierć. Niczego jednak nie byli w stanie znaleźć. 56#Ps 35,11; Prz 6,16‐19; Prz 19,5Wprawdzie wiele osób składało przeciw Niemu kłamliwe zeznania, lecz ich relacje nie pasowały do siebie. 57W końcu sprowadzono jeszcze innych, którzy fałszywie twierdzili:
— 58#Mk 15,29; J 2,19; J 4,21.23; 2 Kor 5,1Słyszeliśmy, jak mówił: „Zobaczycie, że zburzę tę świątynię wzniesioną ludzkimi rękami i w ciągu trzech dni zbuduję inną – nieuczynioną ludzką ręką”#Ich świadectwo zawierało w sobie część prawdy i część kłamstwa. W J 2,19 zapisane jest, że Jezus dość prowokacyjnie wezwał Żydów, by oni (sic!) zburzyli świątynię, a wówczas On w trzy dni wzniesie nową. W ten sposób mówił im o swoim zmartwychwstaniu i nowej formie oddawania czci Bogu. Temat ten został rozwinięty w Hbr 9,11‐28 oraz w J 4,21‐24 i w Dz 17,24‐25..
59Lecz i ich zeznania nie były zgodne ze sobą. 60Wówczas arcykapłan spytał Jezusa:
— Jak odpowiesz na to, co ci ludzie zeznają przeciw tobie?
61 # Iz 53,7; Mk 15,51 P 2,23 Lecz Jezus milczał i nie odpowiedział na postawione Mu pytanie. Wtedy arcykapłan po raz drugi zwrócił się do Niego, mówiąc:
— Czy jesteś Mesjaszem#Dosł. „Chrystusem”. Słowo „Mesjasz” pochodzi z języka hebrajskiego i jest odpowiednikiem greckiego słowa „Chrystus”. Oba słowa znaczą „Pomazaniec”. W tekście oryginalnym występuje słowo „Chrystus”, jednak, aby oddać żydowski klimat tego przesłuchania, Redakcja NPD zdecydowała się ostatecznie na użycie tu słowa „Mesjasz”., Synem Tego, Który Jest Pełen Chwały#Dosł. „Synem Wysławianego” (gr. Hyios tu Eulogetu; hebr. Ben Ha‐M'worach).?
62 # Dn 7,13‐14; Mt 16,27; 1 Tes 4,16; Ap 1,7; Ap 22,20 Wtedy Jezus potwierdził:
— Tak, ja nim jestem. Lecz co to znaczy, zrozumiecie w pełni dopiero wówczas, gdy ujrzycie mnie, Syna człowieczego, zasiadającego w pełni władzy i chwały Boskiego Majestatu # Dosł. „po prawicy Mocy (gr. Dynamis) Bożej”. Określenie to jest hebrajską metonimią potęgi i chwały Boga Wszechmogącego (por. Ps 110,1 oraz Hbr 1,3). Dynamis to grecki odpowiednik hebr. Ha‐Gwura, oznaczającego Bożą moc i potęgę, którymi dysponuje El Szaddaj (Bóg Wszechmogący). oraz jak w obłoku # Por. Dn 7,13. Por. także Ps 110,1. będę zstępować z Niebios.
63 # Kpł 10,6; Kpł 21,10; Lb 14,6; Dz 14,14 Na to arcykapłan rozdarł swe szaty#Gest symboliczny oznaczający skrajne oburzenie. i wykrzyknął:
— Po co nam jeszcze świadkowie?! 64#Kpł 24,16; J 19,7Sami słyszeliście to bluźnierstwo! Jak go za to osądzicie?
Wówczas wszyscy zebrani stwierdzili, że powinien zostać zgładzony. 65#Iz 50,6; Iz 53,5Niektórzy z nich pluli Mu prosto w twarz, zaś inni – zasłaniając Mu oczy – bili Go, szydząc:
— No, teraz nam prorokuj, kto ciebie uderzył!
Strażnicy zaś policzkowali Go na odlew.
Zaparcie się Piotra
(Mt 26,69‐75; Łk 22,56‐62; J 18,15‐27)
66Tymczasem Piotr przebywał na dolnym dziedzińcu. W jakimś momencie z pałacu arcykapłana wyszła na zewnątrz jedna ze służących 67#Mt 2,23i zauważyła go przy ognisku. Przyjrzała się mu dokładnie i powiedziała:
— Ty również byłeś z tym Jezusem z Nazaretu!
68On jednak zaprzeczył, mówiąc:
— Nie wiem, o czym mówisz, kobieto! Zupełnie cię nie rozumiem!
I odszedł stamtąd, skrywając się w cieniu bramy na skraju dziedzińca. Wtedy rozległ się pierwszy głos trąbki na zmianę straży nocnej.
69Tam dojrzała go inna służąca, która zaczęła wołać, że i on jest jednym z uczniów Jezusa. 70#Dz 2,7Lecz Piotr znów temu zaprzeczył. A kiedy zgromadzeni ludzie podeszli do Piotra, stwierdzili:
— Rzeczywiście musisz być jednym z nich! Jesteś przecież Galilejczykiem!
71Wtedy on ponownie zaczął zaklinać się i przysięgać, mówiąc:
— Nie znam tego człowieka, o którym mówicie!
72 # Mt 26,34; Mk 14,30; Łk 22,34; J 13,38 I wtedy rozległ się drugi sygnał trąbki nocnej straży zwany pianiem koguta#Por. Mk 14,30 wraz z przypisem.. W tym momencie Piotr przypomniał sobie słowa, które Jezus do niego wypowiedział: „Zanim po raz drugi straże odtrąbią sygnał zwany pianiem koguta, ty trzy razy się mnie wyprzesz”, i gorzko zapłakał.
Obecnie wybrane:
:
Podkreślenie
Udostępnij
Kopiuj
Chcesz, aby twoje zakreślenia były zapisywane na wszystkich twoich urządzeniach? Zarejestruj się lub zaloguj
Copyright ©️ 2021, 2022, 2023 by Wydawnictwo NPD.