Shıǵıw 21

Qullar haqqında

1– Sen xalıqqa járiyalawıń kerek bolǵan nızamlar mınalar: 2eger sen evrey qul satıp alsań, ol altı jıl xızmet etip, jetinshi jılı esheyin azat etilsin. 3Eger ol kelgende boydaq bolsa, jalǵız ketsin. Al úylengen bolsa, onda onıń hayalı da birge ketsin. 4Eger xojayını sol quldı úylendirgen hám hayalı oǵan ul-qız tuwıp bergen bolsa, onda hayalı hám balaları xojayınında qalıp, quldıń bir ózi ketsin.

5Biraq qul: «Men xojayınımdı, hayalımdı hám balalarımdı jaqsı kóremen, azatlıqqa shıqpayman», – dese, 6onda xojayını onı qazılardıń aldına alıp kelsin hám onı qapınıń yamasa qapınıń jaqlawına qoyıp, qulaǵın biz benen tessin. Sonda ol ómir boyı xojayınına qul bolıp qaladı.

7Eger kim de kim qızın shorılıqqa satsa, qız erkek qullar sıyaqlı azatlıqqa shıǵa almaydı. 8Eger xojayını sol qızdı hayallıqqa alıwdı niyet qılıp bolıp, onı jaqtırmay qalsa, onda qızdıń ákesi tárepinen qunı tólenip, qızdıń azat bolıwına ruxsat etsin. Biraq ózi aldaǵanı ushın, jat adamlarǵa satıwǵa haqısı joq. 9Eger ol qızdı ulına nekelese, onı óz qızınday kórsin. 10Al eger xojayını shorısına úylenip bolıp, jáne basqa hayal alsa, onda shorı hayalın azıq-awqattan, kiyim-kenshekten hám erli-zayıplılıq huqıqlarınan mahrum etpesin. 11Eger ol usı úsh nárseden shorını mahrum qılsa, shorı qunı tólenbesten azat qılınsın.

Zorlıqqa qarsı nızamlar

12– Kim de kim birewdi urıp óltirse, onıń ózi de sózsiz óltirilsin. 13Biraq eger ol bunı abaysızda islegen bolsa, Qudayıńız bolǵan Men usıǵan jol qoyǵan bolsam, onda sol adamnıń qashıp barıp, panalaytuǵın jerin Ózim belgilep beremen. 14Al eger kim de kim janındaǵı adamdı qastan óltirip, Meniń qurbanlıq ornıma qashıp barsa da, onı sol jerden shıǵarıp alıp, óltirińler.

15Kim de kim anasın yamasa ákesin ursa, ol sózsiz óltirilsin.

16Kim de kim birewdi urlap, onı satsa yamasa uslap tursa, ol sózsiz óltirilsin.

17Kim de kim anasın yamasa ákesin ǵarǵasa, ol sózsiz óltirilsin.

18Eki adam jánjellesip, birewi ekinshisin tas yamasa mush penen ursa, ol ólmegeni menen, tósek tartıp jatıp qalsa, 19keyin ornınan turıp, dalaǵa tayaq penen shıǵa alatuǵın bolsa, onda urǵan adam ayıpsız bolıp esaplanadı. Tek ol jaraqat alǵan adamǵa onı jumısınan qaldırǵanı ushın hám tolıq emleniwi ushın pul tólesin.

20Eger kim de kim qulın yamasa shorısın tayaq penen urıp óltirse, ol jazalansın. 21Biraq eger qul dárhal ólmey, al bir-eki kúnnen soń ólse, quldıń xojayını jazalanbasın. Sebebi qul onıń óz menshigi.

22Birewler tóbelesip atırıp, bir hámiledar hayaldı urıp alsa hám hayal shala tuwıp qoysa, biraq basqa zıyan kórmese, onda zıyan jetkizgen adam hayaldıń kúyewi talap qılǵan hám qazılar belgilegen muǵdarda qun tólesin. 23Al eger basqa zıyan jetkizilgen bolsa, janǵa jan, 24kózge kóz, tiske tis, qolǵa qol, ayaqqa ayaq alınıp, 25kúyik ushın kúydirilip, jaraqat ushın jaraqat salınıp, kógergen ushın kógertilsin.

26Eger kim de kim qulınıń yamasa shorısınıń kózine urıp, soqır qılsa, kózi ushın onı azatlıqqa shıǵarsın. 27Al eger qulınıń yamasa shorısınıń tisin sındırsa, tisi ushın onı azatlıqqa shıǵarsın.

28Eger bir er adamdı yamasa bir hayaldı ógiz súzip óltirse, ógiz tas penen urıp óltirilsin, al góshi jelinbesin. Ógizdiń iyesi ayıpsız bolıp esaplansın. 29Biraq ógiz burınnan-aq súzewik bolıp, bul tuwralı eskertilgenine qaramay, iyesi ógizine kózqulaq bolmaǵan bolsa, ógiz bir er adamdı yamasa bir hayaldı óltirse, onda ógiz tas penen urıp óltirilsin. Ógizdiń iyesi de óltirilsin. 30Eger ógizdiń iyesine óz janın saqlap qalıwı ushın qun tólewine ruxsat etilse, ol talap qılınǵan qundı tolıǵı menen tólewi tiyis. 31Eger ógiz ul balanı yamasa qız balanı súzip óltirse, onda da usı nızam qollanılsın. 32Eger ógiz bir quldı yamasa bir shorını súzip óltirse, onda olardıń xojayınına otız shekel#21:32 Otız shekel – bir shekel shama menen 11 gr. gúmis berilip, ógiz tas penen urıp óltirilsin.

33Eger kim de kim suw saqlanatuǵın shuqırdı ashıq qaldırsa yamasa taza shuqır qazıp, onıń awzın jappay ketse hám sol shuqırǵa bir ógiz yamasa eshek túsip ketse, 34onda shuqırdıń iyesi maldıń qunın tólewi tiyis. Ol maldıń iyesine pul tólesin, al maldıń denesin ózine alsın.

35Eger bir adamnıń ógizi qońsısınıń ógizin súzip óltirip qoysa, onda olar tiri qalǵan ógizdi satıp, aqshasın hám óli ógizdiń góshin teń bólisip alsın. 36Eger ógizdiń súzewik ekeni burınnan-aq belgili bolsa da, iyesi oǵan kózqulaq bolmaǵan bolsa, onda ol ógizdiń ornına ógiz berip, ólgen maldı ózine alsın.

Currently Selected:

Shıǵıw 21: QrqMK22

Highlight

Copy