မ︀ႃက︀ု 14
14
လ︀ွင︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုမ︀ႆ︀ႛက︀ႅမ︀်
1မ︀ိူဝ်ႈပ︀ွႆ︀းပ︀ူꩫ︀်ႇလ︀ွတ︀်ႉꩫ︀ၵ︀ႃ ပ︀ွႆ︀းၵ︀ဝ်ႛမ︀ုꩫ︀်းဢ︀ꩫ︀်ႈယ︀ႃႛꩫ︀ၢင︀်းၵ︀ၢဝ်မ︀ဝ်လ︀ွေႛ တ︀ီထိုင︀်ꩬ︀ီ ꩬ︀ွင︀်ဝꩫ︀်းꩭၢင︀်ႇꩫ︀ႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛ ယ︀ီတ︀်ႉပ︀ရ︀ေႃးꩭိက︀်ႉလ︀ူင︀်ꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်င︀ႆ︀း ꩬ︀ြႃတ︀ြႃးꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်ယ︀ႃႇ ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုမ︀ႆ︀ႛတ︀ီတ︀်ꩡ︀ိပ︀်ႉꩰꩬ︀ႅဝ်ႛင︀ႆ︀း ဢ︀ဝ်ႈတ︀ၢႆ︀ႈက︀ွတ︀်ꩫ︀ꩬ︀ီ က︀ႅမ︀်ၵ︀ႃတ︀ၢင︀်းက︀ꩫ︀်ႈဢ︀ူ။ 2ၵ︀ဝ်ယ︀ႃႇ “င︀ႆ︀ႚ က︀ူꩫ︀်းꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်ယ︀ုင︀်ႛယ︀ုင︀်ႛဢ︀ုက︀်ꩰက︀ꩫ︀်ႈဢ︀ူ။ ꩫ︀ႂ်းဝꩫ︀်းပ︀ွႆ︀းမ︀ႆ︀ႛယ︀ႃႇꩵ︀ႈတ︀ၢပ︀်ႉꩬ︀ႅဝ်ႛ” ꩫ︀ꩬ︀ီမ︀ူꩫ︀်ႈက︀ꩫ︀်ႈဢ︀ူ။
လ︀ွင︀်ႈက︀ုမ︀်ꩭူဝ်ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုမ︀ႆ︀ႛ လ︀ူဝ်ꩫ︀မ︀်ႇမ︀ꩫ︀်းꩭွမ︀်
3ဝꩫ︀်းလ︀ိူင︀်ႈ မ︀ၢꩫ︀်ႛၿေတ︀ꩫ︀ိမ︀ႆ︀ႛ ꩭိူꩫ︀်းꩬ︀ႅင︀်မ︀ုꩫ︀်ဢ︀ꩫ︀်ႈꩭွꩫ︀်ပ︀ီꩫ︀်ႈတ︀ုတ︀်ႉမ︀ႆ︀ႛ ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ု က︀ိꩫ︀်ႈၵ︀ဝ်ႛꩬ︀ီဢ︀ူဢ︀ူ။ မ︀ိူဝ်ႈဢ︀မ︀ႂ်း ၸ︀ူႛယ︀ိင︀်းက︀ူဝ်ႇလ︀ိူင︀်ႈယ︀ႃႇ မ︀ꩫ︀်းꩭွမ︀်ꩫ︀ႃတ︀ု၊ ၸ︀ꩫ︀်းဢ︀ꩫ︀်ႈၵ︀ꩫ︀်ꩫ︀က︀်လ︀ူင︀်ꩫ︀ႆ︀ႇ တ︀င︀်းတ︀ဝ်ႛꩭိꩫ︀်ၸ︀ိူက︀်ဢ︀ဝ်ႈမ︀ႃးꩬ︀ီ က︀ုမ︀်ꩭူဝ်ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုမ︀ႆ︀ႛလ︀ူဝ်ꩭႂ်ႛဢ︀ူ။ 4င︀ႆ︀းက︀ီး က︀ူꩫ︀်းက︀မ︀်ႈၸ︀ွင︀်းယ︀ႃႇ ၸ︀ူႛယ︀ိင︀်းဢ︀မ︀ႂ်းမ︀ႆ︀ႛၵ︀ႂ်ႈꩡ︀ႃႇꩬ︀ီ “ꩭီတ︀်က︀ꩬ︀င︀်ꩫ︀ႆ︀ မ︀ꩫ︀်းꩭွမ︀်ꩫ︀ႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛ ၵ︀ွတ︀်ꩫ︀ၢႆ︀ႈꩫ︀ႆ︀ႇ။ 5မ︀ꩫ︀်းꩭွမ︀်ꩫ︀ႆ︀ႇ ၵ︀ꩫ︀်င︀ိူꩫ︀်းတ︀ေꩫ︀ႃရ︀ိꩬ︀ၢမ︀်ပ︀ၢက︀်ပ︀ၢႆ︀ႈမ︀ႆ︀ႛၵ︀ၢႆ︀ꩬ︀ီ ၸ︀ူႛၸ︀ၢꩫ︀်ꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်မ︀ႆ︀ႛꩬ︀ိုင︀် ထုက︀်ꩫ︀ီႈပ︀ꩫ︀်ႈꩭႂ်ႛက︀ေႃႇ” ꩫ︀ꩬ︀ီ မ︀ꩫ︀်းမ︀ႆ︀ႛတ︀ၢင︀်ဢ︀ပ︀ႅတ︀်ႉက︀ꩫ︀်ႈဢ︀ူ။ 6ꩫ︀ႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုယ︀ႃႇ “ꩭႂ်ႛꩡ︀ႂ်ႈက︀ွတ︀်။ ꩭီတ︀်က︀ꩬ︀င︀်ꩫ︀ႆ︀မ︀ꩫ︀်းမ︀ႆ︀ႛꩡ︀တ︀်ꩫ︀ႆ︀ႇ။ ဢ︀ꩫ︀်ႈမ︀ꩫ︀်းက︀ဝ်ႈမ︀ႆ︀ႛꩭီတ︀်ꩭႂ်ႛꩫ︀ႆ︀ႇ ထုက︀်ꩫ︀ီႈꩭီတ︀်ဢ︀ူ။ 7ၸ︀ူႛၸ︀ၢꩫ︀်ꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်ယ︀ႃႇ မ︀ိူဝ်ႈလ︀ႂ်ႈက︀ေႃႇတ︀ၢႆ︀ႛꩬ︀ူမ︀ႆ︀ႛယ︀င︀်းဢ︀ူ။ မ︀ိူဝ်ႈၵ︀ဝ်မ︀ႆ︀ႛ ꩬ︀ူၵ︀ႂ်ႈꩭီတ︀်က︀ျေးꩡ︀ူးꩭႂ်ႛꩫ︀ႆ︀ႇ မ︀ိူဝ်ႈလ︀ႂ်ႈက︀ေႃႇꩭီတ︀်ꩫ︀ႆ︀ႛဢ︀ူ။ က︀ဝ်ႈယ︀ႃႇတ︀င︀်းꩬ︀ူ တ︀ီဢ︀ူꩭိုင︀်ꩵ︀ႈꩡ︀ႂ်ႈ။ 8မ︀ꩫ︀်းယ︀ႃႇ က︀ဝ်ႈမ︀ႆ︀ႛက︀ႃႈꩫ︀င︀်မ︀ꩫ︀်းပ︀ီꩫ︀်ႈပ︀ေႇꩫ︀ႆ︀ႇ ꩭီတ︀်မ︀ႃးယ︀ဝ်ႇ။ တ︀ူဝ်ႈက︀ဝ်ႈမ︀ႆ︀ႛ မ︀ꩫ︀်းꩭွမ︀်လ︀ူဝ်ꩭႂ်ႛꩬ︀ီ ꩡ︀ႃႇꩭၢင︀်းၸ︀င︀်ꩭၢင︀်ႈက︀ဝ်ႈꩫ︀ႆ︀ႇ မ︀ꩫ︀်းဢ︀ေႈမ︀ေးꩭႅမ︀်းꩭႂ်ႛမ︀ႃးယ︀ဝ်ႇ။ 9က︀ဝ်ႈတ︀ေႇတ︀ေႇဝႃႈက︀ွတ︀်။ က︀မ︀်ၸ︀ႃက︀ူႈတ︀ီႈက︀ူႈꩫ︀ႅꩫ︀်ႈ တ︀ီႈဢ︀ꩫ︀်ႈၵ︀ၢဝ်ႈၵ︀ၢမ︀်းꩫ︀ီႈꩭူဝ်းꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်မ︀ႆ︀ႛ က︀ူꩫ︀်းꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ် မ︀ꩫ︀်းမ︀ႆ︀ႛဢ︀ွက︀်ꩡ︀ႂ်ႈꩬ︀ီ ဢ︀ꩫ︀်ႈမ︀ꩫ︀်းꩭီတ︀်မ︀ႃးꩫ︀ႆ︀ႇ တ︀ီၵ︀ႆ︀ႈက︀ꩫ︀်ႈꩫ︀မ︀်” ꩫ︀ဝꩫ︀်ႇ။
လ︀ွင︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုမ︀ႆ︀ႛ က︀ႅမ︀်ၸ︀ုꩫ︀်ႇꩬ︀ႅတ︀်ႉꩡ︀ႃ
10ယ︀ုတ︀ꩬ︀က︀ႃရ︀ုတ︀် ဢ︀ꩫ︀်ႈတ︀ပ︀ေးꩡ︀ဝ်ႛꩬ︀ိပ︀်ꩬ︀ွင︀်ပ︀ႃးမ︀ႆ︀ႛလ︀ွေႛꩫ︀ႆ︀ႇယ︀ႃႇ ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုမ︀ႆ︀ႛ ဢ︀ၢပ︀်ႉꩫ︀ႂ်းမ︀ိုဝ်းယ︀ီတ︀်ႉပ︀ရ︀ေႃးꩭိက︀်ႉလ︀ူင︀်ၵ︀ဝ်က︀ွတ︀်ꩫ︀ꩬ︀ီ က︀ႅမ︀်ꩬ︀ီက︀ႃဢ︀ူ။ 11ၵ︀ဝ်က︀ေႃႇ ဢ︀ꩫ︀်ႈမ︀ꩫ︀်းဝႃႈမ︀ႆ︀ႛ ꩫ︀ႆ︀ႛꩥ︀ိꩫ︀်းက︀ီး ꩭုမ︀်ꩰꩡ︀ူမ︀်းꩰꩬ︀ီ မ︀ꩫ︀်းမ︀ႆ︀ႛင︀ိူꩫ︀်းꩭႂ်ႛက︀ွတ︀်ꩫ︀ꩬ︀ီ က︀တ︀ိꩭႂ်ႛဢ︀ူ။ င︀ႆ︀းꩬ︀ီယ︀ုတ︀ယ︀ႃႇ လ︀ုက︀်ႉဢ︀မ︀ႂ်းမ︀ႆ︀ႛက︀ူဝ်ꩬ︀ီ ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုမ︀ႆ︀ႛ ꩭႂ်ႛပ︀ူဝ်းꩫ︀ႆ︀ႛဢ︀ၢပ︀်ႉꩫ︀ႂ်းမ︀ိုဝ်းၵ︀ဝ်ꩫ︀ႆ︀ႇ က︀ႅမ︀်ၵ︀ႃတ︀ၢင︀်းဢ︀ူ။
ၵ︀ဝ်ႛပ︀ၢင︀်ႛၵ︀မ︀်ႈပ︀ွႆ︀းပ︀ူꩫ︀်ႇလ︀ွတ︀်ႉ
12ဝꩫ︀်းပ︀ွႆ︀းၵ︀ဝ်ႛမ︀ုꩫ︀်း ဢ︀ꩫ︀်ႈယ︀ႃႛꩫ︀ၢင︀်းၵ︀ၢဝ်မ︀ဝ်လ︀ွေႛ ပ︀ွႆ︀းဢ︀ꩫ︀်ႈပ︀ူႇဢ︀ွꩫ︀်ပ︀ူꩫ︀်ႇလ︀ွတ︀်ႉဝႃႈပ︀ူဝ်ႇꩬ︀ီ ပ︀ုက︀်ႉꩡ︀ူဝ်ꩫ︀ႆ︀ႇ ဝꩫ︀်းပ︀ထမ︀မ︀ႆ︀ႛ တ︀ပ︀ေးꩡ︀ဝ်ႛၵ︀ဝ်ယ︀ႃႇ “ꩡ︀ဝ်ႛꩴ︀း ၵ︀ဝ်ႛပ︀ၢင︀်ႛၵ︀မ︀်ႈပ︀ွႆ︀းပ︀ူꩫ︀်ႇလ︀ွတ︀်ႉ ꩡ︀ႃႇꩭၢင︀်းꩡ︀ဝ်ႛ ဢ︀မ︀ႆ︀ႚꩫ︀ႆ︀တ︀ူႈၵ︀ႃႛဝႃႈက︀ႃမ︀ေးꩭႅမ︀်းတ︀ီၵ︀ႃႛꩫ︀ႆ︀ႇ” ꩫ︀ꩬ︀ီမ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛꩬ︀ွက︀်ႉထၢမ︀်ဢ︀ူ။ 13မ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛယ︀ႃႇ တ︀ပ︀ေးꩡ︀ဝ်ႛꩬ︀ွင︀်ပ︀ႃးမ︀ႆ︀ႛ ပ︀ွႆ︀ꩡ︀ႂ်ႇꩬ︀ီ ꩬ︀င︀်ꩫ︀ႆ︀ႇ “ꩬ︀ွင︀်ၵ︀ိူဝ် က︀ꩫ︀်ႛꩫ︀ႂ်းဝီင︀်းမ︀ႆ︀ႛက︀ႃတ︀ႃႉ။ က︀ူꩫ︀်းဢ︀ꩫ︀်ႈမ︀ႅက︀်ဢ︀ႅင︀်ꩫ︀မ︀်ႇမ︀ႃးက︀ူဝ်ႇလ︀ိူင︀်ႈမ︀ႆ︀ႛ ꩬ︀ွင︀်ၵ︀ိူဝ်တ︀ီꩥ︀ႃးꩫ︀မ︀်။ က︀ꩫ︀်ႛလ︀င︀်မ︀ꩫ︀်းမ︀ႆ︀ႛꩡ︀ွမ︀်းက︀ႃတ︀ႃႉ။ 14ꩭိူꩫ︀်းဢ︀ꩫ︀်ႈမ︀ꩫ︀်းၵ︀ဝ်ႛက︀ႃမ︀ႆ︀ႛ ၵ︀ဝ်ႛꩡ︀ွမ︀်းꩬ︀ီ ꩡ︀ဝ်ႛꩭိူꩫ︀်းဢ︀မ︀ႂ်းမ︀ႆ︀ႛ “ၵ︀ွက︀်ႉဢ︀ꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛꩬ︀ြႃ တ︀င︀်းတ︀ပ︀ေးꩡ︀ဝ်ႛၵ︀ဝ် ဝႃႈက︀ိꩫ︀်ႈၵ︀ဝ်ႛပ︀ၢင︀်ႛၵ︀မ︀်ႈပ︀ွႆ︀းပ︀ူꩫ︀်ႇလ︀ွတ︀်ႉꩫ︀ႆ︀ႇ ဢ︀မ︀ႆ︀ႚꩫ︀ႆ︀” ꩡ︀ဝ်ႛꩬ︀ြႃꩭႂ်ႛထၢမ︀်ဢ︀ူꩫ︀ꩬ︀ီဝႃႈတ︀ႃႉ။ 15င︀ႆ︀းက︀ီးမ︀ꩫ︀်းယ︀ႃႇ ꩬ︀ွင︀်ၵ︀ိူဝ်မ︀ႆ︀ႛ ၵ︀ွက︀်ႉꩭၢꩫ︀်ႇက︀ꩫ︀်ႛꩫ︀ိူဝ် ဢ︀ꩫ︀်ႈမ︀ေးꩭႅမ︀်းထုက︀်ꩰဝႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛတ︀ီပ︀ျႃးꩭႂ်ႛꩫ︀မ︀်။ ၵ︀ွက︀်ႉဢ︀မ︀ႂ်းမ︀ႆ︀ႛ ၵ︀ဝ်ႛပ︀ၢင︀်ႛၵ︀မ︀်ႈꩡ︀ႃႇꩭဝ်း မ︀ေးꩭႅမ︀်းဝႆ︀ႇတ︀ႃႉ” ꩫ︀ဝꩫ︀်ႇ။ 16တ︀ပ︀ေးꩡ︀ဝ်ႛꩬ︀ွင︀်က︀ူဝ်ႇက︀ေႃႇ ဢ︀ွက︀်က︀ႃꩬ︀ီ က︀ꩫ︀်ႛꩫ︀ႂ်းဝီင︀်းမ︀ႆ︀ႛထိုင︀်က︀ီး ꩫ︀င︀်မ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛဝႃႈꩫ︀က︀ꩫ︀်ႈꩭꩫ︀်ဢ︀ူ။ ꩬ︀ွင︀်ၵ︀ႃက︀ေႃႇ တ︀ီႈဢ︀မ︀ႂ်းမ︀ႆ︀ႛ ၵ︀ဝ်ႛပ︀ၢင︀်ႛၵ︀မ︀်ႈပ︀ွႆ︀းပ︀ူꩫ︀်ႇလ︀ွတ︀်ႉ ꩭႅမ︀်းဝႆ︀ႇဢ︀ူ။ 17ၸ︀ၢႆ︀ၵ︀မ︀်ႈထိုင︀်က︀ီးꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုယ︀ႃႇ တ︀င︀်းတ︀ပ︀ေးꩡ︀ဝ်ႛꩬ︀ိပ︀်ꩬ︀ွင︀်က︀ူဝ်ႇက︀ျွႃးမ︀ႃးဢ︀ူ။ 18မ︀ိူဝ်ႈၵ︀ဝ်ꩡ︀ဝ်ႛက︀ိꩫ︀်ႈꩬ︀ီဢ︀ူꩫ︀ႆ︀ႇ မ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛယ︀ႃႇ “က︀ဝ်ႈတ︀ေႇတ︀ေႇဝႃႈက︀ွတ︀်။ လ︀ုက︀်ႉꩫ︀ႂ်းꩬ︀ူမ︀ႆ︀ႛက︀ူဝ်ႇလ︀ိူင︀်ႈ ဢ︀ꩫ︀်ႈတ︀င︀်းက︀ဝ်ႈꩭူမ︀်ႈက︀ိꩫ︀်ႈꩫ︀ႆ︀ႇ က︀ဝ်ႈမ︀ႆ︀ႛတ︀ီၸ︀ုꩫ︀်ႇꩬ︀ႅတ︀်ႉꩡ︀ႃꩫ︀မ︀်” ꩫ︀ဝꩫ︀်ႇ။ 19ꩫ︀ႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛတ︀ပ︀ေးꩡ︀ဝ်ႛၵ︀ဝ်ယ︀ႃႇ ꩡ︀ႂ်ႈꩬ︀ဝ်ႛက︀ꩫ︀်ႈꩬ︀ီ “က︀ူဝ်ႇဢ︀မ︀ႂ်း က︀ဝ်ႈတ︀ီၵ︀ႃႛက︀ျႃး။” ꩫ︀ꩬ︀ီက︀ူဝ်ႇလ︀ိူင︀်ႈယ︀ဝ်ႇက︀ူဝ်လ︀ိူင︀်ႈ မ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛꩬ︀ွက︀်ႉထၢမ︀်က︀ꩫ︀်ႈဢ︀ူ။ 20င︀ႆ︀းက︀ီးမ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛယ︀ႃႇ “က︀ူဝ်ႇဢ︀မ︀ႂ်းယ︀ႃႇ လ︀ုက︀်ႉꩫ︀ႂ်းꩬ︀ူꩬ︀ိပ︀်ꩬ︀ွင︀်က︀ူဝ်ႇမ︀ႆ︀ႛꩫ︀မ︀်။ က︀ူဝ်ႇဢ︀ꩫ︀်ႈတ︀င︀်းက︀ဝ်ႈ ဝၢꩫ︀်လ︀ိူင︀်ႈမ︀ႆ︀ႛ ၵ︀ဝ်ႛမ︀ုꩫ︀်းꩭူမ︀်ႈꩡ︀မ︀်ႛက︀ိꩫ︀်ႈꩫ︀ႆ︀ႇꩫ︀မ︀်။ 21ꩫ︀င︀်က︀ျမ︀်းလ︀ိက︀်ႉမ︀ႆ︀ႛ ဝႃႈဝႆ︀ႇꩫ︀က︀ꩫ︀်ႈ လ︀ုက︀်ႉက︀ူꩫ︀်းယ︀ႃႇ ဝႃႈၵ︀ၢမ︀်တ︀ၢႆ︀ႈဢ︀ူ။ ꩫ︀ႆ︀ႇꩫ︀က︀ေႃႇ ꩡ︀ႃႇꩭၢင︀်းက︀ူဝ်ႇဢ︀ꩫ︀်ႈလ︀ုက︀်ႉက︀ူꩫ︀်းမ︀ႆ︀ႛ ဢ︀ၢပ︀်ႉꩫ︀ႂ်းမ︀ိုဝ်းလ︀ꩫ︀်ꩬ︀ူꩫ︀ႆ︀ႇယ︀ႃႇ ၵ︀ိူင︀်ႈꩫ︀ီႈက︀ူဝ်ႈလ︀ူင︀်ꩫ︀မ︀်။ က︀ူဝ်ႇဢ︀မ︀ႂ်းယ︀ႃႇ မ︀ဝ်ယ︀င︀်းမ︀ႃးက︀ီးꩬ︀ိုင︀် ၵ︀ႅꩫ︀်းꩫ︀ီႈꩫ︀မ︀်” ꩫ︀ဝꩫ︀်ႇ။
လ︀ွင︀်ႈပ︀ွႆ︀းၵ︀ဝ်ႛပ︀ၢင︀်ႛၵ︀မ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛ
22မ︀ိူဝ်ႈၵ︀ဝ်ꩡ︀ဝ်ႛ က︀ိꩫ︀်ႈၵ︀ဝ်ႛပ︀ၢင︀်ႛၵ︀မ︀်ႈက︀ꩫ︀်ႈꩬ︀ီဢ︀ူꩫ︀ႆ︀ႇ ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုယ︀ႃႇ ၵ︀ဝ်ႛမ︀ုꩫ︀်းၵ︀ႅပ︀်လ︀ိူင︀်ႈဢ︀ဝ်ႈꩬ︀ီ က︀ျေးꩡ︀ူးၸ︀ြႃးပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛ ယ︀ူဝ်းယ︀ွင︀်ႛဢ︀ူ။ ယ︀ဝ်ႇက︀ီးၵ︀ဝ်ႛမ︀ုꩫ︀်းဢ︀မ︀ႂ်းမ︀ိꩫ︀်ႛꩬ︀ီ “ၵ︀ဝ်ႛမ︀ုꩫ︀်းꩫ︀ႆ︀ႇယ︀ႃႇ တ︀ူဝ်ႈက︀ဝ်ႈꩫ︀မ︀်။ ဢ︀ဝ်ႈꩬ︀ီက︀ိꩫ︀်ႈတ︀ႃႉ” ꩫ︀ယ︀ဝ်ႇက︀ီးတ︀ပ︀ေးꩡ︀ဝ်ႛၵ︀ဝ်မ︀ႆ︀ႛ ပ︀ꩫ︀်ႈꩭႂ်ႛဢ︀ူ။ 23ယ︀ဝ်ႇက︀ီး က︀ွက︀်ဝၢႆ︀မ︀က︀်ꩡ︀ပ︀ႅတ︀်ႉက︀ေႃႇဢ︀ဝ်ႈꩬ︀ီ က︀ျေးꩡ︀ူးၸ︀ြႃးပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛယ︀ူဝ်းယ︀ွင︀်ႛဢ︀ူ။ ယ︀ဝ်ႇက︀ီးၵ︀ဝ်မ︀ႆ︀ႛꩭႂ်ႛꩬ︀ီ ၵ︀ဝ်တ︀င︀်းမ︀ိူင︀်းက︀ေႃႇက︀ိꩫ︀်ႈဢ︀ူ။ 24ယ︀ဝ်ႇက︀ီး “ဝၢႆ︀မ︀က︀်ꩡ︀ပ︀ႅတ︀်ႉꩫ︀ႆ︀ႇယ︀ႃႇ ꩫ︀ိူတ︀်ႉက︀ဝ်ႈဢ︀ꩫ︀်ႈꩡ︀ႃႇꩭၢင︀်းက︀ူꩫ︀်းꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ် လ︀ူဝ်ထွက︀်ꩬ︀ီ တ︀ွက︀်ꩡ︀ုမ︀်ႛၵ︀ၢမ︀်းၵ︀တ︀်ႉꩡ︀ဝ်ႛထႃဝရ︀ၸ︀ြႃးꩫ︀မ︀်။ 25ꩬ︀ူမ︀ႆ︀ႛက︀ဝ်ႈဝႃႈက︀ွတ︀်။ က︀ႃႈဝꩫ︀်းဢ︀ꩫ︀်ႈမ︀ိူင︀်းꩡ︀ဝ်ႛထႃဝရ︀ၸ︀ြႃးမ︀ႆ︀ႛ က︀ိꩫ︀်ႈဝၢႆ︀မ︀က︀်ꩡ︀ပ︀ႅတ︀်ႉမ︀ႂ်မ︀ဝ်ထိုင︀်ယ︀ႃႇ ဝၢႆ︀မ︀က︀်ꩡ︀ပ︀ႅတ︀်ႉꩫ︀ႆ︀ႇ က︀ဝ်ႈꩵ︀ႈက︀ိꩫ︀်ႈဢ︀ိက︀်ယ︀ဝ်ႇ” ꩫ︀ဝꩫ︀်ႇ။ 26ယ︀ဝ်ႇက︀ီးၵ︀ဝ်ꩡ︀ဝ်ႛ ဢ︀ွေၵ︀ၢမ︀်းယ︀ွင︀်ႛၸ︀ြႃးပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛꩬ︀ီ ဢ︀ွက︀်က︀ႃꩫ︀ွႆ︀ႈတ︀ၢꩫ︀်လ︀ူꩫ︀်ဢ︀ူ။
လ︀ွင︀်ႈပ︀ေတ︀ရ︀ု ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုမ︀ႆ︀ႛ တ︀ီပ︀ႆ︀ၵ︀ွတ︀်
27မ︀ိူဝ်ႈဢ︀မ︀ႂ်း ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုယ︀ႃႇ တ︀ပ︀ေးꩡ︀ဝ်ႛၵ︀ဝ်မ︀ႆ︀ႛ “ “ၸ︀ူႛလ︀ီꩫ︀်ႇပ︀ူႇမ︀ႆ︀ႛ ၸ︀ြႃးပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛဢ︀ဝ်ႈတ︀ၢႆ︀ႈꩬ︀ီ ပ︀ူႇꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်တ︀ီလ︀ႅꩫ︀်ႈꩭူဝ်လ︀ႅꩫ︀်ႈꩭၢင︀်က︀ꩫ︀်ႈꩫ︀မ︀်” ꩫ︀ꩬ︀ီက︀ျမ︀်းလ︀ိက︀်ႉမ︀ႆ︀ႛဝႃႈဝႆ︀ႇꩫ︀ႆ︀ႇꩫ︀က︀ꩫ︀်ႈ က︀ဝ်ႈမ︀ႆ︀ႛ” ꩬ︀ူတ︀ီၵ︀ွတ︀်ပ︀ၢႆ︀ႈက︀ႃက︀ꩫ︀်ႈယ︀ဝ်ႇ။ 28ꩫ︀ႆ︀ႇꩫ︀က︀ေႃႇ က︀ဝ်ႈလ︀ုက︀်ႉတ︀ၢင︀်းတ︀ၢႆ︀ႈမ︀ႆ︀ႛ ꩫ︀ိပ︀်ပ︀ွက︀်ႉꩬ︀ီ တ︀ိူင︀်းက︀ႃလ︀ိလ︀ႄးမ︀ႆ︀ႛ တ︀ီဢ︀ေႈက︀ႃꩫ︀မ︀်” ꩫ︀ဝꩫ︀်ႇ။ 29ꩫ︀ႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛပ︀ေတ︀ရ︀ုယ︀ႃႇ “ꩡ︀ဝ်ႛꩴ︀း တ︀ၢင︀်က︀ူဝ်ႇꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်တ︀င︀်းမ︀ိူင︀်း ꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛၵ︀ွတ︀်ပ︀ၢႆ︀ႈက︀ႃꩫ︀က︀ေႃႇ က︀ဝ်ႈၵ︀ႃႛယ︀ႃႇ မ︀ိူဝ်ႈလ︀ႂ်ႈက︀ေႃႇꩵ︀ႈၵ︀ွတ︀်ပ︀ၢႆ︀ႈတ︀ီၵ︀ႃႛ” ꩫ︀ဝꩫ︀်ႇ။ 30င︀ႆ︀းက︀ီး ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုယ︀ႃႇ မ︀ꩫ︀်းမ︀ႆ︀ႛ “က︀ဝ်ႈတ︀ေႇတ︀ေႇဝႃႈက︀ွတ︀်။ မ︀ိူဝ်ႈꩫ︀ႆ︀ႇပ︀ၢင︀်ႛၵ︀မ︀်ႈတ︀ေႇတ︀ေႇ ꩡ︀ူဝ်ႈက︀ႃႈက︀ႆ︀ꩬ︀ွင︀်ပ︀ၢꩫ︀်ႈမ︀ဝ်ၵ︀ꩫ︀်ꩫ︀ႆ︀ႇ က︀ဝ်ႈမ︀ႆ︀ႛꩵ︀ႈတ︀ွင︀်းꩫ︀ꩬ︀ီ မ︀ႂ်းꩬ︀ၢမ︀်ပ︀ၢꩫ︀်ႈတ︀ၢင︀်ႈꩰတ︀ီဝႃႈꩬ︀ႃး” ꩫ︀ဝꩫ︀်ႇ။ 31ꩫ︀ႆ︀ႇꩫ︀က︀ေႃႇ ပ︀ေတ︀ရ︀ုယ︀ႃႇ “က︀ဝ်ႈၵ︀ႃႛ တ︀င︀်းꩡ︀ဝ်ႛဝႃႈၵ︀ၢမ︀်တ︀ၢႆ︀ႈꩫ︀က︀ေႃႇ ꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛꩵ︀ႈတ︀ွင︀်းꩫ︀ꩬ︀ီ က︀ဝ်ႈၵ︀ႃႛꩵ︀ႈဝႃႈတ︀ီၵ︀ႃႛ” ꩫ︀ꩬ︀ီ တ︀င︀်းꩡ︀ႂ်ႈတ︀င︀်းၵ︀ူဝ်းꩬ︀ွက︀်ႉဢ︀ူ။ တ︀ပ︀ေးꩡ︀ဝ်ႛဢ︀ꩫ︀်ႈက︀ိူတ︀်ꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်က︀ေႃႇ တ︀င︀်းမ︀ိူင︀်းꩬ︀ွက︀်ႉဝႃႈင︀ႆ︀းက︀ꩫ︀်ႈဢ︀ူ။
လ︀ွင︀်ႈꩬ︀ူꩫ︀်က︀ေတ︀ꩬ︀ေမ︀ၢꩫ︀်မ︀ႆ︀ႛယ︀ွꩫ︀်းꩬ︀ူး
32ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ု တ︀င︀်းတ︀ပ︀ေးꩡ︀ဝ်ႛၵ︀ဝ် တ︀ီႈဢ︀ꩫ︀်ႈက︀ေတ︀ꩬ︀ေမ︀ၢꩫ︀်ꩫ︀ꩫ︀ႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛထိုင︀်က︀ႃဢ︀ူ။ မ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛယ︀ႃႇ “မ︀ိူဝ်ႈက︀ဝ်ႈယ︀ွꩫ︀်းꩬ︀ူးꩫ︀ႆ︀ႇ ꩬ︀ူတ︀ီႈꩫ︀ႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛ ꩫ︀င︀်ႈꩬ︀ီဢ︀ူတ︀ႃႉ” ꩫ︀ꩬ︀ီတ︀ပ︀ေးꩡ︀ဝ်ႛၵ︀ဝ်မ︀ႆ︀ႛꩬ︀င︀်ယ︀ဝ်ႇက︀ီး 33ပ︀ေတ︀ရ︀ု၊ ယ︀ႃက︀ု၊ ယ︀ေႃးꩭၢꩫ︀်ၵ︀ဝ်မ︀ႆ︀ႛ တ︀င︀်းမ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛꩭွင︀်ႇက︀ႃဢ︀ူ။ မ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛ မ︀ႆ︀ႛꩡ︀ႂ်ႈꩭႅင︀်းလ︀ူင︀်ꩬ︀ီ 34ၵ︀ဝ်မ︀ႆ︀ႛ “က︀ဝ်ႈ မ︀ႆ︀ႛꩡ︀ႂ်ႈꩫ︀င︀်တ︀ီတ︀ၢႆ︀ႈယ︀ဝ်ႇ။ ꩬ︀ူတ︀ီႈꩫ︀ႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛၵ︀ႅတ︀်ꩬ︀ီဢ︀ူတ︀ႃႉ” ꩫ︀ဝꩫ︀်ႇ။ 35ယ︀ဝ်ႇက︀ီးမ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛ က︀ꩫ︀်ႛꩫ︀ႃႛမ︀ႆ︀ႛ ꩡ︀ွꩫ︀်လ︀ိူင︀်ႈက︀ႃဢ︀ိက︀်င︀ႆ︀း လ︀င︀်ꩫ︀ိꩫ︀်ႈမ︀ႆ︀ႛပ︀ႅပ︀်ႉၵ︀ုပ︀်ႉꩬ︀ီ ဢ︀ꩫ︀်ႈမ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛ တ︀ီꩫ︀ႆ︀ႛၵ︀ၢမ︀်ဝေၻꩫ︀ႃꩫ︀ႆ︀ႇ ပ︀ီꩫ︀်ႈꩫ︀ႆ︀ႛက︀ီးꩭႂ်ႛပ︀ူဝ်း လ︀ုက︀်ႉမ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛ ဢ︀ဝ်ႈၸ︀ႆ︀ꩭႂ်ႛꩫ︀ႆ︀ႇ ယ︀ွꩫ︀်းꩬ︀ူးꩫ︀ႆ︀ႇ 36“ပ︀ူဝ်ꩡ︀ဝ်ႛထႃဝရ︀ၸ︀ြႃးတ︀ီၵ︀ႃႛ ၵ︀ိင︀်းတ︀ူဝ်ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ႃႇ တ︀င︀်းမ︀ိူင︀်းပ︀ီꩫ︀်ႈပ︀ေႇတ︀ီၵ︀ႃႛဢ︀ူ။ က︀ွက︀်ဝေၻꩫ︀ႃꩫ︀ႆ︀ႇ ပ︀ီꩫ︀်ႈꩫ︀ႆ︀ႛက︀ီး လ︀ုက︀်ႉက︀ဝ်ႈၵ︀ႃႛမ︀ႆ︀ႛ ဢ︀ဝ်ႈၸ︀ႆ︀ꩭႂ်ႛတ︀ီၵ︀ႃႛမ︀ႃးတ︀ႃႉ။ ꩫ︀ႆ︀ႇꩫ︀က︀ေႃႇ ဢ︀ူတ︀ီႈက︀ဝ်ႈၵ︀ႃႛမ︀ဝ်ꩡ︀ႂ်ႈꩬ︀ီ ꩭႂ်ႛပ︀ီꩫ︀်ႈဢ︀လ︀ၢင︀်းၵ︀ိင︀်းတ︀ူဝ်ꩡ︀ဝ်ႛတ︀ီၵ︀ႃႛက︀တ︀ႃႉ” ꩫ︀ဝꩫ︀်ႇ။ 37ယ︀ွꩫ︀်းꩬ︀ူးယ︀ဝ်ႇက︀ီး မ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛ တ︀ပ︀ေးꩡ︀ဝ်ႛꩬ︀ၢမ︀်က︀ူဝ်ႇမ︀ႆ︀ႛ ပ︀ွက︀်ႉမ︀ႃးဢ︀ူ။ ၵ︀ဝ်ꩫ︀ွꩫ︀်းက︀ꩫ︀်ႈꩬ︀ီဢ︀ူꩫ︀ႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛ မ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛꩭꩫ︀်က︀ီး ပ︀ေတ︀ရ︀ုမ︀ႆ︀ႛ “ꩬ︀ႅင︀်မ︀ုꩫ︀်ꩴ︀း မ︀ႂ်းꩫ︀ွꩫ︀်းꩬ︀ီဢ︀ူက︀ျႃး။ မ︀ဝ်ꩫ︀ွꩫ︀်းꩬ︀ီ မ︀ွင︀်းလ︀ိူင︀်ႈꩫ︀ၢႆ︀ႈက︀ေႃႇ ပ︀ႂ်ႇထႃႛမ︀ဝ်ꩫ︀ႆ︀ႛက︀ျႃး” ꩫ︀ဝꩫ︀်ႇ။ 38ယ︀ဝ်က︀ီး “ꩬ︀ူမ︀ႆ︀ႛ ၵ︀ုꩫ︀်ꩬ︀ူင︀်ꩭႂ်ႛပ︀ူဝ်းက︀ဝ်းမ︀ဝ်ꩫ︀ႆ︀ႛꩫ︀ႆ︀ႇ ယ︀ွꩫ︀်းꩬ︀ူးꩬ︀ီပ︀ႂ်ႇတ︀ႃႉ။ ꩡ︀ႂ်ႈယ︀ႃႇၵ︀ႂ်ႈပ︀ီꩫ︀်ႈꩫ︀က︀ေႃႇ တ︀ူဝ်ႈယ︀ႃႇ ꩭႅင︀်းဢ︀ေꩬ︀ီꩡ︀ွမ︀်းꩵ︀ႈပ︀ီꩫ︀်ႈ” ꩫ︀ဝꩫ︀်ႇ။ 39ယ︀ဝ်ႇက︀ီးမ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛꩫ︀င︀်ꩵ︀ႈက︀ႆ︀ႛꩫ︀က︀ꩫ︀်ႈ က︀ႃꩬ︀ီယ︀ွꩫ︀်းꩬ︀ူးပ︀ွက︀်ႉဢ︀ူ။ 40မ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛယ︀ွꩫ︀်းꩬ︀ူးယ︀ဝ်ႇꩬ︀ီ တ︀ပ︀ေးꩡ︀ဝ်ႛꩬ︀ၢမ︀်က︀ူဝ်ႇမ︀ႆ︀ႛပ︀ွက︀်ႉမ︀ႃးက︀ီး ၵ︀ဝ်ယ︀ႃႇ င︀ွꩫ︀်းတ︀ႃႈꩫ︀က︀်ၸ︀ႅဝ်ꩬ︀ီ ꩫ︀ွꩫ︀်းက︀ꩫ︀်ႈꩬ︀ီဢ︀ူꩫ︀ႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛ မ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛꩭꩫ︀်ဢ︀ူ။ ꩫ︀ႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛ ၵ︀ဝ်ယ︀ႃႇမ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛ တ︀ီꩭလ︀ိုဝ်ꩬ︀ွက︀်ႉပ︀ွက︀်ႉက︀ေႃႇ ꩵ︀ႈတ︀ွင︀်းယ︀ဝ်ႇ။ 41မ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛၵ︀ဝ်မ︀ႆ︀ႛ ꩭႃတ︀တ︀ိယ︀ပ︀ွက︀်ႉမ︀ႃးꩬ︀ီ “ꩬ︀ူတ︀ူက︀်ꩡ︀ိူမ︀်ႈင︀ႆ︀ႚက︀ေႃႇ ꩫ︀ွꩫ︀်းꩫ︀က︀်ꩬ︀ီꩭွမ︀်ꩫ︀ွေꩬ︀ီဢ︀ူက︀ျႃး။ ပ︀ူဝ်းယ︀ဝ်ႇ။ ယ︀ၢမ︀်းဢ︀ꩫ︀်ႈလ︀ုက︀်ႉက︀ူꩫ︀်းမ︀ႆ︀ႛ တ︀ီဢ︀ၢပ︀်ႉꩫ︀ႂ်းမ︀ိုဝ်းက︀ူꩫ︀်းꩭၢႆ︀ႇꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်ꩫ︀ႆ︀ႇထိုင︀်မ︀ႃးယ︀ဝ်ႇ။ 42မ︀ႃးတ︀ႃႉ။ ပ︀ႆ︀ႉက︀ႃꩫ︀မ︀်။ က︀ူဝ်ႇဢ︀ꩫ︀်ႈက︀ဝ်ႈမ︀ႆ︀ႛ တ︀ီၸ︀ုꩫ︀်ႇꩬ︀ႅတ︀်ႉꩡ︀ႃꩫ︀ႆ︀ႇ ထိုင︀်မ︀ႃးယ︀ဝ်ႇ” ꩫ︀ဝꩫ︀်ႇ။
လ︀ွင︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုမ︀ႆ︀ႛꩬ︀ႅဝ်ႛ
43မ︀ိူဝ်ႈင︀ႆ︀း မ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛဝႃႈꩬ︀ီဢ︀ူꩫ︀ႆ︀ႇ ယ︀ုတ︀ဢ︀ꩫ︀်ႈလ︀ွေႛတ︀ပ︀ေးꩡ︀ဝ်ႛꩬ︀ိပ︀်ꩬ︀ွင︀်ပ︀ႃးꩫ︀ႆ︀ႇထိုင︀်မ︀ႃးဢ︀ူ။ က︀ူꩫ︀်းဢ︀ꩫ︀်ႈတ︀ိုဝ်းၸ︀ႃႇ တ︀ိုဝ်းၵ︀ွꩫ︀်ႇꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်ဢ︀ၢꩫ︀်တ︀ၢꩫ︀်က︀ေႃႇ တ︀င︀်းမ︀ꩫ︀်းလ︀ွေႛမ︀ႃးဢ︀ူ။ ၵ︀ဝ်ယ︀ႃႇ က︀ူꩫ︀်းဢ︀ꩫ︀်ႈယ︀ီတ︀်ႉပ︀ရ︀ေႃးꩭိက︀်ႉလ︀ူင︀်ꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ် ꩬ︀ြႃတ︀ြႃးꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်၊ ꩭူဝ်က︀ေၸ︀ႃꩬ︀ႃꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ် ပ︀ွႆ︀ꩡ︀ႂ်ႇမ︀ႃးꩫ︀မ︀်။ 44ယ︀ုတ︀ ၸ︀ူႛၸ︀ုꩫ︀်ႇꩬ︀ႅတ︀်ႉꩡ︀ႃယ︀ႃႇ က︀ူꩫ︀်းဢ︀ꩫ︀်ႈမ︀ꩫ︀်းဢ︀ွꩫ︀်ႈမ︀ႃးꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်မ︀ႆ︀ႛ “က︀ူဝ်ႇဢ︀ꩫ︀်ႈက︀ဝ်ႈက︀ွတ︀်ꩬ︀ီꩫ︀ူမ︀်ႈꩫ︀ႆ︀ႇ ယ︀ေꩬ︀ုꩫ︀မ︀်။ က︀ူဝ်ႇဢ︀မ︀ႂ်းမ︀ႆ︀ႛꩬ︀ႅဝ်ႛင︀ႆ︀း ၵ︀ုမ︀်ႇပ︀ႂ်ႇꩬ︀ီꩭွင︀်ႇက︀ႃတ︀ႃႉ” ꩫ︀ꩬ︀ီꩬ︀ွꩫ︀်ꩭႂ်ႛဝႆ︀ႇဢ︀ူ။ 45င︀ႆ︀းꩬ︀ီမ︀ꩫ︀်းယ︀ႃႇ မ︀ွင︀်းထိုင︀်မ︀ႃးꩫ︀ႆ︀ႇ ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုမ︀ႆ︀ႛ ꩡ︀ူးမ︀ႃးꩬ︀ီ “ꩡ︀ဝ်ႛꩬ︀ြႃꩴ︀း” ꩫ︀ꩬ︀ီက︀ွတ︀်ꩬ︀ီꩫ︀ူမ︀်ႈဢ︀ူ။ 46က︀ူꩫ︀်းꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်က︀ေႃႇ က︀ꩡ︀ူးꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုမ︀ႆ︀ႛ မ︀ႃးꩬ︀ႅဝ်ႛꩬ︀ီ ၸ︀ုက︀်ဝႆ︀ႇဢ︀ူ။ 47ꩫ︀ႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛ က︀ူꩫ︀်းဢ︀ꩫ︀်ႈတ︀ၢႆ︀ႛၵ︀ၢင︀်ႛမ︀ႆ︀ႛꩬ︀ဝ်း က︀ူဝ်ႇလ︀ိူင︀်ႈယ︀ႃႇ ၸ︀ႃႇထွတ︀်ꩬ︀ီၸ︀ူႛꩡ︀ႂ်ႇၵ︀ုꩫ︀်ယ︀ီတ︀်ႉပ︀ရ︀ေႃꩭိက︀်ႉမ︀ႆ︀ႛ မ︀ႃႚၵ︀ွတ︀်က︀ီး ꩭူမ︀ꩫ︀်းပ︀ႃႛလ︀ိူင︀်ႈၵ︀တ︀်က︀ႃဢ︀ူ။ 48ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုယ︀ႃႇ “ꩬ︀ူ က︀ဝ်ႈမ︀ႆ︀ႛ ꩬ︀ႅဝ်ႛၸ︀ူႛလ︀ၢက︀်ႉၸ︀ူႛလ︀ူင︀်ႇꩫ︀က︀ꩫ︀်ႈ ဢ︀ဝ်ႈၵ︀ွꩫ︀်ႇဢ︀ဝ်ႈၸ︀ႃႇက︀ျႃးမ︀ႃးꩫ︀ႆ︀ႇ။ 49မ︀ိူဝ်ႈက︀ဝ်ႈꩡ︀ွင︀်းၿိက︀်ႉမ︀ၢꩫ︀်မ︀ႆ︀ႛ က︀ူႈမ︀ိူဝ်ႇက︀ူႈဝꩫ︀်း က︀ꩫ︀်ႛꩫ︀ႃႛꩬ︀ူမ︀ႆ︀ႛ ꩬ︀ွꩫ︀်ꩭႂ်ႛꩫ︀ႆ︀ႇယ︀ႃႇ ꩭီတ︀်က︀ꩬ︀င︀်ꩫ︀ႆ︀ ꩬ︀ူမ︀ဝ်ꩬ︀ႅဝ်ႛꩫ︀ႆ︀ႇ။ ꩫ︀ႆ︀ႇꩫ︀က︀ေႃႇ င︀ႆ︀ႚယ︀ႃႇ ꩫ︀င︀်က︀ျမ︀်းလ︀ိက︀်ႉမ︀ႆ︀ႛဝႃႈဝႆ︀ႇꩫ︀ႆ︀ႇꩫ︀က︀ꩫ︀်ႈ ဝႃႈပ︀ီꩫ︀်ႈမ︀ႃးꩫ︀မ︀်” ꩫ︀ဝꩫ︀်ႇ။ 50ꩫ︀ႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛ တ︀ပ︀ေးꩡ︀ဝ်ႛၵ︀ဝ်ယ︀ႃႇ မ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛၵ︀ွတ︀်ꩬ︀ီ ပ︀ၢႆ︀ႈက︀ႃမ︀ူတ︀်ဢ︀ူ။ 51-52မ︀ိူဝ်ႈဢ︀မ︀ႂ်း က︀ူꩫ︀်းမ︀ၢဝ်က︀ူဝ်ႇလ︀ိူင︀်ႈ ဢ︀ꩫ︀်ႈၸ︀ႃႛၸ︀ုꩫ︀်လ︀ိူင︀်ႈꩫ︀ၢႆ︀ႈမ︀ႆ︀ႈဝႆ︀ႇꩫ︀ႆ︀ႇယ︀ႃႇ က︀ꩫ︀်ႛလ︀င︀်ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုမ︀ႆ︀ႛꩡ︀ွမ︀်းမ︀ႃးဢ︀ူ။ က︀ူꩫ︀်းမ︀ၢင︀်ႈၸ︀ွင︀်းယ︀ႃႇ မ︀ꩫ︀်းမ︀ႆ︀ႛꩬ︀ႅဝ်ႛက︀ွတ︀်ꩫ︀က︀ီး မ︀ꩫ︀်းယ︀ႃႇၸ︀ႃႛလ︀ွꩫ︀်ႛဝႆ︀ႇꩬ︀ီ တ︀ူဝ်ႈပ︀ဝ်ꩫ︀ၢႆ︀ႈပ︀ၢႆ︀ႈက︀ႃဢ︀ူ။
လ︀ွင︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုမ︀ႆ︀ႛ ယ︀ုင︀်းတ︀ြႃးယ︀ုတ︀မ︀ႆ︀ႛꩡ︀ႅပ︀်ႉ
53ၵ︀ဝ်ယ︀ႃႇ ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုမ︀ႆ︀ႛ ꩡ︀ွင︀်းၵ︀ုꩫ︀်ယ︀ီတ︀်ႉပ︀ရ︀ေႃးꩭိက︀်ႉမ︀ႆ︀ႛ ꩭွင︀်ႇက︀ႃဢ︀ူ။ ယ︀ီတ︀်ႉပ︀ရ︀ေႃးꩭိက︀်ႉလ︀ူင︀်ꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်၊ ꩭူဝ်က︀ေၸ︀ႃꩬ︀ႃꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်၊ ꩬ︀ြႃတ︀ြႃးꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်ယ︀ႃႇ ꩡ︀ွင︀်းဢ︀မ︀ႂ်းမ︀ႆ︀ႛ တ︀ုမ︀်ႈက︀ꩫ︀်ႈဢ︀ူ။ 54ပ︀ေတ︀ရ︀ုယ︀ႃႇ လ︀ုက︀်ႉꩡ︀ွက︀်ႉလ︀ိူင︀်ႈမ︀ႆ︀ႛꩡ︀ွမ︀်းꩬ︀ီ ၵ︀ူင︀်ႇꩡ︀ွင︀်းၵ︀ုꩫ︀်ယ︀ီတ︀်ႉပ︀ရ︀ေႃးꩭိက︀်ႉမ︀ႆ︀ႛ ဢ︀ဝ်ႈထိုင︀်မ︀ႃးဢ︀ူ။ မ︀ꩫ︀်းယ︀ႃႇ တ︀င︀်းလ︀ၢက︀်ႉမ︀လ︀ွမ︀်ၵ︀ုꩫ︀်ယ︀ီတ︀်ႉပ︀ရ︀ေႃးꩭိက︀်ႉꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ် ꩭူမ︀်ႈꩫ︀င︀်ႈဢ︀ွမ︀်ၸ︀ႆ︀းꩬ︀ီဢ︀ူဢ︀ူ။ 55ယ︀ီတ︀်ႉပ︀ရ︀ေႃးꩭိက︀်ႉလ︀ူင︀်ꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်၊ က︀ုမ︀်ႛꩡ︀ဝ်ႛတ︀ြႃးယ︀ုတ︀ꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်ယ︀ႃႇ ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုမ︀ႆ︀ႛ ၵ︀ႃꩬ︀ၢက︀်ႉꩬ︀ေဢ︀ꩫ︀်ႈတ︀ီꩭႂ်ႛတ︀ၢမ︀်တ︀ၢႆ︀ႈက︀ꩫ︀်ႈဢ︀ူ။ ꩫ︀ႆ︀ႇꩫ︀က︀ေႃႇ ꩬ︀ၢက︀်ႉꩬ︀ေက︀ꩬ︀င︀်က︀ေႃႇꩵ︀ႈꩭꩫ︀်။ 56က︀ူꩫ︀်းဢ︀ၢꩫ︀်တ︀ၢꩫ︀်ယ︀ႃႇ မ︀ဝ်ꩡ︀ႂ်ႈမ︀ဝ်ꩡ︀ီႈၸ︀ႅတ︀်ႉꩬ︀ီ ꩭီတ︀်ꩬ︀ၢက︀်ႉꩬ︀ေက︀ꩫ︀်ႈဢ︀ူ။ ꩫ︀ႆ︀ႇꩫ︀က︀ေႃႇ ဢ︀ꩫ︀်ႈၵ︀ဝ်ဝႃႈꩫ︀ႆ︀ႇ ꩵ︀ႈꩥ︀ႃးက︀ꩫ︀်ႈ။ 57-58မ︀ိူဝ်ႈဢ︀မ︀ႂ်း က︀ူꩫ︀်းက︀မ︀်ႈၸ︀ွင︀်းယ︀ႃႇလ︀ုက︀်ႉꩬ︀ီ “မ︀ꩫ︀်းဝႃႈꩫ︀ႆ︀ႇ “ꩡ︀ွင︀်းၿိက︀်ႉမ︀ၢꩫ︀် ဢ︀ꩫ︀်ႈဢ︀ဝ်ႈမ︀ိုဝ်းက︀ူꩫ︀်းပ︀ူက︀်ꩫ︀ႆ︀ႇ က︀ဝ်ႈတ︀ီယ︀ႃႇၵ︀ွတ︀်ꩫ︀မ︀်။ ꩬ︀ၢမ︀်ဝꩫ︀်းပ︀ူꩫ︀်ႇက︀ီး ၿိက︀်ႉမ︀ၢꩫ︀်ဢ︀ꩫ︀်ႈဢ︀ဝ်ႈမ︀ိုဝ်းက︀ူꩫ︀်းမ︀ဝ်ပ︀ူက︀်ꩫ︀ႆ︀ႇ က︀ဝ်ႇတ︀ီပ︀ူက︀်ꩫ︀မ︀်” ꩫ︀ꩬ︀ီဝႃႈꩫ︀ႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛ တ︀ူႈၸ︀ူႛꩡ︀ဝ်ႛꩫ︀ႆ︀ႛꩥ︀ိꩫ︀်းဢ︀ူ” ꩫ︀ꩬ︀ီမ︀ဝ်ꩡ︀ႂ်ႈမ︀ဝ်ꩡ︀ီႈဝႃႈက︀ꩫ︀်ႈဢ︀ူ။ 59င︀ႆ︀းꩬ︀ီဝႃႈꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်က︀ေႃႇ ၵ︀ၢမ︀်းၵ︀ဝ်ယ︀ႃႇ ꩵ︀ႈꩥ︀ႃးက︀ꩫ︀်ႈ။ 60ꩫ︀ႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛ ၵ︀ုꩫ︀်ယ︀ီတ︀်ႉပ︀ရ︀ေႃးꩭိက︀်ႉယ︀ႃႇ ၵ︀ိူင︀်းက︀ၢင︀်ႈပ︀ူက︀်ႉက︀ူꩫ︀်းမ︀ႆ︀ႛလ︀ုက︀်ႉꩬ︀ီ ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုမ︀ႆ︀ႛ “မ︀ႂ်းမ︀ႆ︀ႛ ၵ︀ဝ်ၵ︀ႆ︀ႇလ︀ိူင︀်ႈ ပ︀ိꩫ︀်ႇက︀ꩫ︀်ႈꩫ︀ႆ︀ႇ မ︀ႂ်းက︀ꩬ︀င︀်က︀ေႃႇမ︀ဝ်တ︀ွပ︀်က︀ျႃး” ꩫ︀ဝꩫ︀်ႇ။ 61ꩫ︀ႆ︀ႇꩫ︀က︀ေႃႇꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုယ︀ႃႇ တ︀ီတ︀်ꩡ︀ိပ︀်ႉꩰꩬ︀ီဢ︀ူဢ︀ူ။ ၵ︀ၢမ︀်းက︀မ︀်းလ︀ိူင︀်ႈꩫ︀ၢႆ︀ႈက︀ေႃႇꩵ︀ႈတ︀ၢꩫ︀်ႛ။ ꩭႃလ︀ိူင︀်ႈၵ︀ုꩫ︀်ယ︀ီတ︀်ႉပ︀ရ︀ေႃးꩭိက︀်ႉယ︀ႃႇ “မ︀ႂ်းယ︀ႃႇ မ︀ေꩬ︀ိယ︀ၸ︀ူႛပ︀ီꩫ︀်ႈၸ︀ူႛလ︀ုက︀်ႉꩡ︀ဝ်ႛထႃဝရ︀ၸ︀ြႃးꩫ︀ႆ︀ႇက︀ျႃး” ꩫ︀ꩬ︀ီထၢမ︀်က︀ီး 62ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုယ︀ႃႇ “ꩡ︀ႂ်ႈဢ︀ူ။ လ︀ုက︀်ႉက︀ူꩫ︀်းꩫ︀ႆ︀ႇ ပ︀ႃႛၵ︀ႃၸ︀ြႃးပ︀ီꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛ ꩡ︀ဝ်ႛတ︀ꩫ︀်းၵ︀ူဝ်းဢ︀ꩫ︀ꩫ︀်တ︀မ︀ႆ︀ႛꩫ︀င︀်ႈꩬ︀ီဢ︀ူꩫ︀ႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛလ︀ိူင︀်ႈ၊ မ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛၵ︀ီမ︀ွက︀်ၸ︀ူꩫ︀်ꩬ︀ီ က︀ျွႃးမ︀ႃးꩫ︀ႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛလ︀ိူင︀်ႈ ꩬ︀ူတ︀ီꩫ︀ႆ︀ႛꩭꩫ︀်ꩫ︀မ︀်” ꩫ︀ဝꩫ︀်ႇ။ 63လ︀ꩭႃꩫ︀ႆ︀ႇ ၵ︀ုꩫ︀်ယ︀ီတ︀်ႉပ︀ရ︀ေႃꩭိက︀်ႉယ︀ႃႇ ၵ︀ိူင︀်ႈမ︀ꩫ︀်းၸ︀ူႛꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛ ꩡ︀ႅက︀်ၵ︀ွတ︀်ယ︀ဝ်ႇက︀ီး “ပ︀လ︀ေႃး လ︀ႅမ︀်းလ︀ႃး ꩭဝ်းက︀ူꩫ︀်းꩬ︀ၢက︀်ႉꩬ︀ေတ︀ၢင︀်က︀ူဝ်ႇ ꩵ︀ႈဝႃႈၵ︀ႃဢ︀ိက︀်ယ︀ဝ်ႇ။ 64ꩡ︀ဝ်ႛထႃဝရ︀ၸ︀ြႃးမ︀ႆ︀ႛ မ︀ꩫ︀်းတ︀ၢꩫ︀်ႛပ︀ူꩫ︀်ႇꩫ︀ႆ︀ႇ ꩭဝ်းၸ︀ူႛꩡ︀ဝ်ႛꩫ︀ႆ︀ႛꩥ︀ိꩫ︀်းက︀ႃမ︀ဝ်ꩡ︀ႂ်ႈ။ ꩬ︀လ︀ႃး၊ မ︀ꩫ︀်းမ︀ႆ︀ႛတ︀ီꩭလ︀ိုဝ်ပ︀ႅတ︀်ႉတ︀ြႃးꩫ︀ႆ︀” ꩫ︀ဝꩫ︀်ႇ။ င︀ႆ︀းက︀ီး ၵ︀ဝ်တ︀င︀်းမ︀ိူင︀်းယ︀ႃႇ ဢ︀ပ︀ႅတ︀်ႉꩡ︀ုꩫ︀်ႈꩫ︀ီႈꩫ︀ီႈ ꩫ︀ႆ︀ႇꩬ︀ီ မ︀ꩫ︀်းမ︀ႆ︀ႛတ︀ၢမ︀်တ︀ၢႆ︀ႈဝႃႈꩭႂ်ႛဢ︀ူꩫ︀ꩬ︀ီ ပ︀ႅတ︀်ႉတ︀ြႃးက︀ꩫ︀်ႈဢ︀ူ။ 65လ︀ꩭႃꩫ︀ႆ︀ႇ က︀ူꩫ︀်းမ︀ၢင︀်ႈၸ︀ွင︀်းယ︀ႃႇ ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုမ︀ႆ︀ႛ ꩫ︀မ︀်ႇလ︀ၢႆ︀းတ︀ဝ်က︀ꩫ︀်ႈဢ︀ူ။ ꩫ︀ႃႛမ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛက︀ေႃႇ တ︀ွပ︀်ႉင︀ႆ︀းတ︀ုက︀်ႉပ︀ူဝ်ႇꩬ︀ီ “ꩬ︀လ︀ႃး ၸ︀ႂ်တ︀ီၵ︀ႃႛꩫ︀ႆ︀ မ︀ႂ်းꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛ တ︀ုက︀်ႉꩫ︀ႆ︀ႇ။ ꩭူဝ်းတ︀ီၵ︀ႃႛမ︀လ︀ႃး” ꩫ︀ꩬ︀ီဝႃႈက︀ꩫ︀်ႈဢ︀ူ။ လ︀ႃႉမ︀လ︀ွမ︀်ၵ︀ုꩫ︀်ယ︀ီတ︀်ႉပ︀ရ︀ေႃးꩭိက︀်ႉꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်က︀ေႃႇ က︀ႅမ︀်ႛမ︀ꩫ︀်းꩡ︀ဝ်ႛမ︀ႆ︀ႛ ဢ︀ဝ်ႈၸ︀ႃမ︀ိုဝ်းၸ︀တ︀်ႉက︀ꩫ︀်ႈဢ︀ူ။
လ︀ွင︀်ႈပ︀ေတ︀ရ︀ု ꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုမ︀ႆ︀ႛပ︀ႆ︀ၵ︀ွတ︀်
66မ︀ိူဝ်ႈပ︀ေတ︀ရ︀ု ဢ︀ူꩫ︀ႂ်းဝၢင︀်းꩡ︀ွင︀်းဢ︀မ︀ႂ်းꩫ︀ႆ︀ႇ ꩫ︀ၢင︀်းၸ︀ူႛꩡ︀ႂ်ႇၵ︀ုꩫ︀်ꩬ︀ီတ︀်ႉပ︀ရ︀ေႃးꩭိက︀်ႉက︀ူဝ်ႇလ︀ိူင︀်ႈထိုင︀်မ︀ႃးဢ︀ူ။ 67ꩫ︀ၢင︀်းဢ︀မ︀ႂ်းယ︀ႃႇ ပ︀ေတ︀ရ︀ုဢ︀ွမ︀်ၸ︀ႆ︀းꩬ︀ီဢ︀ူꩫ︀ႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛꩭꩫ︀်က︀ီး မ︀ꩫ︀်းမ︀ႆ︀ႛတ︀ႃႈလ︀ိူက︀်ꩬ︀ီ “မ︀ႂ်းက︀ေႃႇတ︀ႆ︀းက︀ူဝ်ႇယ︀ေꩬ︀ု က︀ူꩫ︀်းဝီင︀်းꩫ︀ႃꩡ︀ရ︀ႅတ︀်ꩫ︀မ︀်” ꩫ︀ဝꩫ︀်ႇ။ 68ပ︀ေတ︀ရ︀ုယ︀ႃႇ “ဢ︀ꩫ︀်ႈမ︀ႂ်းဝႃႈꩫ︀ႆ︀ႇက︀ဝ်ႈꩵ︀ႈတ︀ွင︀်း၊ ꩵ︀ႈပ︀ွင︀်ꩡ︀ႂ်ႈ” ꩫ︀ဝႃႈꩬ︀ီ တ︀ၢႆ︀ႛတ︀ၢင︀်းပ︀တ︀ူႈမ︀ႆ︀ႛက︀ႃဢ︀ူ။ မ︀ိူဝ်ႈဢ︀မ︀ႂ်းက︀ႆ︀ၵ︀ꩫ︀်မ︀ႃးဢ︀ူ။ 69ꩭႃလ︀ိူင︀်ႈꩫ︀ၢင︀်းၸ︀ူႛꩡ︀ႂ်ႇဢ︀မ︀ႂ်း ပ︀ေတ︀ရ︀ုမ︀ႆ︀ႛ ꩭꩫ︀်ပ︀ွက︀်ႉက︀ီး က︀ူꩫ︀်းဢ︀ꩫ︀်ႈဢ︀ူꩭိမ︀်းမ︀ꩫ︀်းꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်မ︀ႆ︀ႛ “မ︀ꩫ︀်းယ︀ႃႇ ၸ︀ူႛတ︀ႆ︀းက︀ူဝ်ႇၵ︀ဝ်ꩫ︀မ︀်” ꩫ︀ꩬ︀ီ ဝႃႈꩫ︀က︀ဝ်ဢ︀ူ။ 70ပ︀ေတ︀ရ︀ုက︀ေႃႇ “ꩵ︀ႈꩶ︀ႚ၊ ꩵ︀ႈꩡ︀ႂ်ႈ” ꩫ︀ꩬ︀ီ ꩬ︀ꩫ︀်ꩭူဝ်ပ︀ွက︀်ႉဢ︀ူ။ ယ︀ဝ်ႇက︀ီး မ︀ဝ်ꩭိုင︀်က︀ꩬ︀င︀် က︀ူꩫ︀်းဢ︀ꩫ︀်ႈꩭိမ︀်းမ︀ႆ︀ႛꩬ︀ဝ်းꩫ︀ႆ︀ႇၵ︀ဝ်က︀ေႃႇ ပ︀ေတ︀ရ︀ုမ︀ႆ︀ႛ “ꩬ︀ီင︀်တ︀ၢꩫ︀်ႛမ︀ႂ်းယ︀ႃႇ ပ︀ီꩫ︀်ႈꩬ︀ီင︀်က︀ႃလ︀ိလ︀ႄးꩫ︀ႆ︀ႇꩬ︀ီ တ︀ေႇတ︀ေႇမ︀ႂ်းၸ︀ူႛတ︀ႆ︀းက︀ူဝ်ႇၵ︀ဝ်ꩫ︀မ︀်” ꩫ︀ဝꩫ︀်ႇ။ 71ꩫ︀ႆ︀ႇꩫ︀က︀ေႃႇ ပ︀ေတ︀ရ︀ုယ︀ႃႇ “ꩵ︀ႈꩡ︀ႂ်ႈ၊ က︀ူဝ်ႇဢ︀ꩫ︀်ႈꩬ︀ူဝႃႈꩫ︀ႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛ က︀ဝ်ႈꩵ︀ႈတ︀ွင︀်းပ︀ိူင︀်ႈလ︀ူင︀်” ꩫ︀ꩬ︀ီ ꩡ︀ဝ်ႛထႃဝရ︀ၸ︀ြႃးမ︀ႆ︀ႛတ︀ိူင︀်ꩬ︀ီက︀ိꩫ︀်ဢ︀ူ။ 72မ︀ိူဝ်ႈဢ︀မ︀ႂ်း က︀ꩡ︀ူးꩭႃတ︀ုတ︀ိယ︀ က︀ႆ︀ၵ︀ꩫ︀်မ︀ႃးဢ︀ူ။ လ︀ꩭႃꩫ︀ႆ︀ႇ ပ︀ေတ︀ရ︀ုယ︀ႃႇ “ꩡ︀ူဝ်ႈက︀ႃႈက︀ႆ︀ꩬ︀ွင︀်ပ︀ၢꩫ︀်ႈမ︀ဝ်ၵ︀ꩫ︀်ꩫ︀ႆ︀ႇ မ︀ႂ်းက︀ဝ်ႈမ︀ႆ︀ႛ ꩵ︀ႈတ︀ွင︀်းꩫ︀ꩬ︀ီ ꩬ︀ၢမ︀်ပ︀ၢꩫ︀်ႈတ︀ီင︀်ႈꩰတ︀ီဝႃႈꩫ︀မ︀်” ꩫ︀ꩬ︀ီ ၵ︀ၢမ︀်းဢ︀ꩫ︀်ႈꩡ︀ဝ်ႛယ︀ေꩬ︀ုဝႃႈဝႆ︀ႇꩫ︀ႆ︀ႇမ︀ႆ︀ႛ ဢ︀ွက︀်ꩡ︀ႂ်ႈမ︀ႃးꩬ︀ီꩭႆ︀ႛဢ︀ူ။
Currently Selected:
မ︀ႃက︀ု 14: kht
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
© 2023 (Active), Wycliffe Bible Translators, Inc. All rights reserved.