22
1نیکنامی برتر از ثروت هنگفت است و محبوبیت گرانبهاتر از طلا و نقره.
2دارا و ندار یک وجه مشترک دارند: هر دوی آنها را خداوند آفریده است.
3شخص زیرک خطر را پیشبینی میکند و از آن اجتناب مینماید ولی آدم جاهل به سوی آن میرود و خود را گرفتار میسازد.
4ثمرهٔ تواضع و خداترسی، ثروت و احترام و عمر طولانی است.
5راه اشخاص فاسد از خارها و دامها پوشیده است، پس اگر جان خود را دوست داری از رفتن به راه آنها خودداری کن.
6بچه را در راهی که باید برود تربیت کن و او تا آخر عمر از آن منحرف نخواهد شد.
7فقیر اسیر ثروتمند است و قرض گیرنده غلام قرض دهنده.
8هر که ظلم بکارد مصیبت درو خواهد کرد و قدرتش در هم خواهد شکست.
9شخص سخاوتمندی که غذای خود را با فقرا تقسیم میکند، برکت خواهد یافت.
10مسخره کننده را بیرون بینداز تا نزاع و مجادله و فحاشی خاتمه یابد.
11اگر کسی پاکی قلب را دوست بدارد و سخنانش دلنشین باشد، حتی پادشاه نیز دوست او خواهد شد.
12خداوند آدمهای درستکار را محفوظ نگه میدارد، اما نقشههای بدکاران را باطل میکند.
13آدم تنبل در خانه میماند و میگوید: «اگر بیرون بروم شیر مرا میخورد.»
14سخنان زن بدکار مانند یک دام خطرناک است و هر که مورد غضب خداوند باشد در آن میافتد.
15حماقت در وجود کودک نهفته است، ولی چوب تأدیب آن را از او بیرون میکند.
16کسی که به خاطر نفع خودش به فقرا ظلم کند و به ثروتمندان هدیه دهد، عاقبت گرفتار فقر خواهد شد.
گفتار حکیمانه
17به این سخنان مردان حکیم که به تو یاد میدهم گوش فرا ده و با تمام وجود از آنها پیروی کن؛ 18زیرا حفظ کردن آنها در دل و قرار دادن آنها بر زبان، کار پسندیدهای است. 19این سخنان را امروز به تو تعلیم میدهم تا اعتماد تو بر خداوند باشد. 20این کلمات گزیده را که مملو از حکمت و اندرز است، برای تو نوشتهام 21تا حقیقت را آنچنان که هست به تو یاد دهم و تو نیز آن را به کسانی که از تو سؤال میکنند، بیاموزی.
22اموال شخص فقیر را که حامی ندارند، غارت نکن و حق بیچارگان را در دادگاه پایمال ننما؛ 23زیرا خداوند به داد ایشان خواهد رسید و کسانی را که به ایشان ظلم کردهاند به سزای اعمالشان خواهد رسانید.
24با اشخاص تندخو که زود خشمگین میشوند معاشرت نکن، 25مبادا مثل آنها شوی و زندگی خود را تباه کنی.
26ضامن دیگری نشو و تعهد نکن که او قرض خود را پس خواهد داد، 27زیرا اگر مجبور به پرداخت قرض او شوی و نتوانی آن را بپردازی، رختخوابت را از زیرت بیرون میکشند.
28حدود ملک خود را که اجدادت از قدیم آن را تعیین کردهاند، به نفع خود تغییر نده.
29اگر کسی در کار خود ماهر باشد، بدان که جزو افراد گمنام نخواهد ماند، بلکه به دربار پادشاهان راه خواهد یافت.