Mateusza 15
15
Konflikt: tradycja przeciwko świętości
(Mk 7,1‐30)
1Mniej więcej w tym czasie przybyli do Jezusa faryzeusze i uczeni w Piśmie z Jerozolimy, którzy zaczęli stawiać Mu zarzuty:
— 2#Pwt 4,2; Łk 11,38; Ga 1,14; Kol 2,8Dlaczego Twoi uczniowie nie stosują się do tradycji przekazywanej przez przywódców naszej religii i przed posiłkiem nie dokonują rytualnych obmywań rąk#Nie chodziło tu o higienę, ale o symboliczny gest – rytualny obrzęd ablucji, nakazywany przez tradycję rabinistyczną (por. Mk 7,1‐5). Dramatyczne w relacjonowanej sytuacji jest to, iż zarzut nieprzestrzegania tradycji stawiają Jezusowi uczeni w Piśmie, a więc ludzie, którzy przede wszystkim powinni bazować na Bożym Słowie, a nie na ludzkich wymysłach. Nie mogąc jednak zarzucić Mu niestosowania się do Bożego Słowa, tworzą zarzuty związane ze swymi ludzkimi koncepcjami.?
3Jezus zaś odpowiedział im tak:
— A wy dlaczego, stosując się do waszej tradycji, przekraczacie Boże przykazania? 4#Wj 20,12; Kpł 20,9; Pwt 5,16; Łk 18,20; Ef 6,2‐3Bóg przecież powiedział: Szanuj#Znaczenie hebrajskiego słowa kabad („szanuj”) miało szeroki zakres znaczeniowy: począwszy od „czcij”, przez: „miej w poważaniu”, „oddaj honor”, kończąc na „zadbaj o” i „wspieraj”.swego ojca i matkę#Wj 20,12; Pwt 5,16.oraz: Kto by złorzeczył swemu ojcu lub matce, ma ponieść śmierć!#Wj 21,17; Kpł 20,9; Prz 28,24.. 5Wy tymczasem nauczacie: „Kto powie ojcu lub matce: «To, co miało być wsparciem dla ciebie, przekazałem w darze do skarbca świątynnego» #Gr doron -- „darowizna”, „ofiara”, „podarunek”. Marek w Mk 7,11 doprecyzowuje to jeszcze użyciem aramejskiego słowa korban (korbonas). Józef Flawiusz w swojejWojnie żydowskiej (księga II, rozdz. 9,4) oraz w Dawnych dziejach Izraela (księga XVIII, rozdz. 3,2) wspomina o korbanie jako skarbie świątynnym, który został naruszony przez Piłata na cele budowy akweduktu jerozolimskiego. Sprawa ta wywołała wielkie napięcie wśród Żydów, nie mniejsze niż to, które powstało w roku 32 n.e., gdy Piłat wywiesił na murze twierdzy Antonia (przylegającej do świątyni) kilka złotych emblematów z inskrypcjami cesarza Tyberiusza. Symbole te zostały zdjęte dopiero po interwencji Żydów u samego Cezara. 6nie musi się już przejmować przykazaniem mówiącym o szacunku dla rodziców”. W ten sposób dla własnej tradycji religijnej odrzucacie Boże Słowo! 7#Iz 29,13; Mt 23,13Obłudnicy, trafnie Izajasz prorokował o was:
8 # Ps 78,35‐36; Iz 29,13 Ponieważ ten naród kieruje do mnie tylko słowa
i czci mnie jedynie swoimi wargami,
podczas gdy ich serca są daleko ode mnie,
9 # Kol 2,20‐22 dlatego hołdy, które mi składają,
nie mają dla mnie żadnego znaczenia,
gdyż są jedynie wyrazem tradycji, jakiej się wyuczyli # Iz 29,13 – por. także Ps 78,36‐37. .
10A zwracając się do tłumu, powiedział:
— Posłuchajcie, co wam powiem, i postarajcie się to dobrze zrozumieć! 11#Mt 23,33; Łk 6,45; J 8,43‐44; J 12,39‐40; Rz 8,7‐8Nic, co człowiek spożywa, nie czyni go nieczystym#Chrystus robi tu aluzję do pokarmów uważanych za nieczyste w sensie rytualnym.. Takim czynią go słowa, które wychodzą z jego ust!
12Wtedy podeszli do Niego uczniowie i powiedzieli:
— Czy wiesz, że faryzeusze obruszyli się na to, co powiedziałeś?
13 # Iz 60,21; Iz 61,3; J 15,2.5; Dz 5,38; 1 Kor 3,9 On zaś tak odrzekł:
— Każda roślina, której nie posiał mój Niebiański Ojciec, zostanie wyrwana z korzeniami. 14#Mt 23,16‐32; Łk 6,39; J 9,40; Rz 2,19Zostawcie ich, gdyż są ślepymi przewodnikami ślepych. Jeśli zaś jeden ślepiec prowadzi drugiego, to niechybnie obaj runą w dół#Przenośnia opisująca miejsce zwane Piekłem. W narracji biblijnej znajduje się ono w Otchłani, o której Piotr pisze w 2 P 2,4..
15Nieco później Piotr poprosił:
— Wyjaśnij nam znaczenie tego, co powiedziałeś.
16A Jezus tak na to zareagował:
— Czyżbyście i wy byli równie niepojętni? 17Czy naprawdę nie jesteście w stanie zrozumieć, że wszystko, co człowiek bierze do ust i spożywa, wchodzi do jego żołądka, a później jest przez niego trawione i wydalane w latrynie? 18#Mt 12,34; Jk 3,6Nieczystym czyni go tylko to, co z jego serca wydobywa się na jego usta. 19#Rz 1,29‐31; 1 Kor 5,9‐11; Ga 5,19‐21; Ef 4,25‐32; Kol 3,5‐9.12‐15Z ludzkiego serca bowiem pochodzą złe myśli, zabójstwa, cudzołóstwa i bałwochwalstwa#„Cudzołóstwa i bałwochwalstwa” to dynamiczne oddanie słowa moicheia. W wielu miejscach Biblii mamy odnotowane, że Bóg słowem „cudzołóstwo” określa postawę duchowego bałwochwalstwa., pornografia i swawola seksualna#„Pornografia i swawola seksualna” – dosł. porneia., złodziejstwo, fałszywe świadectwa, bluźnierstwa. 20To one sprawiają, iż człowiek staje się nieczysty. Brak rytualnego obmycia rąk przed posiłkiem nie ma tu nic do rzeczy!
21Po odejściu z rejonu Genezaret, Jezus udał się w okolice Tyru i Sydonu. 22#Mt 8,29; Mt 9,27; Mt 20,30‐31; Mk 10,47‐48; Łk 18,38‐39Tam pojawiła się pewna kobieta pochodzenia kananejskiego#Opis kobiety podkreśla, że nie należała do narodu żydowskiego. Co więcej, swoimi korzeniami tkwiła w głębokim pogaństwie i okultyzmie, jakie cechowały religijność kananejską. Kanaan to dawna nazwa ziemi obiecanej Izraelowi, w której przed podbojem, jakiego na rzecz Izraela dokonał sam Bóg, sprawowano krwawe kulty demoniczne., która z pewnej odległości do Niego wołała:
— PANIE, Synu Dawida! Zlituj się nade mną! Moja córka jest opętana przez złego ducha i bardzo cierpi z tego powodu#W rzeczywistości nie wiemy, czy córka tej kobiety była opętana, czy może miała jakąś chorobę psychiczną lub somatyczną. W tamtych czasach część chorób tłumaczyło się demonicznym opętaniem. W tym wypadku jednak Jezus tego nie potwierdził. Nie mamy również opisu wypędzania przez Niego demona. Jego decyzja (Słowo) uzdrowiła na odległość córkę matki, która zaufała PANU..
23 # Łk 11,8 Jezus jednak nie reagował na jej prośby. W końcu uczniowie podeszli do Niego i poprosili:
— PANIE, każ jej odejść. Dość już mamy jej zawodzenia.
24 # Mt 10,6 Wtedy On, zwracając się do kobiety, powiedział:
— Moja misja teraz obejmuje jedynie zabłąkane owce Izraela # Służba Jezusa była skierowana przede wszystkim do narodu Izraela, który, jako pierwocina Ludu Bożego (por. Jr 2,3; więcej w Komentarzu NPD → Lud Boży), miał być, według pierwotnego zamysłu Najwyższego, Jego posłańcem do świata. Dlatego też Jezus raczej nie opuszczał terenów Galilei i Judei, a dalszą misję przekazywania Dobrej Wiadomości o ratunku w Nim dostępnym złożył na barki swoich uczniów, którzy mieli dotrzeć z nią do całego świata (zob. Mt 26,13; Mt 28,19‐20). Jezus zapowiedział jednak ważność swojego dzieła odkupienia dla wszystkich ludzi (np. Mt 11,28), co potwierdzali także Jego wysłannicy (np. Rz 5,18). .
25 # Mt 8,2 Wówczas ona zbliżyła się. Złożyła Mu pokłon i powiedziała:
— PANIE, błagam, pomóż mi!
26A Jezus dalej:
— Nie jest dobrze brać pożywienie przeznaczone dla dzieci i rzucać je szczeniętom.
27Na co ona:
— PANIE, masz rację, lecz przecież i szczenięta korzystają z okruchów, jakie spadają ze stołu gospodarzy.
28 # Mt 8,10.13 Wówczas Jezus rzekł do niej:
— Kobieto! Widzę, że masz w sercu nadzieję i wielką ufność # Określenie „nadzieja i wielka ufność” to dynamiczny ekwiwalent greckiego słowa pistis (dosł. „wiara”), który odzwierciedla hebrajski sposób podejścia do tego pojęcia. do mnie. Niech więc stanie się to, czego pragniesz!
I zaraz jej córka została uwolniona od demona.
Kolejne świadectwa królewskiej potęgi Jezusa
(Mk 7,31‐37; Mk 8,1‐10)
29Po obejściu okolic Tyru i Sydonu Jezus wrócił nad Jezioro Galilejskie. Pewnego dnia zasiadł na wzniesieniu, by nauczać. 30#Iz 35,5‐6; Mt 4,23; Mt 8,3; Mt 11,5‐6; Łk 7,22‐23Schodziły się do Niego wielkie rzesze ludzi, którzy przyprowadzali ze sobą chromych, niewidomych, kalekich, niemych oraz wielu im podobnych. Kładli ich u Jego stóp, a On wszystkich uzdrawiał. 31#Mk 7,37Tłumy były zachwycone. Widzieli bowiem, że niemi zaczynają mówić, chorzy stają się zdrowi, chromi chodzą, a niewidomi widzą. Z tego powodu wielbili Boga Izraela.
32 # Mt 9,36; Mt 14,14 W jakimś momencie Jezus przywołał swoich uczniów i powiedział:
— Żal mi tego ludu, który od trzech dni trwa przy mnie bez jedzenia. Nie chciałbym też oddalać ich głodnymi, gdyż wówczas mogliby w drodze opaść z sił.
33 # 2 Krl 4,43; Mk 6,37; J 6,5 Uczniowie zaś stwierdzili:
— Skąd niby, tu na pustkowiu, mielibyśmy wziąć tyle chleba, by nakarmić tak wielki tłum?
34 # Mt 14,17‐20; Mk 6,38‐43; Łk 9,13‐17; J 6,9‐13 Wówczas Jezus spytał:
— A ile chlebów macie?
Oni odpowiedzieli:
— Siedem i kilka rybek.
35Wtedy Jezus kazał ludziom porozsiadać się na ziemi. 36#J 6,11Następnie wziął te siedem chlebów oraz ryby i, składając Ojcu dziękczynienie, dzielił je i podawał uczniom, a oni przekazywali to dalej zgromadzonym. 37#Ps 78,29Wszyscy najedli się do syta, a zbywających kawałków chleba zebrano jeszcze siedem pełnych koszy! 38Jedzących zaś było około czterech tysięcy mężczyzn, nie licząc kobiet i dzieci.
39Po odprawieniu tłumów Jezus wsiadł do łodzi i odpłynął w rejon Magadanu#Bibliści nie są pewni lokalizacji tego miejsca, ale przypuszczają, że znajdowało się ono na południowo‐ zachodnim wybrzeżu Jeziora Galilejskiego. Najczęściej jest utożsamiane z Dalmanutą z Mk 8,10..
اکنون انتخاب شده:
Mateusza 15: NT NPD
هایلایت
به اشتراک گذاشتن
کپی
می خواهید نکات برجسته خود را در همه دستگاه های خود ذخیره کنید؟ برای ورودثبت نام کنید یا اگر ثبت نام کرده اید وارد شوید
Copyright ©️ 2021, 2022, 2023 by Wydawnictwo NPD.
Mateusza 15
15
Konflikt: tradycja przeciwko świętości
(Mk 7,1‐30)
1Mniej więcej w tym czasie przybyli do Jezusa faryzeusze i uczeni w Piśmie z Jerozolimy, którzy zaczęli stawiać Mu zarzuty:
— 2#Pwt 4,2; Łk 11,38; Ga 1,14; Kol 2,8Dlaczego Twoi uczniowie nie stosują się do tradycji przekazywanej przez przywódców naszej religii i przed posiłkiem nie dokonują rytualnych obmywań rąk#Nie chodziło tu o higienę, ale o symboliczny gest – rytualny obrzęd ablucji, nakazywany przez tradycję rabinistyczną (por. Mk 7,1‐5). Dramatyczne w relacjonowanej sytuacji jest to, iż zarzut nieprzestrzegania tradycji stawiają Jezusowi uczeni w Piśmie, a więc ludzie, którzy przede wszystkim powinni bazować na Bożym Słowie, a nie na ludzkich wymysłach. Nie mogąc jednak zarzucić Mu niestosowania się do Bożego Słowa, tworzą zarzuty związane ze swymi ludzkimi koncepcjami.?
3Jezus zaś odpowiedział im tak:
— A wy dlaczego, stosując się do waszej tradycji, przekraczacie Boże przykazania? 4#Wj 20,12; Kpł 20,9; Pwt 5,16; Łk 18,20; Ef 6,2‐3Bóg przecież powiedział: Szanuj#Znaczenie hebrajskiego słowa kabad („szanuj”) miało szeroki zakres znaczeniowy: począwszy od „czcij”, przez: „miej w poważaniu”, „oddaj honor”, kończąc na „zadbaj o” i „wspieraj”.swego ojca i matkę#Wj 20,12; Pwt 5,16.oraz: Kto by złorzeczył swemu ojcu lub matce, ma ponieść śmierć!#Wj 21,17; Kpł 20,9; Prz 28,24.. 5Wy tymczasem nauczacie: „Kto powie ojcu lub matce: «To, co miało być wsparciem dla ciebie, przekazałem w darze do skarbca świątynnego» #Gr doron -- „darowizna”, „ofiara”, „podarunek”. Marek w Mk 7,11 doprecyzowuje to jeszcze użyciem aramejskiego słowa korban (korbonas). Józef Flawiusz w swojejWojnie żydowskiej (księga II, rozdz. 9,4) oraz w Dawnych dziejach Izraela (księga XVIII, rozdz. 3,2) wspomina o korbanie jako skarbie świątynnym, który został naruszony przez Piłata na cele budowy akweduktu jerozolimskiego. Sprawa ta wywołała wielkie napięcie wśród Żydów, nie mniejsze niż to, które powstało w roku 32 n.e., gdy Piłat wywiesił na murze twierdzy Antonia (przylegającej do świątyni) kilka złotych emblematów z inskrypcjami cesarza Tyberiusza. Symbole te zostały zdjęte dopiero po interwencji Żydów u samego Cezara. 6nie musi się już przejmować przykazaniem mówiącym o szacunku dla rodziców”. W ten sposób dla własnej tradycji religijnej odrzucacie Boże Słowo! 7#Iz 29,13; Mt 23,13Obłudnicy, trafnie Izajasz prorokował o was:
8 # Ps 78,35‐36; Iz 29,13 Ponieważ ten naród kieruje do mnie tylko słowa
i czci mnie jedynie swoimi wargami,
podczas gdy ich serca są daleko ode mnie,
9 # Kol 2,20‐22 dlatego hołdy, które mi składają,
nie mają dla mnie żadnego znaczenia,
gdyż są jedynie wyrazem tradycji, jakiej się wyuczyli # Iz 29,13 – por. także Ps 78,36‐37. .
10A zwracając się do tłumu, powiedział:
— Posłuchajcie, co wam powiem, i postarajcie się to dobrze zrozumieć! 11#Mt 23,33; Łk 6,45; J 8,43‐44; J 12,39‐40; Rz 8,7‐8Nic, co człowiek spożywa, nie czyni go nieczystym#Chrystus robi tu aluzję do pokarmów uważanych za nieczyste w sensie rytualnym.. Takim czynią go słowa, które wychodzą z jego ust!
12Wtedy podeszli do Niego uczniowie i powiedzieli:
— Czy wiesz, że faryzeusze obruszyli się na to, co powiedziałeś?
13 # Iz 60,21; Iz 61,3; J 15,2.5; Dz 5,38; 1 Kor 3,9 On zaś tak odrzekł:
— Każda roślina, której nie posiał mój Niebiański Ojciec, zostanie wyrwana z korzeniami. 14#Mt 23,16‐32; Łk 6,39; J 9,40; Rz 2,19Zostawcie ich, gdyż są ślepymi przewodnikami ślepych. Jeśli zaś jeden ślepiec prowadzi drugiego, to niechybnie obaj runą w dół#Przenośnia opisująca miejsce zwane Piekłem. W narracji biblijnej znajduje się ono w Otchłani, o której Piotr pisze w 2 P 2,4..
15Nieco później Piotr poprosił:
— Wyjaśnij nam znaczenie tego, co powiedziałeś.
16A Jezus tak na to zareagował:
— Czyżbyście i wy byli równie niepojętni? 17Czy naprawdę nie jesteście w stanie zrozumieć, że wszystko, co człowiek bierze do ust i spożywa, wchodzi do jego żołądka, a później jest przez niego trawione i wydalane w latrynie? 18#Mt 12,34; Jk 3,6Nieczystym czyni go tylko to, co z jego serca wydobywa się na jego usta. 19#Rz 1,29‐31; 1 Kor 5,9‐11; Ga 5,19‐21; Ef 4,25‐32; Kol 3,5‐9.12‐15Z ludzkiego serca bowiem pochodzą złe myśli, zabójstwa, cudzołóstwa i bałwochwalstwa#„Cudzołóstwa i bałwochwalstwa” to dynamiczne oddanie słowa moicheia. W wielu miejscach Biblii mamy odnotowane, że Bóg słowem „cudzołóstwo” określa postawę duchowego bałwochwalstwa., pornografia i swawola seksualna#„Pornografia i swawola seksualna” – dosł. porneia., złodziejstwo, fałszywe świadectwa, bluźnierstwa. 20To one sprawiają, iż człowiek staje się nieczysty. Brak rytualnego obmycia rąk przed posiłkiem nie ma tu nic do rzeczy!
21Po odejściu z rejonu Genezaret, Jezus udał się w okolice Tyru i Sydonu. 22#Mt 8,29; Mt 9,27; Mt 20,30‐31; Mk 10,47‐48; Łk 18,38‐39Tam pojawiła się pewna kobieta pochodzenia kananejskiego#Opis kobiety podkreśla, że nie należała do narodu żydowskiego. Co więcej, swoimi korzeniami tkwiła w głębokim pogaństwie i okultyzmie, jakie cechowały religijność kananejską. Kanaan to dawna nazwa ziemi obiecanej Izraelowi, w której przed podbojem, jakiego na rzecz Izraela dokonał sam Bóg, sprawowano krwawe kulty demoniczne., która z pewnej odległości do Niego wołała:
— PANIE, Synu Dawida! Zlituj się nade mną! Moja córka jest opętana przez złego ducha i bardzo cierpi z tego powodu#W rzeczywistości nie wiemy, czy córka tej kobiety była opętana, czy może miała jakąś chorobę psychiczną lub somatyczną. W tamtych czasach część chorób tłumaczyło się demonicznym opętaniem. W tym wypadku jednak Jezus tego nie potwierdził. Nie mamy również opisu wypędzania przez Niego demona. Jego decyzja (Słowo) uzdrowiła na odległość córkę matki, która zaufała PANU..
23 # Łk 11,8 Jezus jednak nie reagował na jej prośby. W końcu uczniowie podeszli do Niego i poprosili:
— PANIE, każ jej odejść. Dość już mamy jej zawodzenia.
24 # Mt 10,6 Wtedy On, zwracając się do kobiety, powiedział:
— Moja misja teraz obejmuje jedynie zabłąkane owce Izraela # Służba Jezusa była skierowana przede wszystkim do narodu Izraela, który, jako pierwocina Ludu Bożego (por. Jr 2,3; więcej w Komentarzu NPD → Lud Boży), miał być, według pierwotnego zamysłu Najwyższego, Jego posłańcem do świata. Dlatego też Jezus raczej nie opuszczał terenów Galilei i Judei, a dalszą misję przekazywania Dobrej Wiadomości o ratunku w Nim dostępnym złożył na barki swoich uczniów, którzy mieli dotrzeć z nią do całego świata (zob. Mt 26,13; Mt 28,19‐20). Jezus zapowiedział jednak ważność swojego dzieła odkupienia dla wszystkich ludzi (np. Mt 11,28), co potwierdzali także Jego wysłannicy (np. Rz 5,18). .
25 # Mt 8,2 Wówczas ona zbliżyła się. Złożyła Mu pokłon i powiedziała:
— PANIE, błagam, pomóż mi!
26A Jezus dalej:
— Nie jest dobrze brać pożywienie przeznaczone dla dzieci i rzucać je szczeniętom.
27Na co ona:
— PANIE, masz rację, lecz przecież i szczenięta korzystają z okruchów, jakie spadają ze stołu gospodarzy.
28 # Mt 8,10.13 Wówczas Jezus rzekł do niej:
— Kobieto! Widzę, że masz w sercu nadzieję i wielką ufność # Określenie „nadzieja i wielka ufność” to dynamiczny ekwiwalent greckiego słowa pistis (dosł. „wiara”), który odzwierciedla hebrajski sposób podejścia do tego pojęcia. do mnie. Niech więc stanie się to, czego pragniesz!
I zaraz jej córka została uwolniona od demona.
Kolejne świadectwa królewskiej potęgi Jezusa
(Mk 7,31‐37; Mk 8,1‐10)
29Po obejściu okolic Tyru i Sydonu Jezus wrócił nad Jezioro Galilejskie. Pewnego dnia zasiadł na wzniesieniu, by nauczać. 30#Iz 35,5‐6; Mt 4,23; Mt 8,3; Mt 11,5‐6; Łk 7,22‐23Schodziły się do Niego wielkie rzesze ludzi, którzy przyprowadzali ze sobą chromych, niewidomych, kalekich, niemych oraz wielu im podobnych. Kładli ich u Jego stóp, a On wszystkich uzdrawiał. 31#Mk 7,37Tłumy były zachwycone. Widzieli bowiem, że niemi zaczynają mówić, chorzy stają się zdrowi, chromi chodzą, a niewidomi widzą. Z tego powodu wielbili Boga Izraela.
32 # Mt 9,36; Mt 14,14 W jakimś momencie Jezus przywołał swoich uczniów i powiedział:
— Żal mi tego ludu, który od trzech dni trwa przy mnie bez jedzenia. Nie chciałbym też oddalać ich głodnymi, gdyż wówczas mogliby w drodze opaść z sił.
33 # 2 Krl 4,43; Mk 6,37; J 6,5 Uczniowie zaś stwierdzili:
— Skąd niby, tu na pustkowiu, mielibyśmy wziąć tyle chleba, by nakarmić tak wielki tłum?
34 # Mt 14,17‐20; Mk 6,38‐43; Łk 9,13‐17; J 6,9‐13 Wówczas Jezus spytał:
— A ile chlebów macie?
Oni odpowiedzieli:
— Siedem i kilka rybek.
35Wtedy Jezus kazał ludziom porozsiadać się na ziemi. 36#J 6,11Następnie wziął te siedem chlebów oraz ryby i, składając Ojcu dziękczynienie, dzielił je i podawał uczniom, a oni przekazywali to dalej zgromadzonym. 37#Ps 78,29Wszyscy najedli się do syta, a zbywających kawałków chleba zebrano jeszcze siedem pełnych koszy! 38Jedzących zaś było około czterech tysięcy mężczyzn, nie licząc kobiet i dzieci.
39Po odprawieniu tłumów Jezus wsiadł do łodzi i odpłynął w rejon Magadanu#Bibliści nie są pewni lokalizacji tego miejsca, ale przypuszczają, że znajdowało się ono na południowo‐ zachodnim wybrzeżu Jeziora Galilejskiego. Najczęściej jest utożsamiane z Dalmanutą z Mk 8,10..
اکنون انتخاب شده:
:
هایلایت
به اشتراک گذاشتن
کپی
می خواهید نکات برجسته خود را در همه دستگاه های خود ذخیره کنید؟ برای ورودثبت نام کنید یا اگر ثبت نام کرده اید وارد شوید
Copyright ©️ 2021, 2022, 2023 by Wydawnictwo NPD.