Mata 5
5
Yéésù ùd Vɛnɛ́b nwɔŋ kɔ̀l yílú
1Zɔ̀ŋ aa Yéésù bé' nɛ́b zùúm bəd gə́, zá' na' kɔ̀l wàà yílú, bít kùm yɛ́b ba. Nɛ́b sáànmbə̀ oò bəd ìì gbarà oò sunú, 2bít sɔ̀d bə̀ in sáànmbə̀ kə̀ aakíin:
Làmkè sɔ̀ɔ̀ná
(Luka 6.20-23)
3«Nɛ́b aa bə̀ tə́ yíl boò ɛgǹ kə̀ nɛ́b búúd bə̀ bəd kíin, Vɛnɛ́b númú rə,
Vɛnɛ́b dá bə̀ nɛɛ̀n zígǹ yílú, kə̀ tɛ́m làmkèá,
kàandə, Vɛnɛ́b dá gààd ləə̀n boò yílú!
4Nɛ́b aa bə̀ tə́ kuùm kə̀ tɛ́m nwuukè rə,
Vɛnɛ́b dá bə̀ nɛɛ̀n zígǹ yílú, kə̀ tɛ́m làmkèá,
kàandə, Vɛnɛ́b dá bə̀ tɛ́m tɛ́'nàá!
5Nɛ́b aa bə̀ tə́ kuùm kə̀ tɛ́m ɔ̀gke rə,
Vɛnɛ́b dá bə̀ nɛɛ̀n zígǹ yílú,
kàandə, bə̀ dá sə̀n yɛ́b aa Vɛnɛ́b bàà dàà rə bɔbàá!
6Nɛ́b aa bə̀ tə́ saàn kə̀ tɛ́m nə́ŋ̀ní, in aa Vɛnɛ́b í' rə ma'ǹmbə̀ rə,
Vɛnɛ́b dá bə̀ nɛɛ̀n zígǹ yílú, kə̀ tɛ́m làmkèá,
kàandə, Vɛnɛ́b dá bə̀ tɛ́m nyɛ́'nàá!
7Nɛ́b aa bə̀ tə́ ɔ̀dnə́ŋ̀ búúd ɛgǹ bé'ǹ də,
Vɛnɛ́b dá bə̀ nɛɛ̀n zígǹ yílú,
kàandə, Vɛnɛ́b dá bə̀ búúd ɛgǹ bé'ǹ kɔ̀!
8Nɛ́b aa bə̀ tə́ kuùm kə̀ tɛ́m nyɛdkè rə,
Vɛnɛ́b dá bə̀ nɛɛ̀n zígǹ yílú,
kàandə, bə̀ dá Vɛnɛ́b kíìn bé'nàá!
9Nɛ́b aa bə̀ tə́ tɛbə̀ saàn boò tə́ŋə́ rə,
Vɛnɛ́b dá bə̀ nɛɛ̀n zígǹ yílú,
kàandə, bə̀ dá bə̀ dɛdǹ Vɛnɛ́b yɛb bərá!
10Nɛ́b aa bə̀ tə́ bə̀ búúd í'ǹ nɛɛ̀n aa bə̀ tə́ ma'ǹ dú,
kìínmbə̀ nɛɛ̀n aa Vɛnɛ́b í' rú rə kíin də,
Vɛnɛ́b dá bə̀ nɛɛ̀n zígǹ yílú,
kàandə, bə̀ bɔ̀b Vɛnɛ́b Gààd lɛgə́ paà bə̀ì gbə̀ə́d!
11«Màìgə́, nɛ́b bəd tə́ ii dúlàá, bə̀ tə́ ii búúd í'nàá, bít bə̀ tə́ gúsuúm nwɔŋ vaksə́ bəd gáàm aí yílú, nɛɛ̀n aa íí bàg mə́ rə bòórú gə́, Vɛnɛ́b dá ii nɛɛ̀n zígǹ yílú. 12Ìì kùm kə̀ tɛ́m làmkèá, tɛ́m íí oò yád kúnú; kàandə, mú'sɛ̀l dùm íí dá kuùm gbà'á, lɛgə́ poú. Kə̀ aarə kíin, bə̀ í' taà Vɛnɛ́b gbantumsə̀ bəraa nyàamdoorú rə búúrá.»
Nwuùm yɛ́bá, kə̀ laa nyɛdkè zɔ̀ŋə yɛ́b bə bìá
(Markus 9.50; Luka 14.34-35)
13«ÍÍ tə́ kìínmbə̀ nwuùm yɛ́b kíin, nɛ́b zɔ̀ŋə yɛ́b bə bə̀ tə́ŋú. Zá dáà nwuùm yɛ́b bɔ̀m bùmkè oòì gə́, báan níì báàn ma'ǹmbə̀, bɔ̀b oò bə̀ bí'ǹmbə̀ bùmkè sɔ̀ŋ gú? In nə́ŋ̀má nɛ́ŋə̀ bán ma'ǹmbə̀ kə̀ kùrú sɔ̀ŋ gá, sìná pú' bə̀ dáù zadǹ gbaarú, bít nɛ́b bəd dáù nádǹ dunú.
14«Íí tə́ kìínmbə̀ laa nyɛdkè kíin, nɛ́b bəd tə́ŋú, zɔ̀ŋə yɛ́b ba. Bìl aa bə̀ wə̀ə̀ kɔ̀l yílə́ rə, mə́' núùrú gá. 15Bít íí kó' lampə̀ì gə́, íí wúbə̀ kɛ̀ɛ̀l dùù gá. Zá aa sɔ̀ɔ̀n də gə́, íí zígə̀ téé dàndunwà yílú, bít nyɛ́' nɛ́b aa kùm wúu wərə̀ rə gə́ kóólé. 16Ogə́, laa nyɛdkè aí bə̀ kɔ̀ bììd oò nyɛd kàani, nɛ́b bəd númú, bɔ̀b boò bé' tù' sɔ̀ɔ̀nkè bəraa íí tə́ ma'ǹ doó, bít boò káŋ Báá íí Vɛnɛ́b aa lɛgə́ paà roó.»
Insánke Musa indaŋ̀mbə̀ yílú
17«Ìì gú' baànmbə̀ gə́, mə́ yaà Musa indaŋ̀mbə̀ bəd lo'ǹmbə̀ kə̀ nwɔŋ aa Vɛnɛ́b gbantumsə̀ bəd ìì sán nɛ́b bəd də tá. Mə́ yaà lo'ǹmbə̀ gá, zá mə́ yaà ma'ǹ zə́'ǹmbìá. 18Kə̀ aakíin də, mə́ tə́ ii kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná, bə́ŋ̀ lɛg kə̀ yɛ́b tá ìì tə́ kuùm dáàn númú ní gə́, insedké wàà nə́ŋ̀má bɔ̀b indaŋ̀mbə̀ bərú gá, in bəd kóólé yaà dá ma'míìn zé. 19Kə̀ taàbìá, màn aa məə indaŋ̀mbə̀ bɛ̀ŋ́sə̀ yɛb aa ìì nə́ŋ̀, bít sán nɛ́b bəd boò mà' kàandə, bə̀ dáù dɛdǹ nɛ́d bɛ̀ŋ́sə̀wàá, Vɛnɛ́b Gààd lɛgə́ paà bə̀ rú. Zá màn aa kò' kùd yàá, bít sán nɛ́b bəd yàá, boò mà' nɛɛ̀n aarə rú rə, bə̀ dáù dɛdǹ nɛ́ŋ gbàároá, Vɛnɛ́b Gààd lɛgə́ paà bə̀ rú. 20Kə̀ aakíin də, vɛ́nà mə́ tə́ ii kíìn baanàá, wɔ̀ɔ̀lə̀ íí aa Vɛnɛ́b númú rə, kàn nɛ̀n indaŋ̀mbə̀ bəd gə̀b bə̀ kə̀ Farisa bəd gə̀b bə̀ tə́ síngə́, íí pìì Vɛnɛ́b Gààd lɛgə́ paà bə̀ rú gá.»
Yéésù sán nɛ́b bəd in nɔ̀m yílú
21«Íí kìì Vɛnɛ́b bàà doo bə́n bəd yàá: ‹Ǹ lò' yíl sí. Màn aa lò' yíl lə, kò' bə̀ dáù fágǹ gààd númú.› 22Zá máá gə́, mə́ tə́ ii kíìn baanàá, màn aa mà' nɔ̀mì kə̀ ɔrə̀ nə́ŋ̀ də, də́ŋì ko'ǹ aànmbə̀ nɛ́b fágə́n bə̀ ma'ǹ bəd númú. Màn aa bàà ɔrə̀ nə́ŋ̀ ‹Yáá› rə kɔ̀, dam bəd wálke gbà'á oò í'ù búúrá. Bít nɛ́ŋə̀ aa bàà ɔrə̀ nə́ŋ̀ì: ‹Ń kèérá› rə kɔ̀, də́ŋì oò bə̀ aànmbə̀ laa aa fə́' bə gá rə rú. 23Ń yaaì gannyàgə̀lú, Vɛnɛ́b in piìnmbìá, bít sèl ń zá' gə́, ɔ̀dnə́ŋ̀ ń tə́ kə̀ nwɔŋ kə̀ ám gə́, 24zíg ǹ dàà in piìnmbə̀ ń də gannyàgə̀l númú wərà, ɛ̀m dáá ǹ saŋ̀ sína kə̀ ɔ̀dnə́ŋ̀ ń da, kidbíd yaà ǹ pii taà in piìnmbə̀ ń də Vɛnɛ́b númú. 25Ɔ̀dmáàn ń kò' tə́ən aàn fágə́nú gə́, yaà ǹ saŋ̀ kə̀ báŋ kə̀ oòra. M̀ mà' kə̀ aakíin, bɔ̀b bə́ŋ̀ íí wə́ə́ fágə́n zɔ̀ŋú sé. Ń saŋ̀ kə̀ oò síngə́, kò' dá n piìn nɛ́b fágə́n bə̀ bəd nɛɛ̀n tɛ́mú. Bít kamgə́, nɛ́d fágə́n bə̀ kò' dá n piìn sóózè oò bəd naú, bɔ̀b boò páá n wúltígə́l bə̀ rú. 26Mə́ tə́ən kíìn baanàá, aarə nwɔŋ sɔ̀ɔ̀ná: ‹Ń dá vúgǹ wərə̀ gə́, ń dá sína kpob ń də káàn bɛ́'ǹ kə̀ ba'wà lɛ̀ɛ́ŋə̀ aa dùg kə̀ bòd də tá. Síngə́, ḿ bɔ̀b vúgǹmbə̀ rú wərə̀ gá sə́g sə́g.› »
Yéésù sán nɛ́b bəd in labsə̀ nwɔŋ yílú
27«Íí kìì yàá bə̀ bàà: ‹M̀ mà' labsə̀ sí.› 28Zá máá gə́, mə́ tə́ ii kíìn baanàá, kóó nɛ́ɛ̀réè, ɛ̀g nɛ́ŋ kéèndo yàá, ɔ̀rə̀wì oò tɛ́mú gə́, mà' labsə̀ì kə̀ oòra. 29Dáà núùwà nɛɛ̀n váànú bə̀ ḿ bòórú, ń tə́ taà piìn sáàn invaksə́ rú gə́, ǹ sɔ̀rə̀ kúnú, làà ǹ lɛ́'ù zɔ̀ŋ bùúd ba. Aa dá sɔɔ̀n də, m̀ pìì Vɛnɛ́b yiìl kə̀ núù nə́ŋ̀ní, kə̀ piìnmbə̀ kə̀ núù iira, laa aa fə́' bə gá rə rú gə́ roó. 30Bít dáà nɛɛ̀n váàn ḿ bòórú, ń tə́ taà piìn sáàn invaksə́ rú gə́, kò'ǹ və̀rə̀ kúnú, bít làà ǹ lɛ́'ù zɔ̀ŋ bùúd bə kə̀ ámda. Aa dá sɔɔ̀n də, m̀ pìì Vɛnɛ́b yiìl kə̀ nɛɛ̀n nə́ŋ̀ní, kə̀ piìnmbə̀ kə̀ nɛɛ̀n iira, laa aa fə́' bə gá rə rú gə́ roó.»
Yéésù sán nɛ́b bəd in kéèn vú'ǹmbə̀ yílú
(Mata 19.9; Markus 10.11-12; Luka 16.18)
31«Núúboòd Gìdń bààì nyàam dam ba: ‹Màn aa vú' kéèn oòrə, bád oò piiù núúboòd nɛɛ̀n tɛ́mú.› 32Zá máá gə́, mə́ tə́ ii kíìn baanàá, màn aa vúŋ kéèn oò kàaní, labsə̀ nwɔŋ bòórú síndə gə́, pááùwì labsə̀ rú, bít màn aa pà' kéèn aa vúŋ bə̀ lɛ́' yérəì kɔ̀, mà' labsə̀ yàá.»
Yéésù sán nɛ́b bəd in, in nwɔɔ̀mbə̀ yílú
33«Íí kìì yàá sɔ̀ŋ, bə̀ bàà doo bə́n bəraa nyàam dam bəroó: ‹Nwɔ̀m m̀ yɛ̀l in sí, zá nɔ̀ŋ ǹ mà' in aa ḿ bàà bəǹ dá ma'ǹ də kíìn Báátììkpɛ̀ŋ númú.› 34Zá máá gə́, mə́ tə́ ii kíìn baanàá' Ìì nwɔ̀m in kə̀ in nə́ŋ̀má sí. Ìì nwɔ̀m in kə̀ lɛg sí; kàandə, lɛg də Vɛnɛ́b Gààd mə̀ə̀rá. 35Ìì nwɔ̀m in kə̀ yɛ́b sí, kàandə, yɛ́b də zɔ̀ŋ dun bə̀ náàn oòra. Ìì nwɔ̀m in kə̀ Urusalima bìl sí, kàandə, aarə gààd gbà'á bìlá. 36Ǹ nwɔ̀m in kə̀ yíl ń sí, kàandə, ḿ bán yíl gí' nə́ŋ̀má bí'ǹmbə̀ biídoá, sínkɔ̀ diíŋdo gá. 37Nwɔŋ aa íí tə́ gáàm də, oò kùm ‹èè,› sínkɔ̀ ‹ə́ùwə́.› Nwɔŋ ɔ̀d aa bàà íí zəg yílə́ rə gə́ kóólé, vúgà Nɛ́ŋə̀ Vaksə́ naú.»
Yéésù sán nɛ́b bəd in, nɛɛ̀n pɛ́ɛ̀nmbə̀ yílú
(Luka 6.29-30)
38«Íí kìì Núúboòd Gìdń bààì nyàam dam ba: ‹Nɛ́ŋə̀ kpò' n núùì gə́, ǹ kpò'ù núù kɔ̀, bít nɛ́ŋə̀ kɛ̀d n nə́gə́lì gə́, ǹ kɛ̀rə̀ nə́gə́l kɔ̀.› 39Zá máá gə́, mə́ tə́ ii kíìn baanàá, ìì bí' vaksə́ kə̀ vaksə́ sí. Aa dá sɔɔ̀n də gə́, dáà nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ zìbmmì lám nɛɛ̀n váànú bə̀ bə gə́, lìb m̀ bí'ù lám nɛɛ̀n kéènú bə̀ kɔ̀. 40Dáà nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ bààì bəǹ dá n kíìn luùn fágə́nú, bɔ̀b bə ǹ dá gɔ̀'wà dùù bə̀ ń nyá'ǹ ke'ǹ gə́, lɛ́' ǹ dààù oò kè' kə̀ dàál ń tá. 41Dáà nɛ́ŋə̀ nə́ŋ̀ pè' n yàá, bə̀ pà' ǹ àà bəǹ inpi'kè kílomɛ́tà nə́ŋ̀ gə́, pà' tá' ǹ ààù kílomɛ́tà iira. 42Nɛ́ŋə̀ aa nyɛ̀m m in də, ǹ piiù kúnú, bít màn aa í' kpob ke'ǹmbə̀ ám naà rə kɔ̀, ǹ nya'ù sí.»
Ǹ í' ɔ̀dmáàn ḿ bərá
(Luka 6.27-28, 32-36)
43Yéésù tə́ diìn nɛ́b bəd in ní sáànmbìá: «Íí kìì yàá, Núúboòd Gìdń bàà nyàam dam ba: ‹Ǹ í' ɔ̀dnə́ŋ̀ ń da, bít ǹ zèè ɔ̀dmáàn ń da.› 44Zá máá gə́, mə́ tə́ ii kíìn baanàá' ìì í' ɔ̀dmáàn íí bərá, bít ìì nyɛ̀m Vɛnɛ́b kə̀ nɛ́b aa bə̀ tə́ ii búúd í'ǹ doó, 45bɔ̀b ìì kùm Báá íí Vɛnɛ́b lɛgə́ paà bə̀ yɛbá. Kə̀ aakíin, oòra mà' gó' sə̀n nyàm oò nɛ́b in vaksə́ bə̀ ma'ǹ bəd yílú, kə̀ nɛ́b insɔ̀ɔ̀nkè bə̀ ma'ǹ bəd yílú; bít náŋ nwan, nɛ́b insɔ̀ɔ̀nkè bə̀ ma'ǹ bəd yílú, kə̀ nɛ́b invaksə́ bə̀ ma'ǹ bəd yílú. 46Dáà íí í' tə́ nɛ́b aa bə̀ tə́ ii í'ǹ də ní gə́, kə̀ níìbə̀ kùm íí nwán taà Vɛnɛ́b oò káá ii mú'sɛ̀l dùm bə gú? Nɛ́b ba'káám bə̀ ke'ǹ bəd kɔ̀, ìì mà' tə́ kàani. 47Íí dɔ̀m tə́ ɔ̀dkuvɛɛ̀l íí bəd ní gə́, níì in gbà'á íí mà' taà gú? Nɛ́b aa ìì bàg Vɛnɛ́b síndə kɔ̀, ìì mà' tə́ nɛɛ̀n aarə rú. 48Ìì kuùm wɔ̀ɔ̀lə̀ Vɛnɛ́b kpaŋú, kìínmbə̀ nɛɛ̀n aa Báá íí Vɛnɛ́b lɛgə́ paà bə̀ kùm dú wɔ̀ɔ̀lə̀ rə kíni.»
Nouveau Testament en Samba Leko © Alliance Biblique du Cameroun, 1998.