Lûk 1
1
Waʼāwāʼ Tyǒfilùs
1Ndə̀mà tə aghì tə̀ mafə̄ bɛso fwàʼ alekòʼ enyəa ghe tɔɔ̄ naŋā tsughuu wô ghəa ghəla a fə̀ tsəgha am bvʉa e sɛ̀. 2Ghe fə̀ tɔɔ fəgha kəla sɛ̀ fə̀ zuw aŋ ghùu ghì ghəla ghe fə̀ kôʼ aŋghəa ghəa a te a fə̀ kaʼ tsughu alenì kə̀bəla a te, ghe m bwîi dzàa wò. 3Zən lò eghēe, Waʼāwaʼ, Ŋ̀ kôʼ tsughu enyəa e mô dzɔ̀ɔ nù, aŋghəa Ǹ tɔ̂ʼ tɔ̂ʼn sə kɔʼ see kə te ko, enyəa Ǹ naŋso səā tsughu wô â ghù alo kəmwàʼsò, 4tò ghù kele tsughu enyəa fəgha kəla ghe fə̀ dzɛ̂ â ghù, kə mafə̄ kûum nì bəla ko.
Tum dzɛ̂ zìi wò dzə e Dzɔ̌n Fùghùu mùghù ŋ Kə̀zə̀
5 #
1Tw 24:10
A fə̀ bugho Hɛlɔ̀d lǒ də̀ŋ kò an Dzùdîa, fɔ̀e è lì n lo a fughu ghe fə̀ tɔŋlo enyəa à lǒ Sàkàlîa ù m fwaʼà dzə̌əŋ ghèe ghê fɔ̀e tə Àbidzà ghò. Zən e wi e fə̀ lo Èlesabì, ù fə̀ lo wɛ ù sə an tigh kə Ɛlɔ̀n wəla ù fə̀ lô sugho fɔ̀e. 6Ghe m mughu tsəgha an làŋ kə Kəzə̀, lò tsəghatsəgha an sə kə Kəzə̀. 7Ghe n lo mo ghe n dwə̀n ŋgòʼnlo, ki yo wɛ, Èlesabì màʼa fə̀ lo kɛ̀ kò.
8Tsuʼ u kəfwàʼ u Sàkàlîa wə n tsə̀ghà kpè è wo, ù m fwàʼ zěe fwàʼ kə wə̄n tǒ fɔ̀e a tsəlà Zə̀ kò. 9Ghe fə̌ wə̄n shîaa kɔʼ mo ghe təm tsughu ndzwàʼ, à màʼa fə̀ lô bughōo kə ghee ko êzə̀; zə n lo enyəa à lô nyeē e nɛ e nyəā kpâa wə̄n alo ekə̀ŋ. 10Ghəa ù kpɛ̀ɛn nyeē zo, kwele kə aghì kə̀ ŋ kuuwn lò a beē, ghe gɔ̂ŋlo.
11Êzə̄ŋ, tsə̀ndə̄ghā è Kə̀zə̀ m gbə̀n sə kɔʼ an sə kə wə̄n, zə̀ n ti am bùghu e ti kə enyěe aŋ kwe u Sàkàlîa ù kwû wò. 12Fə̀ŋ n sə Sàkàlîa aŋghəa ù bàŋ kôʼ kɔʼ, ù ŋ kàʼ ndùw a lùʼû tsəəŋ wo. 13Tùm è te ŋ kuuwn dzɛ̀ â wə̄n enyəa, “Kà tsəŋ a Sàkàlîa, wi wʉ̂a lo dzəa wò ghù â wɛ ù nùu, ghù lo tsʉ tsughu zən zo enyəa à lǒ Dzɔ̌n.
14Ù kè ghəəŋ nù ghù è duʼnlo, tsoʼn sùghò.
Ndə̀mà tə̀ aghì tə̀ kê dùʼn sùghò nù
abugho ghe lo dzə tsughu wə̄n;
15 #
Taŋ 6:3
tɔŋlo enyəa ù kè lò tsəgha ghùw ù sə̀ŋò a tsəlà Zə̀ kò.
Ù kè ki yo alemʉa koʼò tsəghà nlʉ̀ n li mò, n tughu mò ŋkaā m bùghuu mò.
Zə̂ lô wə̄n dzəa sə̄a tsughuu təla wò ko
â Zuʼ tə̀ Zɔlɔ to a zəŋò wə̄n.
16Ù lo fə̀nsò wò sùghò fə̀ŋ tə ndə̀ma tə wɛ ghə Ezə̀lɛ̂ a vʉ̀a Tsə̂ntə̀mbi, Zə̀ kə ghee.
17 #
Mal 4:5, 6 Ù kè zìi tsùghuu fwàʼ kə Mughu ù te an dzə̀ tə daʼa kə Kəzə̀ kela Èlaedzà fə̀ ki.
Ù lo fə̂nsò wô fə̀ŋ tə ghê tselèwɛ̀, ghe e ke lo alo kəfəgha kə mɔ̀ʼ ghèe ghê wɛ gho.
Ù lo fə̂nsò wô sughò ghê tùghùukə̀tūw, ghe zumsō doʼò tsughu.
Ù kè ghəa ghən fɛ ghəŋlo alebiaān naŋā zîi tsughu ghî ghəla ghe kê zuūwkɛlɛ̄ Mughu ù te.”
18Sàkàlîa mo â Tum zə enyəa, “Ǹ lo tò mùghò è kele ênzə̂n, ghàʼ à wi waŋā sô lo mo a n lɔʼso nōo dwə̀n tsùghù ènyə à?”
19 #
Dan 8:16; 9:21 Tum zə m bɛ̀lɛ̀ tsughu enyəa, “Ǹ lo Gabèleyà, M̀ fɛ ti an tuw kə Kəzə̀. Zə̀ kə mugho tùm wò enyəa M̀ bughò kə̂aa wô àghəa â ghù, Ǹ naʼà wô sughò làbəlà è dzùŋ zən. 20Kòʼô, ghəa ghù tàʼkè bôo shwaʼ waŋa, ghù fə̀là dòʼn kə̀mùʼ êzə̄ŋ, ghù è kəaa yo ghəa gho, à bǔw mo ghəa ghən kê bùghò sə̀ nû; nu à kè bɔ̌ɔm lò ko aŋghəa Ǹ dzɛ̂ sə wô fɛ abugho tsuʼ u te u kê kpe.”
21Ghî ghə̀ n ləəm kèe Sàkàlîa a beē, ghe m bvʉa enyəa, ù sə̀ yia alo etsūghū boʼò ghàâ kwò? 22A m bùghò ù ndùw tsəghà sə wo, ù n yo alekə̀a àghəa â ghee, ghe n daŋso è kele enyəa ù m fɛ̀ɛn kə eghəa ko fughu alo etsūghū kôʼ. Ù m fôʼn ndùw ghee â ghəa gho an ghu tò kəkùʼ; ù màʼa fə̀ yô alekə̀a àghəa. 23Ghəa nəgha e Sàkàlîa è kpe tsughu alekəla sə kəfwàʼ, ù n nùghùu ndùw an ndughu alô wə̄n.
24Tsuʼu m mo e tsəghàa tsùghuu ko n sòʼ enyə, Èlesabì, tɔɔŋ wi ù wə̄n n daŋso bɔ̀ŋ è nduw. Ndzɔŋɔ tə m kpuw tsughu tə tɛ̀ mò ù mùghù ko an ndughu, tso səa ndùuw yò luʼu kə li ko, ù m mgbɛɛ mòʼn tsə̀ghà ko am fə̂ŋ enyəa, 25“Wən lò mugho a, Zə̀ kə̀ nda bâŋ kôʼ wo a?”
Tum bughò dzɛ̀ zìi dzə e Yɛso
26A m bùghò Èlesabì lò nʉghà wò alo təndzɔŋɔ tǔu, Zə̀ kə̀ n tùm ndùw tsə̀ndə̄ghā e wə̄n zəla ghe tɔŋlo enyəa à lǒ Gabèleyà an nàʼà fə Nazalɛ̀t am mbùʼ è Galèlîi, 27#Mat 1:18a vʉ̀a ŋgɔ̀e è lì mò ù kǎam kwo yo wìnûu, mo ghe fə̌ wə̄n tɔŋlo enyəa à lǒ Mèle. Tûuw fə Ŋgɔ̀e fi fə n lo êzə̀ mo ghe mafə wə̄n kpôom nàŋa â Dzùghùsî, mò ù fə̀ sə an tigh kə Dɛvìd. 28Tum zə m bùghò dzɛ̀ â tûuw fə̀ ŋgɔ̀e fi fo enyəa, “Hô êwɛ̀, fə̀ tsuʼu fo! Dzɔ̀ kè lò â ghù an yìzən ghə̀n a dzə̀m, nu Zə̀ kə biso ti an tuw kə̂a!” 29Shwaʼ wən wə ŋge fəmso Mèle, kwə̀ən kə̀ ŋ kɔʼ wə̄n enyəa, zən sə̀ yia lo ŋgòʼ è etɔŋlo è ghɛ zo enyə à. 30Tsə̀ndə̄ghā è Kə̀zə̀ zə n dzɛ̀ â wə̄n enyəa, “Mèle, kà tsəŋ dzə̀, Zə̀ kə̀ ŋ ghù ləgha. 31#Mat 1:21 Kòʼô, ghù lo bɔŋɔ kɔʼɔ nù, ghù lo bugho dzə wo wɛ̂ɛnùu, ghù lo tsʉ tsughu zən e wə̄n zo enyəa à lò Yɛso.
32 #
2Sa 7:12, 13, 16; Èzy 9:7 Ù lo ghaʼa tsə̀ghà nù,
ghî ghə e ke tɔɔŋ wə̄n enyəa ù lǒ
Wɛ ù Zə̀ kə̀ ghaʼa kən kə̀ dzə̀m.
Tsə̂ntə̀mbî Kə̀zə̀ lo tsuʼu naaŋ kɔʼɔ wə̄n alo kədə̀ŋ,
tò aŋghəa tsele ù ghê tsele Dɛvìd fə̀ lo sugho də̀ŋ kò a te.
33Ù e ke də̀ŋ ko â wɛ a awɛ a Yàkɔ̂b gho to mbī kê bughò mîaa;
fɔe u kədə̀ŋ u wə̄n ù mìaa kòʼ tsəghà yo.”
34Mèle m bvʉ â wə̄n enyəa, “Ghəa ghən lo alekuūwn sə ênzə̂n, Ǹ sô lo mò Ŋ̀ kwo yo wìnûu a?” 35Tum zə n dzɛ̀ â wə̄n enyəa,
“Zuʼ tə̀ Zɔlɔ tə lo nyəən tsughuu a zəŋò ghù,
ghù lo e mughu an daʼa kə Kəzə̀, Tsə̂ntə̀mbî.
Zən lò e ghee ghe lo tɔɔ̄ŋ tsəgha wɛ wəla ghù lo dzəā wô enyəa, à lǒ Wɛ ù ŋgòʼ; tɔɔŋ Wɛ ù Kə̀zə̀.
36Kòʼo sùghô, tòm wʉ̀a Èlesabì ŋ wɛ̂ɛnùu bɔŋ an dwə̀la. Ù èzəŋ lo təndzɔ̄ŋɔ̄ tǔu, mo ghe mò so enyəa ù lò kəkɛ̀. 37#Dzs 18:14 Nu ghəa è li e yo Zə̀ kə yo alefwàʼ.”
38Mèle n dzɛ̀ enyəa,
“Òo, Ǹ sô lô kɔ̂ɔ fə Tsə̂ntə̀mbî fo a, Ǹ zuuw wò ko â ghù.”
Tsə̀ndə̄ghā zə mô è nughu.
39Mèle n zə̀ghàa tsùghù an tsùʼu n te mò, nyə̀ŋ kɔ̀ʼ ndùw aŋ kɔn ù li wo an naʼ e Dzùdîa u doʼò kɔʼ nduẁ aŋ ukwàʼ 40Ù ŋ kɔ̀ʼ nyə̀ ndùw an ndughu alô Sàkàlîa, tɔɔŋ zuw tsughu Èlesabì. 41A m bùghò Èlesabì zuw ndûw tɔŋlo e Mèle zə̀, wɛ n nùghù sòʼn kɔ̀ʼ ughue an nʉ̀ghà ù wə̄n, Zuʼ tə̀ Zɔlɔ tə n nyəən tsughu Èlesabì a zəŋo ughùe. 42Ù daŋso dzɛ̀ sə wò an dzə̂ è tughu zo enyəa, “An yìzən ghən a dzə̀m, Zə̀ kə̀ ŋ ghù bughuso to Kə lo bughuso sugho wɛ wəla ghù lo dzəā wo! 43M̀ boʼò kǐ kwò tuw kə̀ dzûŋ kò enyə à, zə̂ Mughu ù te ndôʼ bughò bwîin kôʼ mughò à? 44[Ŋ̀ kwo enyəa ghù lò zə̂ Mughùbè waŋa] bòʼ enyəa aŋghəa Ǹ daŋso zuw wô tɔɔŋ zəghà zò, wɛ wən an nʉ̀ghà waŋa vʉ̀a ù nùghù sôʼn kɔʼ alo eduʼnlō. 45Dzɔ̀ lò â ghùw wəla ù fə̀ zuw shwaʼ u Mughù ù te wo, ù m boo tsughu enyəa e lo səa nù êzə̀.”
Mèle kɔʼso Mughu ù mbī alo ezōm
46Mèle n dzɛ̀ enyəa,
“M̀ fughuu ŋkɔʼso â Mughu ù te am fə̂ŋ zaŋa e dzə̀m.
47Fə̀ŋ zaŋa zə̀ èduʼnlo bòʼ Kə̀zə̀, ti usûŋ waŋa,
48 #
1Sa 1:11
Ù m mùghò, bvuʼù fə fəkɔ̀ɔ fə wə̄n fən, bàŋ kòʼ.
Tɔŋlo enyəa alenùghù ndûw â sə ko,
ghî ghən à dzə̀m an nə̀gha tən tə̀ dzə̀m lô mùghò nɛ e tɔɔŋ tsəgha enyəa
à lò Duʼnzo,
49kɔʼso n lo â Zə̀ kə̀ ghaʼa ko,
nu Ù m mùghò â kɔ tə aghəa tə ghəŋlo;
zən e Wə̄n e lo fəgha kə̀ zɔlɔ ko.
50Se e wən è kwuso zo e lo a zəŋò ghì ghəla ghe tsəŋo wə̄n
ndùw kùu ndùw a zəŋò waawɛ a wɛ a sɛ̀ ghən à dzə̀m ghe kê dzəā ndûŋlo.
51Ù n daʼa kə aŋ kwe u wə̄n dê,
vʉ̀a ù dzùm sâaŋ ghî a ghaŋso ghə eghùe ghò am mòʼn zəla ghe ki am fə̀ŋ tə ghee.
52 #
Dzb 5:11; 12:19 Ù m bu tsɔʼ ghî à ne gho am fwàʼ u ghee,
naŋa kɔʼ bvùʼù mə̄n am bùʼ u te wo.
53Ù m fughu ghî à laa gho â ndə̀m è fʉgha ù dzûŋ wò,
kuuwn dzùm nùghù ghì à kuu gho kwêekwe.
54Vʉ̀a Ù yòsò kɔʼ sugho kɔ̂ɔ fə wə̄n fo,
Ezə̀lɛ̂, kùu ndùw to kə wə̄n kəla ù fə̀ to naŋā
55 #
Dzs 17:7
#
1Sa 2:1-10
tò aŋghəa Ù fə̀ kə̂a wô ghəa gho â ghê tselè a sɛ̀,
â Abə̀làhâm, àsùghò waawɛ a wɛ a wə̄n gho to mbī kê bughò mîa.”
56Mèle m bùʼ dzə̀ mùghùu kə̀ŋo ndùw dzə̀ tò tədzɔŋɔ tə təgha ghèe Èlesabì sěe ù sə̀ kôom ndûuw ebàm alô wə̄n.
Dzə e Dzɔ̌n Fùghùu mùghù ŋ Kə̀zə̀
57Êzə̄ŋ, ghəa nəgha zə Èlesabì è dzəa e kpe tsughu, ù n dzə̀ wò wɛ̂ɛnùu. 58Ghəa kɔn u zuw tsughu à tom a wə̄n gho enyəa Mughù ù mbī n se e ŋge kwuso a zəŋò Èlesabì, ghèe ghee n duʼn mìasò ndùw ènyə. 59#Lɛv 12:3 Ghəa tsuʼu m kpe tsughu efāa, ghe ŋ ki alesugho tigh kə wɛ vʉ̀, ghe n so e bəlā tsʉ̂ zən e wɛ enyəa à lǒ Sàkàlîa, tɔ̂ɔŋ zən e tsēlē. 60Zə̂ fi daŋso dzɛ̀ nù enyəa, “Ɛ̂ŋgaŋ, à yò êzə̀; a lô wə̄n tɔŋlo enyəa à lǒ Dzɔ̌n.” 61Ghe mo a wə̄n enyəa, “Tom wʉ̀a ù lì yo ù fə̀ ki zən zə̀.” 62Ghe n daŋso fòʼn ndùw àghəa â tselè ù wɛ̀ an dzə̀ tə kəkùʼ alekele kɔʼ enyəa ghe lô wə̄n tɔŋlo ênzə̂n a. 63Tsele m bvʉ̀ ndùw baaŋ kə̀ tɔɔ kə aghəa ko, ù n tɔm tsughu a te enyəa, “Zən e wə̄n e lo Dzɔ̌n.” Dzughu zə n zum ghee a dzə̀m. 64Dzə̀ è Sàkàlîa n daŋso sə̀ è wo, nom kə n tsə̀ghà ndùw wə̄n, ù ŋ kə̀a sə̀ wò àghəa, fùghù ndùw kə̀zɔ̀ŋlò â Zə̀ kò. 65Fə̂ŋ tə̀ n sə ghî a ukɔn a te gho a dzə̀m. Ghe n zɔ̀ŋ ndùuŋ ndùw ghəa a te alo kəzɔ̀ŋ an nàʼà fə Dzùdîa fi fughu aŋ ukwàʼ. 66Ghî ghəla ghe fə̀ zuw ghəa yì, ghe ŋ ki ko am fə̂ŋ è ghee, bvʉa tsughuu ko enyəa, “Wən kè yia lo ŋgòʼ è Wɛ ù ghɛ̌ wò?” Bòʼ enyəa Mughù ù te fə̀ ki kəghu aŋ wɛ wən.
67Zuʼ tə̀ Zɔlɔ tə n nyəən tsughu tselè Dzɔ̌n, tɔɔŋ Sàkàlîa; ù n tɛ̀tsə̀n ko mò ù sò kə̀aa enyəa,
68“Ŋkɔʼso â Tsə̂ntə̀mbî, Zə̀ kə Ezə̀lɛ̂,
bòʼ kə ŋ ghì a wə̄n a bughò bwìin kòʼ, chia kə tsəmsō ghee.
69Chia kə nyə nduw an tigh kə Dɛvìd, kɔ̂ɔ fə wə̄n,
nì fùghù sə̀ wò sɛ̀ â kàʼ fə ghûw fò a fughu enyəa ù bəghaasə sɛ̀.
70Zə̀ kə fə̀ ghəa ghən ki to naŋa to â wîiwì
â ghîishʉ̀gha a wə̄n à zɔlɔ gho;
71enyəa kə kê bə̀ghaasəa sɛ̀ aŋ ghùu ghì a kətuw a sɛ̀ ghò
àsùghò ghì ghə̀là à dzə̀m ghe baā sɛ̀,
72aledèe tsughu se è kwuso zəla kə fə̀ boō naŋā â ghê tselè tsele a sɛ̀
àsùghò alefòʼn kɔʼ kàa ŋ wə̄n m bǎa mò;
73tɔ̂ɔŋ kàa ŋ wə̄n məla ù fə̀ zə naŋa ghèe ghê tselè ù tsele a sɛ̀, Abə̀làhâm.
74Zə̀ kə fə̌ to kən kə to naŋa wo enyəa,
abugho kə lo bəghasə̄ tsughu sɛ̀ aŋ ghùu ghì a kətuw a sɛ̀ ghò,
sɛ̀ ke e fwaʼā â wə̄n mo a ki yo tsəŋ zo.
75Sɛ̀ ke e lo tsəghatsəgha,
zɔlɔ sùghò an sə kə wə̄n to mbī kê bughò mîa.
76 #
Mal 3:1
[Sàkàlîa ŋ kwə̀n dzɛ̀ tsùghù â wɛ enyəa.]
Ghǔ a, wɛ wən, ghe lô ghù tɔɔŋ tsə̀ghà enyəa,
ghùwshʉ̀gha ù Zə̀ kə edzuŋ ko, Tsə̂ntə̀mbî;
tɔŋlo enyəa ghù kè nùghùun ndùw â sə ko
alendùw biaān naŋā tə̀luʼu â Mughu ù te.
77Ghù kè ndùuw alendùw tsʉ̂a naŋâ ghì a wə̄n
enyəa ghe kele tsughu enyəa ghe lo ko alezə̄ kətuw abugho Zə̀ kə̀ kê zə̂ bôo tə ghee to.
78Zə̀ kə sɛ̀ kə̀ ki se è kwuso zo,
Chia kə ŋgɔɔ̄m sɛ̀.
Kə lo ghəəŋ nù tsuʼ u zuw a zəŋò sɛ̀ aŋghəa kə kê bəghaasəa sɛ̀ a te.
79 #
Èzy 9:2
Kə lo ghəəŋ sùghò nù
tsə̀ kè tughu an tuw u ghì ghəla ghe lô alo kələ̄m,
àsùghò an tuw u ghì ghəla ghe lô fʉgha wə evʉ wo,
aledèe wô sɛ̀ â dzì è dzùŋ am mbī.”
80A m bùgho wɛ ù te noō kpe tsughuu aŋ ghûw, kele tsughu fə̀ŋ, ù n nyə̀ mùghù dòʼò ndùw aŋ ŋgwən, dòʼò ko a fughu, ndùw kùm ndùw an tsuʼ fəla ù fə̀ kaʼ tsughu ghî ghə Ezə̀lɛ̂ ghò a alezoʼnlo a te.
Lûk 1
1
Waʼāwāʼ Tyǒfilùs
1Ndə̀mà tə aghì tə̀ mafə̄ bɛso fwàʼ alekòʼ enyəa ghe tɔɔ̄ naŋā tsughuu wô ghəa ghəla a fə̀ tsəgha am bvʉa e sɛ̀. 2Ghe fə̀ tɔɔ fəgha kəla sɛ̀ fə̀ zuw aŋ ghùu ghì ghəla ghe fə̀ kôʼ aŋghəa ghəa a te a fə̀ kaʼ tsughu alenì kə̀bəla a te, ghe m bwîi dzàa wò. 3Zən lò eghēe, Waʼāwaʼ, Ŋ̀ kôʼ tsughu enyəa e mô dzɔ̀ɔ nù, aŋghəa Ǹ tɔ̂ʼ tɔ̂ʼn sə kɔʼ see kə te ko, enyəa Ǹ naŋso səā tsughu wô â ghù alo kəmwàʼsò, 4tò ghù kele tsughu enyəa fəgha kəla ghe fə̀ dzɛ̂ â ghù, kə mafə̄ kûum nì bəla ko.
Tum dzɛ̂ zìi wò dzə e Dzɔ̌n Fùghùu mùghù ŋ Kə̀zə̀
5 #
1Tw 24:10
A fə̀ bugho Hɛlɔ̀d lǒ də̀ŋ kò an Dzùdîa, fɔ̀e è lì n lo a fughu ghe fə̀ tɔŋlo enyəa à lǒ Sàkàlîa ù m fwaʼà dzə̌əŋ ghèe ghê fɔ̀e tə Àbidzà ghò. Zən e wi e fə̀ lo Èlesabì, ù fə̀ lo wɛ ù sə an tigh kə Ɛlɔ̀n wəla ù fə̀ lô sugho fɔ̀e. 6Ghe m mughu tsəgha an làŋ kə Kəzə̀, lò tsəghatsəgha an sə kə Kəzə̀. 7Ghe n lo mo ghe n dwə̀n ŋgòʼnlo, ki yo wɛ, Èlesabì màʼa fə̀ lo kɛ̀ kò.
8Tsuʼ u kəfwàʼ u Sàkàlîa wə n tsə̀ghà kpè è wo, ù m fwàʼ zěe fwàʼ kə wə̄n tǒ fɔ̀e a tsəlà Zə̀ kò. 9Ghe fə̌ wə̄n shîaa kɔʼ mo ghe təm tsughu ndzwàʼ, à màʼa fə̀ lô bughōo kə ghee ko êzə̀; zə n lo enyəa à lô nyeē e nɛ e nyəā kpâa wə̄n alo ekə̀ŋ. 10Ghəa ù kpɛ̀ɛn nyeē zo, kwele kə aghì kə̀ ŋ kuuwn lò a beē, ghe gɔ̂ŋlo.
11Êzə̄ŋ, tsə̀ndə̄ghā è Kə̀zə̀ m gbə̀n sə kɔʼ an sə kə wə̄n, zə̀ n ti am bùghu e ti kə enyěe aŋ kwe u Sàkàlîa ù kwû wò. 12Fə̀ŋ n sə Sàkàlîa aŋghəa ù bàŋ kôʼ kɔʼ, ù ŋ kàʼ ndùw a lùʼû tsəəŋ wo. 13Tùm è te ŋ kuuwn dzɛ̀ â wə̄n enyəa, “Kà tsəŋ a Sàkàlîa, wi wʉ̂a lo dzəa wò ghù â wɛ ù nùu, ghù lo tsʉ tsughu zən zo enyəa à lǒ Dzɔ̌n.
14Ù kè ghəəŋ nù ghù è duʼnlo, tsoʼn sùghò.
Ndə̀mà tə̀ aghì tə̀ kê dùʼn sùghò nù
abugho ghe lo dzə tsughu wə̄n;
15 #
Taŋ 6:3
tɔŋlo enyəa ù kè lò tsəgha ghùw ù sə̀ŋò a tsəlà Zə̀ kò.
Ù kè ki yo alemʉa koʼò tsəghà nlʉ̀ n li mò, n tughu mò ŋkaā m bùghuu mò.
Zə̂ lô wə̄n dzəa sə̄a tsughuu təla wò ko
â Zuʼ tə̀ Zɔlɔ to a zəŋò wə̄n.
16Ù lo fə̀nsò wò sùghò fə̀ŋ tə ndə̀ma tə wɛ ghə Ezə̀lɛ̂ a vʉ̀a Tsə̂ntə̀mbi, Zə̀ kə ghee.
17 #
Mal 4:5, 6 Ù kè zìi tsùghuu fwàʼ kə Mughu ù te an dzə̀ tə daʼa kə Kəzə̀ kela Èlaedzà fə̀ ki.
Ù lo fə̂nsò wô fə̀ŋ tə ghê tselèwɛ̀, ghe e ke lo alo kəfəgha kə mɔ̀ʼ ghèe ghê wɛ gho.
Ù lo fə̂nsò wô sughò ghê tùghùukə̀tūw, ghe zumsō doʼò tsughu.
Ù kè ghəa ghən fɛ ghəŋlo alebiaān naŋā zîi tsughu ghî ghəla ghe kê zuūwkɛlɛ̄ Mughu ù te.”
18Sàkàlîa mo â Tum zə enyəa, “Ǹ lo tò mùghò è kele ênzə̂n, ghàʼ à wi waŋā sô lo mo a n lɔʼso nōo dwə̀n tsùghù ènyə à?”
19 #
Dan 8:16; 9:21 Tum zə m bɛ̀lɛ̀ tsughu enyəa, “Ǹ lo Gabèleyà, M̀ fɛ ti an tuw kə Kəzə̀. Zə̀ kə mugho tùm wò enyəa M̀ bughò kə̂aa wô àghəa â ghù, Ǹ naʼà wô sughò làbəlà è dzùŋ zən. 20Kòʼô, ghəa ghù tàʼkè bôo shwaʼ waŋa, ghù fə̀là dòʼn kə̀mùʼ êzə̄ŋ, ghù è kəaa yo ghəa gho, à bǔw mo ghəa ghən kê bùghò sə̀ nû; nu à kè bɔ̌ɔm lò ko aŋghəa Ǹ dzɛ̂ sə wô fɛ abugho tsuʼ u te u kê kpe.”
21Ghî ghə̀ n ləəm kèe Sàkàlîa a beē, ghe m bvʉa enyəa, ù sə̀ yia alo etsūghū boʼò ghàâ kwò? 22A m bùghò ù ndùw tsəghà sə wo, ù n yo alekə̀a àghəa â ghee, ghe n daŋso è kele enyəa ù m fɛ̀ɛn kə eghəa ko fughu alo etsūghū kôʼ. Ù m fôʼn ndùw ghee â ghəa gho an ghu tò kəkùʼ; ù màʼa fə̀ yô alekə̀a àghəa. 23Ghəa nəgha e Sàkàlîa è kpe tsughu alekəla sə kəfwàʼ, ù n nùghùu ndùw an ndughu alô wə̄n.
24Tsuʼu m mo e tsəghàa tsùghuu ko n sòʼ enyə, Èlesabì, tɔɔŋ wi ù wə̄n n daŋso bɔ̀ŋ è nduw. Ndzɔŋɔ tə m kpuw tsughu tə tɛ̀ mò ù mùghù ko an ndughu, tso səa ndùuw yò luʼu kə li ko, ù m mgbɛɛ mòʼn tsə̀ghà ko am fə̂ŋ enyəa, 25“Wən lò mugho a, Zə̀ kə̀ nda bâŋ kôʼ wo a?”
Tum bughò dzɛ̀ zìi dzə e Yɛso
26A m bùghò Èlesabì lò nʉghà wò alo təndzɔŋɔ tǔu, Zə̀ kə̀ n tùm ndùw tsə̀ndə̄ghā e wə̄n zəla ghe tɔŋlo enyəa à lǒ Gabèleyà an nàʼà fə Nazalɛ̀t am mbùʼ è Galèlîi, 27#Mat 1:18a vʉ̀a ŋgɔ̀e è lì mò ù kǎam kwo yo wìnûu, mo ghe fə̌ wə̄n tɔŋlo enyəa à lǒ Mèle. Tûuw fə Ŋgɔ̀e fi fə n lo êzə̀ mo ghe mafə wə̄n kpôom nàŋa â Dzùghùsî, mò ù fə̀ sə an tigh kə Dɛvìd. 28Tum zə m bùghò dzɛ̀ â tûuw fə̀ ŋgɔ̀e fi fo enyəa, “Hô êwɛ̀, fə̀ tsuʼu fo! Dzɔ̀ kè lò â ghù an yìzən ghə̀n a dzə̀m, nu Zə̀ kə biso ti an tuw kə̂a!” 29Shwaʼ wən wə ŋge fəmso Mèle, kwə̀ən kə̀ ŋ kɔʼ wə̄n enyəa, zən sə̀ yia lo ŋgòʼ è etɔŋlo è ghɛ zo enyə à. 30Tsə̀ndə̄ghā è Kə̀zə̀ zə n dzɛ̀ â wə̄n enyəa, “Mèle, kà tsəŋ dzə̀, Zə̀ kə̀ ŋ ghù ləgha. 31#Mat 1:21 Kòʼô, ghù lo bɔŋɔ kɔʼɔ nù, ghù lo bugho dzə wo wɛ̂ɛnùu, ghù lo tsʉ tsughu zən e wə̄n zo enyəa à lò Yɛso.
32 #
2Sa 7:12, 13, 16; Èzy 9:7 Ù lo ghaʼa tsə̀ghà nù,
ghî ghə e ke tɔɔŋ wə̄n enyəa ù lǒ
Wɛ ù Zə̀ kə̀ ghaʼa kən kə̀ dzə̀m.
Tsə̂ntə̀mbî Kə̀zə̀ lo tsuʼu naaŋ kɔʼɔ wə̄n alo kədə̀ŋ,
tò aŋghəa tsele ù ghê tsele Dɛvìd fə̀ lo sugho də̀ŋ kò a te.
33Ù e ke də̀ŋ ko â wɛ a awɛ a Yàkɔ̂b gho to mbī kê bughò mîaa;
fɔe u kədə̀ŋ u wə̄n ù mìaa kòʼ tsəghà yo.”
34Mèle m bvʉ â wə̄n enyəa, “Ghəa ghən lo alekuūwn sə ênzə̂n, Ǹ sô lo mò Ŋ̀ kwo yo wìnûu a?” 35Tum zə n dzɛ̀ â wə̄n enyəa,
“Zuʼ tə̀ Zɔlɔ tə lo nyəən tsughuu a zəŋò ghù,
ghù lo e mughu an daʼa kə Kəzə̀, Tsə̂ntə̀mbî.
Zən lò e ghee ghe lo tɔɔ̄ŋ tsəgha wɛ wəla ghù lo dzəā wô enyəa, à lǒ Wɛ ù ŋgòʼ; tɔɔŋ Wɛ ù Kə̀zə̀.
36Kòʼo sùghô, tòm wʉ̀a Èlesabì ŋ wɛ̂ɛnùu bɔŋ an dwə̀la. Ù èzəŋ lo təndzɔ̄ŋɔ̄ tǔu, mo ghe mò so enyəa ù lò kəkɛ̀. 37#Dzs 18:14 Nu ghəa è li e yo Zə̀ kə yo alefwàʼ.”
38Mèle n dzɛ̀ enyəa,
“Òo, Ǹ sô lô kɔ̂ɔ fə Tsə̂ntə̀mbî fo a, Ǹ zuuw wò ko â ghù.”
Tsə̀ndə̄ghā zə mô è nughu.
39Mèle n zə̀ghàa tsùghù an tsùʼu n te mò, nyə̀ŋ kɔ̀ʼ ndùw aŋ kɔn ù li wo an naʼ e Dzùdîa u doʼò kɔʼ nduẁ aŋ ukwàʼ 40Ù ŋ kɔ̀ʼ nyə̀ ndùw an ndughu alô Sàkàlîa, tɔɔŋ zuw tsughu Èlesabì. 41A m bùghò Èlesabì zuw ndûw tɔŋlo e Mèle zə̀, wɛ n nùghù sòʼn kɔ̀ʼ ughue an nʉ̀ghà ù wə̄n, Zuʼ tə̀ Zɔlɔ tə n nyəən tsughu Èlesabì a zəŋo ughùe. 42Ù daŋso dzɛ̀ sə wò an dzə̂ è tughu zo enyəa, “An yìzən ghən a dzə̀m, Zə̀ kə̀ ŋ ghù bughuso to Kə lo bughuso sugho wɛ wəla ghù lo dzəā wo! 43M̀ boʼò kǐ kwò tuw kə̀ dzûŋ kò enyə à, zə̂ Mughu ù te ndôʼ bughò bwîin kôʼ mughò à? 44[Ŋ̀ kwo enyəa ghù lò zə̂ Mughùbè waŋa] bòʼ enyəa aŋghəa Ǹ daŋso zuw wô tɔɔŋ zəghà zò, wɛ wən an nʉ̀ghà waŋa vʉ̀a ù nùghù sôʼn kɔʼ alo eduʼnlō. 45Dzɔ̀ lò â ghùw wəla ù fə̀ zuw shwaʼ u Mughù ù te wo, ù m boo tsughu enyəa e lo səa nù êzə̀.”
Mèle kɔʼso Mughu ù mbī alo ezōm
46Mèle n dzɛ̀ enyəa,
“M̀ fughuu ŋkɔʼso â Mughu ù te am fə̂ŋ zaŋa e dzə̀m.
47Fə̀ŋ zaŋa zə̀ èduʼnlo bòʼ Kə̀zə̀, ti usûŋ waŋa,
48 #
1Sa 1:11
Ù m mùghò, bvuʼù fə fəkɔ̀ɔ fə wə̄n fən, bàŋ kòʼ.
Tɔŋlo enyəa alenùghù ndûw â sə ko,
ghî ghən à dzə̀m an nə̀gha tən tə̀ dzə̀m lô mùghò nɛ e tɔɔŋ tsəgha enyəa
à lò Duʼnzo,
49kɔʼso n lo â Zə̀ kə̀ ghaʼa ko,
nu Ù m mùghò â kɔ tə aghəa tə ghəŋlo;
zən e Wə̄n e lo fəgha kə̀ zɔlɔ ko.
50Se e wən è kwuso zo e lo a zəŋò ghì ghəla ghe tsəŋo wə̄n
ndùw kùu ndùw a zəŋò waawɛ a wɛ a sɛ̀ ghən à dzə̀m ghe kê dzəā ndûŋlo.
51Ù n daʼa kə aŋ kwe u wə̄n dê,
vʉ̀a ù dzùm sâaŋ ghî a ghaŋso ghə eghùe ghò am mòʼn zəla ghe ki am fə̀ŋ tə ghee.
52 #
Dzb 5:11; 12:19 Ù m bu tsɔʼ ghî à ne gho am fwàʼ u ghee,
naŋa kɔʼ bvùʼù mə̄n am bùʼ u te wo.
53Ù m fughu ghî à laa gho â ndə̀m è fʉgha ù dzûŋ wò,
kuuwn dzùm nùghù ghì à kuu gho kwêekwe.
54Vʉ̀a Ù yòsò kɔʼ sugho kɔ̂ɔ fə wə̄n fo,
Ezə̀lɛ̂, kùu ndùw to kə wə̄n kəla ù fə̀ to naŋā
55 #
Dzs 17:7
#
1Sa 2:1-10
tò aŋghəa Ù fə̀ kə̂a wô ghəa gho â ghê tselè a sɛ̀,
â Abə̀làhâm, àsùghò waawɛ a wɛ a wə̄n gho to mbī kê bughò mîa.”
56Mèle m bùʼ dzə̀ mùghùu kə̀ŋo ndùw dzə̀ tò tədzɔŋɔ tə təgha ghèe Èlesabì sěe ù sə̀ kôom ndûuw ebàm alô wə̄n.
Dzə e Dzɔ̌n Fùghùu mùghù ŋ Kə̀zə̀
57Êzə̄ŋ, ghəa nəgha zə Èlesabì è dzəa e kpe tsughu, ù n dzə̀ wò wɛ̂ɛnùu. 58Ghəa kɔn u zuw tsughu à tom a wə̄n gho enyəa Mughù ù mbī n se e ŋge kwuso a zəŋò Èlesabì, ghèe ghee n duʼn mìasò ndùw ènyə. 59#Lɛv 12:3 Ghəa tsuʼu m kpe tsughu efāa, ghe ŋ ki alesugho tigh kə wɛ vʉ̀, ghe n so e bəlā tsʉ̂ zən e wɛ enyəa à lǒ Sàkàlîa, tɔ̂ɔŋ zən e tsēlē. 60Zə̂ fi daŋso dzɛ̀ nù enyəa, “Ɛ̂ŋgaŋ, à yò êzə̀; a lô wə̄n tɔŋlo enyəa à lǒ Dzɔ̌n.” 61Ghe mo a wə̄n enyəa, “Tom wʉ̀a ù lì yo ù fə̀ ki zən zə̀.” 62Ghe n daŋso fòʼn ndùw àghəa â tselè ù wɛ̀ an dzə̀ tə kəkùʼ alekele kɔʼ enyəa ghe lô wə̄n tɔŋlo ênzə̂n a. 63Tsele m bvʉ̀ ndùw baaŋ kə̀ tɔɔ kə aghəa ko, ù n tɔm tsughu a te enyəa, “Zən e wə̄n e lo Dzɔ̌n.” Dzughu zə n zum ghee a dzə̀m. 64Dzə̀ è Sàkàlîa n daŋso sə̀ è wo, nom kə n tsə̀ghà ndùw wə̄n, ù ŋ kə̀a sə̀ wò àghəa, fùghù ndùw kə̀zɔ̀ŋlò â Zə̀ kò. 65Fə̂ŋ tə̀ n sə ghî a ukɔn a te gho a dzə̀m. Ghe n zɔ̀ŋ ndùuŋ ndùw ghəa a te alo kəzɔ̀ŋ an nàʼà fə Dzùdîa fi fughu aŋ ukwàʼ. 66Ghî ghəla ghe fə̀ zuw ghəa yì, ghe ŋ ki ko am fə̂ŋ è ghee, bvʉa tsughuu ko enyəa, “Wən kè yia lo ŋgòʼ è Wɛ ù ghɛ̌ wò?” Bòʼ enyəa Mughù ù te fə̀ ki kəghu aŋ wɛ wən.
67Zuʼ tə̀ Zɔlɔ tə n nyəən tsughu tselè Dzɔ̌n, tɔɔŋ Sàkàlîa; ù n tɛ̀tsə̀n ko mò ù sò kə̀aa enyəa,
68“Ŋkɔʼso â Tsə̂ntə̀mbî, Zə̀ kə Ezə̀lɛ̂,
bòʼ kə ŋ ghì a wə̄n a bughò bwìin kòʼ, chia kə tsəmsō ghee.
69Chia kə nyə nduw an tigh kə Dɛvìd, kɔ̂ɔ fə wə̄n,
nì fùghù sə̀ wò sɛ̀ â kàʼ fə ghûw fò a fughu enyəa ù bəghaasə sɛ̀.
70Zə̀ kə fə̀ ghəa ghən ki to naŋa to â wîiwì
â ghîishʉ̀gha a wə̄n à zɔlɔ gho;
71enyəa kə kê bə̀ghaasəa sɛ̀ aŋ ghùu ghì a kətuw a sɛ̀ ghò
àsùghò ghì ghə̀là à dzə̀m ghe baā sɛ̀,
72aledèe tsughu se è kwuso zəla kə fə̀ boō naŋā â ghê tselè tsele a sɛ̀
àsùghò alefòʼn kɔʼ kàa ŋ wə̄n m bǎa mò;
73tɔ̂ɔŋ kàa ŋ wə̄n məla ù fə̀ zə naŋa ghèe ghê tselè ù tsele a sɛ̀, Abə̀làhâm.
74Zə̀ kə fə̌ to kən kə to naŋa wo enyəa,
abugho kə lo bəghasə̄ tsughu sɛ̀ aŋ ghùu ghì a kətuw a sɛ̀ ghò,
sɛ̀ ke e fwaʼā â wə̄n mo a ki yo tsəŋ zo.
75Sɛ̀ ke e lo tsəghatsəgha,
zɔlɔ sùghò an sə kə wə̄n to mbī kê bughò mîa.
76 #
Mal 3:1
[Sàkàlîa ŋ kwə̀n dzɛ̀ tsùghù â wɛ enyəa.]
Ghǔ a, wɛ wən, ghe lô ghù tɔɔŋ tsə̀ghà enyəa,
ghùwshʉ̀gha ù Zə̀ kə edzuŋ ko, Tsə̂ntə̀mbî;
tɔŋlo enyəa ghù kè nùghùun ndùw â sə ko
alendùw biaān naŋā tə̀luʼu â Mughu ù te.
77Ghù kè ndùuw alendùw tsʉ̂a naŋâ ghì a wə̄n
enyəa ghe kele tsughu enyəa ghe lo ko alezə̄ kətuw abugho Zə̀ kə̀ kê zə̂ bôo tə ghee to.
78Zə̀ kə sɛ̀ kə̀ ki se è kwuso zo,
Chia kə ŋgɔɔ̄m sɛ̀.
Kə lo ghəəŋ nù tsuʼ u zuw a zəŋò sɛ̀ aŋghəa kə kê bəghaasəa sɛ̀ a te.
79 #
Èzy 9:2
Kə lo ghəəŋ sùghò nù
tsə̀ kè tughu an tuw u ghì ghəla ghe lô alo kələ̄m,
àsùghò an tuw u ghì ghəla ghe lô fʉgha wə evʉ wo,
aledèe wô sɛ̀ â dzì è dzùŋ am mbī.”
80A m bùgho wɛ ù te noō kpe tsughuu aŋ ghûw, kele tsughu fə̀ŋ, ù n nyə̀ mùghù dòʼò ndùw aŋ ŋgwən, dòʼò ko a fughu, ndùw kùm ndùw an tsuʼ fəla ù fə̀ kaʼ tsughu ghî ghə Ezə̀lɛ̂ ghò a alezoʼnlo a te.
