Ilagano lwa sambi kwa wanhu weng’ha

<div class="version vid1221 iso6393vid" data-vid="1221" data-iso6393="vid">
 <div class="book bkLUK">
 <div class="chapter ch12" data-usfm="LUK.12">
 <div class="label">12</div><div class="s">Yesu kangulemeza udesi</div><div class="r">(Matei 10:26-27)</div><div class="p"> 1Mhela wula, wanhu wenji lukami nawamema mbaka nawazangibiga. Yesu nakaluka kuwalonjela walanguswa wa heye tandi, &#8220;Milolele na ulanguso wihile wa Mafalisayo ulinguwahada. 2Chinhu choneche chigubikwe chogubuligwa, na chila chivisigwe chozeleka. 3Ahyo chila chomlonga kutitu, wanhu wochihulika hali lumuli, na chila chomlonga kwa kupwepwa mliyeng'ha mchihengo, chodamlwa mchanya mli ng'handa.</div><div class="s">Yalikohi wa kumdumba</div><div class="r">(Matei 10:28-31)</div><div class="p"> 4&#8220;Ndangukulonjelani hemwe tuwele ngigana, mleche kuwadumba wawele ngukopola lukuli, hamba howoweza kudita chinhu chinji chihile. 5Ndokulajilani yula yalinguganigwa kudumbigwa. Mdumbe Nguluwi, wone yakopole munhu, kana ludali lwa kumtaga muli chiluli cha Jehanamu. Ndangulonga, mdumbeni ayo.</div><div class="p"> 6&#8220;Ndaze, semembe wahano haviguzwa kwa sendi mbili? Ila kuduhu na chideje nechimwe chisemigwa na Nguluwi. 7Lelo hata mnvili za mitwi jenu ziwazigwa zeng'ha. Mleche kudumba, lekachoni hemwe mganigwa kusinda videje!</div><div class="s">Kumkunda na kumlema Kilistu</div><div class="r">(Matei 10:32-33; 12:32; 10:19-20)</div><div class="p"> 8&#8220;Ndangukulonjelani ndikomya, munhu yoneche yalikung'hunda hali wanhu, Mwana wa Munhu na heye komkunda hali wahilisi wa kilanga wa Nguluwi. 9Ila munhu yoneche yalingundema hali wanhu, Mwana wa Munhu na heye komlema hali wahilisi wa kilanga wa Nguluwi.</div><div class="p"> 10&#8220;Munhu yoneche yawelengulonga ulonzi wa kumbeza Mwana wa Munhu kolecheligwa, ila munhu yoneche yalingumkovula Muhe Yelile holecheligwa hebu.</div><div class="p"> 11&#8220;Lowowagala hemwe kuli ng'handa za kusalila na kumwando kwa wakulu na vilongozi, mleche kuwa na lunhwinhwi ndaze vyomchigombela na vyomkwidichila. 12Mina Muhe Yelile yokulangusani mihela jijo chila chomganigwa kulonga.&#8221;</div><div class="s">Yawele na lufufu mpoka</div><div class="p"> 13Munhu yumwe muli wanhu wala wamemile nakamlonjela, &#8220;Mlangusa, mlonjele mng'holozangu tiigawile vinhu vyoyalechile mhaza wa hetwe.&#8221;</div><div class="p"> 14Yesu nakamlonjela, &#8220;Hegwe, yalikohi yambichile heni ndiwe ndiwamulila ama mgawaniza wa vinhu vya hemwe?&#8221; 15Hamba Yesu nakawalonjela weng'ha, &#8220;Milolele na ubuhu, mina ukomu wa munhu hauwele kuli vinhu loyawele navyo!&#8221;</div><div class="p"> 16Kahi Yesu nakawalonjela nhelo, &#8220;Kwali na munhu nayali na lufufu na nayali na mgunda ulelile lukami. 17Ayo munhu kazangijesa mnhumbula ya heye, &#8216;Lelo ndodita ndaze? Ndahela honhu ha kuhega kuwika chilyo cha heni.&#8217; 18Hamba kelonjela, &#8216;Ndodita ahi, ndobomola ng'hano za heni na kuzenga zinji zili ng'hangala ng'hatu. Mumo hondiwika chilyo na vinhu vya heni vyeng'ha. 19Hamba ndoilonjela nhumbula ya heni, lelo ndiwichila vinhu vya kulya vinojile mihela na mihela. Ahyo wesele, widile, winwele na usangalale!&#8217; 20Ila Nguluwi nakamlojela, &#8216;Mpoka hegwe! Lehano nechilo muhe wa hegwe yoholigwa! Vinhu vyeng'ha vyowilundile vyowa vyaani?&#8217; &#8221;</div><div class="p"> 21Kahi Yesu nakasinda kwa kulonga, &#8220;Ahyo ndo vyoiwa kwa munhu yawelengilundila lufufu kwa heye, na hambe yewichile lufufu kwa Nguluwi&#8221;.</div><div class="s">Kitumbila Nguluwi</div><div class="r">(Matei 6:25-34)</div><div class="p"> 22Hamba Yesu nakawalonjela walanguswa wa heye, &#8220;Na ahyo ndangukulonjelani, mleche kijesa kwa mbuli ya chilyo yomgana leka mikale, na nguwo zomgana mvalize ng'huli za hemwe. 23Kwa vila ukomu unoga kusinda chilyo, na lukuli lunoga kusinda nguwo. 24Mjilole ajo mibondwa, havilingunyala nyhadikwa, havilingubeta nyhadikwa kahi jahela ng'hano, leka ahyo Nguluwi Mhaza wa hemwe wa kilanga kanguwahombela. Hemwe mnoga ng'hatu kusinda videje. 25Ndaze, hagati ha hemwe kuna munhu kwa mbuli ya lunhwinhwi yoweza kuhejeza ne saa imwe ya kikala muisi? 26Lelo wone mlemwa kukola mbuli ndodo kota ayo, iwandaze mwangutochela azo mbuli zinji? 27Mlole uluwa vyoulingutitima. Hagalingukola chinhu cha kiditila mibadu. Ndangukulonjelani, na heye Solomoni na lufufu lwake lweng'ha, nahavalile goya kota uluwa umwenga kuli uluwa umwenga. 28Nguluwi yalingugana mahamba gawe na mibadu, na misolo lehano jangutitima na mitondo janguvunda na kujisoma mchiluli! Ndaze, howaditilani hemwe mzidi? Hemwe wanhu muwele na makundo mado!</div><div class="p"> 29&#8220;Ahyo mleche kugayila choni cho mulya na choni cho munwa, na mleche kudumba. 30Mina ago geng'ha wanhu hawamzelele Nguluwi wangugagayila. Mhaza wa hemwe wa kilanga, kavizela kota mwangugana vinhu avi. 31Ahyo mijeseni tandi Undewa wa Nguluwi, na vinhu avi mopegwa.</div><div class="s">Lufufu kuli kilanga</div><div class="r">(Matei 6:19-21)</div><div class="p"> 32&#8220;Mleche kudumba, hemwe walanguswa wa heni, lekachoni Mhaza wa hemwe wa kilanga kangugana kuwapa hemwe undewa. 33Mguze vinhu vyomlinavyo, muwagalile sendi wazunwa. Miditile mihako johambe jilale, na kiwichila ng'hano kilanga, ako hambe imale. Ako wahizi hambe wahize, na mifukuzi hambe jiwifye. 34Kwa vila hala ng'hano ya hegwe hoyili, ndo na nhumbula ya hegwe hoiwa.</div><div class="s">Mikale meho</div><div class="p"> 35&#8220;Miwiche goya kwa chila chinhu chilawila, na vyenje vya hemwe viwe vikwaka. 36Muwe kota wanhu wali ngubeta mkulu wa hewo yahiluche kulawa kuli mnvina ya kuhesa. Loyohiluka na kudumiza lwizi, bahala walute wamchumulile. 37Wosangalala ng'hatu wala wahilisi wa kilanga mkulu wa hewo loyohiluka kowafika wobeteza! Ndangukulonjelani ndikomya, ahyo mkulu kochiwopa isali mchuno, wochikalasa hali ndiya na kowakolela mijito. 38Wosangalala ng'hatu wone yoye nechilo hagati ama kuzangucha kowafika wali meho. 39Mvizele hino, wone yawele na ng'handa nayavizele mhela hoyokuya mhizi, nahalileka ng'handa ya heye ibenigwe na mhizi. 40Na hemwe hihyo miwiche goya, mina Mwana wa Munhu kokuya saa yohamuizelele.&#8221;</div><div class="s">Chitumagwa wa kitumbila na yawele mdesi</div><div class="r">(Matei 24:45-51)</div><div class="p"> 41Petili nakamlonjela, &#8220;Mkulu, hino nhelo awo wangutulonjela hetwe yeng'ha ama wanhu weng'ha?&#8221;</div><div class="p"> 42Mkulu nakedichila, &#8220;Hino yalikohi chitumagwa wa kitumbila na yawele na luhala, yula mkulu wa heye yozangumuwika mchanya mwa vitumagwa wanji, na yawape wanhu chilyo kwa mhela wuwula? 43Kobweda yula chitumagwa wone mkulu wa heye loyohiluka komfika yodita ahyo. 44Ndanguwalonjelani ndikomya, komuwika chitumagwa ayo yalolelaje lufufu lwake lweng'ha. 45Ila ayo chitumagwa wone yazengulonga mnhumbula ya heye, &#8216;Mkulu wa heni hambe yahiluche hima.&#8217; Hamba kaluka kuwatowa vitumagwa wayage, walume na wadala, na kwaluka kulya na kunwa mbaka kugala. 46Mkulu wa heye kohiluka zuwa lyohejesile na kuli saa yohaizelele mpogozi. Na heye komgaza na kumuwika hamwe na wala walihela makundo.</div><div class="p"> 47&#8220;Yula chitumagwa yavizelele choyogana mkulu wa heye, ila nahewichile goya kudita choyaganigwe kudita na mkulu wa heye, chitumagwa ayo kotowigwa lukami. 48Ila yula yalingudita galingulapa kutowigwa ne kuvizela, kotowigwa hado. Munhu yapeligwe vinhu vinji, kodaigwa vinhu vinji, na munhu yoneche yapeligwe vinhu vinji ng'hatu, kodaigwa vinhu vinji ng'hatu.</div><div class="s">Yesu ndo chiwalo cha wanhu kibagula</div><div class="r">(Matei 10:34-36)</div><div class="p"> 49&#8220;Mbuya kubwinha chiluli isi yeng'ha, na ndangugana ndiwe mbesile katali! 50Ndanawo ubatizo wa kugazigwa ndilinguganigwa kuubochela, na heni ndangugaya lukami mbaka imale! 51Hino mwangijesa mbuya kigala kikala goya muisi? Nehado! Siwuyile kigala kikala goya ila kibagula. 52Na tangia sambi, wanhu wa ivyazi lya wanhu wahano wochibagula, wadatu kwa weli na weli kwa wadatu. 53Mhaza kochibagula na wana wa heye wasongolo, na wana wasongolo wochibagula na mhaza wa hewo. Mamo kochibagula na wahinza wa heye na mhinza kochibagula na mamo wa heye. Mkweye mdala kochibagula na mkweye, na mkwe kochibagula na mkweye mdala wa heye.&#8221;</div><div class="s">Kuvizela mhela</div><div class="r">(Matei 16:2-3)</div><div class="p"> 54Yesu nakawalonjela kahi wala wanhu wamemile, &#8220;Lomuyona ng'hungugu ilawila kolizinjilaga zuwa, bahala mwangulonga, &#8216;Nhonya yotowa,&#8217; Na mwangukomya yangutowa. 55Na lomkona mbeho ya ilawila kusini, mwangulonga, &#8216;Kowa na ivuche,&#8217; Na kwanguwa hiho. 56Hemwe wahadi! Mvizela kumeho kwa isi na ulanga, iwandaze hambe mvizele mina ya mihela aji?</div><div class="s">Mitambichize na munhu yakwihile</div><div class="r">(Matei 5:25-26)</div><div class="p"> 57&#8220;Lekachoni mwangulemwela kwamula mbuli zinojile za kudita? 58Mina wone munhu yakulonjeleze yakugale kuli ng'handa ya kutagusila, nayali goya hegwe mihanyise na heye mung'hali mluta mnzila. Leka yaleche kukugala kuli mtagusa, na heye mtagusa kokugala kwa wamizi, na hewo wokwinjiza mchinweng'ho. 59Hulawa ako kuchinweng'ho, ndangukulonjela, mbaka housinda kulavya sendi ya mwiso ya zila zoulingudaigwa.&#8221;</div>
 </div>
 </div>
</div>

Mhela wula, wanhu wenji lukami nawamema mbaka nawazangibiga. Yesu nakaluka kuwalonjela walanguswa wa heye tandi, “Milolele na ulanguso wihile wa Mafalisayo ulinguwahada. Chinhu choneche chigubikwe chogubuligwa, na chila chivisigwe chozeleka. Ahyo chila chomlonga kutitu, wanhu wochihulika hali lumuli, na chila chomlonga kwa kupwepwa mliyeng'ha mchihengo, chodamlwa mchanya mli ng'handa.


“Ndangukulonjelani hemwe tuwele ngigana, mleche kuwadumba wawele ngukopola lukuli, hamba howoweza kudita chinhu chinji chihile. Ndokulajilani yula yalinguganigwa kudumbigwa. Mdumbe Nguluwi, wone yakopole munhu, kana ludali lwa kumtaga muli chiluli cha Jehanamu. Ndangulonga, mdumbeni ayo.
“Ndaze, semembe wahano haviguzwa kwa sendi mbili? Ila kuduhu na chideje nechimwe chisemigwa na Nguluwi. Lelo hata mnvili za mitwi jenu ziwazigwa zeng'ha. Mleche kudumba, lekachoni hemwe mganigwa kusinda videje!


“Ndangukulonjelani ndikomya, munhu yoneche yalikung'hunda hali wanhu, Mwana wa Munhu na heye komkunda hali wahilisi wa kilanga wa Nguluwi. Ila munhu yoneche yalingundema hali wanhu, Mwana wa Munhu na heye komlema hali wahilisi wa kilanga wa Nguluwi.
“Munhu yoneche yawelengulonga ulonzi wa kumbeza Mwana wa Munhu kolecheligwa, ila munhu yoneche yalingumkovula Muhe Yelile holecheligwa hebu.
“Lowowagala hemwe kuli ng'handa za kusalila na kumwando kwa wakulu na vilongozi, mleche kuwa na lunhwinhwi ndaze vyomchigombela na vyomkwidichila. Mina Muhe Yelile yokulangusani mihela jijo chila chomganigwa kulonga.”

Munhu yumwe muli wanhu wala wamemile nakamlonjela, “Mlangusa, mlonjele mng'holozangu tiigawile vinhu vyoyalechile mhaza wa hetwe.”
Yesu nakamlonjela, “Hegwe, yalikohi yambichile heni ndiwe ndiwamulila ama mgawaniza wa vinhu vya hemwe?” Hamba Yesu nakawalonjela weng'ha, “Milolele na ubuhu, mina ukomu wa munhu hauwele kuli vinhu loyawele navyo!”
Kahi Yesu nakawalonjela nhelo, “Kwali na munhu nayali na lufufu na nayali na mgunda ulelile lukami. Ayo munhu kazangijesa mnhumbula ya heye, ‘Lelo ndodita ndaze? Ndahela honhu ha kuhega kuwika chilyo cha heni.’ Hamba kelonjela, ‘Ndodita ahi, ndobomola ng'hano za heni na kuzenga zinji zili ng'hangala ng'hatu. Mumo hondiwika chilyo na vinhu vya heni vyeng'ha. Hamba ndoilonjela nhumbula ya heni, lelo ndiwichila vinhu vya kulya vinojile mihela na mihela. Ahyo wesele, widile, winwele na usangalale!’ Ila Nguluwi nakamlojela, ‘Mpoka hegwe! Lehano nechilo muhe wa hegwe yoholigwa! Vinhu vyeng'ha vyowilundile vyowa vyaani?’ ”
Kahi Yesu nakasinda kwa kulonga, “Ahyo ndo vyoiwa kwa munhu yawelengilundila lufufu kwa heye, na hambe yewichile lufufu kwa Nguluwi”.


Hamba Yesu nakawalonjela walanguswa wa heye, “Na ahyo ndangukulonjelani, mleche kijesa kwa mbuli ya chilyo yomgana leka mikale, na nguwo zomgana mvalize ng'huli za hemwe. Kwa vila ukomu unoga kusinda chilyo, na lukuli lunoga kusinda nguwo. Mjilole ajo mibondwa, havilingunyala nyhadikwa, havilingubeta nyhadikwa kahi jahela ng'hano, leka ahyo Nguluwi Mhaza wa hemwe wa kilanga kanguwahombela. Hemwe mnoga ng'hatu kusinda videje. Ndaze, hagati ha hemwe kuna munhu kwa mbuli ya lunhwinhwi yoweza kuhejeza ne saa imwe ya kikala muisi? Lelo wone mlemwa kukola mbuli ndodo kota ayo, iwandaze mwangutochela azo mbuli zinji? Mlole uluwa vyoulingutitima. Hagalingukola chinhu cha kiditila mibadu. Ndangukulonjelani, na heye Solomoni na lufufu lwake lweng'ha, nahavalile goya kota uluwa umwenga kuli uluwa umwenga. Nguluwi yalingugana mahamba gawe na mibadu, na misolo lehano jangutitima na mitondo janguvunda na kujisoma mchiluli! Ndaze, howaditilani hemwe mzidi? Hemwe wanhu muwele na makundo mado!
“Ahyo mleche kugayila choni cho mulya na choni cho munwa, na mleche kudumba. Mina ago geng'ha wanhu hawamzelele Nguluwi wangugagayila. Mhaza wa hemwe wa kilanga, kavizela kota mwangugana vinhu avi. Ahyo mijeseni tandi Undewa wa Nguluwi, na vinhu avi mopegwa.


“Mleche kudumba, hemwe walanguswa wa heni, lekachoni Mhaza wa hemwe wa kilanga kangugana kuwapa hemwe undewa. Mguze vinhu vyomlinavyo, muwagalile sendi wazunwa. Miditile mihako johambe jilale, na kiwichila ng'hano kilanga, ako hambe imale. Ako wahizi hambe wahize, na mifukuzi hambe jiwifye. Kwa vila hala ng'hano ya hegwe hoyili, ndo na nhumbula ya hegwe hoiwa.

“Miwiche goya kwa chila chinhu chilawila, na vyenje vya hemwe viwe vikwaka. Muwe kota wanhu wali ngubeta mkulu wa hewo yahiluche kulawa kuli mnvina ya kuhesa. Loyohiluka na kudumiza lwizi, bahala walute wamchumulile. Wosangalala ng'hatu wala wahilisi wa kilanga mkulu wa hewo loyohiluka kowafika wobeteza! Ndangukulonjelani ndikomya, ahyo mkulu kochiwopa isali mchuno, wochikalasa hali ndiya na kowakolela mijito. Wosangalala ng'hatu wone yoye nechilo hagati ama kuzangucha kowafika wali meho. Mvizele hino, wone yawele na ng'handa nayavizele mhela hoyokuya mhizi, nahalileka ng'handa ya heye ibenigwe na mhizi. Na hemwe hihyo miwiche goya, mina Mwana wa Munhu kokuya saa yohamuizelele.”


Petili nakamlonjela, “Mkulu, hino nhelo awo wangutulonjela hetwe yeng'ha ama wanhu weng'ha?”
Mkulu nakedichila, “Hino yalikohi chitumagwa wa kitumbila na yawele na luhala, yula mkulu wa heye yozangumuwika mchanya mwa vitumagwa wanji, na yawape wanhu chilyo kwa mhela wuwula? Kobweda yula chitumagwa wone mkulu wa heye loyohiluka komfika yodita ahyo. Ndanguwalonjelani ndikomya, komuwika chitumagwa ayo yalolelaje lufufu lwake lweng'ha. Ila ayo chitumagwa wone yazengulonga mnhumbula ya heye, ‘Mkulu wa heni hambe yahiluche hima.’ Hamba kaluka kuwatowa vitumagwa wayage, walume na wadala, na kwaluka kulya na kunwa mbaka kugala. Mkulu wa heye kohiluka zuwa lyohejesile na kuli saa yohaizelele mpogozi. Na heye komgaza na kumuwika hamwe na wala walihela makundo.
“Yula chitumagwa yavizelele choyogana mkulu wa heye, ila nahewichile goya kudita choyaganigwe kudita na mkulu wa heye, chitumagwa ayo kotowigwa lukami. Ila yula yalingudita galingulapa kutowigwa ne kuvizela, kotowigwa hado. Munhu yapeligwe vinhu vinji, kodaigwa vinhu vinji, na munhu yoneche yapeligwe vinhu vinji ng'hatu, kodaigwa vinhu vinji ng'hatu.


“Mbuya kubwinha chiluli isi yeng'ha, na ndangugana ndiwe mbesile katali! Ndanawo ubatizo wa kugazigwa ndilinguganigwa kuubochela, na heni ndangugaya lukami mbaka imale! Hino mwangijesa mbuya kigala kikala goya muisi? Nehado! Siwuyile kigala kikala goya ila kibagula. Na tangia sambi, wanhu wa ivyazi lya wanhu wahano wochibagula, wadatu kwa weli na weli kwa wadatu. Mhaza kochibagula na wana wa heye wasongolo, na wana wasongolo wochibagula na mhaza wa hewo. Mamo kochibagula na wahinza wa heye na mhinza kochibagula na mamo wa heye. Mkweye mdala kochibagula na mkweye, na mkwe kochibagula na mkweye mdala wa heye.”


Yesu nakawalonjela kahi wala wanhu wamemile, “Lomuyona ng'hungugu ilawila kolizinjilaga zuwa, bahala mwangulonga, ‘Nhonya yotowa,’ Na mwangukomya yangutowa. Na lomkona mbeho ya ilawila kusini, mwangulonga, ‘Kowa na ivuche,’ Na kwanguwa hiho. Hemwe wahadi! Mvizela kumeho kwa isi na ulanga, iwandaze hambe mvizele mina ya mihela aji?


“Lekachoni mwangulemwela kwamula mbuli zinojile za kudita? Mina wone munhu yakulonjeleze yakugale kuli ng'handa ya kutagusila, nayali goya hegwe mihanyise na heye mung'hali mluta mnzila. Leka yaleche kukugala kuli mtagusa, na heye mtagusa kokugala kwa wamizi, na hewo wokwinjiza mchinweng'ho. Hulawa ako kuchinweng'ho, ndangukulonjela, mbaka housinda kulavya sendi ya mwiso ya zila zoulingudaigwa.”

Yoka Lukasi 12