<div class="version vid3572 iso6393mcr" data-vid="3572" data-iso6393="mcr">
    <div class="book bkMAT">
        <div class="chapter chINTRO1" data-usfm="MAT.INTRO1">
            <div class="imt1"><span class="content">Y&#228;tam&#228;kq&#228; kuk&#331;u&#228; hi&#331;uiq&#228;&#331;&#228; iquvi</span></div><div class="ip"><span class="content">Buk&#228;, kuk&#331;u&#228; &#228;&#331;gu&#228; we-hu&#331;q&#228;-t&#228;&#331;&#228; 4 iqua, ii tiwiq&#228; n&#228;tmatq&#228;, hea Jisasi Iqu, qua t&#228;u pmeta&#331;ga &#228;tim&#228;umi&#331;qe&#331;q&#228;. Buk&#228; Matiu iqu &#228;q&#228;kq&#228; tqueq&#228; tiwiq&#228; ki&#331;gan&#228;&#331;i, ii n&#228;tmatq&#228; M&#228;liyai, Jisasi Ique &#228;mikq&#228; ga &#228;tim&#228;ukqeuta, Jisasi Ique qu pizq&#228; &#228;p&#228;kukuw&#228; iuta&#331;i, a&#331;gi &#228;vaukq&#228; iu&#331;qeyi. Ga Iqu, Iqueq&#228; w&#228;u&#331;u&#228;&#331;q&#228; &#228;motquami&#331;q&#228; iquau&#331;i, q&#228;uku&#228; haq&#228; y&#228;tu&#331;q&#228; &#228;v&#228;ma ekqe&#331;q&#228;.</span></div><div class="ip"><span class="content">N&#228;tmatq&#228; naq&#228;n&#228;&#331;&#228; h&#331;qu Matiu iqu &#228;m&#228;n&#228;tquakqe, ii tiinji. Goti Iqu hi&#331;uiq&#228;n&#228; kuk&#331;u&#228; gu&#228; &#228;m&#228;s&#228;ueqa&#331;gi, qu buk&#228; y&#228;u&#228; iu &#228;q&#228;kuw&#228; &#228;q&#228;n&#228;&#331;qe, Jisasi Iqu qayun&#228;n&#228; tim&#228;ut&#331;q&#228; di&#331;q&#228; im&#228;kkqe. Goti Iqu kuk&#331;u&#228; gu&#228; &#228;m&#228;s&#228;uet&#228;, &#8220;&#196;maq&#228; Israitq&#228; iquau a&#331;gu itmet&#331;q&#228; H&#331;que dowatmniqeq&#228;&#8221; &#228;tkqe. Buk&#228; tqu tii &#228;m&#228;n&#228;tqueqi. Jisasi Iqu, ii Q&#228;queyq&#228;. Buk&#228; Matiu tque&#331;i, tii&#331;i&#331;q&#228;-pqe &#228;m&#228;n&#228;tqueqi. Jisasi Iqu n&#228;tmatq&#228; kuap&#228;n&#228; im&#228;kmi&#331;qe, kuk&#331;u&#228; Goti Iqueq&#228; hi&#331;u&#228;-tq&#228; iqua, hi&#331;uiq&#228;n&#228; &#228;t&#228;pu &#228;q&#228;kuwi&#331;qe, ii q&#228;yun&#228; naq&#228;-qaku&#228;n&#228; &#228;tim&#228;umi&#331;qe&#331;q&#228;. Hiq&#331;q&#228; t&#228;u hi&#331;u&#228; qun&#228;. Sapt&#228; 1:22-23; 2:4-6; 2:14-15; 2:23; 4:13-16; 8:16-17; 12:15-21; 13:34-35; 21:2-5; 21:16; 26:24; 26:31; 26:54; 27:6-10.</span></div><div class="ip"><span class="content">N&#228;tmatq&#228; naq&#228;n&#228;&#331;&#228;, buk&#228; Matiu ique &#228;t&#228;&#331;q&#228; huizi, ii Goti Q&#228;uku&#228; Y&#228;tuta&#331;&#228; Iqun&#228; miq&#228; iu&#331;q&#228; &#228;y&#228; &#228;q&#228;n&#228;. Jisasi Iqu w&#228;u&#331;u&#228; im&#228;kkqeuta&#331;i, Goti Iqu, qok&#228;-ap&#228;k&#228; eeq&#228;pn&#228;&#331;&#228; iquauq&#228; &#228;miq&#228; naq&#228;-qaku&#228; &#228;pmet&#228;, ga qu Iqueq&#228; &#228;wi&#331;q&#228; iun&#228; q&#228;nakn&#228; iq&#228;p&#331;q&#228; &#228;winy&#228;.</span></div><div class="ip"><span class="content">Buk&#228; Matiu tque&#331;i, Jisasi Iqueq&#228; kuk&#331;u&#228; qu&#228;uq&#228;n&#228;&#331;&#228; 5-qua &#228;tmi&#331;qe&#331;q&#228; &#228;q&#228;n&#228;. Ki&#331;gan&#228;&#331;i, sapt&#228; 5 iuta 7 iu&#331;qe, ii kuk&#331;u&#228; tii&#331;i&#331;q&#228; &#228;t&#228;&#331;qeyi. Jisasi Iqu, qoqo&#331;&#228; h&#331;queq&#228; haq&#228; yatu &#228;tq&#228;u&#228;, kuk&#331;u&#228;, Goti Iqueq&#228; qok&#228;-ap&#228;k&#228; naq&#228;-qaku&#228;n&#228;&#331;&#228; iquauq&#228; suq&#228; im&#228;kq&#228;p&#331;qe&#331;q&#228;, aw&#228; &#228;tmi&#331;qe. Kuk&#331;u&#228; huiziqu, sapt&#228; 10 iu&#331;i, Jisasi Iqu, Iqueq&#228; w&#228;u&#331;u&#228;&#331;q&#228; &#228;motquami&#331;q&#228; iqua, qok&#228;-ap&#228;k&#228; huiziu aw&#228; &#228;tu&#228;kipiy&#228;&#331;ga im&#228;kq&#228;pnuw&#228;&#331;qe&#331;q&#228;, kuk&#331;u&#228; &#228;wikqe.</span></div><div class="ip"><span class="content">Kuk&#331;u&#228; qu&#228;uq&#228; huiziqu, sapt&#228; 13 iu&#331;i, Jisasi Iqu kuk&#331;u&#228; awi, kuk&#331;u&#228; ktq&#228; Goti Iqun&#228; miqe &#228;&#228;n&#228; hita&#331;gqe&#331;q&#228; &#228;tumi&#331;qe. Kuk&#331;u&#228; qu&#228;uq&#228; huiziqu, sapt&#228; 18 iu&#331;i, Jisas Iqu, kuk&#331;u&#228; awi, Ique naq&#228;-qaku&#228;n&#228; &#228;wiv&#228;nd&#228;piy&#228; iqua, suq&#228; im&#228;kq&#228;pnuw&#228;&#331;q&#228; ii&#331;q&#228; &#228;tkqe. Kuk&#331;u&#228; qu&#228;uq&#228; y&#228;pak&#228; iqu, sapt&#228; 24 iut&#228;, 25 iut&#228;&#331;i, Jisasi Iqu n&#228;tmatq&#228; hea y&#228;pak&#228;&#331;ga tim&#228;uniqe&#331;q&#228; &#228;tkqe.</span></div><div class="ip"><span class="content">Q&#228;nak&#331;i &#228;maqe, Jisasi Ique&#331;q&#228;, him&#228;-wiu&#331;q&#228; ipu, Ique&#331;i ha&#331;&#228;-iq&#228; kuap&#228;n&#228;&#331;i &#228;wimi&#331;uwi. Kuk&#331;u&#228; &#228;&#331;gu&#228; we-hu&#331;q&#228;-t&#228;&#331;i, Matiu iqu &#228;q&#228;kqe, tiwiq&#228; y&#228;paki, Jisasi iqu ap&#228;kon&#228;t&#228;, a&#331;gi vaukqe&#331;q&#228; &#228;q&#228;kqe.</span></div><div class="ip"><span class="content">Buk&#228; tqu kiq&#228;-kiu&#228;&#331;i, &#228;maq&#228; &#228;squ &#228;q&#228;kqe&#331;q&#228; kuk&#331;u&#228; hui hmanji. Ii eta&#331;gqe&#331;q&#228;, buk&#228; tqueq&#228; yoqe, qu ti &#228;nyu&#228;tkuwi. &#8220;Kuk&#331;u&#228; &#228;&#331;gu&#228; we-hu&#331;q&#228;-t&#228;&#331;&#228; Matiu iqu &#228;q&#228;kqeq&#228;.&#8221; Qu k&#331;u&#228; iqe, &#228;maq&#228; mbq&#228; motauq&#228;, iqueq&#228; tiwiq&#228; sapt&#228; 9:9-13 iu &#228;q&#228;n&#228;&#331;q&#228; iqu, &#228;q&#228;kqeq&#228;.</span></div>
        </div>
    </div>
</div>

Yätamäkqä kukŋuä hiŋuiqäŋä iquvi
Bukä, kukŋuä äŋguä we-huŋqä-täŋä 4 iqua, ii tiwiqä nätmatqä, hea Jisasi Iqu, qua täu pmetaŋga ätimäumiŋqeŋqä. Bukä Matiu iqu äqäkqä tqueqä tiwiqä kiŋganäŋi, ii nätmatqä Mäliyai, Jisasi Ique ämikqä ga ätimäukqeuta, Jisasi Ique qu pizqä äpäkukuwä iutaŋi, aŋgi ävaukqä iuŋqeyi. Ga Iqu, Iqueqä wäuŋuäŋqä ämotquamiŋqä iquauŋi, qäukuä haqä yätuŋqä äväma ekqeŋqä.
Nätmatqä naqänäŋä hŋqu Matiu iqu ämänätquakqe, ii tiinji. Goti Iqu hiŋuiqänä kukŋuä guä ämäsäueqaŋgi, qu bukä yäuä iu äqäkuwä äqänäŋqe, Jisasi Iqu qayunänä timäutŋqä diŋqä imäkkqe. Goti Iqu kukŋuä guä ämäsäuetä, “Ämaqä Israitqä iquau aŋgu itmetŋqä Hŋque dowatmniqeqä” ätkqe. Bukä tqu tii ämänätqueqi. Jisasi Iqu, ii Qäqueyqä. Bukä Matiu tqueŋi, tiiŋiŋqä-pqe ämänätqueqi. Jisasi Iqu nätmatqä kuapänä imäkmiŋqe, kukŋuä Goti Iqueqä hiŋuä-tqä iqua, hiŋuiqänä ätäpu äqäkuwiŋqe, ii qäyunä naqä-qakuänä ätimäumiŋqeŋqä. Hiqŋqä täu hiŋuä qunä. Saptä 1:22-23; 2:4-6; 2:14-15; 2:23; 4:13-16; 8:16-17; 12:15-21; 13:34-35; 21:2-5; 21:16; 26:24; 26:31; 26:54; 27:6-10.
Nätmatqä naqänäŋä, bukä Matiu ique ätäŋqä huizi, ii Goti Qäukuä Yätutaŋä Iqunä miqä iuŋqä äyä äqänä. Jisasi Iqu wäuŋuä imäkkqeutaŋi, Goti Iqu, qokä-apäkä eeqäpnäŋä iquauqä ämiqä naqä-qakuä äpmetä, ga qu Iqueqä äwiŋqä iunä qänaknä iqäpŋqä äwinyä.
Bukä Matiu tqueŋi, Jisasi Iqueqä kukŋuä quäuqänäŋä 5-qua ätmiŋqeŋqä äqänä. Kiŋganäŋi, saptä 5 iuta 7 iuŋqe, ii kukŋuä tiiŋiŋqä ätäŋqeyi. Jisasi Iqu, qoqoŋä hŋqueqä haqä yatu ätqäuä, kukŋuä, Goti Iqueqä qokä-apäkä naqä-qakuänäŋä iquauqä suqä imäkqäpŋqeŋqä, awä ätmiŋqe. Kukŋuä huiziqu, saptä 10 iuŋi, Jisasi Iqu, Iqueqä wäuŋuäŋqä ämotquamiŋqä iqua, qokä-apäkä huiziu awä ätuäkipiyäŋga imäkqäpnuwäŋqeŋqä, kukŋuä äwikqe.
Kukŋuä quäuqä huiziqu, saptä 13 iuŋi, Jisasi Iqu kukŋuä awi, kukŋuä ktqä Goti Iqunä miqe äänä hitaŋgqeŋqä ätumiŋqe. Kukŋuä quäuqä huiziqu, saptä 18 iuŋi, Jisas Iqu, kukŋuä awi, Ique naqä-qakuänä äwivändäpiyä iqua, suqä imäkqäpnuwäŋqä iiŋqä ätkqe. Kukŋuä quäuqä yäpakä iqu, saptä 24 iutä, 25 iutäŋi, Jisasi Iqu nätmatqä hea yäpakäŋga timäuniqeŋqä ätkqe.
Qänakŋi ämaqe, Jisasi Iqueŋqä, himä-wiuŋqä ipu, Iqueŋi haŋä-iqä kuapänäŋi äwimiŋuwi. Kukŋuä äŋguä we-huŋqä-täŋi, Matiu iqu äqäkqe, tiwiqä yäpaki, Jisasi iqu apäkonätä, aŋgi vaukqeŋqä äqäkqe.
Bukä tqu kiqä-kiuäŋi, ämaqä äsqu äqäkqeŋqä kukŋuä hui hmanji. Ii etaŋgqeŋqä, bukä tqueqä yoqe, qu ti änyuätkuwi. “Kukŋuä äŋguä we-huŋqä-täŋä Matiu iqu äqäkqeqä.” Qu kŋuä iqe, ämaqä mbqä motauqä, iqueqä tiwiqä saptä 9:9-13 iu äqänäŋqä iqu, äqäkqeqä.

Сонсох Matiu Yätamäkqä kukŋuä hiŋuiqäŋä iquvi