<div class="version vid1405 iso6393mhl" data-vid="1405" data-iso6393="mhl">
 <div class="book bkJHN">
 <div class="chapter ch1" data-usfm="JHN.1">
 <div class="label">1</div><div class="s">Opora-ke mua arek</div><div class="p"> 1Iiriw ekera miiwa ne maa muutitik me imenarowa ikua nain Opora ona iiriw ikua. Opora fain Mua Maneka wameiya ikua ne Opora fain pun Mua Maneka-keriw. 2Opora ona iiriw ekera Mua Maneka wameiya ikua. 3Mua Maneka-ke Opora fainiw maa maeya maa imenar-ikim-ikua. Maa kuisow Opora fainiw me imenarek nain-ko me ikua, weetak. 4Opora fain anane eliwa ikowa onoma-ke, ne nain-ke i emeria mua kema yia parinaroweya opor makena amisarimik. 5Parina nain-ke epa kokoma parina iwiya, ne epa kokoma-ke mesalimowa me pepek.</div><div class="p"> 6Ne aria Mua Maneka-ke sesel mua eena Yon naimik nain sesekak. 7Os-ke parina nain maemi wi mua wia maakekam naep o kiikir miimok, wi miimap opora wiar opami ookuk naep. 8Yon ona me parina nain-ke, weetak. Os-ke parina opora nain wia maakowa naep ekapok. 9Iir nain parina makena eena mua unowa kema wia parinarowiya nain miiwa-pa ariman arekam naep onam-ikua. 10Opora nain iiriw ekera miiwa-pa ikua, ne os-ke maa maeya imenarem-ikua. Nain ona ekapep ikua nain wi emeria mua o me amisaremik. 11O imenarep ona opor epaskun wiamiya ikua nain kemelap me aawemik. 12Ne wi emeria mua eena o aawep opora wiar opamik nain os-ke wia puukap wia aawep pekap Mua Maneka muuka wiipa wia arowak. 13Wi Mua Maneka muuka wiipa wiar aremik nain me onak-ke muukareya aka ookami naap maimik. Ne me wi onak wiawi kookalowa-pa imenarep naap maimik, nain pun weetak. Ne pun me wi mua kookalowa-pa muuka wiipa wia imenimik sira nain maimik, weetak. Mua Maneka ona sira ookami naap maeya muuka wiar aremik.</div><div class="p"> 14Opora nain-ke mua arep orop i miiw mua yiamiya ikua. Ne o unum maneka ne parin maneka wiar ikua nain i wiar urufamik, unuma ne parina nain Mua Maneka-ke ona Muuka kuisow akena nain iwok. O manek akena yia kemaliya, ne opor makena onoma os.</div><div class="p"> 15Yon Baptais-ke nain maemi faremi maem-ikua, &#8220;Yo iiriw nia maakem, mua oko ikoka murarep ekapinon naem, ne mua nain aakisa fanek. O yena Maneka-ke, ne yo o tepak-pa wiar ikem. Moram o iiriw ekera ikua, yo me imenarowa ikemkun,&#8221; naap maek. 16Aria, o manek akena yia kookalemi yia asipiya, ne iiriw sira eliwa yia onomak, nain aakisa sira onaiya yia onomak nain eliwa akena. 17Feenap, Mua Maneka ona ni baliwep ikeka naep sira unowa nain iiriw ekera Moses iweya yia maakomakek. Ne aakisa ona yia kemaliya nain, ne ona opor makena nain Yeesus Krais-ke yia ofakowak. 18Mua kuisow Mua Maneka-ko me urufimik, weetak akena. Makena, ona Muuka kuisow akena eena Wiawi mamaiya-pa ikua nain-ke ona mia-pa yia ofakoweya Wiawi wiar amisaremik.</div><div class="s">Yon-ke Yeesus maek</div><div class="r">(Matiu 3.1-12, Mak 1.7-8, Luk 3.15-17)</div><div class="p"> 19Aria wi Yuuda woos mua-ke Yon baliwep amisaru naep wi pris ne wi Liwai papako wia sesekamik. Wi nain Yerusalem piipuap ekapep Yon nokaremik, &#8220;Ei, no naareke?&#8221; 20Nokariwkin opora me kokotak, makena wia maakek, &#8220;Yo me Mesaiya-ke.&#8221; 21Naeya nokaremik, &#8220;Naap nain no naareke? No Elaiya-ki?&#8221; Ne maek, &#8220;Weetak, yo me os-ke.&#8221; Naeya kiiriw nokaremik, &#8220;No Mua Maneka profet i arewimik nain-i?&#8221; Ne maek, &#8220;Yo weetak.&#8221; 22Ne kiiriw maakemik, &#8220;Naap nain baliwep yia maake, no naareke. Naeya wi mua yia sesekamik nain ikip kakeniw naap wia maakiyen. No kamenap name mainan?&#8221;</div><div class="p"> 23Ne Yon-ke wia maakemi iiriw eena profet Aisaiya opora maek nain wiar maemi maek, &#8220;Yo mua eena epa asia nomon manekiw neeke farem-ikainon naek, yo mua nain-ke. Naap farem-ikaiya, &#8216;Niena Maneka soomarowa era eepomaka.&#8217;&#8221;</div><div class="p"> 24Aria wi Farisi papako pun wi teeria nain wiamiya wia sesekiwkin ekapep nan ikemik. 25Ne wis-ke Yon maakemik, &#8220;No naap name main, no me Mesaiya-ke, no me Elaiya-ke ne no me profet i arewimik nain-ke. Naap nain, no moram eka-pa wia yasuwin?&#8221; 26Ne wia maakek, &#8220;Yo aakisa oram eka-pa wia yasuwiyem. Mua oko nan ikua. O ni gone-pa niar ikua nain ni me amisareman. 27O murarep ekapinon, o saria maneka akena-ke. Yo mua meta marew akeniya o taar teekow mua murarow akena-pa wiar ikem,&#8221; naap maek.</div><div class="p"> 28Aria wi Yon nokaremik nain o Yodan eka pona-pa mua wia yasuwam-ikaeya nokaremik. Epa nain Betani owowa Yodan eka kame okaiwi ama urupow ekeria-pa ikua.</div><div class="s">Yeesus Mua Maneka Sipsip Muuka-ke</div><div class="p"> 29Aria naap ikok iir oko-pa Yeesus Yon wiar ikiwem-ikaeya urufap maek, &#8220;Ni urufeka, Mua Maneka Sipsip Muuka fanek. Ikoka os-ke miiw mua pina yiar iirarinon. 30Mua makena yo iiriw maem-ikem nain fanek. Feenap maem, mua nain yo murarep ekapinon, yena Maneka-ke, ne yo tepak-pa wiar ikem. Moram o iiriw ekera ikua, yo me imenarowa ikemkun. 31Yos pun o me amisarem, yo mua eka-pa wia yasuwam-ikem nain wi Isrel o urufap amisaruk naep naap onam.&#8221;</div><div class="p"> 32Neemi wia maakek, &#8220;Yo Mua Maneka Ewar Eliwa urufam, nepa ibiamun saarik orop ikiwosa iinan-pa wiar pokak. 33Yo mua nain me amisarekam, nain Mua Maneka ona efa maakemi efa sesekeya eka-pa wia yasuwowa ekapem. Os-ke feenap efa maakek, &#8216;No Ewar Eliwa-ko urufinan, orop mua oko-pa wiar pokiya-na ikoka mua nain-ke Ewar Eliwa-pa wia yasuwam-ikainon.&#8217; 34Yo urufam, naapeya maiyem, o Mua Maneka Muuka-ke.&#8221;</div><div class="s">Mua erup Yeesus ookamik</div><div class="p"> 35Aria iir oko-pa Yon ona teeria mua erup wiamiya nainiw epa nan iimarep ikemik. 36Iimarep ikaiwkin Yeesus ikim-ikaeya Yon-ke urufap wia maakek, &#8220;Urufeka, Mua Maneka Sipsip Muuka ikim-ikaiya nanek.&#8221; 37Naeya mua wiam erup nain naap miimap Yeesus ookamik. 38Yeesus kirek-na wia urufap wia nokarek, &#8220;Ni moram?&#8221; Ne maakemik, &#8220;Somek mua, no kaanek ikain?&#8221; 39Ne wia maakek, &#8220;Yookap ikip urufeka.&#8221; Ne iir nain ama orop urerarek. Mua wiam erup nain Yeesus ookap ikip wameiya nan ikemik.</div><div class="p"> 40Mua wiam erup Yon opora miimap Yeesus ookamik nain oko Saimon weepe Andru. 41Aria o ewuriw akena ikiwemi ona wiamun Saimon imenap maakek, &#8220;I Mesaiya urufamik.&#8221; (Mesaiya kemena feenap, &#8220;Mua eena Mua Maneka-ke pepekimep sesekak nain&#8221;, ne wi Grik opora-pa Krais naimik.) 42Neemi wiamun aawep Yeesus wiar pikiweya Yeesus-ke Saimon mokakemi maakek, &#8220;No Yon muuka-ke, no unuma Saimon. No aakisa unuma Sifas nefa naiyem.&#8221; (Wi Grik opora-pa unuma nain &#8220;Pita&#8221; naimik, unuma nain pun kemena feenap, &#8220;Nomona&#8221;.)</div><div class="s">Yeesus-ke Filip Nataniel ikos wia farek</div><div class="p"> 43Uurik ona-pa Yeesus Galili ikiwekam naep onam-ikok Filip urufap maakek, &#8220;Aria, yo yooke.&#8221; 44(Filip-na ona owowa Betsaida, ne Andru Pita ikos pun wi owowa nain-ke.) 45Ne Filip-ke Nataniel urufap maakek, &#8220;I mua eena Moses o maep opora siisimep-puak nain ne wi Mua Maneka profet maemik, nain mua makena nain imenamik. Mua nain Nasaret owow mua-ke, unuma Yeesus naimik, Yosep muuka-ke.&#8221; 46Ne Nataniel-ke nokarek, &#8220;Aa, no Nasaret owowa main nain maa eliwa-ko anane nan wiar imenariya-i?&#8221; Naeya Filip-ke maakek, &#8220;Oram yookap ikip urufe.&#8221; 47Ne ikip Yeesus mamaiya ariwkin Yeesus-ke Nataniel maemi maek, &#8220;Aa, Isrel mua makena nanek, o me wadolaliya.&#8221; 48Nataniel naap miimap Yeesus nokarek, &#8220;Nee, yo kamenap efa amisaren?&#8221; Naeya maakek, &#8220;No Filip me nefa imenowa ikaeya nomokow fik epa ununa-pa iimarep ikaeya nefa urufam.&#8221; 49Ne Nataniel nan amisarep maakek, &#8220;Oo somek mua, makena, no Mua Maneka Muuka-ke. Ne pun no i Isrel Saria Maneka-ke.&#8221; 50Ne Yeesus-ke maek, &#8220;No nomokowa fik onoma-pa ikaeya nefa urufam, naap nefa maemkun no maa makena-ke naep opora efar opan. No ikoka maa mane-maneka maa fain nomakep ikua nain unowa urufinan.&#8221; 51Neemi wia maakek, &#8220;Yo makena nia maakiyem, ikoka owow iinan iipareya Mua Maneka ensel unowa Mua Muuka wiar orop urup naem-ikaiwkin wia urufowen.&#8221;</div>
 </div>
 </div>
</div>

Iiriw ekera miiwa ne maa muutitik me imenarowa ikua nain Opora ona iiriw ikua. Opora fain Mua Maneka wameiya ikua ne Opora fain pun Mua Maneka-keriw. Opora ona iiriw ekera Mua Maneka wameiya ikua. Mua Maneka-ke Opora fainiw maa maeya maa imenar-ikim-ikua. Maa kuisow Opora fainiw me imenarek nain-ko me ikua, weetak. Opora fain anane eliwa ikowa onoma-ke, ne nain-ke i emeria mua kema yia parinaroweya opor makena amisarimik. Parina nain-ke epa kokoma parina iwiya, ne epa kokoma-ke mesalimowa me pepek.
Ne aria Mua Maneka-ke sesel mua eena Yon naimik nain sesekak. Os-ke parina nain maemi wi mua wia maakekam naep o kiikir miimok, wi miimap opora wiar opami ookuk naep. Yon ona me parina nain-ke, weetak. Os-ke parina opora nain wia maakowa naep ekapok. Iir nain parina makena eena mua unowa kema wia parinarowiya nain miiwa-pa ariman arekam naep onam-ikua. Opora nain iiriw ekera miiwa-pa ikua, ne os-ke maa maeya imenarem-ikua. Nain ona ekapep ikua nain wi emeria mua o me amisaremik. O imenarep ona opor epaskun wiamiya ikua nain kemelap me aawemik. Ne wi emeria mua eena o aawep opora wiar opamik nain os-ke wia puukap wia aawep pekap Mua Maneka muuka wiipa wia arowak. Wi Mua Maneka muuka wiipa wiar aremik nain me onak-ke muukareya aka ookami naap maimik. Ne me wi onak wiawi kookalowa-pa imenarep naap maimik, nain pun weetak. Ne pun me wi mua kookalowa-pa muuka wiipa wia imenimik sira nain maimik, weetak. Mua Maneka ona sira ookami naap maeya muuka wiar aremik.
Opora nain-ke mua arep orop i miiw mua yiamiya ikua. Ne o unum maneka ne parin maneka wiar ikua nain i wiar urufamik, unuma ne parina nain Mua Maneka-ke ona Muuka kuisow akena nain iwok. O manek akena yia kemaliya, ne opor makena onoma os.
Yon Baptais-ke nain maemi faremi maem-ikua, “Yo iiriw nia maakem, mua oko ikoka murarep ekapinon naem, ne mua nain aakisa fanek. O yena Maneka-ke, ne yo o tepak-pa wiar ikem. Moram o iiriw ekera ikua, yo me imenarowa ikemkun,” naap maek. Aria, o manek akena yia kookalemi yia asipiya, ne iiriw sira eliwa yia onomak, nain aakisa sira onaiya yia onomak nain eliwa akena. Feenap, Mua Maneka ona ni baliwep ikeka naep sira unowa nain iiriw ekera Moses iweya yia maakomakek. Ne aakisa ona yia kemaliya nain, ne ona opor makena nain Yeesus Krais-ke yia ofakowak. Mua kuisow Mua Maneka-ko me urufimik, weetak akena. Makena, ona Muuka kuisow akena eena Wiawi mamaiya-pa ikua nain-ke ona mia-pa yia ofakoweya Wiawi wiar amisaremik.


Aria wi Yuuda woos mua-ke Yon baliwep amisaru naep wi pris ne wi Liwai papako wia sesekamik. Wi nain Yerusalem piipuap ekapep Yon nokaremik, “Ei, no naareke?” Nokariwkin opora me kokotak, makena wia maakek, “Yo me Mesaiya-ke.” Naeya nokaremik, “Naap nain no naareke? No Elaiya-ki?” Ne maek, “Weetak, yo me os-ke.” Naeya kiiriw nokaremik, “No Mua Maneka profet i arewimik nain-i?” Ne maek, “Yo weetak.” Ne kiiriw maakemik, “Naap nain baliwep yia maake, no naareke. Naeya wi mua yia sesekamik nain ikip kakeniw naap wia maakiyen. No kamenap name mainan?”
Ne Yon-ke wia maakemi iiriw eena profet Aisaiya opora maek nain wiar maemi maek, “Yo mua eena epa asia nomon manekiw neeke farem-ikainon naek, yo mua nain-ke. Naap farem-ikaiya, ‘Niena Maneka soomarowa era eepomaka.’”
Aria wi Farisi papako pun wi teeria nain wiamiya wia sesekiwkin ekapep nan ikemik. Ne wis-ke Yon maakemik, “No naap name main, no me Mesaiya-ke, no me Elaiya-ke ne no me profet i arewimik nain-ke. Naap nain, no moram eka-pa wia yasuwin?” Ne wia maakek, “Yo aakisa oram eka-pa wia yasuwiyem. Mua oko nan ikua. O ni gone-pa niar ikua nain ni me amisareman. O murarep ekapinon, o saria maneka akena-ke. Yo mua meta marew akeniya o taar teekow mua murarow akena-pa wiar ikem,” naap maek.
Aria wi Yon nokaremik nain o Yodan eka pona-pa mua wia yasuwam-ikaeya nokaremik. Epa nain Betani owowa Yodan eka kame okaiwi ama urupow ekeria-pa ikua.

Aria naap ikok iir oko-pa Yeesus Yon wiar ikiwem-ikaeya urufap maek, “Ni urufeka, Mua Maneka Sipsip Muuka fanek. Ikoka os-ke miiw mua pina yiar iirarinon. Mua makena yo iiriw maem-ikem nain fanek. Feenap maem, mua nain yo murarep ekapinon, yena Maneka-ke, ne yo tepak-pa wiar ikem. Moram o iiriw ekera ikua, yo me imenarowa ikemkun. Yos pun o me amisarem, yo mua eka-pa wia yasuwam-ikem nain wi Isrel o urufap amisaruk naep naap onam.”
Neemi wia maakek, “Yo Mua Maneka Ewar Eliwa urufam, nepa ibiamun saarik orop ikiwosa iinan-pa wiar pokak. Yo mua nain me amisarekam, nain Mua Maneka ona efa maakemi efa sesekeya eka-pa wia yasuwowa ekapem. Os-ke feenap efa maakek, ‘No Ewar Eliwa-ko urufinan, orop mua oko-pa wiar pokiya-na ikoka mua nain-ke Ewar Eliwa-pa wia yasuwam-ikainon.’ Yo urufam, naapeya maiyem, o Mua Maneka Muuka-ke.”

Aria iir oko-pa Yon ona teeria mua erup wiamiya nainiw epa nan iimarep ikemik. Iimarep ikaiwkin Yeesus ikim-ikaeya Yon-ke urufap wia maakek, “Urufeka, Mua Maneka Sipsip Muuka ikim-ikaiya nanek.” Naeya mua wiam erup nain naap miimap Yeesus ookamik. Yeesus kirek-na wia urufap wia nokarek, “Ni moram?” Ne maakemik, “Somek mua, no kaanek ikain?” Ne wia maakek, “Yookap ikip urufeka.” Ne iir nain ama orop urerarek. Mua wiam erup nain Yeesus ookap ikip wameiya nan ikemik.
Mua wiam erup Yon opora miimap Yeesus ookamik nain oko Saimon weepe Andru. Aria o ewuriw akena ikiwemi ona wiamun Saimon imenap maakek, “I Mesaiya urufamik.” (Mesaiya kemena feenap, “Mua eena Mua Maneka-ke pepekimep sesekak nain”, ne wi Grik opora-pa Krais naimik.) Neemi wiamun aawep Yeesus wiar pikiweya Yeesus-ke Saimon mokakemi maakek, “No Yon muuka-ke, no unuma Saimon. No aakisa unuma Sifas nefa naiyem.” (Wi Grik opora-pa unuma nain “Pita” naimik, unuma nain pun kemena feenap, “Nomona”.)

Uurik ona-pa Yeesus Galili ikiwekam naep onam-ikok Filip urufap maakek, “Aria, yo yooke.” (Filip-na ona owowa Betsaida, ne Andru Pita ikos pun wi owowa nain-ke.) Ne Filip-ke Nataniel urufap maakek, “I mua eena Moses o maep opora siisimep-puak nain ne wi Mua Maneka profet maemik, nain mua makena nain imenamik. Mua nain Nasaret owow mua-ke, unuma Yeesus naimik, Yosep muuka-ke.” Ne Nataniel-ke nokarek, “Aa, no Nasaret owowa main nain maa eliwa-ko anane nan wiar imenariya-i?” Naeya Filip-ke maakek, “Oram yookap ikip urufe.” Ne ikip Yeesus mamaiya ariwkin Yeesus-ke Nataniel maemi maek, “Aa, Isrel mua makena nanek, o me wadolaliya.” Nataniel naap miimap Yeesus nokarek, “Nee, yo kamenap efa amisaren?” Naeya maakek, “No Filip me nefa imenowa ikaeya nomokow fik epa ununa-pa iimarep ikaeya nefa urufam.” Ne Nataniel nan amisarep maakek, “Oo somek mua, makena, no Mua Maneka Muuka-ke. Ne pun no i Isrel Saria Maneka-ke.” Ne Yeesus-ke maek, “No nomokowa fik onoma-pa ikaeya nefa urufam, naap nefa maemkun no maa makena-ke naep opora efar opan. No ikoka maa mane-maneka maa fain nomakep ikua nain unowa urufinan.” Neemi wia maakek, “Yo makena nia maakiyem, ikoka owow iinan iipareya Mua Maneka ensel unowa Mua Muuka wiar orop urup naem-ikaiwkin wia urufowen.”

Слушайте Yon 1