<div class="version vid2505 iso6393mlt" data-vid="2505" data-iso6393="mlt">
   <div class="book bkGEN">
      <div class="chapter chINTRO1" data-usfm="GEN.INTRO1">
         <div class="imt"><span class="content">&#294;arsa &#295;afifa lejn il-ktieb</span></div><div class="ip"><span class="content">L-isem &#8220;&#288;enesi&#8221; &#289;ej minn kelma Griega li tfisser &#8220;il-bidu&#8221;, u dan il-ktieb hu e&#380;attament dwar il-bidu: il-bidu tal-univers, il-bidu tal-bniedem, il-bidu tal-poplu ta&#8217; I&#380;rael.</span></div><div class="ip"><span class="content">L-ewwel taqsima tal-&#288;enesi (kap 1&#8212;11) tg&#295;idilna dwar il-&#295;olqien tad-dinja u tal-bniedem sas-sej&#295;a ta&#8217; Abraham. Dak kollu li Alla g&#295;amel kien tajjeb, imma l-ewwel bnedmin, imsemmija bl-ismijiet ta&#8217; Adam u Eva, m&#8217;obdewhx u da&#295;&#295;lu l-&#295;a&#380;en fid-dinja. In-nies tant intrikbu mill-&#295;a&#380;en li Alla dde&#267;ieda li jibg&#295;at dilluvju biex jeqred lil kul&#295;add, &#295;lief lil No&#232; u l-familja tieg&#295;u.</span></div><div class="ip"><span class="content">Huma baqg&#295;u jg&#295;ixu fis-sewwa u g&#295;alhekk Alla qalilhom jibnu dg&#295;ajsa kbira, li ng&#295;idulha l-arka, biex isalvaw huma u r-razez tal-annimali. Wara d-dilluvju, il-bnedmin re&#289;g&#295;u tferrxu mal-in&#295;awi tad-dinja, u g&#295;al darb&#8217;o&#295;ra waqfu jaduraw lil Alla.</span></div><div class="ip"><span class="content">Il-bqija tal-ktieb tal-&#288;enesi (kap 12&#8212;50) jirrakkonta l-&#289;rajja ta&#8217; Abram u l-familja tieg&#295;u. Alla g&#295;a&#380;ilhom biex ikunu l-bidu tal-poplu spe&#267;jali tieg&#295;u. Alla bidel l-isem ta&#8217; Abram f&#8217;Abraham, u dak ta&#8217; martu minn Saraj g&#295;al Sara. Abraham u Sara ma kellhomx ulied, imma Alla weg&#295;edhom li se jkollhom iben u dawk li jitnisslu minnhom g&#295;ad ikollhom l-art tag&#295;hom u jkunu l-barka g&#295;all-&#289;nus kollha.</span></div><div class="ip"><span class="content">Abraham u Sara telqu lejn Kang&#295;an, li kienet l-art li Alla wieg&#295;ed li tkun ta&#8217; nisilhom warajhom. Meta kienu anzjani sewwa, kellhom iben li semmewh I&#380;akk. I&#380;akk, imbag&#295;ad, kellu &#380;ew&#289; ulied subien, &#288;akobb u G&#295;esaw. It-tmiem tal-ktieb tal-&#288;enesi j&#295;allina bil-familja ta&#8217; &#288;akobb tg&#295;ix fl-E&#289;ittu. Wie&#295;ed minn uliedu, &#288;u&#380;eppi, la&#295;aq gvernatur fl-E&#289;ittu, imma hu dejjem emmen li Alla kien se j&#380;omm kelmtu mal-poplu tieg&#295;u.</span></div><div class="ipq"><span class="content">U &#288;u&#380;eppi qal lil &#295;utu: &#8220;jien se mmut, u Alla g&#295;ad i&#380;urkom &#380;gur u jtellag&#295;kom minn din l-art lejn l-art li &#295;alef lil Abraham, lil I&#380;akk u lil &#288;akobb (50,24).</span></div><div class="iot"><span class="content">It-taqsim tal-ktieb</span></div><div class="io1"><span class="content">Il-&#295;olqien tal-univers u l-bniedem (1,1&#8212;2,25)</span></div><div class="io1"><span class="content">Il-bidu tad-dnub u t-tbatijiet (3,1-24)</span></div><div class="io1"><span class="content">Minn Adam sa No&#232; (4,1&#8212;5,32)</span></div><div class="io1"><span class="content">No&#232; u d-dilluvju (6,1&#8212;10,32)</span></div><div class="io1"><span class="content">It-torri ta&#8217; Babel (11,1-9)</span></div><div class="io1"><span class="content">Minn Sem sa Abram (11,10-26)</span></div><div class="io1"><span class="content">Il-Patrijarki: Abraham, I&#380;akk, &#288;akobb (11,27&#8212;36,43)</span></div><div class="io1"><span class="content">&#288;u&#380;eppi u &#295;utu (37,1&#8212;45,28)</span></div><div class="io1"><span class="content">Ulied I&#380;rael fl-E&#289;ittu (46,1&#8212;50,26)</span></div>
      </div>
   </div>
</div>

Maltese DC Bible © Malta Bible Society, 2020.

Ħarsa ħafifa lejn il-ktieb
L-isem “Ġenesi” ġej minn kelma Griega li tfisser “il-bidu”, u dan il-ktieb hu eżattament dwar il-bidu: il-bidu tal-univers, il-bidu tal-bniedem, il-bidu tal-poplu ta’ Iżrael.
L-ewwel taqsima tal-Ġenesi (kap 1—11) tgħidilna dwar il-ħolqien tad-dinja u tal-bniedem sas-sejħa ta’ Abraham. Dak kollu li Alla għamel kien tajjeb, imma l-ewwel bnedmin, imsemmija bl-ismijiet ta’ Adam u Eva, m’obdewhx u daħħlu l-ħażen fid-dinja. In-nies tant intrikbu mill-ħażen li Alla ddeċieda li jibgħat dilluvju biex jeqred lil kulħadd, ħlief lil Noè u l-familja tiegħu.
Huma baqgħu jgħixu fis-sewwa u għalhekk Alla qalilhom jibnu dgħajsa kbira, li ngħidulha l-arka, biex isalvaw huma u r-razez tal-annimali. Wara d-dilluvju, il-bnedmin reġgħu tferrxu mal-inħawi tad-dinja, u għal darb’oħra waqfu jaduraw lil Alla.
Il-bqija tal-ktieb tal-Ġenesi (kap 12—50) jirrakkonta l-ġrajja ta’ Abram u l-familja tiegħu. Alla għażilhom biex ikunu l-bidu tal-poplu speċjali tiegħu. Alla bidel l-isem ta’ Abram f’Abraham, u dak ta’ martu minn Saraj għal Sara. Abraham u Sara ma kellhomx ulied, imma Alla wegħedhom li se jkollhom iben u dawk li jitnisslu minnhom għad ikollhom l-art tagħhom u jkunu l-barka għall-ġnus kollha.
Abraham u Sara telqu lejn Kangħan, li kienet l-art li Alla wiegħed li tkun ta’ nisilhom warajhom. Meta kienu anzjani sewwa, kellhom iben li semmewh Iżakk. Iżakk, imbagħad, kellu żewġ ulied subien, Ġakobb u Għesaw. It-tmiem tal-ktieb tal-Ġenesi jħallina bil-familja ta’ Ġakobb tgħix fl-Eġittu. Wieħed minn uliedu, Ġużeppi, laħaq gvernatur fl-Eġittu, imma hu dejjem emmen li Alla kien se jżomm kelmtu mal-poplu tiegħu.
U Ġużeppi qal lil ħutu: “jien se mmut, u Alla għad iżurkom żgur u jtellagħkom minn din l-art lejn l-art li ħalef lil Abraham, lil Iżakk u lil Ġakobb (50,24).
It-taqsim tal-ktieb
Il-ħolqien tal-univers u l-bniedem (1,1—2,25)
Il-bidu tad-dnub u t-tbatijiet (3,1-24)
Minn Adam sa Noè (4,1—5,32)
Noè u d-dilluvju (6,1—10,32)
It-torri ta’ Babel (11,1-9)
Minn Sem sa Abram (11,10-26)
Il-Patrijarki: Abraham, Iżakk, Ġakobb (11,27—36,43)
Ġużeppi u ħutu (37,1—45,28)
Ulied Iżrael fl-Eġittu (46,1—50,26)

Lalela ĠENESI Ħarsa ħafifa lejn il-ktieb