<div class="version vid2801 iso6393cym" data-vid="2801" data-iso6393="cym">
   <div class="book bkPSA">
      <div class="chapter ch46" data-usfm="PSA.46">
         <div class="label">46</div><div class="s1"><span class="heading">SALM XLVI</span></div><div class="s2"><span class="heading">DUW YN GYSGOD SICR RHAG CYFYNGDERAU.</span></div><div class="d"><span class="content">&#8216;O Lyfr Canu&#8217;r Pencerdd. Salm y Corachiaid.</span></div><div class="d"><span class="content">I leisiau bechgyn.&#8217;</span></div><div class="b"></div><div class="p"><span class="content">  </span><span class="verse v1" data-usfm="PSA.46.1"><span class="label">1</span><span class="content">Duw sydd gysgod ac amddiffynfa i ni,</span></span></div><div class="q1"><span class="verse v1" data-usfm="PSA.46.1"><span class="content">Yn helaeth y ceir Ei gymorth mewn trallodion.</span></span></div><div class="p"><span class="verse v1" data-usfm="PSA.46.1"><span class="content">  </span></span><span class="verse v2" data-usfm="PSA.46.2"><span class="label">2</span><span class="content">Am hynny nid ofnwn ddim, er newid o&#8217;r ddaear,</span></span></div><div class="q1"><span class="verse v2" data-usfm="PSA.46.2"><span class="content">A threiglo o&#8217;r mynyddoedd i ganol yr eigion.</span></span></div><div class="p"><span class="verse v2" data-usfm="PSA.46.2"><span class="content">  </span></span><span class="verse v3" data-usfm="PSA.46.3"><span class="label">3</span><span class="content">Rhued y m&#244;r, ac ewynned ei ddyfroedd,</span></span></div><div class="q1"><span class="verse v3" data-usfm="PSA.46.3"><span class="content">A chryned y mynyddoedd gan ei ymchwydd:</span></span></div><div class="q2"><span class="verse v3" data-usfm="PSA.46.3"><span class="content">  </span><span class="it"><span class="content">O&#8217;n plaid y mae Arglwydd y Lluoedd,</span></span></span></div><div class="q2"><span class="verse v3" data-usfm="PSA.46.3"><span class="content">  </span><span class="it"><span class="content">T&#373;r uchel i ni yw Duw Iacob.</span></span></span></div><div class="b"></div><div class="p"><span class="verse v3" data-usfm="PSA.46.3"><span class="content">  </span></span><span class="verse v4" data-usfm="PSA.46.4"><span class="label">4</span><span class="content">Y mae afon sydd a&#8217;i ffrydiau yn llawenhau</span></span></div><div class="q1"><span class="verse v4" data-usfm="PSA.46.4"><span class="content">Dinas Duw; y Goruchaf a sancteiddiodd Ei breswylfa.</span></span></div><div class="p"><span class="verse v4" data-usfm="PSA.46.4"><span class="content">  </span></span><span class="verse v5" data-usfm="PSA.46.5"><span class="label">5</span><span class="content">Duw sydd o&#8217;i mewn: nid ysgogir hi.</span></span></div><div class="q1"><span class="verse v5" data-usfm="PSA.46.5"><span class="content">Pan dorro&#8217;r wawr, Duw a&#8217;i cynorthwya.</span></span></div><div class="p"><span class="verse v5" data-usfm="PSA.46.5"><span class="content">  </span></span><span class="verse v6" data-usfm="PSA.46.6"><span class="label">6</span><span class="content">Rhuodd y cenhedloedd, siglodd y teyrnasoedd:</span></span></div><div class="q1"><span class="verse v6" data-usfm="PSA.46.6"><span class="content">Yntau a daranodd a thoddodd y ddaear.</span></span></div><div class="q2"><span class="verse v6" data-usfm="PSA.46.6"><span class="content">  </span></span><span class="verse v7" data-usfm="PSA.46.7"><span class="label">7</span><span class="content">  </span><span class="it"><span class="content">O&#8217;n plaid y mae Arglwydd y Lluoedd,</span></span></span></div><div class="q2"><span class="verse v7" data-usfm="PSA.46.7"><span class="content">  </span><span class="it"><span class="content">T&#373;r uchel i ni yw Duw Iacob.</span></span></span></div><div class="b"></div><div class="p"><span class="verse v7" data-usfm="PSA.46.7"><span class="content">  </span></span><span class="verse v8" data-usfm="PSA.46.8"><span class="label">8</span><span class="content">Deuwch, gwelwch weithredoedd Iehofa,</span></span></div><div class="q1"><span class="verse v8" data-usfm="PSA.46.8"><span class="content">Y mawr ddifrod a wnaeth Ef ar y ddaear.</span></span></div><div class="p"><span class="verse v8" data-usfm="PSA.46.8"><span class="content">  </span></span><span class="verse v9" data-usfm="PSA.46.9"><span class="label">9</span><span class="content">Y mae&#8217;n rhoddi terfyn ar ryfeloedd hyd eithaf y ddaear,</span></span></div><div class="q1"><span class="verse v9" data-usfm="PSA.46.9"><span class="content">Y mae&#8217;n dryllio&#8217;r bwa, ac yn torri&#8217;r waywffon,</span></span></div><div class="q1"><span class="verse v9" data-usfm="PSA.46.9"><span class="content">Ac yn llosgi cerbydau &#226; th&#226;n.</span></span></div><div class="p"><span class="verse v9" data-usfm="PSA.46.9"><span class="content">  </span></span><span class="verse v10" data-usfm="PSA.46.10"><span class="label">10</span><span class="content">&#8220;Ymateliwch a chydnabyddwch Fi yn Dduw,</span></span></div><div class="q1"><span class="verse v10" data-usfm="PSA.46.10"><span class="content">Dros bob cenedl a thros yr holl fyd.&#8221;</span></span></div><div class="q2"><span class="verse v10" data-usfm="PSA.46.10"><span class="content">  </span><span class="it"><span class="content">O&#8217;n plaid y mae Arglwydd y Lluoedd,</span></span></span></div><div class="q2"><span class="verse v10" data-usfm="PSA.46.10"><span class="content">  </span><span class="it"><span class="content">T&#373;r uchel i ni yw Duw Iacob.</span></span></span></div><div class="b"></div><div class="iex"><span class="verse v10" data-usfm="PSA.46.10"><span class="content">  </span><span class="sc"><span class="content">salm xlvi</span></span></span></div><div class="m"><span class="verse v10" data-usfm="PSA.46.10"><span class="content">C&#194;N a gyfansoddwyd i ddathlu gwaredigaeth ryfedd Ieriwsalem rhag lluoedd Senacherib. Y mae cyfeiriad pendant yn adn. 5 at Es. 37:36, &#8220;a phan gyfodasant fore drannoeth, wele hwynt oll yn gelaneddau meirwon&#8221;.</span></span></div><div class="p"><span class="verse v10" data-usfm="PSA.46.10"><span class="content">Y mae&#8217;r awdur yn gyfarwydd &#226; daeargrynf&#226;u, a dichon iddo brofi eu cynhyrfiadau wrth odre mynydd Carmel, a gweld darnau o&#8217;r mynydd yn treiglo i&#8217;r m&#244;r.</span></span></div><div class="p"><span class="verse v10" data-usfm="PSA.46.10"><span class="content">Y mae&#8217;n hysbys i bawb mai dyma&#8217;r Salm sy&#8217;n sail i emyn enwog Luther.</span></span></div><div class="s2"><span class="heading">  </span><span class="sc"><span class="heading">Nodiadau</span></span></div><div class="p"><span class="verse v10" data-usfm="PSA.46.10"><span class="content">1, 2, 3: Disgrifiad byw o ddaeargryn, ac er i drallodion bywyd fod mor gynhyrfus &#226; hynny, y mae Duw yn gysgod diogel rhagddynt. Digwydd y cytgan deirgwaith yn y Salm, ond gadawyd ef allan ar &#244;l y 3 adnod, ac adferir ef yma.</span></span></div><div class="p"><span class="verse v10" data-usfm="PSA.46.10"><span class="content">4, 5, 6: Y mae noddfa ddiogel rhag trallodion yn Ninas Duw, a ffigur o bresenoldeb Duw a&#8217;i gysuron ydyw&#8217;r afon a&#8217;i ffrydiau, a gwaith dwfr Hesecia a&#8217;r pibellau cerrig a&#8217;i dug i&#8217;r ddinas sydd yn ei feddwl (2 Br. 20:20). Sancteiddiodd Duw Ei breswylfa fel na all gelyn ddyfod ati i&#8217;w halogi a&#8217;i difetha.</span></span></div><div class="p"><span class="verse v10" data-usfm="PSA.46.10"><span class="content">8, 9, 10: Galwad i edrych ar ryfeddodau Iehofa yn arbennig ei waith yn rhoddi terfyn ar ryfeloedd, trwy beri difrod ar genhedloedd mawr rhyfelgar fel Asyria. Y mae&#8217;r darlun o Dduw yn dryllio offerynnau rhyfel yn ysbryd y proffwydi, Hos. 2:20; Es. 9:4.</span></span></div><div class="s2"><span class="heading">  </span><span class="sc"><span class="heading">Pynciau i&#8217;w Trafod:</span></span></div><div class="p"><span class="verse v10" data-usfm="PSA.46.10"><span class="content">1. </span><span class="it"><span class="content">Ystyriwch y defnydd a wnaeth Luther o&#8217;r Salm hon yn ei emyn mawr, &#8220;Ein nerth a&#8217;n cadarn d&#373;r yw Duw&#8221;. (Rhif 83 Llyfr Emynau M.C.).</span></span></span></div><div class="p"><span class="verse v10" data-usfm="PSA.46.10"><span class="content">2. </span><span class="it"><span class="content">A ydych yn cytuno &#226; ni fod yn y Salm hon gyfeiriad at gwymp sydyn Senacherib?</span></span></span></div><div class="p"><span class="verse v10" data-usfm="PSA.46.10"><span class="content">3. </span><span class="it"><span class="content">A ydyw ffyddlondeb i Dduw yn rhoddi diogelwch i genhedloedd? Yng ngoleuni&#8217;r ail bennill ystyriwch ddywediad Hegel, &#8220;Os bydd gan genedl syniad gwael am Dduw, bydd ganddi hefyd wladwriaeth wael a llywodraeth wael&#8221;, a gallwn ychwanegu, &#8220;amddiffyn gwael&#8221;.</span></span></span></div>
      </div>
   </div>
</div>

Detholiad o'r Salmau gan Lewis Valentine. Cyhoeddwyd gan Wasg Ilston ym mis Ebrill 1936.

Duw sydd gysgod ac amddiffynfa i ni,
Yn helaeth y ceir Ei gymorth mewn trallodion.
Am hynny nid ofnwn ddim, er newid o’r ddaear,
A threiglo o’r mynyddoedd i ganol yr eigion.
Rhued y môr, ac ewynned ei ddyfroedd,
A chryned y mynyddoedd gan ei ymchwydd:
O’n plaid y mae Arglwydd y Lluoedd,
Tŵr uchel i ni yw Duw Iacob.

Y mae afon sydd a’i ffrydiau yn llawenhau
Dinas Duw; y Goruchaf a sancteiddiodd Ei breswylfa.
Duw sydd o’i mewn: nid ysgogir hi.
Pan dorro’r wawr, Duw a’i cynorthwya.
Rhuodd y cenhedloedd, siglodd y teyrnasoedd:
Yntau a daranodd a thoddodd y ddaear.
O’n plaid y mae Arglwydd y Lluoedd,
Tŵr uchel i ni yw Duw Iacob.

Deuwch, gwelwch weithredoedd Iehofa,
Y mawr ddifrod a wnaeth Ef ar y ddaear.
Y mae’n rhoddi terfyn ar ryfeloedd hyd eithaf y ddaear,
Y mae’n dryllio’r bwa, ac yn torri’r waywffon,
Ac yn llosgi cerbydau â thân.
“Ymateliwch a chydnabyddwch Fi yn Dduw,
Dros bob cenedl a thros yr holl fyd.”
O’n plaid y mae Arglwydd y Lluoedd,
Tŵr uchel i ni yw Duw Iacob.

SALM XLVI
CÂN a gyfansoddwyd i ddathlu gwaredigaeth ryfedd Ieriwsalem rhag lluoedd Senacherib. Y mae cyfeiriad pendant yn adn. 5 at Es. 37:36, “a phan gyfodasant fore drannoeth, wele hwynt oll yn gelaneddau meirwon”.
Y mae’r awdur yn gyfarwydd â daeargrynfâu, a dichon iddo brofi eu cynhyrfiadau wrth odre mynydd Carmel, a gweld darnau o’r mynydd yn treiglo i’r môr.
Y mae’n hysbys i bawb mai dyma’r Salm sy’n sail i emyn enwog Luther.
NODIADAU
1, 2, 3: Disgrifiad byw o ddaeargryn, ac er i drallodion bywyd fod mor gynhyrfus â hynny, y mae Duw yn gysgod diogel rhagddynt. Digwydd y cytgan deirgwaith yn y Salm, ond gadawyd ef allan ar ôl y 3 adnod, ac adferir ef yma.
4, 5, 6: Y mae noddfa ddiogel rhag trallodion yn Ninas Duw, a ffigur o bresenoldeb Duw a’i gysuron ydyw’r afon a’i ffrydiau, a gwaith dwfr Hesecia a’r pibellau cerrig a’i dug i’r ddinas sydd yn ei feddwl (2 Br. 20:20). Sancteiddiodd Duw Ei breswylfa fel na all gelyn ddyfod ati i’w halogi a’i difetha.
8, 9, 10: Galwad i edrych ar ryfeddodau Iehofa yn arbennig ei waith yn rhoddi terfyn ar ryfeloedd, trwy beri difrod ar genhedloedd mawr rhyfelgar fel Asyria. Y mae’r darlun o Dduw yn dryllio offerynnau rhyfel yn ysbryd y proffwydi, Hos. 2:20; Es. 9:4.
PYNCIAU I’W TRAFOD:
1. Ystyriwch y defnydd a wnaeth Luther o’r Salm hon yn ei emyn mawr, “Ein nerth a’n cadarn dŵr yw Duw”. (Rhif 83 Llyfr Emynau M.C.).
2. A ydych yn cytuno â ni fod yn y Salm hon gyfeiriad at gwymp sydyn Senacherib?
3. A ydyw ffyddlondeb i Dduw yn rhoddi diogelwch i genhedloedd? Yng ngoleuni’r ail bennill ystyriwch ddywediad Hegel, “Os bydd gan genedl syniad gwael am Dduw, bydd ganddi hefyd wladwriaeth wael a llywodraeth wael”, a gallwn ychwanegu, “amddiffyn gwael”.

Lalela Salmau 46