Salmau 45
45
SALM XLV.
7.4.
I’r Pencerdd ar Sosannim, i feibion Corah, Maschil, Cân cariadau.
MATER Y GAN.
1Traetha ’nghalon bethau da
Anghyffredin,
Berwi allan gân a wna —
Cân i’r Brenin;
Mae fy nhafod yn y swydd,
I’w datganu,
Megys pin ’sgrifenydd rhwydd,
I’w ryfeddu.
GOGONIANT Y BRENIN.
8.7.
2Tecach wyt na meibion dynion,
Fe dywalltwyd rhin a gras
Ar dy wefus — mae dy eiriau ’n
Well na’r gwin pereiddia’i flas;
Herwydd hyny Duw’th fendithiodd
A phob dwyfol ddawn ddilyth,
I deyrnasu mewn gogoniant
Ar dy orsedd gadarn byth.
EIDDUNED AR Y BRENIN.
Ymdaith Gwŷr Harlech.
3Gwisg dy gleddyf llym daufiniog
Ar dy glun, O Gadarn D’wysog!
A dynoetha ’th fraich alluog —
Dangos d’ allu mawr:
4Marchog mewn grymusder,
Congcra ar dy gyfer,
Ffrwyth dy gledd
Fydd gras a hedd,
Gwirionedd a chyfiawnder;
A’th ddeheulaw ganmoladwy
Ddysg it’ bethau mawr ofnadwy:—
Bydd dy enw yn glodadwy
Trwy y nef a’r llawr.
BUDDUGOLIAETHAU Y BRENIN.
5Pobloedd lawer o bob llwythau
Syrthiant danat yn fyrddiynau,
Pan y glyno ’th lymion saethau
Yn eu c’lonau hwy;
6Dy orsedd di, O Arglwydd!
A bery yn dragywydd;
Uniondeb yw,
Egwyddor fyw,
’Th deyrnwialen wiw, o herwydd
7Ceraist iawnder: ond drygioni
A gaseaist:— ac am hyny,
Duw’th eneiniodd i deyrnasu
Mewn gogoniant mwy.
CLOD Y BRENIN.
8.7.
8Perarogli mae dy wisgoedd
Yn ddymunol hyfryd iawn,
Gan yr aloes, myrr, a chasia,
Arwydd o’th rinweddol ddawn;
Allan o’r palasau ifori,
Mawr a fydd y llawenhau —
9Merched y brenhinoedd ddeuant
I dy garu a’th fawrhau.
Y FRENHINES.
8.7.
Sai’r frenhines ar dy ddeheu
Yn ei heuraidd wisg mewn bri;
10Clyw, O ferch! a gwel — gogwydda
’N awr dy glust, a gwrandaw di:
Tyr’d o blith dy bobl dy hunan,
Fel gadawai Ruth ei gwlad,
Gad, a llwyr anghofia dithau,
O hyn allan dŷ dy dad.
11Felly ’r Brenin hoffa ’th degwch,
Ef yw’th Iôr a’th briod gwiw,
’Mostwng dithau ’n ufudd iddo,
Dy ragorfraint uchel yw;
12Daw merch Tyrus hithau âg anrheg,
Tywysogion pobloedd byd,
Oll ymbiliant â dy wyneb,
Ymostyngant iti i gyd.
13-14Merch y Brenin yn ei gemwisg
Aur sy’n ogoneddus iawn,
Oddi fewn ac oddi allan,
Mawr ganmoliaeth fydd i’w dawn;
Ac i lys ei Harglwydd Frenin
Mewn gogoniant, dygir hi;
Ei morwynion a’i dilynant,
Hwy a ddygir atat ti.
15Mewn gorfoledd a llawenydd
Dygir hwynt i’r llys yn wir,
16Daw y meibion yn lle’r tadau’n
Dywysogion yn y tir;
17Paraf gofio ’n mhob cenhedlaeth
Glod dy enw mawr dilyth,
Ac am hyny drwy yr oesau ’r
Bobl a’th foliannant byth.
Nodiadau.
Teitlir y salm hon yn “Gân Cariadau,” neu briodasgerdd: “rhyw frenin a wnaeth briodas i’w fab,” a’r mab hwnw yw testyn y gân hon. Ni ellir dyweyd gyda sicrwydd pwy a gyfansoddodd y gân; os Dafydd, fel y tybia llawer, gellir gofyn yn ngeiriau yr eunuch wrth Phylip, “Attolwg, am bwy y mae Dafydd yn dywedyd hyn? Am dano ei hun, ai am rywun arall?” Yn sicr, nid am dano ei hun; canys nid oes yn y gân ddim oll yn berthynasol i amgylchiadau Dafydd, ac ni lefarodd Dafydd ddim erioed am dano ei hun, fel y llefara yma. Ai am Solomon ynte? Felly y meddylia rhai — am Solomon mewn rhan: ac am y Messïah yn benaf hwyrach, megys drwy Solomon, medd ereill. Am y Messïah yn unig ac yn hollol, medd ereill drachefn:— ac felly tybiwn ninnau. Y mae llawer o ymadroddion yn y gân nad ydynt yn briodol i Solomon mewn un modd. Y mae y brenin yn y gân hon yn cael ei arddangos fel rhyfelwr a buddugoliaethwr mawr, ond “arfau ei filwriaeth ef nid ydynt gnawdol; ond gwirionedd a lledneisrwydd, a chyfiawnder,” gair a gweinidogaeth y cymmod. Ni bu Solomon erioed yn rhyfelwr a buddugoliaethwr mewn un ystyr fel Dafydd ei dad. Nid priodol, ond ammhriodol i’r eithaf fuasai dyweyd wrth Solomon, nac wrth un dyn a fu erioed ar y ddaear, “A’th ddeheulaw a ddysg i ti bethau ofnadwy:” a mwy fyth yr ymadrodd “Dy orsedd di, O Dduw! sydd byth ac yn dragywydd,” & c. Priodola yr apostol (Heb. i. 8) yr ymadrodd hwn i’r Tad yn llefaru wrth y Mab, y Messiah.
Y mae y Salmydd wrth agor y gân yn amlygu yr ysbryd a’r teimlad a’i meddiannent ar y pryd:— “Traetha fy nghalon,” neu “Y mae fy nghalon yn berwi allan bethau da;” gan arwyddo ei fod wedi ei orlenwi gan y weledigaeth o ogoniant y brenin yr oedd yn myned i ganu iddo, yr hon a agorai yr ysbrydoliaeth ddwyfol yn awr o’i flaen, fel nas gallasai ymattal heb dywallt allan y meddyliau a ymgyfodent ac a ymferwent megys ynddo.
Wedi dadgan clod, harddwch, a gogoniant y Brenin, dygir y frenhines yn ei harddwch a’i gogoniant hithau yn mlaen, sef yr eglwys efengylaidd dan deyrnasiad y Messiah, yn cynnwys ffyddloniaid yr eglwys Iuddewig dan yr Hen Destament hefyd, a thraethir “gogoneddus bethau” am lwyddiant a gogoniant yr eglwys — y byddai i’r Cenhedloedd, “merch Tyrus, merched brenhinoedd, a chyfoethogion y bobl,” ddyfod i’w hanrhydeddu, ac i ymuno â hi, a’i gwasanaethu, y byddai i ogoniant y Brenin a’i frenhines gael ei ryfeddu a’i foliannu “yn mhob cenhedlaeth ac oes, hyd byth ac yn dragywydd.” Gallasai awdwr y gân ddywedyd yn ngeiriau Paul ar ol hyny, “Am Grist, ac am yr eglwys yr wyf fi yn dywedyd.”
Currently Selected:
Salmau 45: SC1875
Highlight
Share
Copy
Want to have your highlights saved across all your devices? Sign up or sign in
Tŵr Dafydd gan y Parch. William Rees (Gwilym Hiraethog). Cyhoeddwyd gan Thomas Gee, Dinbych 1875. Cafodd y testun ei ddigideiddio gan Gymdeithas y Beibl yn 2021.
