Salmau 16
16
SALM XVI
Cân ddewisol Dafydd.
I. Iehofa yn hyfrydwch y saint.
1Cadw fi, O Dduw, canys caf gysgod ynot Ti.
2Dywedais wrth Iehofa: “Fy Nuw ydwyt,
Ar wahân i Ti nid oes i mi ddaioni”.
3Yn rhagorol y delia Ef â’i saint sydd ar y ddaear;
Ei holl hyfrydwch sydd ynddynt.
4Gofidiau aml sydd i’r neb a ddewiso dduw arall,
Ni thywalltaf eu diod-offrymau gwaedlyd,
Na chymryd eu henwau ar fy ngwefusau.
II. Y melystra pennaf yw Ei gymdeithas.
5Iehofa yw fy rhan, a’m hetifeddiaeth, a’m ffiol:
Iehofa a gynnal fy nghyfran.
6Disgynnodd y llinynnau i mi mewn lleoedd hyfryd,
A theg yw’r etifeddiaeth i mi.
7Bendithiaf Iehofa am ei gyngor i mi:
Dysg fy nghydwybod i yn ystod y nosau du.
8Gosodais Iehofa yn gyson o’m blaen:
A thra bo Ef yn fy ymyl, yr wyf yn ddiysgog.
III. Diogel gyda Duw, doed a ddêl.
9Am hynny llawen yw fy nghalon, siriol yw fy ysbryd,
A thrig fy nghorff yn ddiogel.
10Canys ni adewi fi yn Annwn,
Na pheri i un sy’n annwyl gennyt weld y Pydew.
11Cyfrinach llwybr bywyd a ddangosi i mi,
Sef y llawenydd llawn digonol sydd yn Dy bresenoldeb,
A’r digrifwch dwys sydd yn Dy ymyl byth.
salm xvi
Un o chwech o Salmau a ddug deitl cyffelyb, sef Michtam Dafydd, cân euraid neu ddewisol. Aeth y Salm hon ar gyfeiliorn oddi wrth ei thylwyth. (Gwêl Salmau 56—60).
Yn briodol iawn y gelwir hi’n Salm Ffydd, a phrin y dengys unrhyw ddarn arall o Ysgrythur odidoced peth oedd y grefydd Iddewig ar ei gorau.
Nodiadau
2. Nid oes angen ‘enaid’ yn y frawddeg. Doda’r Salmydd pob ymddiriedaeth am ei ffyniant yn Nuw.
3. Rhaid yw gwneud y gorau o destun llygredig. Dyma ddarlleniadau eraill: “I’r saint sydd yn y tir, dengys Iehofa anrhydedd”. “I’r saint sydd yn y tir, Dy ddilynwyr rhagorol, ynddynt mae Fy holl hyfrydwch”,
4. Gellir darlleniad arall, sef “Gofidiau aml sydd i’r gwrthgilwyr”, a rhy hyn synnwyr da. Cyfeirio a wna’r adnod at eilunaddoliaeth Syria a Phalesteina a ffynnai yn y wlad yn nyddiau olaf y Gaethglud. Ond gellir darllen, “ni thywalltaf eu diod-offrymau oherwydd gwaed”, oherwydd mai gwŷr gwaedlyd sydd yn eu hoffrymu. Gwrthod cymryd eu henwau ar ei wefusau ydyw ymwadu yn llwyr â hwynt, sef a’r dynion gwaedlyd a’r eilun-addolwyr.
5. “Fy rhan — fy etifeddiaeth — fy ffiol”. Gwêl Num. 18:20 lle dywedir nad oedd i’r Lefiaid na rhan nac etifeddiaeth namyn Iehofa ei hun.
“Pa beth bynnag a ddymuna gall ei feddiannu yn Nuw, a pha beth bynnag a feddianna yn Nuw, y mae Duw yn ei ddiogelu iddo” yn wyneb pob gelyn.
6. Y lleoedd hyfryd a fesurwyd iddo gan y llinynnau ydyw Canaan, y ddaear santaidd, a’i etifeddiaeth deg yw Iehofa ei hunan.
7. Ystyrid yr ‘arennau’ fel crud a tharddle y teimladau, ond gwell ei gyfieithu yn ‘gydwybod’. Cyfystyr ydyw ‘llais ei gydwybod yn y nosau du’ â chyngor Iehofa. Y mae ei gydwybod yn ategu’r cyngor.
10. Yn y cyfieithiad Cymraeg arferol, “ni adewi fy enaid yn uffern”. Y mae ‘fy enaid’ yn gyfystyr a ‘myfi’, a saif uffern am ‘Sheol’, neu ‘Hades’. Bro y cysgodion yw Sheol, ac yno y disgyn y da a’r drwg yn ddiwahaniaeth. Rhywle yn iselderau’r ddaear y mae’r fro hon, ac nid oes yno gosbi na gwobrwyo, na chymdeithas â dyn na Duw, adlewyrch gwelw a gwannaidd o’r bywyd hwn sydd yno. Dilynwn Thomas Briscoe a chyfieithu Sheol gan Annwn, ond dylai’r diwyd droi i dudalen 99 “Pedeir Keinc y Mabinogi” gan Ifor Williams a darllen ei nodyn golau ef ar Annwfn.
Y mae ‘llygredigaeth’ yr hen gyfieithiad yn amhosibl. Nid y bedd ychwaith yw’r gair a gyfieithir ‘pydew’ uchod, ond enw arall am Sheol.
Pwnc i’w Drafod:
Dyry y ddwy adnod olaf y pwnc mawr sydd i’w drafod ynglŷn â’r Salm hon. A oes yma gyfeiriad at fywyd anfarwol tu hwnt i’r bedd? A ydyw’r Salmydd yn edrych dros y gorwel pell i fyd arall?
Prin yw cyfeiriadau’r Salmau at fywyd ar ôl hwn, yn wir ni chynnwys unrhyw gyfeiriad pendant a diamwys oni chytunir fod yma gyfeiriad felly.
Gobaith yr Hebrewr oedd cael hiroes ar y ddaear, a byw drachefn yn ei blant a’i wyrion. Y mae’n anodd felly credu bod y Salm hon yn cyfeirio at anfarwoldeb a bywyd ysbrydol newydd a ddechreua pan ddigwyddo angau i ddyn.
Ond beth ynteu yw ystyr y ddwy adnod olaf? Traethu ei ffydd a wna’r Salmydd na ddichon dim ei wahanu oddi wrth ei Arglwydd Iehofa, — ni all Sheol ei wahanu, fe ddisgyn i’r Pydew hwn yn hyderus a di-ofn gan ei fod Ef yn ei ymyl. Ac os bydd Iehofa yn ei ymyl yn Sheol fe ddichon Iddo ddatguddio i’w ‘un annwyl’ gyfrinach llwybr bywyd, a throi y fangre honno yn fan llawenydd a digrifwch.
Ond ni ddengys neb yn yr Hen Destament ffydd ddewrach nag awdur y Salm hon.
Dewis Presennol:
Salmau 16: SLV
Uwcholeuo
Rhanna
Copi
Eisiau i'th uchafbwyntiau gael eu cadw ar draws dy holl ddyfeisiau? Cofrestra neu mewngofnoda
Detholiad o'r Salmau gan Lewis Valentine. Cyhoeddwyd gan Wasg Ilston ym mis Ebrill 1936.