11
Wieża Babel
1Cała ziemia miała jeden język i jednakowe słowa.#11:1 Hbr. język (שָׂפָה) i słowa (דבָרִים) G tłumaczy odpowiednio: χεῖλος i φωνή, i dodaje, że ta sama mowa łączyła wszystkich (ἦν φωνὴ μία πᾶσιν). 2Podczas swego wędrowania#11:2 wędrowania, Rdz 11:2L. ze wschodu znaleźli równinę w kraju Szinear i tam się osiedlili.
3I mówili jeden do drugiego: Chodźmy, zacznijmy wyrabiać cegły i [poddajmy je] wypalaniu. Tak zaczęli używać cegły zamiast kamienia, a smoły zamiast zaprawy.
4Następnie powiedzieli: Chodźmy, wybudujmy sobie miasto i wieżę ze swoim szczytem w niebiosach, i uczyńmy sobie imię, abyśmy nie rozproszyli się po obliczu całej ziemi!#11:4 nie rozproszyli się, Rdz 11:4L.
5I zstąpił JHWH, aby zobaczyć miasto i wieżę, które budowali synowie ludzcy. 6I powiedział JHWH: Oto jeden lud i wszyscy mają jeden język, a to dopiero początek ich dzieła. Teraz już nic nie będzie dla nich niemożliwe,#11:6 Lub: nic nie będzie poza ich zasięgiem. cokolwiek zamierzą uczynić. 7Chodźmy, zstąpmy tam i pomieszajmy ich język, aby jeden nie rozumiał języka drugiego!#11:7 Lub: aby człowiek nie rozumiał języka bliźniego.
8I rozproszył ich JHWH stamtąd po obliczu całej ziemi, i przestali budować miasto.#11:8 G i PS dodają: oraz wieżę. 9Dlatego nazwano je Babel,#11:9 Babel, ak. bab-ilu, czyli: brama boga. Paronomastycznie בָּבֶל ozn. pomieszanie, od בָּלַל, Rdz 11:9L. bo tam pomieszał JHWH język całej ziemi i stamtąd rozproszył ich JHWH po obliczu całej ziemi.
Dzieje rodu Sema
10Oto pokolenia Sema: Gdy Sem miał sto lat, zrodził Arpakszada w dwa lata#11:10 dwa lata, Rdz 11:10L. po potopie. 11Po swoim zrodzeniu Arpakszada żył Sem pięćset lat i zrodził synów i córki.#11:11 PS dod. w tym wersecie oraz 13, 15, 17, 19, 21, 23, 25 formułę podsumowującą: Wszystkich dni […] było […] lat – i umarł; Rdz 11:11L.
12A Arpakszad żył trzydzieści pięć lat i zrodził Szelacha. 13Po swym zrodzeniu Szelacha Arpakszad żył czterysta trzy lata i zrodził synów i córki.#11:13 Arfaksad żył sto trzydzieści pięć lat i zrodził Kainana. 13A po swym zrodzeniu Kainana Arfaksad żył czterysta trzydzieści lat i zrodził synów i córki – i umarł. A Kainan żył sto trzydzieści lat i zrodził Salę. I żył Kainan po zrodzeniu Sali trzysta trzydzieści lat i zrodził synów i córki – i umarł G, καὶ ἔζησεν Αρφαξαδ ἑκατὸν τριάκοντα πέντε ἔτη καὶ ἐγέννησεν τὸν Καιναν. 13καὶ ἔζησεν Αρφαξαδ μετὰ τὸ γεννῆσαι αὐτὸν τὸν Καιναν ἔτη τετρακόσια τριάκοντα καὶ ἐγέννησεν υἱοὺς καὶ θυγατέρας καὶ ἀπέθανεν καὶ ἔζησεν Καιναν ἑκατὸν τριάκοντα ἔτη καὶ ἐγέννησεν τὸν Σαλα καὶ ἔζησεν Καιναν μετὰ τὸ γεννῆσαι αὐτὸν τὸν Σαλα ἔτη τριακόσια τριάκοντα καὶ ἐγέννησεν υἱοὺς καὶ θυγατέρας καὶ ἀπέθανεν. Zob. Rdz 10:24; Łk 3:35-36.
14Szelach zaś żył trzydzieści lat i zrodził Hebera. 15Po swym zrodzeniu Hebera Szelach żył czterysta trzy lata i zrodził synów i córki.
16Heber żył trzydzieści cztery lata i zrodził Pelega. 17Po swym zrodzeniu Pelega Heber żył czterysta trzydzieści lat#11:17 czterysta trzydzieści: dwieście siedemdziesiąt PS; trzysta siedemdziesiąt G, Rdz 11:17L. i zrodził synów i córki.
18Peleg żył trzydzieści lat i zrodził Reu. 19Po swym zrodzeniu Reu Peleg żył dwieście dziewięć lat i zrodził synów i córki.
20Reu żył trzydzieści dwa lata i zrodził Seruga. 21Po swym zrodzeniu Seruga Reu żył dwieście siedem lat i zrodził synów i córki.
22Serug#11:22 Serug, שְׂרוּג (serug), czyli: gałązka, pęd. Łączone z miejscowością Sarugi, ok. 30 km na pn zach od Charanu, wspominaną w tekstach neoasyryjskich. żył trzydzieści lat i zrodził Nachora.#11:22 Nachor, נָחוֹר (nachor), czyli: wybuch (radości?): miejscowość o tej nazwie znana jest z tekstów staroasyryjskich, z Mari i z nowoasyryjskich, lokalizacja jednak pozostaje nieznana. Tak miał na imię dziadek i brat Abrahama, a potem wódz aramejski, wspomniany w Rdz 22:20-24. 23Po swym zrodzeniu Nachora Serug żył dwieście lat i zrodził synów i córki.
24Nachor żył dwadzieścia dziewięć lat i zrodził Teracha.#11:24 Terach, תָּרַח (terach), czyli: koziorożec l. księżyc, por. Lb 33:27-28. Łączone z Til-sza-turahi z neoasyryjskich tekstów pochodzących z 900 r. p. Chr., położonego nad rzeką Balih niedaleko Charanu. 25Po swym zrodzeniu Teracha Nachor żył sto dziewiętnaście lat i zrodził synów i córki.
26Terach żył siedemdziesiąt lat, zrodził Abrama,#11:26 Abram, ak. abarama, czyli: ojciec jest wywyższony; Abraham, czyli: ojciec wielu l. tłumu (tłum, רהם, nie występuje w biblijnym hbr.). Nachora i Harana.#11:26 Haran, הָרָן, czyli: góral l. świątynia.
Dzieje rodu Teracha
27A oto pokolenia Teracha: Terach zrodził Abrama, Nachora i Harana, a Haran zrodził Lota.#11:27 Lot, לוֹט (lot), czyli: przykrycie (pociecha?). 28Haran umarł za życia swego ojca#11:28 za życia swego ojca, עַל־פְּנֵי תֶּרַח אָבִיו: idiom (?): przed obliczem swojego ojca. Teracha w ziemi swego urodzenia#11:28 Lub: w swojej ojczyźnie. – w Ur chaldejskim.#11:28 w Ur chaldejskim: ta nazwa określa lokalizację w kategoriach realiów panujących w okresie późniejszym, być może dla odróżnienia tego Ur od innych miast o podobnej nazwie. Nazwa Ur chaldejskie pojawia się w okresie neobabilońskim, tj. ok. 1200 r. p. Chr. Wcześniejsze Ur leży ok. 300 km na pd wsch od wsp. Bagdadu. Pod koniec II tysiąclecia p. Chr. było ważnym miastem Mezopotamii. Rozwinął je Ur-Nammu, król Ur, Sumeru i Akkadu (ok. 2113-2095), założyciel III dynastii z Ur (2113-2006 r. p. Chr.). Wg G: w ziemi Chaldejczyków (ἐν τῇ χώρᾳ τῶν Χαλδαίων), pod. Rdz 11:31 (Rdz 11:28L). 29Abram i Nachor pojęli sobie żony. Imię żony Abrama było Saraj,#11:29 Saraj, שָׂרַי (saraj), czyli: księżniczka l. pani. Żona boga księżyca Sina w religii Mezopotamii miała na imię Szarratu. a imię żony Nachora Milka, córka Harana, ojca Milki#11:29 Milka, מִלְכָּה (milkaʰ), czyli: królowa. Tytuł Malkatu nosiła bogini Isztar, córka boga księżyca. i ojca Jiski.
30A Saraj była niepłodna, nie miała dzieci.#11:30 אֵין לָהּ וָלָד, por. ugar. wld. 31I wziął Terach swego syna Abrama#11:31 PS dod.: i Nachora, swoich synów. i Lota, syna Harana, syna swojego syna, i swoją synową Saraj,#11:31 PS dod.: i Milkę, swoją synową. żonę swego syna Abrama, i wyszedł z nimi z Ur chaldejskiego, aby udać się do ziemi Kanaan. I przybyli do Charanu – i zamieszkali tam. 32A było dni Teracha dwieście pięć lat#11:32 dwieście pięć lat, חָמֵשׁ שָׁנִים וּמָאתַיִם שָׁנָה, wg PS: sto czterdzieści pięć lat, חמש שנים וארבעים ומאת שנה, pod. Dz 7:4, z którego wynikałoby, że Szczepan znał wersję z PS (por. Rdz 11:26, 32). – i umarł Terach w Charanie.#11:32 Wg inskrypcji z Kultepe (XIX w. p. Chr.) Charan był ważnym ośrodkiem handlowym. W archiwach z Ebla, na tabliczkach glinianych z 2300 r. p. Chr., wspomniane są też Sodoma i Seboim (por. Rdz 14:1-16), Rdz 11:32L.