Rodzaju 10
10
Dzieje potomków Noego Spis narodów
1Oto pokolenia synów Noego: Sema, Chama i Jafeta, bo po potopie urodzili się im synowie.#10:1 Rdz 10:1L.
2Synowie Jafeta#10:2 Jafet, uważany za przodka Greków. to: Gomer#10:2 Gomer uważany za przodka Cymmerytów, łączony z plemionami zamieszkującymi rejony górnego Eufratu, Rdz 10:2L. i Magog,#10:2 Magog, Rdz 10:2L. i Madaj,#10:2 Madaj: łączony z Medami zamieszkującymi wsch Asyrię. i Jawan,#10:2 Jawan: łączony z Jończykami zamieszkującymi zach Azję Mniejszą. i Tubal,#10:2 Tubal: łączony z wojowniczymi plemionami zamieszkującymi obszary na pn od Morza Czarnego, Rdz 10:2L. i Meszech,#10:2 Meszech: łączony z plemionami znanymi z zapisków as. jako Musku. i Tiras.#10:2 Tiras: łączony z Trakami.
3Synowie Gomera to: Aszkenaz#10:3 Aszkenaz: łączony z pn plemionami indogermańskimi, możliwe że Scytami, Rdz 10:3L. i Rifat,#10:3 Rifat: łączony z plemionami zamieszkującymi obszary na pn od drogi z Charanu do Karkemisz. i Togarma.#10:3 Togarma: łączony z plemionami zamieszkującymi wsch Turcję.
4Synowie Jawana to: Elisza#10:4 Elisza: łączony z plemionami zamieszkującymi Cypr. i Tarszisz,#10:4 Tarszisz: łączony z plemionami zamieszkującymi pd wybrzeża Turcji, a może także Sardynii i Hiszpanii, zob. Jo 1:3. Kitim#10:4 Kitim: łączony z plemionami zamieszkującymi Cypr, wybrzeża na wsch od Rodos, w późniejszych tekstach odnoszone do Rzymian. i Dodanim.#10:4 Dodanim: łączony z plemionami zamieszkującymi Dodonię w Grecji, por. 1Krn 1:7. 5Od tych wywodzą się narody wysp#10:5 Lub: wybrzeży, אִי (’ij). w ziemiach, każdy według swojego języka i według plemion w swoich narodach.
6Synowie Chama to: Kusz#10:6 Kusz: łączony z plemionami zamieszkującymi Nubię lub Etiopię. i Misraim,#10:6 Misraim: łączony z plemionami zamieszkującymi górny i dolny Egipt. i Put,#10:6 Put: łączony z plemionami zamieszkującymi Libię. i Kanaan.#10:6 Kanaan: łączony z plemionami zamieszkującymi Fenicję.
7Synowie Kusza to: Seba#10:7 Seba: łączony z plemionami zamieszkującymi górny Egipt wzdłuż Nilu. i Chawila,#10:7 Chawila: łączony z plemionami zamieszkującymi wsch Arabię, Rdz 10:7L. i Sabta,#10:7 Sabta: łączony z plemionami zamieszkującymi zach wybrzeże Zatoki Perskiej i starożytne Hadramaut. i Rama,#10:7 Rama: łączony z plemionami zamieszkującymi pn-zach Arabię. i Sabteka.#10:7 Sabteka: łączony z plemionami zamieszkującymi rejony Samudake w kierunku Zatoki Perskiej.
Synowie Ramy to: Saba#10:7 Saba: łączony z plemionami zamieszkującymi pd-zach Arabię. i Dedan.#10:7 Dedan: łączony z plemionami zamieszkującymi pn Arabię, okolice Ula.
8A Kusz zrodził Nimroda,#10:8 Nimrod, נִמְרֹד, czyli: zbuntowany (?) od מָרַד; choć być może bab. Namra-uddu, czyli: bóg gwiezdny, lub Nu-marad, czyli: mąż z Marad, Rdz 10:8L. który zaczął być dzielnym#10:8 dzielnym, גִּבֹּר (gibbor), lub: mocarzem. na ziemi. 9Był on dzielnym#10:9 Może odnosić się do polowania na ludzi, zob. 1Sm 24:12; Jr 16:16; Tr 3:15. myśliwym przed JHWH.#10:9 przed JHWH: być może sposób wyrażenia stopnia najwyższego, tj. najlepszym myśliwym na ziemi. Dlatego mówi się: Dzielny myśliwy przed JHWH jak Nimrod. 10Początkiem zaś jego królestwa#10:10 Lub: obszarami jego władania były głównie, zob. Jr 49:35; Rdz 10:10L. był Babilon i Erek,#10:10 Erek: starożytne Uruk, wsp. Warka, jedna z najstarszych cywilizacji pd-wsch Babilonii. i Akad,#10:10 Akad: starożytna Agada, pn rejony Babilonii. i Kalne#10:10 Kalne: miejscowość o nieznanym położeniu, stąd wyrażenie to bywa em. na: wszystkie one. w ziemi Szinear.#10:10 Szinear: inna nazwa Babilonii. 11Z tej ziemi wyszedł [do] Aszur#10:11 Aszur: łączony z plemionami zamieszkującymi Asyrię. i zbudował Niniwę i Rechobot-Ir,#10:11 Rechobot-Ir: być może część Niniwy. i Kelach, 12i Resen, wielkie miasto pomiędzy Niniwą a Kelach.#10:12 Kelach: wsp. Nimrud, 18 km na pn od Niniwy.
13A Misraim zrodził Ludytów#10:13 Ludyci: plemiona afrykańskie na zach od delty Nilu. i Anamitów,#10:13 Anamici: plemiona północnoafrykańskie, na zach od Egiptu, zamieszkujące okolice Cyreny. i Lehabitów,#10:13 Lehabici: plemiona Libijczyków. i Naftuchitów,#10:13 Naftuchici: plemiona delty Nilu. 14i Patrusytów,#10:14 Patrusyci: plemiona górnego Egiptu. i Kasluchitów,#10:14 Kasluchici: plemiona Krety. skąd pochodzą Filistyni,#10:14 Filistyni, Rdz 10:14L. i Kaftorytów.#10:14 Kaftoryci: plemiona Krety, a wg źródeł egip. również pn wybrzeży Morza Śródziemnego.
15Kanaan zaś zrodził Sydona, swego pierworodnego, i Cheta,#10:15 Chet: łączony z Chetytami? 16i Jebuzytów,#10:16 Jebuzyci: wcześniejsi mieszkańcy Jerozolimy. i Amorytów,#10:16 Amoryci: mieszkańcy górzystych obszarów Kanaanu. i Girgaszytów,#10:16 Girgaszyci: plemiona kananejskie być może wspominane w tekstach ugaryckich, Rdz 10:16L. 17i Chiwitów,#10:17 Chiwici: plemiona kananejskie pochodzenia huryckiego. i Arkitów,#10:17 Arkici: plemiona zamieszkujące Arkę, na pn od Sydonu. i Synitów,#10:17 Synici: plemiona zamieszkujące Sin, jedno z miast Libanu. 18i Arwadytów,#10:18 Arwadyci: plemiona zamieszkujące wyspę Arwad u ujścia rzeki El Kebir. i Semarytów,#10:18 Semaryci: plemiona zamieszkujące Sumur, na pn od Arki. i Chamatytów.#10:18 Chamatyci: plemiona zamieszkujące Hamat nad Orontosem. Potem rozproszyły się plemiona Kananejczyków.
19Granica Kananejczyków rozciągała się od Sydonu w kierunku Gerary do Gazy, w kierunku Sodomy i Gomory, i Admy i Seboim aż do Leszy.#10:19 od Sydonu w kierunku Gerary do Gazy, w kierunku Sodomy i Gomory, i Admy i Seboim aż do Leszy, מִצִּידֹן בֹּאֲכָה גְרָרָה עַד־עַזָּה בֹּאֲכָה סְדֹמָה וַעֲמֹרָה וְאַדְמָה וּצְבֹיִם עַד־לָשַׁע, wg PS: od rzeki egipskiej do wielkiej rzeki, rzeki Eufrat, i aż do morza zachodniego, מנהר מצרים עד הנהר הגדול נהר פרת ועד הים האחרון.
20To są synowie Chama według ich plemion, języków, w swych ziemiach i swych narodach.
21Ale i Semowi, bratu Jafeta, starszemu,#10:21 Lub: starszego, por. G: ἀδελφῷ Ιαφεθ τοῦ μείζονος; trudno zatem powiedzieć, który z braci był starszy, choć może Sem, skoro pojawia się jako pierwszy w rodowodach, zob. Rdz 5:32; 1Krn 1:4. Werset wieloznaczny, dopuszczający różne rozumienie w obrębie słów: I Semowi urodził się również on ojciec wszystkich synów Hebera brat Jafeta starszy, וּלְשֵׁם יֻלַּד גַּם־הוּא אֲבִי כָּל־בְּנֵי־עֵבֶר אֲחִי יֶפֶת הַגָּדוֹל. urodził się – on też był ojcem wszystkich synów Hebera. 22Synowie Sema to: Elam#10:22 Elam: łączony z plemionami mieszkającymi na wsch od Babilonu. i Aszur,#10:22 Aszur: łączony z plemionami pochodzenia semickiego i chamickiego zamieszkującymi tereny o nazwie Asyria, objęte władzą Nimroda. i Arpakszad,#10:22 Arpakszad: łączony z plemionami zamieszkującymi tereny na pn wsch od Niniwy. i Lud,#10:22 Lud: łączony z plemionami Ludbu zamieszkującymi tereny nad rzeką Tygrys. i Aram.#10:22 Aram: imię tej postaci noszą plemiona zamieszkujące pn stepy Mezopotamii, posługujące się dialektami aramejskimi.
23Synowie Arama to: Us, Chul, Geter i Masz.#10:23 Wg 1Krn 1:17: Meszech, por. G: Μοσοχ.
24Arpakszad zaś zrodził Szelacha,#10:24 Wg G: Arpakszad zrodził Kainana, a Kainan zrodził Szelacha, Αρφαξαδ ἐγέννησεν τὸν Καιναν καὶ Καιναν ἐγέννησεν τὸν Σαλα, por. Łk 3:35-36. a Szelach zrodził Hebera.
25A Heberowi urodzili się dwaj synowie: jeden miał na imię Peleg,#10:25 Peleg, פֶּלֶג (peleg), czyli: podział. gdyż za jego dni ziemia została podzielona,#10:25 ziemia została podzielona – terytorialnie i plemiennie. a jego brat miał na imię Joktan.#10:25 Joktan, יָקְטָן (joqtan), czyli: uderzenie.
26A Joktan zrodził Almodada#10:26 Almodad: łączony z plemionami zamieszkującymi pd Arabię. i Szelefa,#10:26 Szelef: łączony z plemionami zamieszkującymi Jemen. i Chasarmaweta,#10:26 Chasarmawet: łączony z plemionami zamieszkującymi pd Arabię. i Jeracha, 27i Hadorama, i Uzala,#10:27 Uzal: taką nazwę nosiła dawna stolica Jemenu. i Diklę, 28i Obala,#10:28 Obal: taką nazwę nosiły tereny wchodzące w skład terytoriów Jemenu. i Abimaela,#10:28 Abimael: sabejska forma imienia: mój ojciec, prawdziwie, on jest Bogiem. i Sabę, 29i Ofira,#10:29 Ofir: taką nazwę nosiły terytoria pd Arabii. Ofir kojarzony jest ze złotem, zob. 1Krl 9:28; 10:11; 22:48; 1Krn 29:4; 2Krn 8:18; 9:10; Jb 22:24; 28:16; Ps 45:9; Iz 13:12. i Chawilę,#Rdz 10:7 i Jobaba – ci wszyscy byli synami Joktana. 30A siedziba ich sięgała od Meszy w kierunku Sefar, gór wschodnich.
31To są synowie Sema według ich plemion, według ich języków, w ich ziemiach, według ich narodów.
32To są plemiona synów Noego według swych rodowodów, w swych narodach, i od tych wywodzą się narody na ziemi po potopie.
اکنون انتخاب شده:
Rodzaju 10: SNPD4
هایلایت
به اشتراک گذاشتن
کپی
می خواهید نکات برجسته خود را در همه دستگاه های خود ذخیره کنید؟ برای ورودثبت نام کنید یا اگر ثبت نام کرده اید وارد شوید
Polish Bible © Ewangeliczny Instytut Biblijny, 2018
Wydanie cyfrowe przy współpracy z Platformą SzukajacBoga.pl. Dodatkowe informacje o SNP oraz wykaz skrótów użytych w przypisach znajdziesz klikając poniżej
Rodzaju 10
10
Dzieje potomków Noego Spis narodów
1Oto pokolenia synów Noego: Sema, Chama i Jafeta, bo po potopie urodzili się im synowie.#10:1 Rdz 10:1L.
2Synowie Jafeta#10:2 Jafet, uważany za przodka Greków. to: Gomer#10:2 Gomer uważany za przodka Cymmerytów, łączony z plemionami zamieszkującymi rejony górnego Eufratu, Rdz 10:2L. i Magog,#10:2 Magog, Rdz 10:2L. i Madaj,#10:2 Madaj: łączony z Medami zamieszkującymi wsch Asyrię. i Jawan,#10:2 Jawan: łączony z Jończykami zamieszkującymi zach Azję Mniejszą. i Tubal,#10:2 Tubal: łączony z wojowniczymi plemionami zamieszkującymi obszary na pn od Morza Czarnego, Rdz 10:2L. i Meszech,#10:2 Meszech: łączony z plemionami znanymi z zapisków as. jako Musku. i Tiras.#10:2 Tiras: łączony z Trakami.
3Synowie Gomera to: Aszkenaz#10:3 Aszkenaz: łączony z pn plemionami indogermańskimi, możliwe że Scytami, Rdz 10:3L. i Rifat,#10:3 Rifat: łączony z plemionami zamieszkującymi obszary na pn od drogi z Charanu do Karkemisz. i Togarma.#10:3 Togarma: łączony z plemionami zamieszkującymi wsch Turcję.
4Synowie Jawana to: Elisza#10:4 Elisza: łączony z plemionami zamieszkującymi Cypr. i Tarszisz,#10:4 Tarszisz: łączony z plemionami zamieszkującymi pd wybrzeża Turcji, a może także Sardynii i Hiszpanii, zob. Jo 1:3. Kitim#10:4 Kitim: łączony z plemionami zamieszkującymi Cypr, wybrzeża na wsch od Rodos, w późniejszych tekstach odnoszone do Rzymian. i Dodanim.#10:4 Dodanim: łączony z plemionami zamieszkującymi Dodonię w Grecji, por. 1Krn 1:7. 5Od tych wywodzą się narody wysp#10:5 Lub: wybrzeży, אִי (’ij). w ziemiach, każdy według swojego języka i według plemion w swoich narodach.
6Synowie Chama to: Kusz#10:6 Kusz: łączony z plemionami zamieszkującymi Nubię lub Etiopię. i Misraim,#10:6 Misraim: łączony z plemionami zamieszkującymi górny i dolny Egipt. i Put,#10:6 Put: łączony z plemionami zamieszkującymi Libię. i Kanaan.#10:6 Kanaan: łączony z plemionami zamieszkującymi Fenicję.
7Synowie Kusza to: Seba#10:7 Seba: łączony z plemionami zamieszkującymi górny Egipt wzdłuż Nilu. i Chawila,#10:7 Chawila: łączony z plemionami zamieszkującymi wsch Arabię, Rdz 10:7L. i Sabta,#10:7 Sabta: łączony z plemionami zamieszkującymi zach wybrzeże Zatoki Perskiej i starożytne Hadramaut. i Rama,#10:7 Rama: łączony z plemionami zamieszkującymi pn-zach Arabię. i Sabteka.#10:7 Sabteka: łączony z plemionami zamieszkującymi rejony Samudake w kierunku Zatoki Perskiej.
Synowie Ramy to: Saba#10:7 Saba: łączony z plemionami zamieszkującymi pd-zach Arabię. i Dedan.#10:7 Dedan: łączony z plemionami zamieszkującymi pn Arabię, okolice Ula.
8A Kusz zrodził Nimroda,#10:8 Nimrod, נִמְרֹד, czyli: zbuntowany (?) od מָרַד; choć być może bab. Namra-uddu, czyli: bóg gwiezdny, lub Nu-marad, czyli: mąż z Marad, Rdz 10:8L. który zaczął być dzielnym#10:8 dzielnym, גִּבֹּר (gibbor), lub: mocarzem. na ziemi. 9Był on dzielnym#10:9 Może odnosić się do polowania na ludzi, zob. 1Sm 24:12; Jr 16:16; Tr 3:15. myśliwym przed JHWH.#10:9 przed JHWH: być może sposób wyrażenia stopnia najwyższego, tj. najlepszym myśliwym na ziemi. Dlatego mówi się: Dzielny myśliwy przed JHWH jak Nimrod. 10Początkiem zaś jego królestwa#10:10 Lub: obszarami jego władania były głównie, zob. Jr 49:35; Rdz 10:10L. był Babilon i Erek,#10:10 Erek: starożytne Uruk, wsp. Warka, jedna z najstarszych cywilizacji pd-wsch Babilonii. i Akad,#10:10 Akad: starożytna Agada, pn rejony Babilonii. i Kalne#10:10 Kalne: miejscowość o nieznanym położeniu, stąd wyrażenie to bywa em. na: wszystkie one. w ziemi Szinear.#10:10 Szinear: inna nazwa Babilonii. 11Z tej ziemi wyszedł [do] Aszur#10:11 Aszur: łączony z plemionami zamieszkującymi Asyrię. i zbudował Niniwę i Rechobot-Ir,#10:11 Rechobot-Ir: być może część Niniwy. i Kelach, 12i Resen, wielkie miasto pomiędzy Niniwą a Kelach.#10:12 Kelach: wsp. Nimrud, 18 km na pn od Niniwy.
13A Misraim zrodził Ludytów#10:13 Ludyci: plemiona afrykańskie na zach od delty Nilu. i Anamitów,#10:13 Anamici: plemiona północnoafrykańskie, na zach od Egiptu, zamieszkujące okolice Cyreny. i Lehabitów,#10:13 Lehabici: plemiona Libijczyków. i Naftuchitów,#10:13 Naftuchici: plemiona delty Nilu. 14i Patrusytów,#10:14 Patrusyci: plemiona górnego Egiptu. i Kasluchitów,#10:14 Kasluchici: plemiona Krety. skąd pochodzą Filistyni,#10:14 Filistyni, Rdz 10:14L. i Kaftorytów.#10:14 Kaftoryci: plemiona Krety, a wg źródeł egip. również pn wybrzeży Morza Śródziemnego.
15Kanaan zaś zrodził Sydona, swego pierworodnego, i Cheta,#10:15 Chet: łączony z Chetytami? 16i Jebuzytów,#10:16 Jebuzyci: wcześniejsi mieszkańcy Jerozolimy. i Amorytów,#10:16 Amoryci: mieszkańcy górzystych obszarów Kanaanu. i Girgaszytów,#10:16 Girgaszyci: plemiona kananejskie być może wspominane w tekstach ugaryckich, Rdz 10:16L. 17i Chiwitów,#10:17 Chiwici: plemiona kananejskie pochodzenia huryckiego. i Arkitów,#10:17 Arkici: plemiona zamieszkujące Arkę, na pn od Sydonu. i Synitów,#10:17 Synici: plemiona zamieszkujące Sin, jedno z miast Libanu. 18i Arwadytów,#10:18 Arwadyci: plemiona zamieszkujące wyspę Arwad u ujścia rzeki El Kebir. i Semarytów,#10:18 Semaryci: plemiona zamieszkujące Sumur, na pn od Arki. i Chamatytów.#10:18 Chamatyci: plemiona zamieszkujące Hamat nad Orontosem. Potem rozproszyły się plemiona Kananejczyków.
19Granica Kananejczyków rozciągała się od Sydonu w kierunku Gerary do Gazy, w kierunku Sodomy i Gomory, i Admy i Seboim aż do Leszy.#10:19 od Sydonu w kierunku Gerary do Gazy, w kierunku Sodomy i Gomory, i Admy i Seboim aż do Leszy, מִצִּידֹן בֹּאֲכָה גְרָרָה עַד־עַזָּה בֹּאֲכָה סְדֹמָה וַעֲמֹרָה וְאַדְמָה וּצְבֹיִם עַד־לָשַׁע, wg PS: od rzeki egipskiej do wielkiej rzeki, rzeki Eufrat, i aż do morza zachodniego, מנהר מצרים עד הנהר הגדול נהר פרת ועד הים האחרון.
20To są synowie Chama według ich plemion, języków, w swych ziemiach i swych narodach.
21Ale i Semowi, bratu Jafeta, starszemu,#10:21 Lub: starszego, por. G: ἀδελφῷ Ιαφεθ τοῦ μείζονος; trudno zatem powiedzieć, który z braci był starszy, choć może Sem, skoro pojawia się jako pierwszy w rodowodach, zob. Rdz 5:32; 1Krn 1:4. Werset wieloznaczny, dopuszczający różne rozumienie w obrębie słów: I Semowi urodził się również on ojciec wszystkich synów Hebera brat Jafeta starszy, וּלְשֵׁם יֻלַּד גַּם־הוּא אֲבִי כָּל־בְּנֵי־עֵבֶר אֲחִי יֶפֶת הַגָּדוֹל. urodził się – on też był ojcem wszystkich synów Hebera. 22Synowie Sema to: Elam#10:22 Elam: łączony z plemionami mieszkającymi na wsch od Babilonu. i Aszur,#10:22 Aszur: łączony z plemionami pochodzenia semickiego i chamickiego zamieszkującymi tereny o nazwie Asyria, objęte władzą Nimroda. i Arpakszad,#10:22 Arpakszad: łączony z plemionami zamieszkującymi tereny na pn wsch od Niniwy. i Lud,#10:22 Lud: łączony z plemionami Ludbu zamieszkującymi tereny nad rzeką Tygrys. i Aram.#10:22 Aram: imię tej postaci noszą plemiona zamieszkujące pn stepy Mezopotamii, posługujące się dialektami aramejskimi.
23Synowie Arama to: Us, Chul, Geter i Masz.#10:23 Wg 1Krn 1:17: Meszech, por. G: Μοσοχ.
24Arpakszad zaś zrodził Szelacha,#10:24 Wg G: Arpakszad zrodził Kainana, a Kainan zrodził Szelacha, Αρφαξαδ ἐγέννησεν τὸν Καιναν καὶ Καιναν ἐγέννησεν τὸν Σαλα, por. Łk 3:35-36. a Szelach zrodził Hebera.
25A Heberowi urodzili się dwaj synowie: jeden miał na imię Peleg,#10:25 Peleg, פֶּלֶג (peleg), czyli: podział. gdyż za jego dni ziemia została podzielona,#10:25 ziemia została podzielona – terytorialnie i plemiennie. a jego brat miał na imię Joktan.#10:25 Joktan, יָקְטָן (joqtan), czyli: uderzenie.
26A Joktan zrodził Almodada#10:26 Almodad: łączony z plemionami zamieszkującymi pd Arabię. i Szelefa,#10:26 Szelef: łączony z plemionami zamieszkującymi Jemen. i Chasarmaweta,#10:26 Chasarmawet: łączony z plemionami zamieszkującymi pd Arabię. i Jeracha, 27i Hadorama, i Uzala,#10:27 Uzal: taką nazwę nosiła dawna stolica Jemenu. i Diklę, 28i Obala,#10:28 Obal: taką nazwę nosiły tereny wchodzące w skład terytoriów Jemenu. i Abimaela,#10:28 Abimael: sabejska forma imienia: mój ojciec, prawdziwie, on jest Bogiem. i Sabę, 29i Ofira,#10:29 Ofir: taką nazwę nosiły terytoria pd Arabii. Ofir kojarzony jest ze złotem, zob. 1Krl 9:28; 10:11; 22:48; 1Krn 29:4; 2Krn 8:18; 9:10; Jb 22:24; 28:16; Ps 45:9; Iz 13:12. i Chawilę,#Rdz 10:7 i Jobaba – ci wszyscy byli synami Joktana. 30A siedziba ich sięgała od Meszy w kierunku Sefar, gór wschodnich.
31To są synowie Sema według ich plemion, według ich języków, w ich ziemiach, według ich narodów.
32To są plemiona synów Noego według swych rodowodów, w swych narodach, i od tych wywodzą się narody na ziemi po potopie.
اکنون انتخاب شده:
:
هایلایت
به اشتراک گذاشتن
کپی
می خواهید نکات برجسته خود را در همه دستگاه های خود ذخیره کنید؟ برای ورودثبت نام کنید یا اگر ثبت نام کرده اید وارد شوید
Polish Bible © Ewangeliczny Instytut Biblijny, 2018
Wydanie cyfrowe przy współpracy z Platformą SzukajacBoga.pl. Dodatkowe informacje o SNP oraz wykaz skrótów użytych w przypisach znajdziesz klikając poniżej