19
Nawrócenie Zacheusza
1Potem wszedł do Jerycha#Mt 20:29; Łk 18:35 i przechodził przez nie. 2I oto pewien człowiek imieniem Zacheusz#19:2 Zacheusz, Ζακχαῖος, זַכָּי, czyli: czysty. – a był on przełożonym celników i był bogaty – 3próbował#19:3 Lub: szukał [sposobności], by zobaczyć Jezusa, καὶ ἐζήτει ἰδεῖν τὸν Ἰησοῦν. zobaczyć Jezusa,#J 6:24; 12:21 kto to jest, lecz nie mógł ze względu na tłum, ponieważ był niskiego wzrostu. 4Pobiegł więc naprzód i wspiął się na sykomorę,#1Krl 10:27; 1Krn 27:28; Ps 78:47; Łk 17:6#19:4 Sykomora to drzewo o dużych, opadających ku ziemi gałęziach. Łatwo się na nią wspiąć. Drzewa te osiągają 15 m wysokości. aby Go ujrzeć, miał bowiem tamtędy przechodzić. 5Gdy Jezus przyszedł na to miejsce, spojrzał w górę i powiedział do niego: Zacheuszu, zejdź prędko, gdyż dziś muszę#19:5 Lub: trzeba mi być, δεῖ με μεῖναι. być w twoim domu. 6Zszedł więc prędko i przyjął Go z radością. 7Gdy wszyscy to zobaczyli, zaczęli szemrać i mówić: Przyszedł w gościnę do grzesznego człowieka.#Mt 9:11; J 6:41; Łk 5:30; 15:2 8Zacheusz zaś stanął i powiedział do Pana: Panie, oto połowę mojego majątku daję ubogim,#Łk 18:22 a jeśli na kimś coś wymusiłem, oddaję poczwórnie.#Wj 22:1; Kpł 6:4-5; Lb 5:7; 2Sm 12:6; Ez 33:14-15; Łk 3:13#19:8 jeśli na kimś coś wymusiłem, oddaję poczwórnie, εἴ τινός τι ἐσυκοφάντησα ἀποδίδωμι τετραπλοῦν: okres warunkowy pierwszej klasy, warunek spełniony – Zacheusz w istocie przyznaje się do winy. 9A Jezus powiedział do niego: Dziś zbawienie#Łk 1:69, 77; 2:30; 3:6; Dz 16:31 stało się udziałem tego domu, ponieważ i on jest synem Abrahama.#Łk 3:8; 13:16; 16:24; Ga 3:7, 29 10Syn Człowieczy przyszedł bowiem odszukać i ocalić#Łk 15:4-9; Ez 34:4, 11-12, 16; J 3:17 to, co zaginione.#Mt 10:6; 15:24; Łk 5:32; 1Tm 1:15
Przypowieść o dziesięciu minach
11Gdy oni tego słuchali, dodał jeszcze przypowieść, dlatego że był blisko Jerozolimy,#Łk 17:11; 18:31; 19:28 a oni myśleli, że natychmiast ma się objawić Królestwo Boże.#Mt 3:2; Mk 1:15; Łk 17:20; 24:21; Dz 1:6 12Powiedział zatem: Pewien człowiek szlachetnego rodu udał się do dalekiego kraju, aby wziąć sobie królestwo i wrócić.#19:12 Przypowieść ta ma tło historyczne. Archelaos udał się z Jerozolimy do Rzymu, tam otrzymał władzę nad częścią ziem Izraela i wrócił. Stało się to, gdy Jezus był jeszcze małym chłopcem i mieszkał w Nazarecie (Łk 19:12L). 13Wezwał więc dziesięciu swoich sług,#Mt 25:14; Mk 13:34 dał im dziesięć min#19:13 Mina, μνᾶ, jednostka monetarna (srebro lub złoto), 100 drachm (denarów) lub sykli, 1/16 talentu. Około czterech miesięcy pracy najemnika, zob.: Łk 19:13. i powiedział do nich: Obracajcie nimi, aż przyjdę. 14Lecz jego obywatele#19:14 obywatele, πολῖται, lub: współobywatele. nienawidzili go#Ps 2:2; J 1:11; 19:15 i posłali za nim poselstwo tej treści: Nie chcemy, aby ten królował nad nami.#19:14 Tak właśnie stało się w przypadku Archelaosa. 15I stało się, gdy powrócił po przyjęciu panowania, że polecił przywołać do siebie tych sług, którym dał pieniądze,#19:15 Lub: srebro. aby się dowiedzieć, ile zarobili. 16Zjawił się więc pierwszy i powiedział: Panie, twoja mina zarobiła dziesięć min. 17Odpowiedział mu: Wspaniale, dobry sługo, ponieważ w najmniejszym#Prz 27:18; Mt 25:21, 23; Łk 16:10; 1Kor 4:2 okazałeś się wierny, sprawuj władzę nad dziesięcioma miastami.#Mt 24:47 18Następnie przyszedł drugi, mówiąc: Panie, twoja mina zrobiła pięć min. 19Odpowiedział więc i temu: I ty stań nad pięcioma miastami. 20Kolejny przyszedł, mówiąc: Panie, oto twoja mina, którą miałem odłożoną w chustce. 21Bałem się bowiem ciebie, gdyż jesteś człowiekiem surowym; bierzesz, czego nie odłożyłeś,#19:21 Bierzesz, czego nie odłożyłeś, αἴρεις ὃ οὐκ ἔθηκας, przenośnia z dziedziny bankowości; chodzi o osobę, która szuka niewspółmiernie wysokiego zysku ze swoich inwestycji (Łk 19:21L). i żniesz, czego nie posiałeś.#Mt 25:24 22Mówi mu: Na podstawie twoich słów osądzę cię,#19:22 Na podstawie twoich słów osądzę cię, ἐκ τοῦ στόματός σου κρινῶ σε, idiom: Z twoich ust osądzę cię. sługo zły.#2Sm 1:16; Jb 15:6; Mt 12:37; 18:32; 25:26 Wiedziałeś, że jestem człowiekiem surowym; biorę, czego nie położyłem, i żnę, czego nie posiałem. 23Dlaczego więc nie dałeś moich pieniędzy do banku?#19:23 do banku, ἐπὶ τράπεζαν, idiom: na stół lub bankierom. Po powrocie podjąłbym je z zyskiem. 24A do tych, którzy stali obok, powiedział: Weźcie od niego tę minę i dajcie temu, który ma dziesięć min. 25I powiedzieli mu: Panie, ma dziesięć min. 26Mówię wam, każdemu, kto ma, będzie dane, temu zaś, który nie ma, będzie zabrane i to, co ma.#Mt 13:12; 25:29; Mk 4:25; Łk 8:18 27Natomiast tych moich wrogów, którzy nie chcieli mnie, abym nad nimi panował, przyprowadźcie tutaj i pościnajcie ich przede mną.#Mt 22:7; Łk 20:16
Wjazd Jezusa do Jerozolimy
(Mt 21:1-11; Mk 11:1-11; J 12:12-19)
28Po tych słowach wyruszył naprzód, zdążając do Jerozolimy.#Mk 10:32; Łk 9:51; 17:11; 18:31; 19:11
29I stało się, gdy się zbliżył do Betfage#19:29 Betfage: dokładne położenie nieznane. Być może wieś po pd-wsch stronie Góry Oliwnej, na pn zach od Betanii, ok. 3 km na wsch od Jerozolimy. i Betanii,#Mt 21:17; Łk 24:50; J 11:18 do góry zwanej Oliwną,#Za 14:4; Mt 21:1; 24:3; 26:30; J 8:1; Dz 1:12#19:29 Góra Oliwna: grzbiet biegnący z pn na pd, o dł. ok. 3 km, położony na wsch od Jerozolimy, wznoszący się nad Doliną Kidronu. W najwyższym miejscu osiąga wys. o ok. 30 m większą niż wzniesienie, na którym leży Jerozolima. że wysłał dwóch spośród swoich uczniów#Mt 21:1; Łk 22:8 30z poleceniem: Udajcie się do wsi naprzeciw; w niej, tuż po wejściu, znajdziecie uwiązanego osiołka, na którym nikt z ludzi jeszcze nie siedział; odwiążcie go i przyprowadźcie. 31A jeśliby was ktoś pytał: Dlaczego odwiązujecie, odpowiedzcie: Pan go potrzebuje.#19:31 Zwyczaj ten nosił nazwę angaria i pozwalał na wykorzystanie zwierzęcia przez jakąś osobistość. 32Posłani poszli więc i zastali tak, jak im powiedział.#Łk 22:13 33Gdy zaś oni odwiązywali osiołka, jego panowie zapytali: Dlaczego odwiązujecie tego osiołka? 34Wówczas odpowiedzieli: Pan go potrzebuje. 35I przyprowadzili go do Jezusa. Następnie narzucili na osiołka swoje szaty i posadzili na nim Jezusa.#Za 9:9; J 12:14-15 36A kiedy jechał, rozścielali na drodze swoje szaty.#2Krl 9:13 37Gdy zaś zbliżał się już do podnóża Góry Oliwnej, cała rzesza uczniów zaczęła radośnie i donośnym głosem wielbić Boga#Łk 18:43 za wszystkie przejawy mocy, które zobaczyli.#J 12:17-18 38Mówili:
Błogosławiony nadchodzący
Król#Mt 25:34; J 1:49 w imieniu Pana!#Ps 118:26; Łk 13:35
W niebie pokój
i chwała na wysokościach.#Ps 148:1; Łk 2:14
39A jacyś faryzeusze z tłumu powiedzieli do Niego: Nauczycielu, upomnij swoich uczniów.#Mt 21:15-16 40I odpowiedział im: Mówię wam, że jeśli ci będą milczeć, kamienie krzyczeć będą.#Ha 2:11
Płacz Jezusa nad Jerozolimą
41A gdy zbliżył się i zobaczył miasto, zapłakał nad nim#Iz 22:4; Łk 13:34-35; J 11:35; Hbr 5:7 42i powiedział: Gdybyś poznało w tym dniu i ty, co [służy] pokojowi;#Pwt 32:29 lecz jest to teraz zakryte przed twoimi oczami.#Iz 6:9-10; Mt 13:14-15; Mk 4:12; Łk 8:10; Dz 28:26-27; Rz 11:8, 10 43Bo nastaną dla ciebie dni, w których twoi wrogowie usypią wał wokół ciebie,#Iz 29:3; Jr 6:6; Ez 4:2 otoczą cię, ścisną cię zewsząd,#Ez 26:8; Łk 21:20 44powalą cię i twoje dzieci w tobie – i nie pozostawią w tobie kamienia na kamieniu,#1Krl 9:7; Mi 3:12; Mt 24:2; Mk 13:2; Łk 21:6 ponieważ zabrakło ci poznania czasu twojego nawiedzenia.#Wj 3:16; Łk 1:68; 7:16; 1P 2:12
Wypędzenie sprzedawców ze świątyni
(Mt 21:12-16; Mk 11:15-18; J 2:14-17)
45Potem wszedł do świątyni i zaczął wyrzucać sprzedawców. 46Mówił im: Napisane jest:
I będzie mój dom domem modlitwy,#Iz 56:7
wy zaś zrobiliście z niego jaskinię
zbójców.#Jr 7:11
Jezus wobec opozycji
47Codziennie też nauczał w świątyni.#Mt 26:55; Łk 20:1; 21:37; 22:53; J 18:20 Arcykapłani zaś, znawcy Prawa i najważniejsi spośród ludu próbowali Go zniszczyć,#Mt 12:14; 21:46; Mk 11:18; 12:12; 14:1; Łk 22:2; J 5:18; 7:19, 30; 8:37 48lecz nie znajdowali nic, co mogliby zrobić, gdyż cały lud zastygał, słuchając Go.