Jeremia 32
32
4. FANAMPIN’NY BOKY FANALANA ALAHELO
Saha hovidina, antoky ny hasambaran’i Jodà amin’ny ho avy
1Teny avy amin’i Iaveh tamin’i Jeremia, tamin’ny taona faha-10 nanjakan’i Sedesiasa#32,1 Taona faha-10 nanjakan’i Sedesiasa. Ny fahirano dia efa nanomboka herintaona mialoha (jereo toko 39,1 sy ny manaraka). mpanjakan’i Jodà. Taona faha-18 nanjakan’i Nabokodonozora kosa izany. 2Tamin’izany, ny tafiky ny mpanjakan’i Babilôna, nanao fahirano an’i Jerosalema; ary i Jeremia mpaminany, nafahy tao amin’ny kianjan’ny fiambenana, tao amin’ny tranon’ny mpanjakan’i Jodà. 3Fa nasain’i Sedesiasa mpanjakan’i Jodà notanana izy, nataony hoe: «Nahoana ianao no maminany manao hoe: Izao no lazain’i Iaveh: Indro hatolotro ny mpanjakan’i Babilôna ity tanàna ity, ka ho azony; 4ary i Sedesisa mpanjakan’i Jodà tsy ho afaka eo an-tanan’ny Kaldeanina, fa hatolotra mihitsy eo an-tanan’ny mpanjakan’i Babilôna, ka hiteny aminy mifanatrika, sy hifankahita maso aminy. 5Dia hoentina any Babilôna i Sedesiasa, ary hitoetra any, mandra-pamangiko azy, - teny marin’i Iaveh.- Raha miady amin’ny Kaldeanina ianareo, tsy hahomby tsy akory.»
6Ary hoy i Jeremia: Ny tenin’i Iaveh tonga tamiko nanao hoe: 7«Indro ho avy atỳ aminao i Hananeela zanak’i Seloma rahalahin-drainao, hanao hoe: ‹Vidio ny sahako ao Anatôta, fa manana ny rariny hanavotanao#32,7 Manana ny rariny hanavotanao. Raha misy Israelita voaporitra hivarotra ny anjara lovany, ny havany izay akaiky azy indrindra no tokony na tsy maintsy hividy izany mihitsy aza. azy ianao, ka azonao vidina.› » 8Dia tonga tatỳ amiko tokoa tao amin’ny kianja fiambenana araka ny tenin’i Iaveh i Hananeela zana-drahalahin-draiko, ka nanao tamiko hoe: «Mba vidio ny sahako ao Anatôta, amin’ny faritanin’i Benjamina, fa manana ny rariny handoavanao sy hanavotanao azy ianao, ka mba vidio àry.» Fantatro tamin’izany fa tenin’i Iaveh izany. 9Ka novidiko tamin’i Hananeela zana-drahalahin-draiko, ilay saha ao Anatôta, ary nolanjaiko ny vola ho azy, sikla volafotsy fito ambin’ny folo#32,9 Sikla volafotsy fito ambin’ny folo. Vola angamba karaman’olona iray efatra andro eo ho eo.. 10Dia nosoratako ny fanekena sady nasiako tombokase, sy nangalako vavolombelona, vao nolanjaiko tamin’ny mizàna ny vola. 11Manaraka izany, nalaiko ny fanekem-pividianana#32,11 Fanekem-pividianana. Nisy kôpia roa ny fanekena: ny iray asiana tombokase, ny iray kosa avela hisokatra, mba hojerena araka izay fotoana tiana hijerena azy. Ny mpitsara ihany no nahazo nanokatra ilay iray misy tombokase; raha toa ilay iray navela amin’izao ahìna ho nisy fiovana na simba., dia ilay anankiray efa voaisy tombokase, ilay misy ny famarafarana sy ny fepetra, sy ilay anankiray mivelatra koa. 12Dia natolotro an’i Baròka, zanak’i Nerià, zanak’i Maasiasa, ny fanekem-pividianana, teo anatrehan’i Hananeela, zana-drahalahin-draiko, sy teo anatrehan’ny vavolombelona nanao sonia ny fanekem-pihavanana sy teo anatrehan’ny Jody rehetra, nipetraka teo an-kianjan’ny fiambenana. 13Ary izao no didy nomeko an’i Baròka, teo anatrehan’ireo: 14Izao no lazain’i Iavehn’ny tafika#32,14-15 Izao no lazain’i Iaveh. Ny hevitr’ireo andininy roa ireo, dia ny fahelan’ny fanaovana sesitany, sy ny fanantenana mbola hiverina., Andriamanitr’i Israely: «Raiso ireto fanekena ireto, dia ity fanekem-pividianana voaisy tombon-kase, sy ity fanekena mivelatra koa, ka ataovy ao anaty siny tany mba haharitra ela. 15Fa izao no lazain’i Iavehn’ny tafika, Andriamanitr’i Israely: Mbola hividy trano sy saha ary tanimboaloboka amin’ity tany ity ny olona.»
16Nony voatolotro an’i Baròka zanak’i Nerià ny fanekem-pividianana, dia izao no vavaka nataoko tamin’i Iaveh#32,16-17 Izao no vavaka nataoko tamin’i Iaveh. Tsy azoazon’i Jeremia loatra ny anton’io fividianana nataony io, satria ny Kaldeanina efa mandresy hatrany hatrany, i Jerosalema efa ho afany... ka nitalahoany tamin’Andriamanitra mba hohazavaina aminy izany.:
17«Eny iky, ry Iaveh Tompo ô,
Ianao no nanao ny lanitra sy ny tany,
tamin’ny hery lehibe sy ny sandrinao nahinjitra,
tsy misy zavatra tsy hainao atao.
18Ianao no mamindra fo amin’ny arivony
sy mamaly ny heloky ny ray,
eo an-kibon’ny zaza mandimby azy,
ianao no Andriamanitra lehibe sy mahery,
izay manana anarana hoe: Iavehn’ny tafika,
19lehibe amin’ny fisainana sy mahery amin’ny asa;
ny masonao ajerinao
ny lalan’ny taranak’i Adama rehetra,
mba hamalianao azy, araka ny lalany avy,
sy araka ny vokatry ny asany avy.
20Ianao no nanao famantarana amam-pahagagana
tany amin’ny tany Ejipta ka mandraka androany,
eo amin’i Israely sy eo amin’ny olona,
ka nampahalaza ny Anaranao, araka izao hitanay anio izao.
21Ianao no nanatsoaka an’i Israely olonao,
tany amin’ny tany Ejipta,
tamin’ny famantarana amam-pahagagana,
tamin’ny tananao mahery aman-tsandry nahinjitra,
ary tamin’ny fandatsahana fampahatahorana lehibe;
22ka nanome azy ireo ity tany ity,
izay efa nianiananao tamin’ny razany homena azy,
tany tondra-dronono aman-tantely.
23Dia tonga teto izy ireo, ka nandray azy hozakainy;
kanefa tsy nihaino ny feonao izy,
na nandeha araka ny lalànao;
ary izay rehetra nandidianao azy hataony, dia tsy nataony,
ka nentinao hanjò azy izao loza rehetra izao.
24Indro ny tovon-tany hanafahana ny tanàna,
efa mahatakatra azy,
ary ny tanàna efa hatolotra
eo an-tanan’ny Kaldeanina izay mamely azy,
amin’ny sabatra, ny mosary sy ny pesta;
dia tanteraka izay nolazainao, ka mahita izany Ianao.
25Ary Ianao, ry Iaveh Tompo ô, nanao tamiko hoe:
Vidio vola io saha io ho anao, ka asio vavolombelona;
ary ny tanàna ity voatolotra eo an-tanan’ny Kaldeanina!...»
26Dia tonga tamin’i Jeremia ny tenin’i Iaveh nanao hoe:
27Izaho no Iaveh Andriamanitry ny nofo rehetra;
moa amiko va hisy zavatra tsy azo atao?
28Koa izao no lazain’i Iaveh:
Indro ity tanàna ity, hatolotro eo an-tanan’ny Kaldeanina,
sy eo an-tanan’i Nabokodonozora, mpanjakan’i Babilôna, ka ho azony.
29Hiditra amin’ity tanàna ity ny Kaldeanina izay mamely azy;
ka handrendrika ity tanàna ity izy, dia handoro azy
mbamin’ny trano nanaterana emboka manitra
ho an’i Baala teo ambonin’ny tafony,
sy nandrarahany fanatitra araraka ho an’andriamani-kafa,
mba hampahatezitra Ahy.
30Satria ny zanak’i Israely aman-janak’i Jodà,
tsy nanao afa-tsy izay ratsy teo imasoko,
hatramin’ny fahatanorany;
ary ny zanak’i Israely tsy nanao afa-tsy izay hampahatezitra Ahy
tamin’ny asan’ny tanany, - teny marin’i Iaveh. -
31Fa ity tanàna ity tsy nanao afa-tsy izay hampirehitra
ny hatezerako amam-pahavinirako,
hatramin’ny andro nanorenany azy ka mandraka androany,
mba hanesorako azy tsy ho ao anatrehako;
32noho ny ratsy rehetra nataon’ny zanak’i Israely
sy ny zanak’i Jodà mba hampahatezitra Ahy,
dia izy ireo, ny mpanjakany, ny mpanapaka azy, ny mpisorony ama-mpaminaniny,
ny lehilahy amin’i Jodà sy ny mponina ao Jerosalema.
33Ny lamosiny no natodiny Ahy, fa tsy ny tavany;
ary nony mba nampianatra azy Aho,
nampianatra azy hatramin’ny vao maraina,
dia tsy nihaino izy, mba hahazoany ny fampianarana.
34Ary nametraka ireo fahavetavetany tao an-trano
fiantsoana ny anarako, handotoany azy.
35Nanorina ny fitoerana avon’i Baala
tao an-dohasahan’ny taranak’i Hinôma izy,
ka mandeha amin’ny afo ny zanany lahy aman-janany vavy ho an’i Môlôka:
nefa zavatra tsy nandidiako azy akory izany
na zavatra mby tao an-tsaiko velively;
nanao izany fahavetavetana izany izy
hampanota an’i Jodà.
36Koa ankehitriny, izao no lazain’i Iaveh Andriamanitr’i Israely
ny amin’ity tanàna lazainareo hoe:
«Hatolotra eo an-tanan’ny mpanjakan’i Babilôna,
amin’ny sabatra, ny mosary, ny pesta, izy.»
37Indro hangoniko izy ireo avy any amin’ny tany rehetra
nandroahako azy
azon’ny hatezerako amam-pahavinirako
sy fisafoahako mafy;
haveriko amin’ity fitoerana ity indray izy,
ary hataoko mandry feizay eto.
38Izy ireo dia ho oloko;
ary Izaho ho Andriamaniny.
39Homeko fo iray izy
ary hampombaiko lalana iray
mba hatahorany Ahy mandrakariva,
hiadanan’izy mbamin’ny taranany mamdimby azy.
40Hanao fanekena mandrakizay aminy Aho,
mba tsy hihatahako aminy
tsy manao soa aminy intsony,
ary halatsako ao am-pony ny fahatahorany Ahy,
mba tsy hihatahany Amiko.
41Hataoko fifaliana ho Ahy ny manao soa aminy,
ka hamboleko marina tokoa amin’ity tany ity izy ireo,
amin’ny foko rehetra sy amin’ny fanahiko rehetra.
42Satria izao no lazain’i Iaveh:
Toy ny nitondrako ireo loza lehibe rehetra ireo,
hanjò ity vahoaka ity,
no hampidirako amin’izy ireo koa
ny soa rehetra lazaiko momba azy.
43Mbola hividy saha amin’ity tany ity ny olona,
izay lazainareo hoe: tany lao
tsy misy olona na biby intsony,
efa natolotra eo an-tanan’ny Kaldeanina.
44Hovidin’ny olona vola ny saha
dia hanaovana fanekena izany,
hasiana tombokase sy hangalana vavolombelona
eo amin’ny tanin’i Benjamina,
sy eo amin’ny manodidina an’i Jerosalema sy eo amin’ny tanànan’i Jodà,
eo amin’ny tanànan’ny tendrombohitra sy ny tanànan’i Sefelah,
ary amin’ny tanànan’i Negeba;
satria hampodiko ireo lasan-ko babo,
- teny marin’i Iaveh. -
Voafantina amin'izao fotoana izao:
Jeremia 32: MBC
Asongadina
Hizara
Dika mitovy
Tianao hovoatahiry amin'ireo fitaovana ampiasainao rehetra ve ireo nasongadina? Hisoratra na Hiditra
Baiboly Katolika © La Société Biblique Malgache, 2003.
Jeremia 32
32
4. FANAMPIN’NY BOKY FANALANA ALAHELO
Saha hovidina, antoky ny hasambaran’i Jodà amin’ny ho avy
1Teny avy amin’i Iaveh tamin’i Jeremia, tamin’ny taona faha-10 nanjakan’i Sedesiasa#32,1 Taona faha-10 nanjakan’i Sedesiasa. Ny fahirano dia efa nanomboka herintaona mialoha (jereo toko 39,1 sy ny manaraka). mpanjakan’i Jodà. Taona faha-18 nanjakan’i Nabokodonozora kosa izany. 2Tamin’izany, ny tafiky ny mpanjakan’i Babilôna, nanao fahirano an’i Jerosalema; ary i Jeremia mpaminany, nafahy tao amin’ny kianjan’ny fiambenana, tao amin’ny tranon’ny mpanjakan’i Jodà. 3Fa nasain’i Sedesiasa mpanjakan’i Jodà notanana izy, nataony hoe: «Nahoana ianao no maminany manao hoe: Izao no lazain’i Iaveh: Indro hatolotro ny mpanjakan’i Babilôna ity tanàna ity, ka ho azony; 4ary i Sedesisa mpanjakan’i Jodà tsy ho afaka eo an-tanan’ny Kaldeanina, fa hatolotra mihitsy eo an-tanan’ny mpanjakan’i Babilôna, ka hiteny aminy mifanatrika, sy hifankahita maso aminy. 5Dia hoentina any Babilôna i Sedesiasa, ary hitoetra any, mandra-pamangiko azy, - teny marin’i Iaveh.- Raha miady amin’ny Kaldeanina ianareo, tsy hahomby tsy akory.»
6Ary hoy i Jeremia: Ny tenin’i Iaveh tonga tamiko nanao hoe: 7«Indro ho avy atỳ aminao i Hananeela zanak’i Seloma rahalahin-drainao, hanao hoe: ‹Vidio ny sahako ao Anatôta, fa manana ny rariny hanavotanao#32,7 Manana ny rariny hanavotanao. Raha misy Israelita voaporitra hivarotra ny anjara lovany, ny havany izay akaiky azy indrindra no tokony na tsy maintsy hividy izany mihitsy aza. azy ianao, ka azonao vidina.› » 8Dia tonga tatỳ amiko tokoa tao amin’ny kianja fiambenana araka ny tenin’i Iaveh i Hananeela zana-drahalahin-draiko, ka nanao tamiko hoe: «Mba vidio ny sahako ao Anatôta, amin’ny faritanin’i Benjamina, fa manana ny rariny handoavanao sy hanavotanao azy ianao, ka mba vidio àry.» Fantatro tamin’izany fa tenin’i Iaveh izany. 9Ka novidiko tamin’i Hananeela zana-drahalahin-draiko, ilay saha ao Anatôta, ary nolanjaiko ny vola ho azy, sikla volafotsy fito ambin’ny folo#32,9 Sikla volafotsy fito ambin’ny folo. Vola angamba karaman’olona iray efatra andro eo ho eo.. 10Dia nosoratako ny fanekena sady nasiako tombokase, sy nangalako vavolombelona, vao nolanjaiko tamin’ny mizàna ny vola. 11Manaraka izany, nalaiko ny fanekem-pividianana#32,11 Fanekem-pividianana. Nisy kôpia roa ny fanekena: ny iray asiana tombokase, ny iray kosa avela hisokatra, mba hojerena araka izay fotoana tiana hijerena azy. Ny mpitsara ihany no nahazo nanokatra ilay iray misy tombokase; raha toa ilay iray navela amin’izao ahìna ho nisy fiovana na simba., dia ilay anankiray efa voaisy tombokase, ilay misy ny famarafarana sy ny fepetra, sy ilay anankiray mivelatra koa. 12Dia natolotro an’i Baròka, zanak’i Nerià, zanak’i Maasiasa, ny fanekem-pividianana, teo anatrehan’i Hananeela, zana-drahalahin-draiko, sy teo anatrehan’ny vavolombelona nanao sonia ny fanekem-pihavanana sy teo anatrehan’ny Jody rehetra, nipetraka teo an-kianjan’ny fiambenana. 13Ary izao no didy nomeko an’i Baròka, teo anatrehan’ireo: 14Izao no lazain’i Iavehn’ny tafika#32,14-15 Izao no lazain’i Iaveh. Ny hevitr’ireo andininy roa ireo, dia ny fahelan’ny fanaovana sesitany, sy ny fanantenana mbola hiverina., Andriamanitr’i Israely: «Raiso ireto fanekena ireto, dia ity fanekem-pividianana voaisy tombon-kase, sy ity fanekena mivelatra koa, ka ataovy ao anaty siny tany mba haharitra ela. 15Fa izao no lazain’i Iavehn’ny tafika, Andriamanitr’i Israely: Mbola hividy trano sy saha ary tanimboaloboka amin’ity tany ity ny olona.»
16Nony voatolotro an’i Baròka zanak’i Nerià ny fanekem-pividianana, dia izao no vavaka nataoko tamin’i Iaveh#32,16-17 Izao no vavaka nataoko tamin’i Iaveh. Tsy azoazon’i Jeremia loatra ny anton’io fividianana nataony io, satria ny Kaldeanina efa mandresy hatrany hatrany, i Jerosalema efa ho afany... ka nitalahoany tamin’Andriamanitra mba hohazavaina aminy izany.:
17«Eny iky, ry Iaveh Tompo ô,
Ianao no nanao ny lanitra sy ny tany,
tamin’ny hery lehibe sy ny sandrinao nahinjitra,
tsy misy zavatra tsy hainao atao.
18Ianao no mamindra fo amin’ny arivony
sy mamaly ny heloky ny ray,
eo an-kibon’ny zaza mandimby azy,
ianao no Andriamanitra lehibe sy mahery,
izay manana anarana hoe: Iavehn’ny tafika,
19lehibe amin’ny fisainana sy mahery amin’ny asa;
ny masonao ajerinao
ny lalan’ny taranak’i Adama rehetra,
mba hamalianao azy, araka ny lalany avy,
sy araka ny vokatry ny asany avy.
20Ianao no nanao famantarana amam-pahagagana
tany amin’ny tany Ejipta ka mandraka androany,
eo amin’i Israely sy eo amin’ny olona,
ka nampahalaza ny Anaranao, araka izao hitanay anio izao.
21Ianao no nanatsoaka an’i Israely olonao,
tany amin’ny tany Ejipta,
tamin’ny famantarana amam-pahagagana,
tamin’ny tananao mahery aman-tsandry nahinjitra,
ary tamin’ny fandatsahana fampahatahorana lehibe;
22ka nanome azy ireo ity tany ity,
izay efa nianiananao tamin’ny razany homena azy,
tany tondra-dronono aman-tantely.
23Dia tonga teto izy ireo, ka nandray azy hozakainy;
kanefa tsy nihaino ny feonao izy,
na nandeha araka ny lalànao;
ary izay rehetra nandidianao azy hataony, dia tsy nataony,
ka nentinao hanjò azy izao loza rehetra izao.
24Indro ny tovon-tany hanafahana ny tanàna,
efa mahatakatra azy,
ary ny tanàna efa hatolotra
eo an-tanan’ny Kaldeanina izay mamely azy,
amin’ny sabatra, ny mosary sy ny pesta;
dia tanteraka izay nolazainao, ka mahita izany Ianao.
25Ary Ianao, ry Iaveh Tompo ô, nanao tamiko hoe:
Vidio vola io saha io ho anao, ka asio vavolombelona;
ary ny tanàna ity voatolotra eo an-tanan’ny Kaldeanina!...»
26Dia tonga tamin’i Jeremia ny tenin’i Iaveh nanao hoe:
27Izaho no Iaveh Andriamanitry ny nofo rehetra;
moa amiko va hisy zavatra tsy azo atao?
28Koa izao no lazain’i Iaveh:
Indro ity tanàna ity, hatolotro eo an-tanan’ny Kaldeanina,
sy eo an-tanan’i Nabokodonozora, mpanjakan’i Babilôna, ka ho azony.
29Hiditra amin’ity tanàna ity ny Kaldeanina izay mamely azy;
ka handrendrika ity tanàna ity izy, dia handoro azy
mbamin’ny trano nanaterana emboka manitra
ho an’i Baala teo ambonin’ny tafony,
sy nandrarahany fanatitra araraka ho an’andriamani-kafa,
mba hampahatezitra Ahy.
30Satria ny zanak’i Israely aman-janak’i Jodà,
tsy nanao afa-tsy izay ratsy teo imasoko,
hatramin’ny fahatanorany;
ary ny zanak’i Israely tsy nanao afa-tsy izay hampahatezitra Ahy
tamin’ny asan’ny tanany, - teny marin’i Iaveh. -
31Fa ity tanàna ity tsy nanao afa-tsy izay hampirehitra
ny hatezerako amam-pahavinirako,
hatramin’ny andro nanorenany azy ka mandraka androany,
mba hanesorako azy tsy ho ao anatrehako;
32noho ny ratsy rehetra nataon’ny zanak’i Israely
sy ny zanak’i Jodà mba hampahatezitra Ahy,
dia izy ireo, ny mpanjakany, ny mpanapaka azy, ny mpisorony ama-mpaminaniny,
ny lehilahy amin’i Jodà sy ny mponina ao Jerosalema.
33Ny lamosiny no natodiny Ahy, fa tsy ny tavany;
ary nony mba nampianatra azy Aho,
nampianatra azy hatramin’ny vao maraina,
dia tsy nihaino izy, mba hahazoany ny fampianarana.
34Ary nametraka ireo fahavetavetany tao an-trano
fiantsoana ny anarako, handotoany azy.
35Nanorina ny fitoerana avon’i Baala
tao an-dohasahan’ny taranak’i Hinôma izy,
ka mandeha amin’ny afo ny zanany lahy aman-janany vavy ho an’i Môlôka:
nefa zavatra tsy nandidiako azy akory izany
na zavatra mby tao an-tsaiko velively;
nanao izany fahavetavetana izany izy
hampanota an’i Jodà.
36Koa ankehitriny, izao no lazain’i Iaveh Andriamanitr’i Israely
ny amin’ity tanàna lazainareo hoe:
«Hatolotra eo an-tanan’ny mpanjakan’i Babilôna,
amin’ny sabatra, ny mosary, ny pesta, izy.»
37Indro hangoniko izy ireo avy any amin’ny tany rehetra
nandroahako azy
azon’ny hatezerako amam-pahavinirako
sy fisafoahako mafy;
haveriko amin’ity fitoerana ity indray izy,
ary hataoko mandry feizay eto.
38Izy ireo dia ho oloko;
ary Izaho ho Andriamaniny.
39Homeko fo iray izy
ary hampombaiko lalana iray
mba hatahorany Ahy mandrakariva,
hiadanan’izy mbamin’ny taranany mamdimby azy.
40Hanao fanekena mandrakizay aminy Aho,
mba tsy hihatahako aminy
tsy manao soa aminy intsony,
ary halatsako ao am-pony ny fahatahorany Ahy,
mba tsy hihatahany Amiko.
41Hataoko fifaliana ho Ahy ny manao soa aminy,
ka hamboleko marina tokoa amin’ity tany ity izy ireo,
amin’ny foko rehetra sy amin’ny fanahiko rehetra.
42Satria izao no lazain’i Iaveh:
Toy ny nitondrako ireo loza lehibe rehetra ireo,
hanjò ity vahoaka ity,
no hampidirako amin’izy ireo koa
ny soa rehetra lazaiko momba azy.
43Mbola hividy saha amin’ity tany ity ny olona,
izay lazainareo hoe: tany lao
tsy misy olona na biby intsony,
efa natolotra eo an-tanan’ny Kaldeanina.
44Hovidin’ny olona vola ny saha
dia hanaovana fanekena izany,
hasiana tombokase sy hangalana vavolombelona
eo amin’ny tanin’i Benjamina,
sy eo amin’ny manodidina an’i Jerosalema sy eo amin’ny tanànan’i Jodà,
eo amin’ny tanànan’ny tendrombohitra sy ny tanànan’i Sefelah,
ary amin’ny tanànan’i Negeba;
satria hampodiko ireo lasan-ko babo,
- teny marin’i Iaveh. -
Voafantina amin'izao fotoana izao:
:
Asongadina
Hizara
Dika mitovy
Tianao hovoatahiry amin'ireo fitaovana ampiasainao rehetra ve ireo nasongadina? Hisoratra na Hiditra
Baiboly Katolika © La Société Biblique Malgache, 2003.