Jona: Geschiedenis & ArcheologieVoorbeeld

De opdracht van Jona (Jona 1:1-3)

Jona is de held van dit verhaal. Hij kwam uit de stam Zebulon, het latere Galilea, en leefde tijdens de regering van Jerobeam II (793–753 v.Chr.; zie 2 Koningen 14:25). Jona moest naar de grote stad Nineve gaan. Een reis van Israël naar Nineve nam achthonderd kilometer in beslag. Jona zou gemiddeld een maand nodig hebben om de stad te bereiken.

Nineve was in die tijd een bekende plaats. De Assyrische koning Sargon II (787–720 v.Chr.) bracht de stad tot bloei. Latere opgravingen leggen er tempels en paleizen bloot. Een andere ontdekking bracht 22.000 kleitabletten aan het licht. Zij bevestigen de vroegere welvaart. De ‘grote stad Nineve’ duidt op het belang van deze stad. Assyrische bronnen denken bij Nineve aan de stad en haar regio. Daar woonden ongeveer 175.000 mensen in de zevende eeuw.

Nineve was tegelijk berucht, een ‘stad van moord’ (zie Nahum 3:1). Assyrische koningen roemden er hun overwinningen. Ze trokken vijanden de huid af en spande die over de stadsmuur. Ze sloegen hen de handen af, rukten hen de ingewanden uit en wierpen alles in het water. De stad was gruwelijk. Je begrijpt dat Jona weinig interesse had om deze horrorplek te bezoeken. Vanaf het begin was hij een anti-Assyriër. Hij gaat niet naar het oosten, maar vlucht naar het westen. Hij daalt af naar Jafo, dat samen met Dor en Akko tot de havens van Israël behoort.

In Jafo vindt Jona een schip. De tekst en het Hebreeuws duiden er op dat Jona het schip volledig voor zichzelf afhuurt. In het verhaal vinden we daarom enkel zeelieden en geen andere passagiers. Jona is de enige passagier aan boord. Dat was een dure onderneming. Jona had er veel voor over om weg te vluchten. Hij daalde af in het schip (zie Jona 1:5). Let er bij het lezen eens op hoe vaak dat in het verhaal gebeurt. Die afdalingen gebeuren fysiek, maar duiden ook op een geestelijke neergang van Jona’s leven. Jona vlucht weg van Nineve en God naar Tarsis.

Tarsis is een onbekende handelsplek. Een schip had drie jaar nodig om er naartoe te varen (zie 1 Koningen 10:22). Een potscherf spreekt over ‘geld van Tarsis voor de tempel van Jahweh: drie sikkels’ en een ontdekte gedenksteen noemt Tarsis met Cyprus en Jawan. Toch weet niemand met zekerheid waar Tarsis lag.