Dzieje 16
16
1 # Dz 19,22; Flp 2,19‐22; 2 Tm 1,2.5‐6; 2 Tm 3,14‐15 Po pewnym czasie doszli w okolice Derbe i Listry, w której spotkali młodego ucznia PANA imieniem Tymoteusz. Był on synem jakiegoś Greka i Żydówki, która już wcześniej złożyła swą ufność w Chrystusie. 2#Dz 6,3; Flp 2,20‐21Bracia z Listry, a także z Ikonium, dobrze się o nim wypowiadali. 3#Ga 2,3‐5Paweł zdecydował się przyłączyć go do swojej grupy, a z uwagi na plany, jakie miał wobec Żydów mieszkających w tej okolicy, polecił mu, by się poddał obrzezaniu. Wszyscy bowiem wiedzieli, iż Grek#Dziedziczenie u Żydów następuje po ojcu, ale ustalenia przynależności narodowej dokonuje się po matce. Być może z uwagi na to, by nie mnożyć niepotrzebnie konfliktów z wyznawcami judaizmu, Paweł zalecił Tymoteuszowi poddanie się obrzezaniu. Jednak nie zalecił tego Tytusowi (por. Ga 2,3‐5), który nie miał żydowskich korzeni. Z perspektywy Listu do Galatów i Listu do Filipian decyzja Pawła o obrzezaniu Tymoteusza wydaje się jednak mieć wątpliwą wartość. W NT nie znajdujemy też żadnego potwierdzenia, żeby przyniosło to jakiekolwiek korzyści służbie Pawła. Był to raczej wyraz jego naiwności, która szła w parze z jego wielkim pragnieniem pozyskiwania Żydów dla Chrystusa (por. Rz 10,1‐2). jest jego ojcem. 4#Dz 15,23‐29Przechodząc przez kolejne miasta, wszędzie mówili o postanowieniach, jakie powzięte zostały przez Apostołów i zwierzchników wspólnoty jerozolimskiej#Zob. Dz 15,23nn.. 5#Dz 2,41‐42; Dz 5,14; Dz 6,7; Dz 9,31; Dz 14,22Dzięki temu kolejne społeczności Bożego ludu umacniały się w wierze i każdego dnia powiększały liczebnie.
6 # Dz 18,23; Ga 4,13‐15 W ten sposób przeszli przez Frygię i Galację#Frygia i Galacja to krainy w centrum Azji Mniejszej, od południa graniczące z Pizydią i Likaonią., kierując się do krainy zwanej Azją#„Azja” jest tu nazwą rzymskiej prowincji na terenie Azji Mniejszej ze stolicą w Efezie.. Jednak Duch Boży#Gr. TU HAGIU PNEUMATOS. Tego Ducha Łukasz w następnym wersecie nazywa Duchem Jezusa. Ma to wielkie implikacje teologiczne. powstrzymał ich przed głoszeniem Słowa w tym rejonie. 7#Rz 8,9; Flp 1,19; 1 P 1,11W tej sytuacji, omijając Myzję, próbowali przedostać się do Bitynii#Myzja i Bitynia to krainy w północno‐zachodniej Azji Mniejszej.. Jednak i tym razem Duch Jezusa#Gr. TO HAGIOS PNEUMA. nie pozwolił im na to. 8#2 Kor 2,12; 2 Tm 4,13Zdecydowali wówczas, że ruszą przez Myzję, i w taki sposób znaleźli się w Troadzie#Troada – miasto portowe nad Morzem Egejskim, leżące w północno‐zachodniej Azji Mniejszej.. 9#Rz 15,26W tym mieście Paweł miał nocne widzenie, podczas którego jakiś Macedończyk, stojący na brzegu morza, wołał do niego słowami: „Przepraw się do Macedonii#Macedonia – w NT nazwa ta odnosi się do prowincji rzymskiej zajmującej północną część dzisiejszej Grecji. i przyjdź nam z pomocą!”.
10Zaraz po tym widzeniu zaczęliśmy#Tu Łukasz zmienia sposób narracji. Z opowiadania prowadzonego w 3 os. l. poj. przechodzi na użycie formy 1 os. liczby mnogiej. Sugeruje to, że od tego miejsca Łukasz stał się, na jakiś czas, członkiem grupy Pawła i bezpośrednim uczestnikiem przynajmniej części tej wyprawy misyjnej. poszukiwać możliwości dostania się do Macedonii, wnioskując, że sam Bóg wzywa nas, byśmy właśnie tam zanieśli Dobrą Wiadomość o ratunku w Chrystusie.
11 # 2 Kor 2,12 Po wypłynięciu z Troady skierowaliśmy się prosto do Samotraki#Wyspa na trasie z Troady do Macedonii., a następnego dnia do Neapolis#Neapolis – miasto portowe na wybrzeżu Macedonii (dzisiejsza Kawala). Inni tłumaczą: Neapol.. 12#Flp 1,1; 1 Tes 2,2Stamtąd szybko ruszyliśmy do Filippi#Filippi – miasto leżące na północ od wymienionego wcześniej Neapolis. Zyskało ono większe znaczenie niż Amfipolis, stolica rzymskiej prowincji Macedonii. Filippi było kolonią rzymską (łac. Colonia Iulia Augusta Philippensis) zamieszkaną w dużej części przez Rzymian. Jej mieszkańcom przysługiwały prawa i przywileje obywateli Italii. Więcej we wstępie do Listu do Filipian., gdzie planowaliśmy zatrzymać się na kilka dni, ponieważ to miasto, szczycące się statusem rzymskiej kolonii#Uwaga Łukasza odsłania nam kulisy myślenia Apostoła Pawła, którego planowanie było strategiczne., miało spore znaczenie w pierwszym okręgu Macedonii#Już w czasach starożytnych Macedonia była podzielona administracyjnie na okręgi..
13Gdy nadszedł szabat, wyszliśmy poza mury miasta i skierowaliśmy się nad rzekę, gdzie – jak sądziliśmy – jacyś Żydzi mogli się zbierać na wspólnej modlitwie#W tamtym czasie w Filippi mieszkało niewielu Żydów (nie było nawet jednej synagogi, co znaczyło, że żyło tam mniej niż 10 mężczyzn pochodzenia żydowskiego). Było to więc miasto na wskroś pogańskie.. Tam przysiedliśmy się do jakiejś grupy kobiet i podjęliśmy z nimi rozmowę. 14#J 6,44; Ap 1,11; Ap 2,18.24Przysłuchiwała się nam pewna niewiasta imieniem Lidia, sprzedawczyni purpury pochodzącej z Tiatyry#Tiatyra – miasto w Lidii, w zachodniej Azji Mniejszej, znane z wyrobu purpury. O Tiatyrze czytamy także w Ap 2,18‐29.. Okazało się, iż czci ona Boga Prawdziwego#To określenie wskazuje, że Lidia była prozelitką., a PAN tak bardzo dotknął jej serca, iż z całej duszy przylgnęła do wszystkiego, o czym mówił Paweł. 15#Dz 1,5; Dz 10,48; Dz 16,33; Dz 18,8A kiedy wraz ze swymi domownikami została ochrzczona#Gr. baptidzo – „zanurzenie”, „zatopienie”, „nasiąknięcie”, „przesiąknięcie”, „nasycenie”. Tekst nie mówi nam wprost, w co została zanurzona. Jednak z kontekstu wynika, że została zanurzona w wodę (tzw. chrzest). Porównanie tego zapisu z 1 Kor 1,14‐17 pokazuje, że na tym etapie swej służby Paweł stosował jeszcze żydowskie rytuały ablucyjne, które zostały wprowadzone do chrześcijaństwa ze względu na Żydów. Zresztą Żydzi, idąc za wezwaniem Jana zwanego Chrzcicielem, również zaczęli sami praktykować pełne wodne zanurzenie, choć oryginalnie (w religijności żydowskiej) było ono zarezerwowane tylko dla pogan (nie‐Żydów)., zaproponowała nam gościnę, mówiąc:
— Jeśli uważacie, że jestem osobą, która prawdziwie ufa PANU, rozgośćcie się w moim domu i pozostańcie w nim tak długo, jak tylko potrzebujecie.
I wymogła to na nas.
16 # Pwt 18,10‐11; 1 Sm 28,3.7 W jednym z następnych dni, gdy udawaliśmy się na wspólną modlitwę, natknęliśmy się na pewną niewolnicę, która znajdowała się pod wpływem ducha Pytii#Pytia – wieszczka, która oryginalnie pełniła swoją służbę w Delfach. Podczas sprawowania ceremonii była ubierana w białą szatę, a głowę miała ozdabianą złotym diademem i wieńcem z liści laurowych. Wieszczka piła wodę ze „świętego” źródła, a później – siadając na trójnogim siedzisku i wdychając odurzające opary wydobywające się z rozpadliny skalnej – udzielała odpowiedzi na stawiane jej pytania. Jej przepowiednie traktowane były jako wypowiedzi Zeusa przekazywane jej za pośrednictwem Apollina. Inni tłumaczą, iż wspomniana w tekście niewolnica znajdowała się pod wpływem „ducha pytona” (brzmienie dosłowne).. Dziewczyna ta swoim wieszczeniem przynosiła znaczne dochody ludziom, do których należała. 17#Mt 8,29; Mk 1,24‐26; Mk 1,34; Łk 4,34.41; Dz 19,15Chodząc za Pawłem i całą naszą grupą, głośno wołała:
— Ci ludzie są sługami Boga Najwyższego! Oni zwiastują wam drogę zbawienia!
18 # Mk 1,25‐26; Mk 16,17; Dz 19,13.15 Powtarzało się to przez wiele kolejnych dni. Wreszcie Paweł, znużony#Ciekawe jest to, że w tym szczególnym wypadku wspomniana wieszczka, chociaż znajdowała się pod wpływem złego ducha, mówiła prawdę. Nie jest to odosobniona praktyka szatańska pozyskiwania wiarygodności w podstępny sposób. Moce ciemności stosują tę metodę, aby w innym momencie móc fałszować prawdę, korzystając ze zdobytego wcześniej autorytetu. W taki sposób przenikają do wspólnot (kościołów) chrześcijańskich fałszywi nauczyciele (por. Mt 7,15; Mt 24,11; Mt 24,24; Mk 13,22; Dz 20,28‐30; 2 Kor 4,2; 2 Kor 11,13; Ga 2,4; Ef 4,14; 2 Tes 2,9; 2 P 2,1; 1 J 4,1). tą sytuacją, zwrócił się do nieczystego ducha słowami:
— W imieniu Jezusa Chrystusa nakazuję ci: Opuść ją natychmiast!
I w tej samej chwili duch Pytii wyszedł z niej. 19#Dz 19,24‐27Gdy właściciele niewolnicy zorientowali się, iż rozwiały się ich nadzieje na dalsze dochody płynące z uprawianego przez nią procederu wróżbiarstwa, pochwycili Pawła i Sylasa, zaciągnęli na rynek i, stawiając ich przed lokalnymi przywódcami#Gr. archontas (l. poj. archon) – w czasach Jezusa archont (gr. archon) nie był sędzią, tylko przywódcą – najwyższym urzędnikiem w greckim mieście, który sprawował tam władzę administracyjną. Widzimy to również w NT, zestawiając wersety Dz 16,19 oraz Dz 16,37. Archont zwykle rozstrzygał w drobnych kwestiach codziennych nieporozumień, w sprawach rodzinnych lub spadkowych, a także w kwestiach niewolników, którzy byli traktowani jak rzeczy, a nie ludzie. Zdarzało się, jak to miało miejsce w Filippi (zob. Dz 16,19), że w mieście było kilku archontów, którzy stanowili zarząd miasta. Sprawy większej wagi lub dotyczące obywateli, a także sprawy kryminalne, musiały być kierowane do sędziów., 20#Dz 24,5oskarżyli słowami:
— Ci ludzie są Żydami, którzy wywołują zamieszki w naszym mieście! 21Szerzą także obyczaje, jakich nam, Rzymianom, nie godzi się ani przyjmować, ani praktykować#Więcej o obyczajach i praktykach natywnej religii rzymskiej można przeczytać w Komentarzu NPD → Religia rzymska (natywna).!
22 # 2 Kor 11,25‐27; 1 Tes 2,2 Spora grupa pospólstwa przyłączyła się do tych oskarżeń. W tej sytuacji pretorzy zdarli z Pawła i Sylasa szaty i rozkazali ich wychłostać. 23Po wysmaganiu zostali wrzuceni do więzienia, a strażnik otrzymał polecenie sumiennego ich pilnowania. 24Ten, mając tak surowy rozkaz, wtrącił ich do najgłębszego lochu, dodatkowo zakuwając im nogi w drewniane dyby. 25#Ef 5,19; Kol 3,16Koło północy Paweł i Sylas modlili się i śpiewem wielbili Boga. Inni więźniowie przysłuchiwali się temu. 26#Dz 4,31; Dz 5,19; Dz 12,6‐11Nagle nastąpił tak silny wstrząs, iż poruszone zostały fundamenty więzienia. W jednej chwili pootwierały się wszystkie drzwi, a więzy tak się poluzowały, iż osadzeni tam ludzie zostali uwolnieni. 27#Dz 12,18‐19Wstrząs wyrwał ze snu także dozorcę więziennego. Gdy człowiek ten zobaczył otwarte wrota więzienia, dobył miecza, by przebić się nim#Był to sposób popełniania samobójstwa praktykowany przez rzymskich żołnierzy.. Był bowiem przekonany, iż więźniowie uciekli#Według prawa rzymskiego minimalną konsekwencją dla strażnika, któremu uciekł więzień, było poniesienie kary za więźnia. W gorszej wersji mógł on również zostać skazany na śmierć.. 28Lecz Paweł zawołał do niego donośnie:
— Nie czyń sobie krzywdy, gdyż wszyscy#Mamy tu do czynienia z dwoma cudami. Pierwszym był wstrząs, który otworzył bramy więzienia i uwolnił więźniów z kajdan. Drugim było to, że oswobodzeni więźniowie nie uciekli, lecz pozostali z Pawłem i Sylasem. nadal tu jesteśmy!
29Tamten zażądał światła i z pochodnią ruszył szybko do środka. Gdy dobiegł do Pawła i Sylasa, był głęboko poruszony całym wydarzeniem. 30#Dz 2,37Zaraz też wyprowadził ich na zewnątrz i zadał pytanie:
— Panowie, co mam uczynić, bym został uratowany#Inni tłumaczą „zbawiony”. Gr. sodzo można tłumaczyć również i tak, jednak trudno oczekiwać, by pogański strażnik więzienny sam z siebie postawił tak ważne pytanie teologiczne. Być może słyszał, co przez wiele dni wykrzykiwała opętana dziewczyna chodząca za Pawłem i Sylasem (por. Dz 16,16‐17), jednak pewnie martwił się o swą odpowiedzialność przed władzami za wydarzenia w więzieniu.?
31 # J 3,15; Dz 2,21; Dz 11,14; Dz 16,15 Oni zaś tak mu odpowiedzieli:
— Zaufaj Jezusowi jako PANU, a wówczas ty i cały twój dom znajdziecie drogę zbawienia!
32I, korzystając z okazji, natychmiast głosili Słowo PANA – zarówno jemu, jak i całemu jego domowi#Dosł. „gospodarstwu”, „biznesowi”. Większość więzień w starożytności była prywatnymi biznesami prowadzonymi na podstawie umowy z władzami. W podobny sposób działają współcześnie służby więzienne w wielu krajach, np. w USA czy Ameryce Południowej. Oznaczało to, że zarówno rodzina, jak i podwładni tego człowieka, byli zaangażowani w jego biznes. Więzienia tego rodzaju znajdowały się zwykle na terenie majątku właściciela więzienia, czasami nawet w piwnicach jego prywatnego domu. Z tego względu jego domownikami mogli być również słudzy i niewolnicy pracujący w więzieniu, a nie tylko najbliższa rodzina, jak to jest obecnie powszechnie rozumiane.. 33#Dz 1,5; Dz 8,36‐38; 1 Kor 1,14‐17Strażnik przejął się bardzo tym, co usłyszał. Dlatego zajął się nimi troskliwie, dał im możliwość wykąpania się#Gr. apolouo – słowo to oznacza wykąpanie całej osoby. Różni się ono od nipto, który to czasownik oznacza tylko obmywanie poszczególnych części ciała. To rozróżnienie jest ważne z uwagi na występujące dalej słowo baptidzo. Chociaż słowo baptidzo, w zależności od syntaksy, w jakiej się znajduje, można tłumaczyć w różny sposób, to kontekst wody związany z apolouo jest tu wyraźnie obecny. Otóż po ogłoszeniu strażnikowi więziennemu oraz jego pracownikom Dobrej Wiadomości o ratunku w Chrystusie Paweł i Sylas zostali przez nich zabrani do miejsca, gdzie mogli zostać wykąpani (apolouo), co oznaczało, że było tam wystarczająco dużo wody do zanurzenia człowieka. Z kontekstu możemy również wnioskować, iż Paweł i Sylas po raz kolejny skorzystali z nadarzającej się okazji i ochrzcili tam dozorcę więzienia oraz jego pracowników, zanurzając ich w wodę na znak opamiętania się i przyjęcia Dobrej Wiadomości o ratunku w Chrystusie. Paweł przez pewien czas stosował ten żydowski zwyczaj religijny. Dopiero gdy w Koryncie uświadomił sobie, jakie są duchowe skutki niezrozumienia tego żydowskiego rytuału, napisał: „Dzięki Bogu nie ochrzciłem u was nikogo poza Kryspusem i Gajusem” (por. 1 Kor 1,14). i opatrzył rany. Potem, nie zważając na późną porę, dał się ochrzcić#Patrz przypis do Dz 16,15. na znak opamiętania się i przyjęcia Słowa PANA. Wraz z nim uczynili to wszyscy jego domownicy#Wydarzenie to miało miejsce przed napisaniem przez Pawła 1 Listu do Koryntian, w którym Apostoł krytycznie odniósł się do niewłaściwego zrozumienia chrztu (pełnej wodnej ablucji) i przydawania mu specjalnego znaczenia. Praktyka ta została zaczerpnięta z tradycji żydowskiej i chociaż Jezus sam nikogo nie chrzcił (tzn. nie zanurzał w wodę – por. J 4,2), a nawet podkreślał, że chrzest Jana był tylko przejściowym obrządkiem w Bożym planie zbawienia (por. Dz 1,5) i był przeznaczony jedynie dla Żydów, to praktykę tę kontynuowali Jego uczniowie, szczególnie ci, którzy wcześniej byli uczniami Jana. Mimo uwag Pawła (por. 1 Kor 1,11‐17) oraz wcześniejszych oświadczeń Jana Chrzciciela (por. Mt 3,11; Mk 1,8; Łk 3,16; J 1,33) obrządek ten był kontynuowany w pierwszych kościołach i powszechnie przetrwał (w różnych formach) do czasów współczesnych.. 34Następnie zaprosił Pawła i Sylasa do swego mieszkania#Prywatne mieszkanie strażnika znajdowało się zawsze na terenie lub w pobliżu więzienia. i tam, przy zastawionym stole, wszyscy radowali się z tego, że dostąpili łaski złożenia swej ufności w Bogu#Dozorca więzienny i jego podwładni usłyszeli Dobrą Wiadomość o ratunku w Chrystusie z ust Pawła i Sylasa. Teraz mogli ją poznać także członkowie rodziny i pozostali słudzy – jako świadectwo – z ust strażnika..
35Gdy nadszedł dzień, pretorzy wysłali żołnierzy z rozkazem dla strażnika: „Zwolnij tych ludzi”. 36Strażnik przekazał te słowa Pawłowi, mówiąc:
— Władze przysłały polecenie, byście zostali zwolnieni. Możecie więc wyjść i odejść w pokoju.
37 # Dz 22,25‐29 Paweł jednak wyszedł do tamtych i powiedział:
— Bez sądu publicznie wychłostali nas, obywateli rzymskich#Obywatelstwo rzymskie gwarantowało cały szereg praw i przywilejów. Nikt, kto je miał, nie mógł być poddawany chłoście ani więziony bez prawomocnego wyroku sądowego.! Wrzucili nas do więzienia, a teraz chcą pozbyć się nas cichaczem?! O, nie! Niech sami tu przyjdą i oficjalnie nas wyprowadzą!
38 # Dz 22,29 Żołnierze przekazali te słowa swoim zwierzchnikom, a ci zlękli się bardzo, słysząc, iż aresztowani są obywatelami rzymskimi. 39Przyszli więc i przeprosili ich, a po uwolnieniu również grzecznie poprosili, by zechcieli opuścić miasto#Pretorom prawdopodobnie chodziło o to, by zapobiec dalszym rozruchom i rozwojowi kłopotliwej dla nich samych sytuacji.. 40#Dz 16,14Po wyjściu z więzienia Paweł i Sylas udali się do domu Lidii. Tam pożegnali się z wierzącymi i na odchodne dodali im otuchy#Prawdopodobnie chodzi o jakieś krótkie nauczanie..
Obecnie wybrane:
Dzieje 16: NT NPD
Podkreślenie
Udostępnij
Kopiuj
Chcesz, aby twoje zakreślenia były zapisywane na wszystkich twoich urządzeniach? Zarejestruj się lub zaloguj
Copyright ©️ 2021, 2022, 2023 by Wydawnictwo NPD.