Dzieje Apostolskie 1

1
Wstęp
1Pierwszy traktat,#1:1 traktat, λόγος, w odniesieniu do narracji historycznej występuje często u Herodota i Platona. Dz obejmują ok. trzydziestu lat rozwoju Kościoła. Cel Księgi najlepiej ujęty w Dz 1:8. Tytuł: Πραξεις αποστολων B1; Dz 1:1L. Teofilu,#1:1 Teofil, Θεόφιλος, czyli: przyjaciel Boga, mógł być rzym. urzędnikiem; określenie dostojny (Łk 1:3) sugeruje, że był osobą wysoko postawioną i bogatą. Dwa obszerne dzieła Łukasza są dowodem troski o jednego człowieka. napisałem#1:1 Lub: skompilowałem; Łukasz, z zawodu lekarz, mógł nie być Żydem. o wszystkim, co Jezus zaczął czynić, a także [czego zaczął] uczyć#Łk 1:3#1:1 Dz są kontynuacją posługi Jezusa za pośrednictwem Ducha Świętego i apostołów (zob. 2Kor 5:20). 2aż do dnia, gdy po wydaniu – przez Ducha Świętego#1:2 Łukasz podkreśla działanie Ducha, zob. Dz 1:8; 2:4, 17; 4:8, 31; 5:3; 6:3, 5; 7:55; 8:16; 9:17, 31; 10:44; 13:2, 4; 15:28; 16:6; 19:2, 6. – poleceń#Mt 28:19-20; Dz 10:42 apostołom,#1:2 Apostoł, ἀπόστολος, ozn.: (1) posłańca w ogóle (Łk 11:49; J 13:16; Rz 16:7; 2Kor 8:23; Ef 2:20); (2) jednego z Dwunastu (Łk 6:13). których sobie wybrał,#Łk 6:13-16 został wzięty w górę;#Mk 16:19; Łk 24:51; Dz 1:9, 22#1:2 wzięty w górę, ἀνελήμφθη, chodzi o wniebowstąpienie: Mk 16:19; Dz 1:2, 11, 22; 1Tm 3:16. 3im też po swojej męce, w wielu przekonywających dowodach, przedstawił się jako żyjący;#Łk 24:36-43; J 20:19-20, 26-27; 21:1-14; Dz 10:40-41; 1Kor 15:5-8#1:3 Nasza wiara opiera się na faktach, z których największym jest ten, że Jezus żyje (Mt 28:1-20; Łk 24:1-53; J 20:1-29; 1Kor 15:3-8). ukazywał im się przez czterdzieści dni i mówił o Królestwie Bożym,#Mt 28:17-20; Łk 24:46-49; J 20:21-23#1:3 Królestwo Boże to królowanie Boga; z postępem ewangelizacji obejmuje ono coraz więcej spraw i istnień ludzkich. Dzięki przyjściu Jezusa wkroczyło ono w nowy etap (Mk 1:15; Łk 4:18-19), a rozwija się dzięki Jego naśladowcom (2Kor 5:20). 4a gdy gromadził się#1:4 Co do spraw, które dokonały się w czasie wspólnych spotkań, zob.: Łk 22:14-23; 24:36-49; J 12:1-11; J 13-17. [z nimi], przykazał im: Nie oddalajcie się#1:4 Choć zadanie było ogromne, Pan działał bez pośpiechu; por. Hbr 6:12. od Jerozolimy, ale oczekujcie obietnicy Ojca,#Łk 24:49; Dz 2:33 o której słyszeliście ode Mnie,#J 14:16-17, 26; 15:26 5że Jan chrzcił w wodzie, wy jednak po niewielu tych dniach#1:5 Po niewielu tych dniach: idiom, zob. Łk 24:21; Dz 24:21; J 4:18; 2P 3:1. zostaniecie ochrzczeni w Duchu Świętym.#Mt 3:11; Mk 1:8; Łk 3:16; J 1:33; Dz 11:16#1:5 Wstęp podsumowuje pierwszy traktat, tj. trzecią Ewangelię synoptyczną, jako księgę o tym, co i jak zaczął Jezus; tematem drugiego traktatu są dokonania kontynuatorów, tj. świadków dzieł Mistrza, Jego uczniów i posłańców, wg zasady 2Tm 2:2.
Wniebowstąpienie Jezusa
(Mk 16:19-20; Łk 24:50-53)
6Gdy więc byli zgromadzeni, dopytywali Go: Panie,#1:6 Panie, κύριε, wskazuje na Boskość Jezusa, zob. Dz 19:5, 10; 7:59. czy w tym okresie przywrócisz królestwo Izraelowi?#Mt 17:11; 19:28; Łk 24:21; Dz 3:21#1:6 Żydzi pojmowali królestwo w kategoriach politycznych; oczekiwali, że Mesjasz doprowadzi do odnowy Królestwa Izraela. 7On zaś powiedział do nich: Nie wam poznać czasy lub pory,#1:7 czasy lub pory, χρόνους ἢ καιροὺς, l. hend.: dokładne daty. które Ojciec ustalił w swej władzy,#Mt 24:36; Mk 13:32 8lecz otrzymacie moc#Łk 24:49; Dz 4:33; Ef 3:16 Ducha Świętego, kiedy zstąpi na was,#Dz 2:1-4 i będziecie Mi świadkami#Łk 24:48; J 15:27; Dz 1:22; 2:32; 3:15; 5:32; 10:39, 41; 13:31; 22:15, 20; 26:16; Obj 2:13#1:8 Jezus wyznacza nam rolę świadków; ważniejsze niż to, kim świadek jest, jest to, co widział, słyszał i przeżył; por. Dz 3:2; 3:15; 5:32; 10:39; 13:31; 22:15; 1J 1:1-4. tak w Jerozolimie, jak i w całej Judei, w Samarii#Mt 10:5; Dz 8:1, 14; 26:20 – i aż po krańce ziemi. #Mt 28:19; Dz 13:47#1:8 Dz poświadczają postępy ewangelizacji w Jerozolimie (Dz 1-7); w Judei i Samarii (Dz 8-9) i na krańcach świata (Dz 10-28).
9I gdy to powiedział, a oni patrzyli, został uniesiony w górę#Mk 16:19; Łk 24:51; J 6:62; Dz 1:2, 22 i obłok zabrał Go sprzed ich oczu. 10A kiedy wpatrywali się, jak On wstępuje do nieba, oto stanęli przy nich dwaj mężczyźni w białych odzieniach.#Mt 28:3; Mk 16:5; Łk 24:4; J 20:12 11Powiedzieli oni: Mężowie Galilejczycy,#Mk 14:70; Dz 2:7; 13:31 dlaczego tak stanęliście i wpatrujecie się w niebo? Ten Jezus, który został od was wzięty w górę do nieba, w taki sposób przyjdzie, w jaki zobaczyliście Go wstępującego do nieba.#Dn 7:13; Mt 26:64; Mk 13:26; Łk 21:27; Obj 1:7#1:11 Jezus wróci we własnej osobie, nie w przenośni.
Powrót do Jerozolimy
12Wtedy powrócili do Jerozolimy z góry zwanej Oliwną,#Mt 21:1; Łk 24:50-52#1:12 Wniebowstąpienie miało miejsce na wsch zboczu Góry Oliwnej (826 m n.p.m.) na wsch od Jerozolimy w kierunku Betanii, oddzielonej od miasta doliną Cedronu. Na jej zboczu rozciągał się ogród Getsemani (Łk 19:28-29, 37; por. Za 14:4; Mk 11:1). która leży w pobliżu Jerozolimy, w odległości drogi szabatniej.#1:12 Droga szabatnia: 2000 łokci, 1 km; odległość ustalona przez rabinów na podstawie m.in. Wj 16:29; Lb 35:5; Joz 3:4. 13Gdy weszli, udali się na piętro,#1:13 piętro, ὑπερῷον, być może: (1) izba pod. do tej, w której odbyła się Ostatnia Wieczerza (Mk 14:15); (2) sala w domu Marii, matki Marka (Mk 12:12), w której apostołowie kryli się przed Żydami (J 20:19). gdzie zatrzymali się: Piotr i Jan, i Jakub, i Andrzej, Filip i Tomasz, Bartłomiej i Mateusz, Jakub, [syn] Halfeusza, i Szymon Zelota, i Juda, [syn] Jakuba.#Mt 10:2-4; Mk 3:16-19; Łk 6:14-16#1:13 Co do imion apostołów: Bartłomiej – Jan nazywa go Natanael (J 1:45-49; 21:2); Jakub, syn Halfeusza – tożsamy z Jakubem Młodszym (Mk 15:40); Juda, syn Jakuba, to Tadeusz (Mt 10:3; Mk 3:18). 14Ci wszyscy trwali#1:14 Lub: byli wiernie złączeni, zajęci, skupieni, poświęceni, a zatem: ci wszyscy jednomyślnie oddawali się modlitwie; w Dz 2:46 προσκαρτερέω ma zn. kontynuacji. jednomyślnie#Dz 2:46; 4:24; 5:12; 15:25; Rz 15:6#1:14 jednomyślnie, ὁμοθυμαδόν, ozn. wspólne przekonania i cele. Takie trwanie w modlitwie to najlepsze zajęcie w czasie oczekiwania na spełnienie się Bożych obietnic. Uczniowie w gorliwej modlitwie także w: Dz 2:42; 4:24-31; 12:5. w modlitwie#Rz 1:10; 12:12; Kol 4:2 z kobietami#Łk 8:2-3; 23:49, 55; 24:10#1:14 Może chodzić o żony apostołów (1Kor 9:5) lub o kobiety, o których wiemy, że usługiwały Jezusowi (Mt 27:55; Łk 8:2-3; 24:22). i Marią, matką Jezusa, oraz z Jego braćmi.#Mt 12:46; 13:55; J 7:3-5#1:14 Jest to ostatnia wzmianka o Marii; wśród braci mógł być Jakub, który w późniejszym okresie stał się ważną osobistością w Kościele (Dz 12:17; 15:13; Ga 2:9; zob. Mt 13:55; J 7:3).
Wybór dwunastego apostoła
15W tych też dniach Piotr#Dz 2:14 powstał wśród braci#J 21:23 – a był tam na jednym [miejscu] tłum około stu dwudziestu imion#1:15 tłum […] imion, ὄχλος ὀνομάτων, hebr., imię ozn. osobę. W pod. zn. imię w G (Lb 1:2; 18:20; 3:40, 43; 26:53) oraz w Obj 3:4; 11:13. – i powiedział: 16Mężowie bracia!#1:16 Mężowie bracia: zwrot uroczysty, pod. jak u Demostenesa Mężowie Ateńscy lub polskie: Panowie bracia l. Panie i panowie, gdyż zwrot ten obejmował również kobiety (Dz 1:16L). Musiało zostać spełnione Pismo, w którym Duch Święty, przez usta Dawida,#1:16 Piotr cytuje z tzw. Psalmów mesjańskich, do których należą: Ps 2; 8; 16; 22; 40; 41; 45; 68; 69; 89; 102; 109; 110; 118. Tu cytat z Ps 69:25 oraz Ps 109:8. Niektóre z tych psalmów są mesjańskie w sensie typicznym, tzn. dotyczą ludzkich doświadczeń w ogóle, ale odniesione są do doświadczeń Chrystusa. Inne są bezpośrednimi zapowiedziami: Ps 2; 45; 110 zapowiadają Mesjasza-Króla; Ps 45:6 przedstawia Mesjasza jako Boga; w Ps 110 jest On Kapłanem-Królem i Panem Dawida. W Ps 2 jest On Synem Bożym, któremu należy się cześć; o Jego cierpieniu mówi Ps 22, o Jego ofierze Ps 40, o Jego zmartwychwstaniu Ps 16:10-11. W Ps 89 jest On tym, który spełniając Przymierze Dawidowe, wypełnia nadzieje Izraela. zapowiedział o Judaszu,#Ps 41:10; J 13:2, 18 który stał się przewodnikiem tych, którzy schwytali Jezusa#Mt 26:48; J 18:317gdyż został zaliczony do nas#Mt 10:4; Łk 6:16; J 6:70-71 i otrzymał udział w tej posłudze.#Dz 6:4; 20:24; 21:19; 2Kor 3:8-9; 4:1 18On to więc za zapłatę niesprawiedliwości#2P 2:13, 15 nabył pole, a gdy padł na twarz, pękł przez środek i wypłynęły wszystkie jego wnętrzności.#Mt 27:3-5#1:18 Wg Mt 27:5 Judasz się powiesił. Przy zdejmowaniu jego ciała mogło ono doznać uszkodzeń; ale być może powieszenie się Judasza ozn. samobójstwo przez rzucenie się na ostro zakończony pal. 19I stało się to wiadome wszystkim mieszkańcom Jerozolimy, tak że nazwano to pole w ich własnym dialekcie#1:19 Chodzi o aram. Hakeldamah,#1:19 Hakeldamah, Ἁκελδαμάχ l. Ἀκελδαμά, aram. חֲקַל־דְּמָא. to jest Pole Krwi.#Mt 27:8#1:19 Judasz kupił pole pośrednio: pieniądze zostały zwrócone kapłanom (Mt 27:3) i zostały użyte na kupno pola garncarza (Mt 27:7). 20Napisane jest bowiem w zwoju Psalmów:
Niech jego siedziba stanie się pusta
i niech nie będzie w niej
mieszkającego. # Ps 69:26
oraz:
Niech jego opiekuństwo # Ps 109:8 # 1:20 opiekuństwo , ἐπισκοπή, l.: urząd nadzorczy, biskupstwo, 1Tm 3:1. weźmie
[ktoś] inny.
21Trzeba więc, aby spośród mężczyzn, którzy schodzili się z nami przez cały czas, kiedy przebywał wśród nas#Lb 27:17; Pwt 31:2#1:21 Idiom: gdy do nas przyszedł i odszedł (Dz 1:21L). Pan Jezus, 22począwszy od chrztu Jana#Mt 3:13-16; Mk 1:4, 9; Łk 3:21; Dz 13:24 aż do dnia, w którym został od nas wzięty w górę,#Mk 16:19; Dz 1:2, 9 jeden z tych stał się z nami świadkiem#J 15:27; Dz 1:8; 2:32 Jego zmartwychwstania.#Dz 2:24, 31; 4:2, 33; 17:18, 32; 23:6; 24:15, 21#1:22 Są to kryteria apostolstwa. 23I postawili dwóch: Józefa, zwanego Barsabbasem,#Dz 15:22 którego też nazywano Justusem,#Dz 18:7; Kol 4:11 oraz Mattiasza.#1:23 Mattiasz, Μαθθίας, מַתִּתְיָהוּ (mattitjahu), czyli: dar JHWH, Maciej, być może jeden ze wspomnianych w Łk 10:1; łączonych z ewangelizacją Armenii, Dz 1:23L. 24I pomodlili się#Dz 6:6 tymi słowy: Ty, Panie, który znasz serca wszystkich,#1Sm 16:7; 1Krn 28:9; 29:17; Ps 7:10; Jr 11:20; 17:10; 20:12; Łk 16:15; J 2:24-25; Rz 8:27 wskaż z tych dwóch jednego, którego wybrałeś, 25aby zajął miejsce w tej posłudze i apostolstwie,#1Kor 9:1-2; Ga 2:8 od którego odwrócił się Judasz, aby pójść na swe własne miejsce. 26I dali im losy;#1Sm 14:41; 1Krn 26:13-16; Ne 11:1; Prz 16:33; Jo 1:7#1:26 Jest to ostatni w Biblii przypadek rzucania losów, zob. Prz 16:33; 1Krn 23:13-16; Ne 11:1; Jo 1:7. Nie ma wzmianek o rzucaniu losów po wylaniu Ducha Świętego. a los padł na Mattiasza; on też został doliczony do jedenastu apostołów.

Podkreślenie

Udostępnij

Kopiuj

None

Chcesz, aby twoje zakreślenia były zapisywane na wszystkich twoich urządzeniach? Zarejestruj się lub zaloguj