Yala - 1979 BSNIG (NT) Non Drama

Iji̍sɔ̄ɔsi ma̍ yɛ̄mɛ̄ yī āchɛ ɛla̍ā i̍ngɔ̍ɔ wa̍a̍ ma̍, o̍ pīya ga u̍kpo̍chi ɔha̍. O̍ pīya hyāhɔ̄ abɔ̍ɔ, a̍chi̍kpo̍ yī nū gāa ge̍ gblāa abɔ̍ɔ ta̍kakatū ɔ̄. O̍ kū la lɛlā ongū wā ongōngū bɛ̍ɛ̄nɛ̄. Lɛlā ɔ̍lɔma̍ hɔ̄ ma̍ a̍nɛ:


“A̍hōhi ge̍ - iyī āchɛ nīi jo̍ōkū hīka wɔbɔ̄ otōtū yī Ɔwɔ ɔ̍lɔ - ɔjā ɔlɔ̄lɛ yī aa̍ nɛ ma̍!
Ɔpiyɛ yī Ɔchwɔ̄lɛ̍ Oro̍ōre̍ yī Ɔwɔ - iyī wā ke̍e̍ nɛ.
A̍hōhi ge̍ - iyī āchɛ nīi hɔ̄ la ūkpɔ̄tū ɔngmu̍wɔnɔ ma̍!
Ɔwɔ ge̍ē gbo wa̍ ūkpɔ̄tū ba̍.
A̍hōhi ge̍ - iyī āchɛ nīi lɛ mlɛ̍ɛ̍ la ūkpɔ̄tū ma̍!
E̍ ge̍ē nāa ɔjā nīi Ɔwɔ choko̍o ma̍.
A̍hōhi ge̍ - iyī āchɛ nīi ē hɔ̍ɔ̄hla̍ ge̍ē ya̍ ɔjā nīi Ɔwɔ chikpo̍ ka āchɛ ɛ̍lɛ ge̍ ya̍ ma̍!
Ɔwɔ ge̍ē de ɔjā nīi ku̍ wā ɔkɔ ma̍ ē de wa̍ la ɔgɔ̄grāa.
A̍hōhi ge̍ - iyī āchɛ ɔmlɛ̍ha̍ yī āchɛ!
Ɔwɔ ge̍ē mlɛ̍ha̍ yī ɛlɛjā.
A̍hōhi ge̍ - iyī āchɛ nīi ūkpɔ̄tū yī wā lɛ cha̍ri̍cha̍ri̍ ma̍!
Ɛlɛjā ge̍ē ma̍ Ɔwɔ.
A̍hōhi ge̍ - iyī āchɛ ɔya̍ nīi ɛbɛ gbo dɔ̍dɔ̍!
Ɔwɔ ge̍ē hī wā ka ayi̍ yī nū.
A̍hōhi ge̍ - iyī āchɛ nīi e̍ ya̍ wā ichi̍ wu̍chē lɔkɔ nīi e̍ ya̍ ɔjā nīi Ɔwɔ chikpo̍ ka āchɛ ɛ̍lɛ ge̍ ya̍ ma̍!
Ɔpiyɛ yī Ɔchwɔ̄lɛ̍ Oro̍ōre̍ yī Ɔwɔ - iyī wā ke̍e̍ nɛ.
“A̍hōhi ge̍ - iyī ala̍ nīi āchɛ ge̍ cha̍ ala̍ ɛcha̍, kɛ̄ɛ ya̍ ala̍ ichi̍ ɔdwɔ̄bi̍, kɛ̄ɛ warīmɛ̄ ɔdwɔ̄bi̍ ba̍ ala̍ wu̍chē lɔkɔ nīi ala̍ - āchɛ yī u ma̍! Ala̍ ā wɔ̄wīyā nīi ala̍ ge̍ lɛ yayaya gɛ! Ma̍a Ɔwɔ ge̍ē kla̍ ala̍ ure̍ ɔnɔ̄kɔ̄kū abɔ̍ɔ la ichō. Ma̍a i̍ngɔ̍ɔ nīi e̍ ya̍ āchɛ ɔkɛrɔ̄ yī Ɔwɔ nīi yɔbū de ala̍ ma̍ ichi̍ dwɔ̄bi̍-dwɔ̄bi̍ i̍chɔ̍lɔ a̍nɛ.


“Ala̍ lɛ bāa ɔmā ma̍ de alyɛchɛ nūma̍ wa̍a̍. Ɔmā i̍ ge̍ chī tū wɔnyɛ yī ɔmā gɛ ni̍, kana̍ nīi e̍ ge̍ē ya̍ ɔ̄ nīi o̍ ē tū wɔnyɛ yī ɔmā mɛ we̍ ma̍? O̍ re̍ka o̍ i̍ hwɔhi gɛ ni̍ mɛ̍; ode chīyenū nīi e̍ ba̍ ɔ̄ ikpo̍ hōhī bɛ̍ɛ̄nɛ̄ a̍nɛ.
“Ala̍ lɛ bāa ɔla̍ ɔmyɛ̍ma̍ ma̍ de alyɛchɛ nūma̍ wa̍a̍. Ipwo̍gra nīi che la u̍kpo̍chi ma̍ gba̍a ē trɛ̍ba? Kɛ̄ɛ ɔ̄chɛ ē mu ɔla̍ ē tū otīnīkā de ē nāa tū lipu̍ yī yɛ̄hī? Je̍ka o̍ ē de ē che la okpōkōlō ke̍e̍, hɛ̄ɛbɛ nīi ɔla̍ ɔla̍ā ē fi̍yajɛ ē de alu̍nu̍ ɔla̍ā wa̍a̍. I̍ngi̍ngɔ̍ɔ nīi ɔla̍ yī ala̍ ge̍ē fi̍yajɛ ē de āchɛ wa̍a̍ a̍nɛ; hɛ̄ɛbɛ nīi āchɛ ge̍ ma̍ lɛlā ɔnɛ̄ɛhɛhi nīi ala̍ ē ya̍ ma̍; hɛ̄ɛbɛ nīi e̍ ge̍ kā Ɔwɔ Ādā yī ala̍ nīi hɔ̄ la ichō ma̍ ɔkɔ̄kā.

“Ala̍ e̍e gbɛri̍ya̍ ka amɔ̍lɔ wā ge̍ē de Lihɔ yī Imo̍sīisi ba̍la lɛlā yī āchɛ ɔkɛrɔ̄ yī Ɔwɔ ē chāajɛ ni̍. Īchāha̍-īchāha̍, i̍ ode wa̍ chāajɛ nīi n wā a̍ni̍! Ɔya̍ nīi o̍ de hwɔhi gɔ̄grāa nīi n wā a̍nɛ. Lēchi̍-lēchi̍, n ē koko̍o de ala̍! Kpɛɛ nīi ajɛ ba̍la ichō ge̍ē de ē chāajɛ, irwi yī lɛlɛ̄lā i̍ngɛ̍ɛ̄nɛ̄ pi̍nyɛ̍ lipu̍ yī Lihɔ yī Imo̍sīisi i̍ ge̍ē chāajɛ o̍bū ni̍. E̍ ge̍ē hɔ̄ i̍ngɔ̍ɔ kpɛɛ ē gbo̍ ɔkwɛ̍ɛjī yī ɔjāha̍-ɔjāha̍ wa̍a̍. Wu̍chē yī ɔla̍ā, ɔ̄chɛ nīi ge̍ bīya Lihɔ onīchi̍chɛ̍ ɔha̍ i̍ngɛ̍ɛ̄nɛ̄ pi̍nyɛ̍, kɛ̄ɛ ya̍ nīi āchɛ ɛha̍ bīya lihɔ ɔ̍lɔma̍, ɔlɔjā ge̍ē lɛ bāa opi̍nyɛ̍ ma̍ abɔ̍ɔ la ɛbɛ yī Ɔchwɔ̄lɛ̍ Oro̍ōre̍ yī Ɔwɔ. Ɔ̄chɛ nīi ge̍ chī ya̍ otūlichō yī Lihɔ yī Imo̍sīisi, gba̍a ngū āchɛ ka ɛ̍lɛ ge̍ ya̍ i̍ngi̍ngɔ̍ɔ, ɔlɔjā ge̍ē lɛ bāa oke̍ke̍ni̍ ma̍ abɔ̍ɔ la ɛbɛ yī Ɔchwɔ̄lɛ̍ Oro̍ōre̍ yī Ɔwɔ. N ge̍ē koko̍o de ala̍! Ɔ̍chi̍kpa̍kpa̍ ala̍ yɛ̍ɛ̄lā nīi lɛ kpakpa la eyī yī Ɔwɔ ma̍ hi̍ Āchɛ yī Ifa̍rasīi ba̍la āchɛ ongū Lihɔ yī Iju̍u, nɛ̄ni̍ ala̍ i̍ ge̍ē chɛ̄ gāa ɛbɛ yī Ɔchwɔ̄lɛ̍ Oro̍ōre̍ yī Ɔwɔ ge̍ē gbo̍ ni̍.

“Je̍ka ala̍ po̍ nīi e̍ ka de āchɛ i̍chɔ̍lɔ ma̍,
“ ‘A ā ngmo̍ ɔ̄chɛ ni̍. Ɔ̄chɛ ongmo̍ ɔ̄chɛ,
e̍ ge̍ bī ɔlɔjā ga ɛbɛ yī lɛpɔ̄.’
“U̍ma̍ama, ami ge̍ē koko̍o ē de ala̍. Ɔ̄chɛ nīi ge̍ē ya̍ ɔtū ngurangura tāa ɔ̍nyīmɔ̄chɛ yī nū, e̍ ge̍ē bī ɔlɔjā gāa ɛbɛ yī lɛpɔ̄. Ɔ̄chɛ nīi ge̍ hī ɔɔ̍nɛ̍ yī nū hīka, ‘A̍kpla ɔ̄chɛ!’ E̍ ge̍ē bī ɔlɔjā gāa ɛbɛ yī Ogrēeyī yī Alihiyo. Ɔ̄chɛ nīi ge̍ chī hī ɔɔ̍nɛ̍ yī nū hīka, ‘Oli̍bobo ɔ̄chɛ!’ E̍ ge̍ē hɛ̍ ɔlɔjā lɛpɔ̄ ɔdwɔ̄bi̍ gāa ayekū oli̍gba̍o̍. O̍ ge̍ re̍ka a bī ɔjā yɛ ge̍ē kɔ̄ de Ɔwɔ la ɛbɛ ode ɔjā pā Ɔwɔ, nīi a de bla abɔ̍ɔ hīka ɔɔ̍nɛ̍ yī aɔ̍lɔ ɔha̍ ɔ̍lɔ bī lɛlā ɔha̍ tāa aɔ̍lɔ bɛ̍ɛ? Tu̍labɔ̄ hī ɔjā ɔla̍ā lā abɔ̍ɔ la ɛbɛ ode ɔjā pā Ɔwɔ. Nīi a ā pīya ngla̍ gāa ge̍ de lɛlā ɔla̍ā ka la ogbodɔ̍dɔ̍ ba̍la ɔ̍nyīmɔ̄chɛ yī wɔ; o̍bū nīi a ku̍chē wā ge̍ de ɔjā kɔ̄ de Ɔwɔ.
“Ɔ̄chɛ ge̍ hī wɔ lɛpɔ̄, bī ɔ̄ yɛ gāa ɛbɛ lɛpɔ̄, lɛ gɛnɛgɛnɛ ba̍la ɔlɔjā la olo̍ nīi yɛ̄grāa e̍e hɔ̄ ma̍; o̍bū nīi o̍ ge̍ bī ɔ̄ gbajɛ ga ɛbɛ yī lɛpɔ̄. Nɛ̄ni̍, a ge̍ gbajɛ gāa ɔpɔ̄ɔpɛ̄, o̍ ge̍ē wa̍ābɔ̄ la awɔ ē de olihiyo. Olihiyo chī ge̍ē pīyabɔ̄ la awɔ ē de idege̍ri nīi o̍ ē bī wɔ ē pīya ge̍ē tū igbakɔbɔ bɛ̍ɛ̄nɛ̄. N ā koko̍o de wɔ! Abɔ̍ɔ nīi a ge̍ē tū kpɛɛ nīi a ē kla̍ ure̍ yī okpo wa̍a̍ nīi e̍ hɛ̍ wɔ ma̍ a̍nɛ.

“Je̍ka aa̍ ala̍ po̍ nīi e̍ ka i̍chɔ̍lɔ ma̍?
‘A ā la̍ ɔ̍bɔ̍ɔ̄nyā yī ɔ̄chɛ ni̍.’
“U̍ma̍ama ami ge̍ē koko̍o ē de ala̍: Ɔ̄chɛ nīi ge̍ ma̍ ɔnyā yī ɔ̄chɛ nīi o̍ hla̍ anu̍, o̍ re̍ka ɔlɔjā la̍ ɔ̍bɔ̍ɔ̄nyā abɔ̍ɔ la ūkpɔ̄tū mɛ̍. Wu̍chē yī ɔla̍ā, īkprī līre̍ yī wɔ ge̍ ya̍ nīi a yɛ̍ɛ̄lā ɔdwɔ̄bi̍, de wu̍ ta̍anū! Ɛbɛ ɔha̍ yī ibi̍īyē yī wɔ i̍ ge̍ hɔ̄ ni̍, o̍ hwɔhi pɛtɛpɛtɛ hi̍ ɔkɔkɔ nīi ligbo̍ yī ibi̍īyē yī wɔ wa̍a̍ ge̍ē ta̍gbo la ɔla̍ yī ayekū oli̍gba̍o̍. Abɔ̄ līre̍ yī wɔ ge̍ ya̍ nīi a yɛ̍ɛ̄lā ɔdwɔ̄bi̍, de ɔ̍ hɛ̍ ta̍anū! Ɛbɛ ɔha̍ yī ibi̍īyē yī wɔ i̍ ge̍ hɔ̄ ni̍, o̍ hwɔhi pɛtɛpɛtɛ hi̍ ɔkɔkɔ nīi ligbo̍ yī ibi̍īyē yī wɔ wa̍a̍ ge̍ē ta̍gbo la ɔla̍ yī ayekū oli̍gba̍o̍.


“Je̍ka aa̍ ala̍ po̍ lɔkɔ nīi e̍ ka i̍chɔ̍lɔ ma̍?
‘Ɔ̄chɛ nīi ge̍ yɛ ge̍ē ta̍ ɔnyā yī nū,
ɔlɔjā ge̍ de lɛhu̍ īpū yī lɛba̍ ode kwɛ̍ɛjī de ɔnyā ɔla̍ā.’
“U̍ma̍ama ami ge̍ē koko̍o ē de ala̍: Ɔ̄chɛ nīi ge̍ ta̍ ɔnyā yī nū, ɔ̍chi̍kpa̍kpa̍ ɔnyā ɔ̍lɔma̍ ka̍a - olo̍mūda̍rī nɛ oo, nɛ̄ni̍ o̍ re̍ka ɔlɔjā ya̍ nīi ɔnyā ɔla̍ā la̍ ɔ̍bɔ̍ɔ̄nyā, nīi o̍ ge̍ pīya ge̍ blɛ̍ba̍ ɔha̍. Ɔ̄chɛ nīi ge̍ chī de ɔnyā ɔtlɛ̍ba̍ wu̍, ɔlɔjā titi la̍ ɔ̍bɔ̍ɔ̄nyā.

“Je̍ka aa̍ ala̍ gba̍a po̍ lɔkɔ nīi e̍ ka de āchɛ i̍chɔ̍lɔ ma̍?
‘Ɔjā nīi ala̍ choko̍o ka ala̍ ɔ̍lɔ ge̍ē ya̍ ma̍, ala̍ e̍e wīyā anu̍ tū ni̍.
Ala̍ yɛ̍ɛ̄lā ɔ̍lɔma̍ nīi ala̍ gbyɛka ka ala̍ ɔ̍lɔ ge̍ē ya̍ pi̍i̍ ma̍.’
“U̍ma̍ama, ami ge̍ē koko̍o ē de ala̍: Ala̍ ge̍ē choko̍o yī lɛlā lēchi̍ lēchi̍ ma̍, ɔ̄chɔ̄chɛ ge̍ e̍e gbo ɔjɔ̄jā ni̍. Ala̍ e̍e gbo ichō ni̍; wu̍chē oji̍ nɛ - atɛ̍ yī Ɔwɔ ɔlɔjā nɛ. Ala̍ e̍e gbo ajɛ ni̍; wu̍chē oji̍ nɛ - ɛbɛ ode ikpo̍ che yī Ɔwɔ ɔlɔjā nɛ. Ala̍ e̍e gbo Ijɛru̍sālɛm ni̍; wu̍chē oji̍ nɛ - ipwo̍gra yī Ɔchwɔ̄lɛ̍ Ɔnɔ̄kɔ̄kū nɛ. Ala̍ e̍e gbo lɛhu̍ yī ala̍ ɛlɛjā o̍bo̍o̍bū ni̍; wu̍chē oji̍ nɛ, ɔ̄chɔ̄chɛ lipu̍ yī ala̍ i̍ ge̍ē ya̍ ūkpō yī inyɛ̄lɛ̄hu̍ nīi o̍ ē lo̍bo̍ōbi̍ kɛ̄ɛ ē lɛ̍rɛ̍ɛ̄rɛ̍ ē mɛ ni̍. Lɛlāha̍-ɛlāha̍ nīi ala̍ ge̍ē ka ma̍ ge̍ ba̍ la ‘Oēē’ kɛ̄ɛ ‘Ehe̍.’ Ala̍ ge̍ gba̍a ka ɔha̍ gla ɔla̍ā ta̍, ɔ̍lɔma̍ - iyī Ɔdwɔ̄bi̍ bɛ̍ɛ̄nɛ̄ nɛ.


“Je̍ka aa̍ gba̍a po̍ lɔkɔ nīi e̍ ka i̍chɔ̍lɔ ma̍?
‘Īkprī ge̍ kulɛpa̍ yī īkprī; angūu ge̍ kulɛpa̍ yī angūu.’
“U̍ma̍ama, ami ge̍ē koko̍o ē de ala̍: Ala̍ e̍e ku ɔ̄chɔ̄chɛ ure̍ yī lɛlā ɔdwɔ̄bi̍ nīi o̍ ya̍ tāa ala̍ ma̍ ni̍. Ɔ̄chɛ ge̍ lā wɔ abɔ̄ la a̍ba̍a līre̍, pīya iyī līfīyē lā de ɔ̍ nīi o̍ ge̍ gba̍a lā wɔ. Ɔ̄chɛ ge̍ bī wɔ ga ɛbɛ yī lɛpɔ̄ hɛ̄ɛbɛ ge̍ē de aru̍ yī wɔ ē nāa, pi̍ye̍mā nīi o̍ ge̍ de ɔ̄pa̍ ɔta̍kla̍ yī wɔ nāa i̍ngi̍ngɔ̍ɔ. Ɔ̄chɛ ge̍ chī ku̍ wɔ wɔhu̍-wɔhu̍ ka aɔ̍lɔ ge̍ bī iho̍ la ina̍aba ūkpo̍he de anu̍, bī de ɔ̍ la ina̍aba ɛpa. Ɔ̄chaha̍-ɔ̄chaha̍ nīi ge̍ chikpo̍ yī ɔjā la abɔ̄ yī wɔ, de de ɔ̍. Ɔ̄chɛ ge̍ chikpo̍ ge̍ē kpla̍ ɔjā, de kpla̍ anu̍.


“Je̍ka aa̍ ala̍ gba̍a po̍ ɔha̍ nīi e̍ ka ma̍?
‘Ywɔ̍ɔnyɛ yī ɔɔ̍nɛ̍ yī wɔ; nīi oluji yī wɔ ge̍ ta̍ wɔ anyī.’
“U̍ma̍ama, ami ge̍ē koko̍o ē de ala̍: Ala̍ ā ywɔ̍ɔnyɛ yī aluji yī ala̍ hwɔhi hwɔhi. Ala̍ ā jɔhā de āchɛ nīi ē ya̍ ala̍ ichi̍ ɔdwɔ̄bi̍ ma̍, hɛ̄ɛbɛ nīi ala̍ ge̍ re̍ka ayi̍ yī Ɔwɔ - A̍dā yī ala̍ nīi hɔ̄ la ichō ma̍. Wu̍chē oji̍ nɛ, anu̍ ē chɛ̄ yɛnɔ yī nū de āchɛ ɛnɛ̄ɛhɛhi ba̍la āchɛ ɔdwɔ̄bi̍ ē jɔ̄ɔ̄jɛ̄. O̍ ē hā riwō yī nū de āchɛ ɔyɛ̍ɛ̄lā kpakpa ba̍la āchɛ ɔya̍ ɔdwɔ̄bi̍ ē jɔ̄ɔ̄jɛ̄. A ge̍ ywɔ̍ɔnyɛ yī āchɛ nīi hi wɔ ɔtū lōri̍īwā ma̍, kana̍ nīi a ge̍ē gbɛri̍ya̍ ka Ɔwɔ ɔ̍lɔ ge̍ē kla̍ aɔ̍lɔ ure̍ yī ɔla̍ā mɛ ma̍? Je̍ka ali̍kpa̍da̍ nīi re̍ka āchɛ ɔdwɔ̄bi̍ ma̍ ē ya̍ i̍ngi̍ngɔ̍ɔ! O̍ chī ge̍ - aɛ̍ɛya awɔ ke̍e̍ nīi a ē kwɔ̄kā tāa aa̍ a̍nɛ ma̍, ɔna̍ hɔ̄ɔ̄hɔ̄ nīi a ya̍ hɔ̄ abɔ̍ɔ ma̍? Āchɛ i̍je̍ Ɔwɔ ni̍ chī ya̍ i̍ngɔ̍ɔ ē mɛ! Ala̍ ā hwɔhi hwɔhi gɔ̄grāa lɔkɔ nīi Ɔwɔ A̍dā yī ala̍ nīi hɔ̄ la ichō ma̍ hwɔhi hwɔhi gɔ̄grāa ma̍ gɛ.

Feti si Ima̍tiyu 5