Luki 12
12
Sàmina syɛɛnjóotɛɛyi siin joolo kéele na
(Mat 10:26-27)
1 #
Mat 16:6; Mar 8:15 Lǎli bee ni a syɛɛnnɛʔɛmɛ piyɛɛ gbóʔoro Zyezu na, pi maa sirakamayɛ saʔa kwɔ́ɔ fwɔɔ ni piyɛɛ dánʔana, a wi séli ni nyuu ní wi pìitamabèle ní gbɛnʔɛnɛ níì jo: «Yaa yeyɛɛ kɔ̀rɔsíi Farisibèle levé na, koro gi nyɛ syɛɛnjóotɛɛyi siin joolo. 2#Mar 4:22; Luk 8:17 Yárigee gi lè wodɔngɔ ní, ki a kɔ́ kòro sìndɛ̀ɛn ni í, wàlá ki ga pye wolaraga ní, ki a kɔ́ kòro sìnján ni í. 3Koro na dee myɛ yele nyuu lè yébilimi ni, pe a di lóʔo gbɛ̀ɛ́nmi na, ní dee yele nyuu lè tára nyɔ́ɔ na líiye taana kpáagi fúngo ni, pe a ba ra di nyuu sáā yákpogèle wáa ní di ní kpáayi ǹjoʔo ni.
Wee na syɔɔn yɛlɛ bàā fɛ̀ɛgí lè
(Mat 10:28-31)
4«Ni tàannyɛ̀nnɛ, mii a gi joo yele ma, bele be céri kúu lè, pe si a ní gbǎn yafyɛn kpéʔele gee bee kàdoʔo ma í, ye a kɔ́ ra fɛ̀ɛgí bele bee na í. 5Wee na yele yɛlɛ bàā fɛ̀ɛgí lè, mii a wee bee tɛ̀ɛn yele na. Woro wi nyɛ wee naa: Wee má séew nyɛ lè bi syɔɔn kpóo, koro kàdoʔo ma si wɔ́ɔ gbǎn wi wáa tɛɛwɔʔɔgi ni, yaa fɛ̀ɛgí wee bee na, mii a tɔ̀nɔ́ gi joo yele ma, wee bee na yele yɛlɛ bàā fɛ̀ɛgí.
6Pe o cɔ̀ɔrɔbiigéle kagunɔ pára kàkɛɛgēle siin na ì? Kolocɔlɔɔ si ga fɛ̀ʔɛ loro làa nibin na í. 7Yele si na, wi n yele ǹjoori myɛ kánma cán. Ki ga yɛlɛ yaa fɛ̀ɛgí í. Yele lɔ́ri n gbàn n sɔ̀lɔ cɔ̀ɔrɔbiigéle saʔa wóro na.
Zyezu Kirisi cánvɔbèle ní wi céefɔbèle
(Mat 10:32-33; 12:32; 10:19-20)
8«Mii a gi joo yele ma, syɔ́ɔnwee faala wi ga fɔ̀lɔ mii na lè syɛ́ɛnbèle nyɛ́nɛ na, Syɔɔn-pya a wɔ́ɔ fɔ̀lɔ wee bee na Kolocɔlɔɔ tundunbèle nyɛ́nɛ na. 9Wee si wi ga mii cée lè syɛ́ɛnbèle nyɛ́nɛ na, Syɔɔn-pya a wɔ́ɔ wee bee cée Kolocɔlɔɔ tundunbèle nyɛ́nɛ na.
10 #
Mat 12:32; Mar 3:29 Syɔ́ɔnwee faala wi ga ni syɛɛnpeeri nyuu ni wáa Syɔɔn-pya na lè, di kùsulugi a syɔɔ wi ma, kàjáa wee wi ga ni Pìicǎnni mɛ́ʔɛ kálagi lè, wee bee kùsulugo a tée syɔɔ í.
11 #
Mat 10:19-20; Mar 13:11; Luk 21:14-15 Pe ga kɔ́ ni yele kɔ́ri ni syée sérikpaayi ma, ní kútiijoobèle, ní fànʔafɔbèle ma lǎlee ni lè kútiiw kéele na, syɛ́ɛnree yele a sa joo lè, ní kánmee na yele a sa di joo lè, ki ga yɛlɛ yele fúnyi í kɔ́ curugo kéeli bee na í. 12Níì cán dee di yɛlɛ yele í sa joo lè, Pìicǎnni a yele tama di na lǎli bee wonijanna ni.»
Lɔrɔfɔ-nilabalagi kàseele
13Nànwaa maa pye yaà syɛ́ɛnmi ni, a wee bee Zyezu pye: «Tamafɔw, ki joo mii senyɛnw ma mí wi pye wi tíi wo wolo tóow kɔ́rigɔ lɛɛ woyɛɛ na.» 14A Zyezu wi pye: «Ni tàannyɛnnɛ, wìí wi mii télege mii í pye yele kútiijoow, wàlá yele kɔ́rigi lɛɛfɔlɔ?» 15Níì fala n gi joo be ma níì jo: «Yaa kɔ̀rɔsíi, yé yeyɛɛ còganmi cán lɔjaabeeyi féleye myɛ na. Níì cán syɔɔn ga lɔrɔ saʔa taa felege o felege na, wi a gbǎn sìíw taa wi kɔlɔ̀ yáriri báriga ni í.»
16A wi kàseele wáa be ma níì jo: «Lɔrɔfɔwaa maa pye yaà, a wi ségi yaliire tɔ̀nɔ n nyɔɔ wi ma, 17a wi i sɔ̀ngí wi fúngi ni níì jo: ‹Nyàʔá mii a kpéʔele? Níì cán yaliire tɛɛlegbɔʔɔ o nyɛ mii ma í.› 18Níì fala n jo: ‹Gee mii a kpéʔele lè koro gi gee naa: Mii a gbòdungèle jaa, si ge faan ge kpólo bi sɔ̀lɔ wozeligèle na, si mii yaliiri ní mii yacanri myɛ kpóʔoro bi le ge ni. 19Koro kàdoʔo ma mii a gi joo niyɛɛ fúngi ni si jo: Ni fungo, yarira saʔa i nyɛ wogɔnrɔ ní mɔ ma yɛ̀ʔɛlɛ saʔa yɛ́ʔɛ na. Mi ŋɔ́n mi daa, máā líi, máā gbo, máā fundaanra kpéʔele.› 20Kàjáa a Kolocɔlɔɔ wi pye: ‹Nilabalaga, yébiligi naa ni mɔ siiw a kwɔ́ɔ. Awá, yáriri mɔ sámaga lè, wìí má ti a kòro?› 21Anbée si gi nyɛ syɔɔn ma, wee wi lɔnɛʔɛri kɔngi wiyɛɛ ma lè, wi si o nyɛ yarigaa fɔ́lɔ Kolocɔlɔɔ kàbangi na í.»
Bi tága Kolocɔlɔɔ na
(Mat 6:25-34)
22Koro kàdoʔo ma a Zyezu gi joo wi pìitamabèle ma níì jo: «Koro na mii a gi joo yele ma, ki ga yɛlɛ yele í kɔ́ yele fúnyi yaʔa yaa curugu yele na yele sìíw kéele na í, si jo nyàʔá yele a lìi í, si wɔ́ɔ yi yaʔa yaa curugu yele céri kéele na í, si jo nyàʔá yele a le í. 23Níì cán sìíw kéele n kpɔ́ʔɔ n sɔ̀lɔ yaliiri wólo na, a céri kéele wɔ́ɔ̀ kpɔ́ʔɔ n sɔ̀lɔ yaleri wólo na. 24Ki n yɛlɛ ye sɔ̀ngi ye wéle kàanriyi kéele na, yi o yaliire lúru í, yi si wɔ́ɔ o yaliire lée í, yaliire tɛɛkɔnyɔ ní gbòdungēle o nyɛ yi ma í. Kàjáa Kolocɔlɔɔ i yi kaangi yi i líi. Yele kéeli si n tɔ̀nɔ n kpɔ́ʔɔ n sɔ̀lɔ féjɛɛngèle wólo na! 25Wìí wi naa yele níngi ni, wee wi a gbǎn tètinnɛ tɔnɔganma taʔa lè wiyɛɛ tɔnɔri#12:25 tɔnɔri: Syɛ́ɛnri naa a wɔ́ɔ gbǎn joo: Wìí wi naa yele níngi ni wee wi a gbǎn làlaa cɛɛri taʔa lè wi sìíw na wiyɛɛ funjurugori báriga ni? na wi funjurugori báriga ni? 26Kapye yele fánʔa o nyɛ bi gbǎn kapiipiili bee kpéʔele í, nyàʔá si na yele yele fúnyi curugu kasangèle na? 27#1Fàn 10:4-7; 2Cán 9:3-6 Ye sɔ̀ngi ye wéle nyàáfyɛɛnri kéele na, ti o jèsee càaná í, ti si wɔ́ɔ o fàni tíin í, koro ní ki myɛ ní mii a gi joo yele ma, lǎli ni Salomɔn da pye wi nìjangbɔɔri ni lè, wi da gbàn n wiyɛɛ vère n nyɔɔ àmɛɛ nyàáfyɛɛnri naa làa nibin nyɛ lè í. 28Amɛɛ si Kolocɔlɔɔ sìnbirigi nyàā sámagi kánmi naa na lè, gee gi nyɛ lè gee níjanʔa, nyɛ̀ʔɛna pé gi le náagi ni, wi a yele sámaga bi sɔ̀lɔ koro na ì? Yele tágali n cɛ́rɛ. 29Koro na gee yele a lìi lè, ní gee yele a gbaa lè, yele a kɔ́ ra gee bee caa í, yele a wɔ́ɔ kɔ́ yele sɔ̀nguri yaʔa taa nyáʔami í. 30Níì cán dulunyanw syɛɛnfeleye yi yáriri bee myɛ caa. Kàjáa yele Tóow n gi cán yáriri bee láa i nyɛ yele na. 31Ki si n yɛlɛ yele í da wi fǎngi caa, yáriri bee si náa taʔa gi na yele ma.
Lɔ́ri kɔnnɔ kéele nyɛ̀ʔɛni na
(Mat 6:19-21)
32«Yele bele ye nyɛ lè bàala cɛɛri, yele a kɔ́ ra fɛ̀ɛgí í. Níì cán ki n yele Tóow dɛ́nɛ bi fǎngi kaan yele ma. 33Ki n yɛlɛ yele í da yele kɔ́lɔ yáriri pára bàā foomɔfɔbèle kpɔ́ʔɔgi. Yaa wálile-yariya caa yaa yaari yeyɛɛ ma, yee yi lè yi a lɛɛ bi nyaa í, yáā lɔnaa-sìngwɔɔri kɔngi nyɛ̀ʔɛni na, beè gi nyɛ lè kàyuuo a gbǎn nan di na í, dɔnnɔ si a wɔ́ɔ di kálagi í. 34Níì cán tɛ́ɛgee ni mɔ lɔ́ri ga pye lè, nɛɛ bee mɔ sɔnguri a wɔ́ɔ pye.
Falipyebèle bele be kòro nyɛ̀nɛ na lè
35 #
Mat 25:1-13
«Ki n yɛlɛ ye yeyɛɛ bwɔɔ ye yaʔa ní yele sɛntiiribèle ní, yele fètingèle sáā nyín da syɔ̀ɔ́n. 36#Mar 13:34-36 Yele si pye àmɛɛ syɛ́ɛnbèle pèle nyɛ lè, bele pe gáā be kàfɔlɔ sige lè fwɔɔ bi taa wi yìri cèpɔrigi tɛ́ʔɛ ma bi lúru pan, koro ga pye wi ga nan yaà níì kɔ̀rigi kólo, poro si wári gi múgu wi ma. 37Falipyebèle bele kàfɔlɔ ga pan ní baa be nyaa nyɛ̀nɛ na lè, bele bee i nyɛ dùba pìibēle. Mii a gi joo yele ma kányɛʔɛ ni wi a wiyɛɛ bwɔɔ ní wi sɛntiiriw ní, si be télege, sáā lìíli kaangi be ma. 38Wi ga pan nyǐnlɛʔɛ na yoo, wàlá gòpɔ́nyɛnini na yoo, ní baa falipyebèle bee nyaa nyɛ̀nɛ na, pe i nyɛ dùba pìibēle. 39#Mat 24:43-44 Ye gi cán kpáagi fɔ́lɔ ga maa kàyuuw làribanna cán, wi mǎà dée kòro nyɛ̀nɛ na, níì cán wi mǎà dée fɔ̀lɔ kàyuuw í woro kpáagi fùru í. 40Yele n yɛlɛ ye wɔ́ɔ ye yeyɛɛ zámaga ye yaʔa, níì cán Syɔɔn-pya a pan làlaa ni, lee ni lè yele o wi sɔ̀ngí í.»
Falipyejǎnw ni falipyepeew
(Mat 24:45-51)
41A Pyɛri wi pye: «Kàfɔw, wolo má lé mɔ kàseeli naa wáa láà, ba pe myɛ má mɔ li wáa?»
42A Kàfɔw jo: «Wìí wi nyɛ syɔɔn kacooli kàrigafɔlɔ, wee wi lè tágala syɔ́ɔn níì cìlige, wee kàfɔlɔ wi a wi télege lè wi falipyebèle myɛ nyúngo na, koro ga pye waa be lìíli lɛɛlɛ kaangi be ma li làrigaanni ni? 43Falipyew bee kàfɔlɔ ga pan ní baa wi nyaa wi i gi kpéʔele kánmi bee na, wee bee i nyɛ dùba pyà. 44Mii a gi joo yele ma kányɛʔɛ ni, wi a ba wi télege woro kɔ́lɔ yáriri myɛ nyúngo na. 45Kàjáa falipyew bee ga ni gi sɔ̀ngí wi fúngi ni níì jo: ‹Mii kàfɔw a wári pan í,› níì séli ni falipyenǎnbèle ní falipyecebèle kpúmɔn ní i líi, ní i gbo, ní i tíngi sínmi na, 46falipyew bee kàfɔlɔ a pan cangaa, cángee gi nyɛ lè wi o gi sɔ̀ngí í, ní lǎlee li nyɛ lè wi ga li cán í. Wi si a ba wi cɛnɛ láʔala yasɛɛyɛ yasɛɛyɛ wí wi lɛɛli taa ní sìndagabèle ní.
47Falipyewee wi wi kàfɔw nyɛ́nɛ kèlē cán lè, wi si ga wiyɛɛ zámaga n yaʔa ní i ge kpéʔele í, pe a tɔ̀nɔ́ wee bee kpúmɔn gbanʔama. 48Kàjáa wee wi ga pye lè wi ga wi kàfɔw nyɛ́nɛ kèlē cán í, níì keelaa kpéʔele n yɛlɛ ní kpumɔnrɔ ní, pe a wee bee kpúmɔn cɛɛri. Pe ga saʔa kaan syɔ́ɔnwee ma lè, pe a ba ra saʔa caa wee bee ma, pe ga wɔ́ɔ̀ saʔa kàlifáa syɔ́ɔnwee ma lè, pe a tɔ̀nɔ́ ba saʔa yíbe wee bee ma.
Zyezu i nyɛ wàlila sábabu
(Mat 10:34-36)
49«Mii n pan ba naà le tári na, ki ga cò n kwɔ́ɔ, nyàʔá mii ní i caa? 50#Mar 10:38 Batɛmiwaa si i nyɛ mii ma, wee mii yɛlɛ mii í kpéʔele lè, mii fúngi n tɔ̀nɔ n wári mii na wi kpéʔeleli kurugo bi taa mii í wi kpéʔele foro! 51A yele sɔ̀ngí lé mii n pan ba bɛ̀ɛlɛ lége dulunyanw ni? Eʔe, mii a gi joo yele ma mii ga pan ba bɛ̀ɛlɛ lége wi ni í, fwɔɔ kàsii. 52Nlaʔa tɔ́ɔliw naa na, syɛ̀ɛnnɛ kagunɔ a kɔ́ ba pye kpaʔa nibin ni sáā túngu ní peyɛɛ ní, pèle taanri a yìri siinw kánma na, bele siin í yìri taanriw kánma na. 53#Mis 7:6 Tofɔlɔ a ba yìri jaafɔlɔ kánma na, jaafɔlɔ i wɔ́ɔ yìri tofɔlɔ kánma na, nafɔlɔ a yìri wi pyà kánma na, pyà í wɔ́ɔ yìri wi nafɔlɔ kánma na, nàɔn nɔ́ɔ a yìri wi pyà cɔ́ɔ kánma na, pyà cɔ́ɔ í yìri wi nàɔn nɔ́ɔ kánma na.»
Làrigèle kɔ́rɔ cánna
(Mat 16:2-3)
54A Zyezu níì syɛ́ɛnmi pye: «Yele ga fàfanʔa nyaa a gi yìri canʔajeemɛ ma, yele n fala n jo: ‹Zěgi a too.› Ki n wɔ́ɔ̀ kpéʔele ànbée. 55Yele si ga wɔ́ɔ̀ káfalagi nyaa ki i yìrigí canʔa parima ma wòrogulo kàbangi na, yele n jo: ‹Káfugi a nɛʔɛ caanri.› Ki n wɔ́ɔ̀ pye ànbée. 56Yele syɛɛnjóotɛɛyi siin joofɔɔlɔ, yele i tári ní nyɛ̀ʔɛni kèlē cángi ni láʔala, mɛ̀ɛ́ si gi nyɛ yele si o lǎli naa kèlē cángi ni láʔala keyɛɛ na í?
Bi bɛ̀ɛ ní mɔ kútiijoo-nyɛ́nw ní
(Mat 5:25-26)
57«Nyàʔá na yele ga gbàn kasingèle cɔɔnrimɔ na yeyɛɛ ma í? 58Mɔ ní mɔ kútiijoo-nyɛ́nw ga pínɛ ni syée kútiiw tɛɛjoʔo ni, n yele yaʔa kólogi na, mi ŋàʔana mi bɛ̀ɛ ní wi ní, koro ga pye wi a kɔ́ mɔ kɔ́ri kári fànʔa na kútiiceriw ma í, kútiiceriw si mɔ kaan gáridinanw ma, gáridinanw si sa mɔ le kàsow ni í. 59Mii a gi joo mɔ ma, mɔ a tée yiri yaà nyáana ki sìnzara ni í, àlí wálipile nibin a kòro í.»
Kolocɔlɔɔ Syɛ́ɛnri © Bible Society of Côte d'Ivoire, 2008.