Kayapo - 1996 Edition (NT) Non-Drama

Nhym arỳm pi'ôk kamrêk. Nhym ar nire kry:ràm kô rã'ã kute me kudjỳ djà abenkam o birênh ne irja byn 'ỳr o mõ, kẽnkre'ỳr o mõ. Ar kute kẽnkrekam adjàrja'ỳr o mõ. Nãm ar bit Jeju'ỳr o mõ, ar kute o kudjỳmã ne ar bit 'ỳr o mõr kajgo. Nhym arỳm me kute kẽnpotio 'ã ijêja arỳm amijã kutan kre jakà'ã amidjan dja. Me'õ ne o mõn kudja nhym dja. Nhym ar nireja 'ỳr mõn kẽnkremã wangij ne kam te Jeju nõr djà kamũ nhym nõr kêt ne.
Nhym ar te kute mỳjja'õ marmã o dja nhym adjynkêt ne ar my amãnhkrutja ar aêrbê kato. Tu ar nokam kato. Õ kubẽkà jadjê:nh ne ar kuri dja. Nhym ar te tĩn prãme ne rôrôk ne ponh ne ikwã. Nhym kam arkum,
—Mỳkam ne gar me tykkam me'õ akubyn tĩnja jabej mõ? Ẽ, ar nõr kêtja pumũ. Arỳm ne akubyn tĩn ne kato. Djã ne gar kabẽnja ma. Amrẽbê ne ar amã, Garrêjakam ar ba rã'ãkam ar amã, “Gêdja me me axwemã ikanga. Ba ije amijo inhĩ dja me me axwemã ikanga nhym me pĩte'y'ã inhô ba ty ne ijã akati amãnhkrut ne ikjêkêt ne akubyn itĩn ne”, ane, ã ar amã ane. Ã ar amã ane gar ajte abej mõ, ane. Nãm ã kadjy mrãnh djwỳnh arkum ane.
Nhym kam ar nire arỳm Jeju kabẽn ja ma. Kabẽn ja man kam akubyn kẽnkre kurũm mõ. Mõn bôx ne kam Jeju kôt ba djwỳnhmã mỳjja kunĩ jarẽ. Kôt ba djwỳnhbê 11mẽ õbikwaja kunĩmã mỳjja jarẽ. Marij Madarenamẽ Djôwanãmẽ Xijagu nãbê Marijmẽ ar ro'ã mõrjamẽ. Ar ja ne Jeju'ỳr mõn te nõr djà kaprãn bôx ne memã arẽ, Jeju kute tũmràm ar anorjamã arẽ. Nhym bep nãm me ate krã. Nãm me o kabẽn kajgon kam tu ate krãn amim kamnhĩx kêt ne. Nhym bep Pedrubit ne ekrux ne kàjmã djan kam kẽnkre'ỳr prõt ne 'ỳr bôx ne kam te 'ã ibôn ỹmkjêro nõ. Te abej rĩto nõ. Nhym kupu djàbit ate nõ. Nhym omũn kam akubyn tẽ, te kute amikam mỳjja'õ marmã umar tẽ. Tẽn ũrkwãkam bôx.


Nhym myt tãmkam kôt ba djwỳnh amãnhkrut ne krĩ ngrire 'õ'ỳr tẽ. Krĩ ngrirebê Imau'ỳr ne ar tẽ. Djãm mũjar got. Tãm ne ja. Djeruxarẽ kurũm pry'ã akrebê 11 kirometu 'ỳr ne ar tẽ. Ne kam abenmã kabẽn tẽ, abenmã Jeju bĩnmẽ mỳjja ja kunĩ jarẽnho tẽ. Abenmã arẽnho tẽm rã'ã nhym Jeju arkôt bôx. Arkôt bôx ne arỳm ro'ã mõ. Nãm ar omũnh kajgo. Bãrãm mỳjja ne ar no'ã nhym ar te kute omũnhmã. Jeju ta ne aminêje ar no nhity ne kam arkum,
—Ije tô mỳj ne gar abenmã arẽnho tẽ? ane.
Nãm arkum kabẽn nhym ar tẽm tỳx katikôt djan kam kaprĩre, nokre kaprĩre ne dja. Nhym kam ikjêja idjibê Kreôpa kum,
—Ije birãm apydji ne ga aje mỳjja mar kêt, mỳjja ajbir katorja mar kêt ne. Djeruxarẽkam me kunĩ ne me kuma, ane.
Nhym kam kum,
—Ije nhym mỳj nã? Nhym mỳj ne gar abenmã arẽnho tẽ?
Nhym amẽ ar ja kum,
—Ije tô gêt Nadjarekam me kra'õ nhidjibê Jeju. Metĩndjwỳnh kabẽn jarẽnh djwỳnh'õ. Kabẽn mexkumrẽx. Nãm katàt memã Metĩndjwỳnh kukràdjà'ã ujarẽnh mexkumrẽx ne. Ne ar memã mỳjja pumũnh kêt kwỳ 'yro ba. Mỳjja kwỳ nhipêx mexkumrẽxo ba. Kam ne Metĩndjwỳnh kam kĩnhkumrẽx nhym me kàtàmdjwỳ kam kĩnhkumrẽx.
Nhym bep me kadjy Metĩndjwỳnh mar djwỳnh nhõ bẽnjadjwỳrmẽ me banhõ bẽnjadjwỳrmẽ, me ja ne me me kute bĩnmã memã kanga nhym me pĩte'ykam kubĩ. Ỹ, kute me bakurê djwỳnhbê me bapytàrmã, me babê idjaer pytàrmã ne bar bajbit amim kamnhĩx ne, nhym arỳm ty. Nãm me arỳm kubĩ nhym kam arỳm 'ã akati amãnhkrut ne ikjêkêt. Nhym ar nire ar ikôt Jejumã àpênh ja ar ijaê. Kry:ràm ne ar kẽnkre'ỳr mõn te abej ne kam akubyn bôx ne kam we ar imã, “Arỳm ne bar mỳj me'õja pumũ. Birãm kadjy mrãnh djwỳnh got bar omũ. Nhym ar imã, ‘Jeju ne arỳm akubyn tĩn ne’, ane.”
Nà, nãm ã ar nire ar ijaêro ane. Nhym kam ar ijõ kẽnkre'ỳr tẽn te kam abej. Nhym kẽnkre kaprỳ ne. Mrãmri ne ar nire kôt arẽ. Nhym bep Jeju ta ne amirĩt kêtkumrẽx, ane. Ã kum ane. Nãm ã Jeju kôt ba djwỳnh Jejuo atemã me'õn ã kum kabẽn ane.
Nhym kam Jeju ta arkum,
—E kum ar ano kêt. Mỳkam ne amrẽbê Metĩndjwỳnh kabẽn jarẽnh djwỳnh me amã mỳjja ja jarẽ ga me tu amim mar ne amijamakkrekam kunĩ nhôr ne ar o aba kêt ne. Mrãmri ne arỳm Bẽnjadjwỳrbê kumkati tokryn arỳm kàjkwamã tẽmmã. Amrẽbê Metĩndjwỳnh kabẽn jarẽnh djwỳnh kute arẽnh kôtô. Dja tokry kumrẽx ne kam arỳm bẽnjadjwỳr rax kadjy kàjkwamã tẽ, ane.
Ne kam prĩne arkum Metĩndjwỳnh kabẽn'ã ujarẽnh tẽ, Metĩndjwỳnh kabẽnkam ta amijã ujarẽnhja ne kunĩ arkum 'ã ujarẽnh tẽ. Nãm Môjdjê kumrẽx memã 'ã pi'ôk no'ôkmo krax nhym kam atãri Metĩndjwỳnh kabẽn jarẽnh djwỳnh memã 'ã pi'ôk no'ôk ne. Nhym kam ta amijã ujarẽnh tẽm tãmtã ĩ amũ 'ã ujarẽnh tẽ.
Nhym kam ar ro'ã mõ. Ar krĩ'ỳr tẽmja'ỳr ne ar ro'ã mõn kam arỳm têpo mõ. Nhym kam bit Jeju mã tẽmmã. Nhym ar kabẽno nê ne kum,
—Jãnh ar inhũrkwãkam ar inhikô'ã nõ. Arỳm ne apajrũm myt nhỹ. Arỳm akamàt 'ỳr, ane.
Nhym kam tu arkôt wadjà. Ne kam bit õ kwỳ krẽnmã nhỹ. Õ kwỳ krẽnmã nhỹn kam djwỳ byn Metĩndjwỳnhmã amikĩnh jarẽn kam ipôn arkum kungã. Nhym kam ar amak e tyk anen arỳm Jeju ma nhym kam tu ar nokam akuno. Tu ar nokam akuno nhym kam ar abenmã,
—E kum tãm. Ga pry'ã kute gu bamã Metĩndjwỳnh kabẽn'ã pi'ôk no'ôk jarẽnho tẽm gu bakĩnh ne bakrãkà 'ô nhỳnhja pumũ, ane.
Ne ekrux ne kàjmã djan kam ajte akubyn Djeruxarẽmã tẽ, Jeju kôt ba djwỳnh'ỳr tẽ. Jeju kôt ba djwỳnhbê 11mẽ õbikwamẽ ne ar ro'ã aben pydjin nhỹ. Nhym kam ar ar ja'ỳr bôx. Bôx nhym ar aben pydjin ỹr ja ar kutã arkum arẽ,
—Mrãmri ne arỳm Bẽnjadjwỳr akubyn tĩn ne katon Ximãomã amijo amirĩt ne, ane. Ar kutã ne ar arkum arẽ.
Nhym kam ar nĩnh tẽmjadjwỳ amipãnh arkum arẽ. Pry'ã ar tẽm nhym Bẽnjadjwỳr Jeju arkôt bôx ne ro'ã mõr ne kikrekam ỹr nhym kute djwỳ nhipônh ne 'ã Metĩndjwỳnh 'wỳr ne arkum õr nhym ar kute kôt kum kator ja ar amipãnh arkum arẽ.


Nãm ar arkum arẽnho ãm rã'ã nhym Bẽnjadjwỳr ta ajte tu ar nokam katon ar ipôkri dja. Ar ipôkri djan arkum,
—On ar adjumar mex ne ar aba, ane.
Nhym kam ar tĩn prãm ne kum uma: ne. Nãm ar Jejuo me karõn kam kum uma: ne. Nhym kam arkum,
—Mỳkam ne gar amikam atĩn prãm ne anhõkre kadjwỳnhbê amim, “Mỳj ne ja? Birãm me karõ ne ja”, anhỹro akumex? Ẽ, ar inhikramẽ iparkam kàxiràx djwakreja pumũ. Ba. Atemã me'õ kêt. Gop ar ikupên ipumũ. Djãm ã me karõ kute anhỹr? Me karõ ã kute anhỹr kêt. Gop ar inhĩmẽ ijija pumũ. Djãm me karõ ã 'imẽ ĩ kute anhỹr got, ane.
Ã arkum anen kam arkum aminhikramẽ amipar bẽn kam ari arkum o apa. Nhym ar omũn kam kĩnhkumrẽx ne. Ne kam kĩnhkam amim,
—Ije, djãm tãm? Kati, atemã me'õ. Nàr kon tãmỹ, anhỹro kumex. Nãm ar kĩnh rax ne kam te kute marmã o dja. Nhym kam Jeju arkum,
—Djori mỳjja ba kukrẽ, ane.
Nhym kam ar kum tep djàr kwỳ tan kungã nhym kubyn kukrẽ. Nhym ar arek 'ã omũnho nhỹ.
Nhym kam arkum,
—Ẽ, ar ikabẽn ja ma. Ar akam ar ibari ikabẽn ja gop ar ama. Nã bãm anhỹr djwỳnhràm ar amã,
“Me kute ijã pi'ôk no'ôkja kunĩ dja apôx gar omũ. Môjdjêmẽ me Metĩndjwỳnh kabẽn jarẽnh djwỳnh kute ijã pi'ôk no'ôk nhym me ijã ngrerdjwỳ 'ã pi'ôk no'ôkja kunĩ dja apôx gar omũ”, ane. Nã bãm ã ar amã ane nhym arỳm apôx gar arỳm omũ, ane.
Nãm ã arkum anen kam arkum Metĩndjwỳnh kabẽn'ã pi'ôk no'ôkja kunĩ jarẽnho tẽn kadjy ar amak bô nhym ar kam kuma. Nãm arkum,
—Metĩndjwỳnh kabẽn'ã pi'ôk no'ôkkam ne, “Bẽnjadjwỳrbê kumkati dja tokryn tyn 'ã akati amãnhkrut ne ikjê kêt ne akubyn tĩn ne kato”, ane. Kam dja me pyka kunĩkôt kàj bê 'ã ujarẽnh mõ gê me amim katon wãnh axwemã iren Metĩndjwỳnh'ỳr amijo akẽx gê Metĩndjwỳnh me axweo aknon mekam ngryk kêt. Djeruxarẽkam dja me memã arẽnhmo krax ne. Ne kam apỹnh pyka kunĩkôt memã arẽnho ajmà. Nãm ã me anhỹr djwỳnhràm Metĩndjwỳnh kabẽnkam 'ã pi'ôk no'ôko ane. Nhym arỳm apôx gar ga anoo prĩne omũ. Jakam dja ba ar amã Ibãm Karõ jano. Ibãm kute ar amã kabẽn pydjin arẽnhja tãm, kute ar amã Amikarõ jarẽnh tãm dja ba amrẽ ar amã ano. Gora ar arek krĩraxbê Djeruxarẽwãkam arek djan kam ama. Adjãm rã'ã gê arỳm ar awỳr bôx. Dja kàjkwa kurũm ar awỳr ruw ne kam ar ajo ban kam ar ajo tỳx gar kam atỳxkumrẽx ne kam pyka kunĩkôt 'ã adjujarẽnh mõ, ane. Nãm ã arkum ane.


Ne kam krĩbê Betanhamã aro mõn aro bôx. Djeruxarẽ kurũm aro mõn aro bôx ne kam aro kĩnh ne. Kute aro kĩnh kadjy ne arkum ikra bẽn arkum kabẽn ne. Arkum kabẽno ãm rã'ã, tu kabẽn konenh mebê kàjkwamã wabin kam arỳm kàjkwakam õ pykamã bôx.
Nhym kam kôt ba djwỳnhja kum mex, rax jarẽnho kumex. Ne kam akubyn Djeruxarẽmã arỳm mõn bôx. Kĩnhkumrẽx ne mõn bôx. Ne kam Metĩndjwỳnh nhõ kikretikam ar mã Metĩndjwỳnhmã mex, rax jarẽnho ba. Mrãmri. Tãm ne ja.

Geere nke a ntị Ruka 24