The New Testament in the Baeguu language of the Solomon Islands

Baeguu

<div class="version vid1901 iso6393bvd" data-vid="1901" data-iso6393="bvd">
 <div class="book bkMAT">
 <div class="chapter ch15" data-usfm="MAT.15">
 <div class="label">15</div><div class="s1">Disas fuutoi toolangaidoo laa kokoo kera ki</div><div class="r">(Maak 7:1-13)</div><div class="p"> 1Sui tai Faarisii fai nia toa toolangaidoo ki 'ana taki, kera ka lea mai faasia 'i Durusalem siana sa Disas fua ledi lana. 2Kera ka bae 'urii, &#8220;'Utaa ne toa kwairooi 'oe ki ka nao dasi taufia gu 'abada ki uri ka lea sulia birangaa ne kokoo kolu ki mai nao da toolangainia fuakolu?&#8221;</div><div class="p"> 3Sa Disas 'e luu kera ka 'urii, &#8220;Kamolu mone, 'utaa ne molu ka ili 'amolu sulia birangaa kamolu 'ana fera kamolu ma molu si ili sulia si baea fifii God? 4God bae 'urii, &#8216;'O sae'inito 'ana maa 'oe fai gaa 'oe.&#8217; Ma &#8216;Tii ne nia surafia maa nia ma nao gaa nia, kera dai saungia ka mae.&#8217; #'Eksades 20:12; Diutoronomii 5:16 5Ma sui, kamolu ka toolangaidoo garo 'amolu 'urii, tii ne nia too 'ana tai doo ni 'adomi lana 'ana maa nia fai gaa nia, ma sui ka bae 'ana 'urii, &#8216;Nau kwai falea naku doo baki fua God.&#8217; 6Kamolu ka saea sa nia diana gwana uri ka nao si 'adomia lau gaa nia fai maa nia sulia 'e alangainia sui na 'ana fua God. Ma lea nia 'uri nai, na toolangaidoo laa ne kamolu alua, nia ka faatu'uua naa bae lana God nai. 7Ma kamolu ka saea sa kamolu roo sulia God, ma nao nia si mamana gu. Si baea sa 'Aesaea nia saea suli kamolu 'e kwaea funua naa, kada nia bae ka 'urii,</div><div class="q1"> 8&#8216;Na toaa neki kera faabaita nau gwada 'ana bae lada, sui ma manata lada ka nii tau gwana faasi nau.</div><div class="q1"> 9Kera tako gwada 'ana foosilaku, sulia kera toolangaidoo 'ada sulia taki kera ki tala 'ada, ma daka saea 'ada sae taki God ki naa nai!&#8217;&#8221; #'Aesaea 29:13 </div><div class="s1">Sulia na fange</div><div class="r">(Maak 7:14-23)</div><div class="p"> 10Sui sa Disas ka 'ailia mai konia nai siana, ka bae 'urii fuada, &#8220;Molu fafurongo molu ka saitoma diana fasi 'ana si doo 'urii. 11Nao lau ta doo ne wane 'ani 'i ngiduna ne nia 'e faasua nia. Nao! Si baea ta'aa ne lea mai fasi ngiduiwane lau 'ana ne nia faasuaa mauri lana wane.&#8221;</div><div class="p"> 12Sui na toa kwairooi sa Disas ki, kera ka lea mai siana, daka bae 'urii fuana, &#8220;Na doo bae 'o saea ki, na Faarisii ki da rongoa, na manata lada ka nao si diana sulia wala.&#8221;</div><div class="p"> 13Sui sa Disas nia luu kera ka bae 'urii, &#8220;God kai kwaifakutuna toolangaidooa ne nao si lea mai faasia nia, ma ka 'uria wane 'e kwaia doo ta'aa ne tae kwaimani fai doo fasi lana ki. 14Nao molu si manata lau suli Faarisii ki. Sulia kera toa da 'uria gwada na waa maarodo da talaia lau gwada waa maarodo ki na. Ma molu ka saitomana lau guu, lea ta waa maarodo 'e talaia lau guu ta waa maarodo, keerua kai 'asi keeru sui guu lao kilu.&#8221;</div><div class="p"> 15Ma sa Bita ka bae 'urii fua sa Disas, &#8220;'O 'inifitaa fasi mai si tarifulaa bae 'oe saea sulia doo ne kai faasuaa wane 'i maana God.&#8221;</div><div class="p"> 16Sa Disas nia luua ka bae 'urii, &#8220;Kamolu toa kwairooi nau nee boroi nao molu si saitoma diana lau guu 'ana doo neki nee! 17'Utaa ne nao molu si saitomana gu doo neki? Iuka, na doo ne wane 'ani ka koso toli lao ruruuna nia kai lea lau gwana mai faasia lao nonina. 18Ma si baea ta'aa ne nia 'ita mai lao liona wane, nia lau 'ana ne kai faasuaa na mauri lana wane. 19Ma si manata laa ta'aa neki dai tae mai faasia lao liona wane ne 'urii: sauwanee, kaubaree, ooe, sukee, belie, fai ununua ta'ae. 20Doo nai ki 'ana ne ilia waa ka sua 'i maana God. Ma na tau 'aba lae uri fanga lae lelea ta waa nao si ilia boroi, waa nai 'afitai ka sua guu 'i maana God.&#8221;</div><div class="s1">Sa Disas nia guraa tii wela keni nao lau ai Diu</div><div class="r">(Maak 7:24-30)</div><div class="p"> 21Sui sa Disas nia faasia 'i seeri, nia ka lea naa uria na bali lolofaa loo 'i Taea fai nia 'i Saedon. 22Ma tii wela keni ne nao lau Diu lao maefera 'i Keenan ka lea mai siana, ma ka 'ai 'urii, &#8220;Aofia 'ae, 'oe waa na futa 'ana kwalafaa sa Defet, 'o manatai nau mai! Na anoedoo ta'aa nia 'adosia saari nau ka nonifii 'asia naa.&#8221;</div><div class="p"> 23Sa Disas ka nao si luua guu 'ana tasi baea. Ma toa kwairooi nia ki kera daka lea mai siana sa Disas, daka bae 'urii, &#8220;Odua 'initai nee lea 'ana fasi nia alu ade lae gwana 'urii buri kolu wala!&#8221;</div><div class="p"> 24Sa Disas ka bae fuana wela keni nai ka 'urii, &#8220;Toaa Diu nee ne da ilingia sifsif da nao'ada ki naa, kera 'ana ne God nia fale nau mai siada.&#8221;</div><div class="p"> 25Sui na wela keni nai ka lea mai, ma ka booruru naa 'ana 'i maa 'aena ka 'urii, &#8220;Wala Aofia, 'o 'adomi nau mai!&#8221;</div><div class="p"> 26Sa Disas 'e luua ka 'urii, &#8220;Nia nao si 'o'olo fua daka ngali lana fanga wele ki, ma daka 'ui 'ada ai fua giri ki.&#8221;</div><div class="p"> 27Na wela keni nai ka 'urii, &#8220;Iuka. Sui boroi ma giri ki lea doo daka 'ani gwada orongana fange ne 'asia fasi tebol waa da saareda ki.&#8221;</div><div class="p"> 28Sui sa Disas 'e luu nia ka 'urii, &#8220;Wala wela keni nee 'ae, na faamamane lamu 'ani nau nia baita tasa! Nau ku falea naa doo ne 'oe gania fuamu.&#8221; 'Ana kada nai 'ua guu, saari nia ka 'akwaa naa.</div><div class="s1">Sa Disas guraa toaa matai 'oro</div><div class="p"> 29Kada sa Disas nia lea mai faasia bali nai, nia ka oli mai sulia taala nai 'e 'iia mai ninimana 'osi baita 'i Galilii. Ma nia ka raa gwauna tii labusua, ma ka gooru 'i saegano. 30Ma si kada nai, toaa 'oro 'asia naa daka koni mai siana. Ma kera daka ngalia lau guu mai toaa 'oro matai ki, tai wane 'aeda mae ma 'abada lau guu, tai wane maada ka rodo, ma tai wane fakada ka 'ato. Kera daka aluda ki 'i maa 'aena sa Disas, ma nia ka gurada, kera ka 'akwaa tiifau. 31Ma na toa nai ki ne kera koni mai daka suai doo nai ki kera daka kwele 'asia naa 'ana wane fakada 'ato ki, ma daka bae naa. Ma wane 'aeda mae ma 'abada mae ki daka diana naa. Ma toaa ne nao dasi fali diana ki, kera daka fali diana naa. Ma na wane ne maada rodo ki, kera daka lilio naa. Ma kera daka tangoa God ne 'i 'Israel, sulia kera suana doo nai ki.</div><div class="s1">Sa Disas nia sangonia faitoonii wane</div><div class="r">(Maak 8:1-10)</div><div class="p"> 32Sui sa Disas ka 'ailia mai na toa kwairooi nia ki siana, ka bae 'urii fuada, &#8220;Nau ku manatainia 'asia naa toaa neki, sulia kera too mai fai kolu ta olu fa dani ka sui naa, ma ka nao nada tasi fanga. Ma nau nao kusi dooria olitai lada uri fera kera ki 'ana kada kera fiolo 'urii, ade lea ta waa ada ka makeso maana ka lelea ma daka 'asia kera suli taale.&#8221;</div><div class="p"> 33Na toa kwairooi nia ki da olisi nia daka bae 'urii fuana, &#8220;Lao gano tau 'urii, kolu ka dao toi 'utaa na 'akolu 'ana tasi fanga ka bobola fai kera nee wala?&#8221;</div><div class="p"> 34Ma sa Disas ka ledi kera ka 'urii, &#8220;Fita fa beret ki ne kamolu too ai?&#8221;</div><div class="p">Toa kwairooi nia ki da olisi nia daka bae 'urii, &#8220;Fiu fa doo ki guu, fai nia ta bara kaa sakwari tu'uu gwana.&#8221;</div><div class="p"> 35Kada nai, sa Disas ka saea naa fua toae ki daka gooru 'i saegano. 36Sui, nia ka ngalia fiu fa beret baki fai nia kaa sakwari baki, ka tangoa God faafia. Sui nia ka niia, ka falea naa fua toa kwairooi nia ki, kera ka tolingia naa fuana toaa nai ki. 37Ma toaa nai ki sui guu kera daka fanga lelea daka abusu naa. Burina fanga lae sui, na toa kwairooi ki kera daka taungia fiu kukudu baita ki 'ana orongana fanga ne ore. 38Toaa ne kera 'ania fanga nai, kera faitoonii wane ki. Nao kera dasi idumia guu na keni ki fai nia wela tu'uu ki.</div><div class="p"> 39Aia, ma burina kera fanga ka sui naa, sa Disas kafi olitai kera uri 'i fera kera ki. Ma nia fai nia na toa kwairooi nia ki, kera ka koso kau daka raa lao baru, kera daka lea naa uria maefera satana 'i Magadan.</div>
 </div>
 </div>
</div>

Sui tai Faarisii fai nia toa toolangaidoo ki 'ana taki, kera ka lea mai faasia 'i Durusalem siana sa Disas fua ledi lana. Kera ka bae 'urii, “'Utaa ne toa kwairooi 'oe ki ka nao dasi taufia gu 'abada ki uri ka lea sulia birangaa ne kokoo kolu ki mai nao da toolangainia fuakolu?”
Sa Disas 'e luu kera ka 'urii, “Kamolu mone, 'utaa ne molu ka ili 'amolu sulia birangaa kamolu 'ana fera kamolu ma molu si ili sulia si baea fifii God? God bae 'urii, ‘'O sae'inito 'ana maa 'oe fai gaa 'oe.’ Ma ‘Tii ne nia surafia maa nia ma nao gaa nia, kera dai saungia ka mae.’ Ma sui, kamolu ka toolangaidoo garo 'amolu 'urii, tii ne nia too 'ana tai doo ni 'adomi lana 'ana maa nia fai gaa nia, ma sui ka bae 'ana 'urii, ‘Nau kwai falea naku doo baki fua God.’ Kamolu ka saea sa nia diana gwana uri ka nao si 'adomia lau gaa nia fai maa nia sulia 'e alangainia sui na 'ana fua God. Ma lea nia 'uri nai, na toolangaidoo laa ne kamolu alua, nia ka faatu'uua naa bae lana God nai. Ma kamolu ka saea sa kamolu roo sulia God, ma nao nia si mamana gu. Si baea sa 'Aesaea nia saea suli kamolu 'e kwaea funua naa, kada nia bae ka 'urii,
‘Na toaa neki kera faabaita nau gwada 'ana bae lada, sui ma manata lada ka nii tau gwana faasi nau.
Kera tako gwada 'ana foosilaku, sulia kera toolangaidoo 'ada sulia taki kera ki tala 'ada, ma daka saea 'ada sae taki God ki naa nai!’”


Sui sa Disas ka 'ailia mai konia nai siana, ka bae 'urii fuada, “Molu fafurongo molu ka saitoma diana fasi 'ana si doo 'urii. Nao lau ta doo ne wane 'ani 'i ngiduna ne nia 'e faasua nia. Nao! Si baea ta'aa ne lea mai fasi ngiduiwane lau 'ana ne nia faasuaa mauri lana wane.”
Sui na toa kwairooi sa Disas ki, kera ka lea mai siana, daka bae 'urii fuana, “Na doo bae 'o saea ki, na Faarisii ki da rongoa, na manata lada ka nao si diana sulia wala.”
Sui sa Disas nia luu kera ka bae 'urii, “God kai kwaifakutuna toolangaidooa ne nao si lea mai faasia nia, ma ka 'uria wane 'e kwaia doo ta'aa ne tae kwaimani fai doo fasi lana ki. Nao molu si manata lau suli Faarisii ki. Sulia kera toa da 'uria gwada na waa maarodo da talaia lau gwada waa maarodo ki na. Ma molu ka saitomana lau guu, lea ta waa maarodo 'e talaia lau guu ta waa maarodo, keerua kai 'asi keeru sui guu lao kilu.”
Ma sa Bita ka bae 'urii fua sa Disas, “'O 'inifitaa fasi mai si tarifulaa bae 'oe saea sulia doo ne kai faasuaa wane 'i maana God.”
Sa Disas nia luua ka bae 'urii, “Kamolu toa kwairooi nau nee boroi nao molu si saitoma diana lau guu 'ana doo neki nee! 'Utaa ne nao molu si saitomana gu doo neki? Iuka, na doo ne wane 'ani ka koso toli lao ruruuna nia kai lea lau gwana mai faasia lao nonina. Ma si baea ta'aa ne nia 'ita mai lao liona wane, nia lau 'ana ne kai faasuaa na mauri lana wane. Ma si manata laa ta'aa neki dai tae mai faasia lao liona wane ne 'urii: sauwanee, kaubaree, ooe, sukee, belie, fai ununua ta'ae. Doo nai ki 'ana ne ilia waa ka sua 'i maana God. Ma na tau 'aba lae uri fanga lae lelea ta waa nao si ilia boroi, waa nai 'afitai ka sua guu 'i maana God.”


Sui sa Disas nia faasia 'i seeri, nia ka lea naa uria na bali lolofaa loo 'i Taea fai nia 'i Saedon. Ma tii wela keni ne nao lau Diu lao maefera 'i Keenan ka lea mai siana, ma ka 'ai 'urii, “Aofia 'ae, 'oe waa na futa 'ana kwalafaa sa Defet, 'o manatai nau mai! Na anoedoo ta'aa nia 'adosia saari nau ka nonifii 'asia naa.”
Sa Disas ka nao si luua guu 'ana tasi baea. Ma toa kwairooi nia ki kera daka lea mai siana sa Disas, daka bae 'urii, “Odua 'initai nee lea 'ana fasi nia alu ade lae gwana 'urii buri kolu wala!”
Sa Disas ka bae fuana wela keni nai ka 'urii, “Toaa Diu nee ne da ilingia sifsif da nao'ada ki naa, kera 'ana ne God nia fale nau mai siada.”
Sui na wela keni nai ka lea mai, ma ka booruru naa 'ana 'i maa 'aena ka 'urii, “Wala Aofia, 'o 'adomi nau mai!”
Sa Disas 'e luua ka 'urii, “Nia nao si 'o'olo fua daka ngali lana fanga wele ki, ma daka 'ui 'ada ai fua giri ki.”
Na wela keni nai ka 'urii, “Iuka. Sui boroi ma giri ki lea doo daka 'ani gwada orongana fange ne 'asia fasi tebol waa da saareda ki.”
Sui sa Disas 'e luu nia ka 'urii, “Wala wela keni nee 'ae, na faamamane lamu 'ani nau nia baita tasa! Nau ku falea naa doo ne 'oe gania fuamu.” 'Ana kada nai 'ua guu, saari nia ka 'akwaa naa.

Kada sa Disas nia lea mai faasia bali nai, nia ka oli mai sulia taala nai 'e 'iia mai ninimana 'osi baita 'i Galilii. Ma nia ka raa gwauna tii labusua, ma ka gooru 'i saegano. Ma si kada nai, toaa 'oro 'asia naa daka koni mai siana. Ma kera daka ngalia lau guu mai toaa 'oro matai ki, tai wane 'aeda mae ma 'abada lau guu, tai wane maada ka rodo, ma tai wane fakada ka 'ato. Kera daka aluda ki 'i maa 'aena sa Disas, ma nia ka gurada, kera ka 'akwaa tiifau. Ma na toa nai ki ne kera koni mai daka suai doo nai ki kera daka kwele 'asia naa 'ana wane fakada 'ato ki, ma daka bae naa. Ma wane 'aeda mae ma 'abada mae ki daka diana naa. Ma toaa ne nao dasi fali diana ki, kera daka fali diana naa. Ma na wane ne maada rodo ki, kera daka lilio naa. Ma kera daka tangoa God ne 'i 'Israel, sulia kera suana doo nai ki.


Sui sa Disas ka 'ailia mai na toa kwairooi nia ki siana, ka bae 'urii fuada, “Nau ku manatainia 'asia naa toaa neki, sulia kera too mai fai kolu ta olu fa dani ka sui naa, ma ka nao nada tasi fanga. Ma nau nao kusi dooria olitai lada uri fera kera ki 'ana kada kera fiolo 'urii, ade lea ta waa ada ka makeso maana ka lelea ma daka 'asia kera suli taale.”
Na toa kwairooi nia ki da olisi nia daka bae 'urii fuana, “Lao gano tau 'urii, kolu ka dao toi 'utaa na 'akolu 'ana tasi fanga ka bobola fai kera nee wala?”
Ma sa Disas ka ledi kera ka 'urii, “Fita fa beret ki ne kamolu too ai?”
Toa kwairooi nia ki da olisi nia daka bae 'urii, “Fiu fa doo ki guu, fai nia ta bara kaa sakwari tu'uu gwana.”
Kada nai, sa Disas ka saea naa fua toae ki daka gooru 'i saegano. Sui, nia ka ngalia fiu fa beret baki fai nia kaa sakwari baki, ka tangoa God faafia. Sui nia ka niia, ka falea naa fua toa kwairooi nia ki, kera ka tolingia naa fuana toaa nai ki. Ma toaa nai ki sui guu kera daka fanga lelea daka abusu naa. Burina fanga lae sui, na toa kwairooi ki kera daka taungia fiu kukudu baita ki 'ana orongana fanga ne ore. Toaa ne kera 'ania fanga nai, kera faitoonii wane ki. Nao kera dasi idumia guu na keni ki fai nia wela tu'uu ki.
Aia, ma burina kera fanga ka sui naa, sa Disas kafi olitai kera uri 'i fera kera ki. Ma nia fai nia na toa kwairooi nia ki, kera ka koso kau daka raa lao baru, kera daka lea naa uria maefera satana 'i Magadan.

Feti si Matiu 15