Matie 13
13
Matɔ tɛ wa kĩngɔ ale tɛ
(Mar. 4.1-9; Luk. 8.4-8)
1Na lá ni ndo ko, Yezo alo ka ya da asi, anɔ ako adu so lɔ nyɔ kpo, so hangɔ azi na tɛnɛ tɛ Nzapa. 2Azi butu butu ĩ bombi tɛrɛ la so tɔ̃nda lo ko, lo ko lo du ka ya ngɔ mɛ ka lɛ ngu. Azi ko butu butu alonga tɛ la na gɛrɛ la so nyɔ ngu. 3La lo ha la na alo ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃ na ya pangɔ matɔ tɛ lo. Mbanga lo ni lo mɛ:
“Mbanga zo anɔ ka yaka so kĩngɔ ale tɛ. 4Ngoi mɛ lo so ndokĩ ale tɛ ni ko, ambanga ale tɛ ni asa so bɛ lege, ko ahũ aga adɛrɛ ni atɛ. 5Ambanga ale tɛ ni asa na ndo sese mɛ aalingbi tɛrɛ lo na tɛnɛ, ko ta sese na ndo ni ko sĩ ma. Ale tɛ ni ko ako hiɔ, ta sanga ma, sese ndo yakere. 6Lá ĩ sũ baka baka ko, agbiri atɛ mɛ ako, ko atɛ ni aulɛ, na lo mɛ ya, ta ambatana ni ali ndo sese kpa ma. 7Ambanga ale tɛ mɛ ndɛ̃ asa na ya asa ti kĩ. Ngoi mɛ asa ti kĩ ĩ mai ko, avĩvĩ atɛ mɛ ako. 8Kanda ambanga ale tɛ mɛ ndɛ̃ asa na nzɔ̃ sese, ko ahɛ̃ le tɛ, ambanga le tɛ ni ngbangbo kɔi, ambanga sui mana, ambanga mɛ ndɛ̃ sui ta.” 9La Yezo apa ya: “Zo ko la ma lo adu da ko, ale lo ma!”
Nda mɛ Yezo ndotɛnɛ tɛnɛ na ya matɔ
(Mar. 4.10-12; Luk. 8.9-10)
10La ava Yezo ai tɛrɛ la ka tɔ̃nda Yezo, ahũnda lo ya: “Nda mɛ mɔ ndopa tɛnɛ hɛ̃ azi na ya matɔ nɛ?” 11Yezo agbinya hɛ̃ la ya: “Na ndo tɛnɛ ko ti lo Lɛngɔ Gbia tɛ Nzapa ko, bo ĩ la Nzapa afa ĩ na lo mɛ ta azi ahĩnga ma. Kanda ta Nzapa afa ni na azi ma. 12Ta sanga ma, zo ko la na ye ko, Nzapa ahɛ̃ lo gbanda ye mɛ ndɛ̃ ndoni, ko lo ti gbanda na ye ma ya ma. Wa tɛ zo ko la na nyi ye ko, Nzapa amu gbanda nyi ye ni ko ti lo. 13Ĩ ba nda mɛ mbi ndopa hɛ̃ azi tɛnɛ na ya matɔ la. Ta sanga ma, ala ndoba ndo, ko ta ala ndohũ ye kɔi ma, ala ndoma tɛnɛ, ko ta tɛnɛ ni ndoli ma la ma, ta ala ndohĩnga nga nda tɛnɛ ni ko ma. 14La tɛnɛ mɛ ndo Ezai, wa pangɔ nyɔ Nzapa atɛnɛ ati na seni na lo tɛ la. Tɛnɛ ni lo mɛ:
‘Nzapa apa ya, ĩ ma gbanda tɛnɛ nzɔ̃ni,
Kanda ta ĩ hĩnga gbanda nda ni ma.
Ĩ ba gbanda ndo nzɔ̃ni,
Kanda ta ĩ hũ gbanda ye kɔi ma.
15Ta sanga ma, azi olo akɛ̃ dungɔ na kɔdɛ ya, so ani hĩnga ndo.
Ala vĩ ma la ya, so ani ma tɛnɛ.
Ala vĩ lɛ la ya, so ani hũ ndo,
So ani gbinya bɛ ani, ani ye mbi,
Ko mbi sara ani.’
16Dengɔ bɛ ati na ĩ, na lo mɛ ya, í ndohũ ndo, ko ĩ ndoma nga tɛnɛ! 17Mbi pa hɛ̃ ĩ ti bɛta tɛnɛ ya, awa pangɔ nyɔ Nzapa ma wo ma nga na azi tɛ Nzapa ma wo ma asepara ndo ya, ani hũ ye mɛ ĩ ndohũ, kanda ta ala hũ ni ma. Ala separa nga ndo ya, ani ma tɛnɛ mɛ ĩ ndoma, kanda ta ala ma ni ma.”
Yezo atɔndɔ nda matɔ tɛ wa kĩngɔ ale tɛ
(Mar. 4.13-20; Luk. 8.11-15)
18“Wa ĩ ma nda matɔ tɛ wa kĩngɔ ale tɛ lo mɛ. 19Azi ko la ndoma tɛnɛ ti Kɔdɔrɔ Gbia tɛ Nzapa, kanda ta ala ndohĩnga nda ni ma ko, ala du nga ma bɛ lege mɛ ale tɛ asa da. Ngoi mɛ Satana aga ko, ahã tɛnɛ ni ka bɛ la, azi. 20Azi mɛ ndɛ̃ adu nga ma sese mɛ aalingbi tɛrɛ lo na tɛnɛ, la ale tɛ asa da. Ngoi rnɛ se ala ma tɛnɛ tɛ Nzapa ko, bo na ngoi ni ko ala ye lo ni na dengɔ bɛ. 21Kanda ta tɛnɛ ni ali ka ya bɛ la kpa ma. Tɛnɛ ni ndoninga ka ya bɛ la bo na pɛ nyi ngoi. Na ngoi mɛ se ala to nda hũngɔ pɛnɔ, bere se azi ato nda hɛ̃ngɔ la pɛnɔ na lo tɛnɛ tɛ Nzapa ko, ala dɔ lege ti yengɔ lo tɛ Nzapa vakpa azia. 22Ambanga azi mɛ ndɛ̃ adu nga ma ale tɛ mɛ asa na popo asa ti kĩ. Ala ndoma tɛnɛ tɛ Nzapa, wa se sɔngɔ bɛ ti alo ti sese olo, na dengɔ bɛ na lo ti nwa ti sese mɛ alengbi ti handangɔ zo, avĩ tɛnɛ tɛ Nzapa kpu ko, ta kɔdɛ mɛ ya, tɛnɛ ni ahɛ̃ le da ma. 23Kanda ambanga azi mɛ ndɛ̃ adu tɛ la nga ma ale tɛ mɛ asa na nzɔ̃ sese. Ngoi mɛ se ala ma tɛnɛ tɛ Nzapa ko, ala hĩnga nda ni, ko ala hɛ̃ le. Ambanga azi ni ndohɛ̃ le ngbangbo kɔi, ambanga sui mana, ko ambanga mɛ ndɛ̃ sui ta.”
Matɔ ti siɔ sã
24Yezo apa hɛ̃ la mbanga matɔ mɛ ndɛ̃ ya: “Lo Lɛngɔ Gbia tɛ Nzapa akpa nga ma zo mɛ akĩ ale tɛ mɛ ili ni ble ka lɛ yaka tɛ lo. 25Ĩ da na bi, na ngoi mɛ azi zu alangana ko, wa kɛ̃ngɔ nvɛ̃ yaka ko anɔ akĩ ale siɔ sã na popo ti ble, ko lo hã nɔ lo gwe. 26Ngoi mɛ ble ĩ mai, ĩ le ko, siɔ sã ako nga. 27Awa kwa tɛ nvɛ̃ yaka anɔ apa hɛ̃ nvɛ̃ yaka ya: ‘Gbia, mɔ kĩ ndo le ble ka lɛ yaka tɛ mɔ, wa siɔ sã mɛ ako kai alo tɛ lo wa?’ 28Lo gbinya hɛ̃ la ya: ‘Wa kɛ̃ngɔ mbi la akĩ ni.’ La awa kwa ahũnda lo ya: ‘Mɔ ye ya, e nɔ e hãna siɔ sã ni e zi?’ 29Lo gbinya hɛ̃ la ya: Tpɔ, ta ĩ hãna ma, ta sanga ma, mbi ndokpɛ ya, na ngoi ti hãnangɔ siɔ sã ko, ĩ nga na hãnangɔ ble. 30Ĩ zia ni zu amai ndoni kɔi, nga ka ngoi ti kɔngɔ ble alengbi hĩ wadila. Wa na ngoi ni ko, mbi na pangɔ hɛ̃ awa kɔngɔ ble ya, ale ĩ hãna siɔ sã uzu, ĩ gbɛlɛ na gba, ĩ zɔrɔ ni. So pɛni, ĩ gbɔ ble ni ĩ sa ka ya gɔ tɛ mbi.’ ”
Matɔ ti ale tɛ mɛ ili ni la mutardɛ
(Mar. 4.30-32; Luk. 13.18-19)
31Yezo apa hɛ̃ la mbanga matɔ mɛ ndɛ̃ ya: “Lo Lɛngɔ Gbia tɛ Nzapa akpa nga ma ale tɛ mɛ ili ni mutardɛ. Ngoi mɛ se zo amu, akĩ ka lɛ yaka tɛ lo ko, 32adu ale tɛ mɛ yakere buai aɔ ndo aale tɛ zu. Kanda ngoi mɛ se ako, amai ko, ati kɛkɛ mɛ kotani buai aɔ akɛkɛ zu, ati nga kota kɛkɛ, ko ahũ alengbi ti gangɔ wangɔ da tɛ la ka ya kati ni.”
Matɔ ti yɔrɔ mɛ ndosusu na mapa
(Luk. 13.20-21)
33Yezo apa hɛ̃ la mbanga matɔ mɛ ndɛ̃ ya: “Lo Lɛngɔ Gbia tɛ Nzapa akpa nga ma yɔrɔ ti susungɔ na mapa mɛ wali amu, aalingbi na kilo ti farinɛ sui sɛ ndoni okɔ̃, ngbĩi nga ka pɔpɔtɔ mapa ni asusu.”
Se mɛ Yezo ndopa na matɔ
(Mar. 4.33-34)
34Yezo apa tɛnɛ ko zu hɛ̃ azi butu butu na ya matɔ, lo ndotɛnɛ tɛnɛ zu hɛ̃ la gi na matɔ. 35Adu ndo so ya, tɛnɛ mɛ ndo wa pangɔ nyɔ Nzapa atɛnɛ ati na seni. Tɛnɛ ni lo mɛ: “Mbi na pangɔ hɛ̃ la tɛnɛ na ya matɔ, mbi na pangɔ hɛ̃ la tɛnɛ mɛ ndo ta azi ade ahĩnga ma, na ngoi mɛ ndo sese ato ndani.”
Yezo atɔndɔ nda matɔ ti siɔ sã
36La Yezo adɔ azi ko butu butu azia, ali ka ya da. Ava lo anɔ ka tɔ̃nda lo, apa hɛ̃ lo ya: “Tɔndɔ hɛ̃ e nda matɔ ti siɔ sã mɛ ka lɛ yaka.” 37La Yezo agbinya hɛ̃ la ya: “Zo mɛ alu ble la mbi Nyi Zo. 38Yaka la azi, ble la azi ti Kɔdɔrɔ Gbia tɛ Nzapa. Siɔ sã la azi tɛ Satana, 39wa kɛ̃ngɔ nvɛ̃ yaka mɛ ndokĩ ale siɔ sã la Satana. Ngoi ti kɔngɔ ble la ngoi mɛ gbanda sese awɛ na ni, wa awa kɔngɔ ble la aangelo. 40Nga ma se ko la andohãna na asiɔ sã, asa na ya wá agbiri ko, se mɛ nga gbanda adu na ni, na ngoi mɛ gbanda sese awɛ na ni la. 41Azi zu mɛ ndohanda afɔ̃ la, ko na lo tɛ la, afɔ̃ la ndoli siɔ ye, nga na azi zu mɛ ndoli siɔ ye ko, mbi Nyi Zo mbi to gbanda aangelo tɛ mbi, ko aangelo ni ahãna azi ni ko na popo tɛ azi ti Kɔdɔrɔ Gbia tɛ mbi azi. 42Aangelo ni asa gbanda la na ya wá mɛ ndogbi ha ha ha. Kai ko, ala to gbanda to, ala dema nga gbanda tɛrɛ la. 43Wa azi ke la ndoma nyɔ Nzapa ko, ala sũ tɛ la gbanda nga ma lá ka Kɔdɔrɔ Gbia tɛ To la Nzapa. Zo ko la ma lo adu da ko, ale lo ma!”
Matɔ ti nwa mɛ abɔndɛ
44“Lo Lɛngɔ Gbia tɛ Nzapa akpa nga ma nwa mɛ ahɔndɛ ka lɛ yaka. Kɔli kɔi ĩ su ndo ni ko, lo mu, lo ti lo hɔndɛ. Bɛ lo ade sĩ nvɛni, la lo nɔ lo ka aye tɛ lo zu na ngere, ko lo mu faranga ni, lo diri lo ga, lo vɔ̃ na yaka ni ko.”
Matɔ ti lenge
45“Lo Lɛngɔ Gbia tɛ Nzapa akpa nga ma wa dɛngɔ buze mɛ ndogi lenge mɛ adɛ̃ ma ya ma. 46Lo ĩ lua lenge kɔi mɛ ngbondoni sĩ nvɛni ko, lo nɔ lo ka aye tɛ lo zu na ngere, ko lo mu faranga ni lo vɔ̃ na lenge ni ko.”
Matɔ ti gbanda
47“Lo Lɛngɔ Gbia tɛ Nzapa akpa nga ma gbanda mɛ asa ka ya ngu, la asusu ndɛ̃ ndɛ̃ ndɛ̃ aza ni. 48Ngoi mɛ gbanda ni ĩ sĩ ko, awa hongɔ susu agiɔ, agwe na ni ka nyɔ tungu. So pɛni, ala dunga tise, asara anzɔ̃ susu, asa la ya gogo, asa asiɔ susu ya ngu. 49Se mɛ nga gbanda adu na ni, na ngoi mɛ gbanda sese awɛ na ni la. Aangelo aga gbanda ahãna asiɔ azi na popo tɛ anzɔ̃ azi, 50asa la na ya wá mɛ ndogbi ha ha ha. Kai ko, ala to gbanda to, ala dema nga gbanda tɛrɛ la.”
Fana nwa na ngbina nwa
51La Yezo ahũnda la ya: “Ĩ ma nda matɔ ko zu?” Ala yeka da. 52La lo pa hɛ̃ la ya: “Na lo ni la, zo zu mɛ wa hangɔ ndia, mɛ lo ti nga wa mandangɔ lo ti Kɔdɔrɔ Gbia tɛ Nzapa ko, lo kpa nga ma nvɛ̃ ye mɛ amu fana ye, na ngbina ye ka ndo mɛ lo ndobata na nwa tɛ lo, asi na ni.”
Ta azi ti Nazarɛtɛ aye lo tɛ Yezo ma
(Mar. 6.1-6; Luk. 4.16-30)
53Ngoi mɛ Yezo ĩ kɔ nda pangɔ amatɔ ni ko, lo lo so ndo ko, 54lo gwe ka kɔdɔrɔ ti Nazarɛtɛ mɛ ndo lo mai da. Lo to nda hangɔ azi na lo tɛ Nzapa ka ya da sambela ti kɔdɔrɔ ni ko, ko azi zu mɛ ndo da abema sĩ. Ala pa ndo ya: “Lo lua ndara ko so wa? Lo ndoli aye ti kpɛnɛ ko nga sia? 55Lo mɛ nyi wa surungɔ kpongbo, lo mɛ nga nyi Maria ko, ta lo la ma? Ayata lo ti kɔli la Zaki, Yozɛfu, Simɔ nga na Yudɛ. 56Ayata lo ti wali zu ndodu so popo tɛ e, ta seni la ma? Ko lo lua nguru ko zu so wa?” 57Ko aye ko zu agbanzi la ya, ta ala ye lo tɛ lo ma. La Yezo apa hɛ̃ la ya: “Na ndo kwɛ ko, andotɔndɔ wa pangɔ nyɔ Nzapa, wenge bo azi ti kɔdɔrɔ mɛ adú lo da, nga na asongo lo.” 58Ta Yezo ali ndo ye ti kpɛnɛ kai sĩ ma, na lo mɛ ya, ta ala ye ndo lo tɛ lo ma.
Ngbandi New Testament © United Bible Societies, 1987.