MÁFIYU 5
5
Kalambongí Jísu í mbóni ngíhei góóɣaka w̃a
1Ná Jísu í faŋaí lɔ́i, i lɛí í héi ngihéi góóɣaka w̃a, polú yélaitii tí lí kakála. 2Kɛ i tɔkúla héinga ngáá ti galambóndaa áá ɣɛ́ ta.
Faa vándai gítei
(Lúu 6:20-23)
3“Nungái sítii tí kɔ́lɔ ngáá faa vánda fíli aa ti h̃u Ngalá ngaah̃ú, aa lɔ́ ngáá faa vánda ti haáw̃a,
sífaa Ngalángi w̃ásandai lɔ́ ti haáw̃a.
4Nungái sítii ti w̃ááw̃aanungɔ, aa lɔ́ ngáá faa vánda ti haáw̃a,
sífaa Ngalá tɔ́ɔ vá ti liiyápɔpɔma.
5Nungái sítii ti h̃u áá wɔ́ɔ́lɔ, aá lɔ́ ngáá faa vánda ti haáw̃a,
sífaa tiyá lɔɔ vá Ngala kúúlongaitii maahɔ́lɔma.
6Nungái sítii ti liivó fáá wálai i ngáá tí híya ngáá Ngala sávai i lɔ́ve faa kpɛ́lɛɛ mbá, aá lɔ ngáá faa vánda ti haáw̃a,
sífaa Ngalá tɔ́ɔ vá ti liivó fáitii kpɛ́lɛɛ kɛ́ma ti yɛ.
7Nungái sítii tíwaa nungáá yaah̃ú w̃ááwaanu hóu, aá lɔ́ ngáá faa vánda ti haáw̃a,
sífaa Ngalá tɔ́ɔ vá ti yaah̃ú w̃ááwaanu hóuma.
8Nungái sítii ti liivó fái í ngáá tí Ngalá ndiilɛ́i fáitii kɛ, aá lɔ́ ngáá faa vánda ti haáw̃a,
sífaa tiyá lɔɔ vá ɣɛ́ma Ngalá ngéle.
9Nungái sítii tíwaa ndowah̃u batɛ́ mbo, aá lɔ́ ngáá faa vánda ti haáw̃a,
sífaa Ngalá tɔ́ɔ vá lokohéima tí wu ngáá ngi léngaa.
10Nungái sítii tíwaa faa bá ndá ti w̃a sífaa táá híya nɔ́ɔ ngáá Ngala sávai, aá lɔ́ ngáá faa vánda ti haáw̃a,
sífaa Ngalángi w̃ásandai lɔ́ ti haáw̃a.
11Wá bɛ́lɛ aá lɔ́ ngáá faa vánda wú haáw̃a ná nungáá taa wú yɛ́ɛ́li, ti wú w̃áánɔw̃ɔ, tí ndɛɛ́ híí ỹɔu ỹɔu kpih̃íw̃aa vɛ́lɛ wú w̃á, sífaa nɔɔ́ wú ngáá pólu yelaa. 12Faí nátii tɔɔ́ bɔ́ɔ́ ɣɛ ngáá wú ye, wú líílangɔ í ɣɛ́ la, wú kóóh̃unɛɛ gúla bɔw̃álale wú gúlasuunumai wála yangí í wɔ́ɔ́lɔ í ngelegóóh̃u. Ngimɔ́ɔ́ nɔ́ɔ wɔ́lɔ tɔ́ɔ faa bámaitii nda Ngalá ndaa háá lé mbélaitii má, tiyɛ́i ti ɣɛ́i wɔ́lɔ na, ná h̃u taá nɛ́ɛ ɣɛi wú léni.”
Wá lɔ wú ngáá kpoloíni ngaa lámbo kɛ́ kíli
(Máa 9:50; Lúu 14:34-35)
13Jísu í mɔ́ɔ́ ɣɛ ti w̃a, “Wá lɔ́ ngáá kpolo ɣɛ kíli nuu kpɛ́lɛɛ fááw̃a. Kɛ́ ná kpoloí yéélei áá gúla mba, aa ɣelé kɛ náa áá mɔ́ɔ́ ɣɛ yeeleni? Ná ná áá ɣɛ́, kɛ ngangí wálaa mba. Faalɔ, taá píli yaá í ɣɛ́ ngáá nungáá gɔwɔ́ wú ỹáni.
14Wá lɔ ngáá lámbo fo kɛ kíli nuu kpɛ́lɛɛ fááw̃a. Taa walá fíli áá ɣɛ́ lói ngihé wú mba, maa ɛ́i lɔ́ɔ́wu. 15Nuu ɛ́i lámbo to ɔ́ɔ́ mbala bɔ́ki wu, kɛ́ laá ɣéle, aa sei lámbo seimái mbéi áá ɣɛ́ héi na ngí hóngi áá foló nuu kpɛ́lɛɛ má pɛ́lɛi wu. 16Ngimɔ́ɔ́ nɔ́ɔ kule í wú w̃á wú lámbongi í hólo nuu kpɛ́lɛɛ kákala. Ná lɔ́ áá kɛ ti wú háá vandaítii tɔ, táa wú Kɛ́ɛ́ɣɛ Ngalá ndaaw̃áálɛ, lɛ́i í ngelegóóh̃u.”
Jísu galambongí kɔwɔ́ato savaí wa
17Ná vólu, kɛ Jísu i mɔɔ ndengá tí w̃a, i ɣɛ ta, “A wáá gísiya ngáá kɛ ngí váángɔ ngeleí sí wu Ngala sávai sítii kpɛmá nga í féni Muusé yáa ɛ́ɣɛ kalambongítii Ngalá ndaa háá lé mbélaitii tɔ́ɔ mbo. Ngáá váángɔ tí bɛ fááw̃a nga, kɛ́ aá ɣéle, ngí váángɔ ngáá kɛinɔɔ́ ti hítɛ nga. 18Ngí tɔɔỹái le wú w̃á, ná nɔɔ́ léi ngeleíni ngaa ndɔwɔlɔí sí tiyá lɔ́ na, savaí ta fíli ɛi bɛ́ nga. I lí bɛ́lɛ í tó pɛ́ɛ́sɔ laavó kúlo ɣéle tɔ mba Ngala sáva vɔnɛngɔ́i h̃u ɛi bɛ́ nga í ló su kpóloo fái kpɛ́lɛɛ í sávai h̃u í víla hitɛmá nga kp̃óu kp̃óu. 19Faalɔ, nuí fíli áá Ngala sávai sítii ti tá ỹááni, í lí bɛ́lɛ í to kulo kw̃ɛ́ɛ́ngi ta ɣéle tɔ mba aáva í nungáá véka galambó ngáá taa ɣɛ́a Ngala sávai ỹááni kíya nɔ́ɔ laá gíte áá nyaaní, maa w̃ɔ́i aa ɣɛ ngáá nuu gúlo Ngalángi w̃ásandai h̃u. Kɛ́ nuí fíli pá áá ɣɛ́a híya ngáá Ngala sávaitii, áá nungáá véka galámbo ngáá taa ɣɛ́a híya ngáá ti ye, maa w̃ɔ́i aa ɣɛ ngáá nuu wála Ngalángi w̃ásandai h̃u. 20Kɛ léi wú lúva veléi kɔwɔ́ato Ngala sávai wa i ɣɛ vaí í lɔ́ve kaamɔítii Ngala sávai hááw̃a ɛ́ɣɛ Júsuai sítii taa ɣɛ́ ti w̃a Falósiai ti ndá lúva veleí wa, kɛ́ ná láá le, wɔ́i ɣɛ́ Ngalángi w̃ásandai h̃u kúnafɔ.”
Jísu galambongí kɔwɔ́ato ndiiyatɛtɛ́i wa
21Jísu í mɔ́ɔ́ ɣɛ ti w̃a, “Wú faa ỹɛ́ninga kɔwɔ́ato sí wá tí ndéni wɔ́lɔ wɔ́lɔma yélaitii ma, ti ɣɛ́ ta, ‘Wálaa nda gi sú wɔ́ɔ́ nuu váa, nuí fíli áá ndá gi sú í nuu váa, taá vá ngáá maa w̃ɔ́i kóótii h̃u.’ 22Kɛ́ nyá lɔɔ́ nde náa wú w̃á ngáá, nuí fíli tuungɔ́ áá ɣɛ́ la ngi mbálai yaá, taá vá ngáá maa w̃ɔ́i kóótii h̃u. Nuí fíli pá áá ngí mbála yɛɛlí, taá vá ngáá maa w̃ɔ́i kóóti walaí h̃u. Ná vólu, nuí fíli áá ɣɛ́ ngi mbála w̃a, ‘Ngambalámba w̃ɔ́ɔ́ waa ngáá í ye!’ Ná áá kɛ ngáá háwu Ngalá ngí maa w̃ɔ́i lɔ́ve njahááma wɔ́mbui h̃u. 23Náá hááw̃a, ná yáá ɣɛ́ Ngala sááɣa gula tútui gakála, yí ɣɛ́ yí í Yála kɔngí hé kínɛi, kɛ í gí ngi hitɛngá í mbálai wa í háá baalɛmba í ki má, 24i Yála kɔngí ló nɔ́ɔ Ngala sááɣa gula tútui gakála, yí lí nɔɔ́ ngáma, yí wú lówah̃u bátɛ wáa í mbálai ná. Ná yáá ná ɣɛ́, yáa yangáima náa, yí í Yála kɔngí hé Ngalá ngeyá.
25Ná nuu fíli áá ɣɛ́ áá lí í w̃ááh̃a béhema kóóti h̃u, ndowah̃u batɛ́ wo wú lówah̃u ná nɛ́nɛ wáá ɣɛ́ pele h̃u wáá lí kóóti h̃u. Kɛ́ ná láá le, ná wáá foló kóóti h̃u, aa í lɔ́ve masangí yéle. Masangí vá aa í lɔ́ve ngi bɔ́ilopoi yéle, ngi bɔ́ilopoi vá aa í víli kpindi vɛlɛ́i wu. 26Ngí tɔɔỹáá wói kái kái ndé í w̃á, yáá ló kpindi vɛlɛ́i ná wu í ló su sí áá ɣɛ́ ngáá í wáá hái, yí kpɛ́lɛɛ fé kápa ngiláá kéle tɔ ɛi lo vólo h̃u.”
Jísu galambongí kɔwɔ́ato kɔlɔsiyá mbó fái wa
27Jísu i mɔ́ɔ́ ɣɛi ta, “Wú fái sí ỹɛ́ningɔ tí ndéni wɔ́lɔ ti ɣɛ́ ta, ‘Wálaa kɔlɔsiyá mbo.’ 28Kɛ́ nyá lɔ́ɔ nde náa wú w̃á ngáá, nuí fíli áá wɔ́lɛ nyah̃á wa, í ló lá ti hítɛ fááw̃a volú, kɛ maa w̃ɔ́i ɣéle i hitɛí nɔ́ɔ nyah̃ái ná vólu gi má. 29Náá hááw̃a, ná í yísa h̃uu véle yaah̃úi lɔ íwaa kɛ́ ngáá háwu yáá faa ỹɔ́i ɣɛ, kɛ kulá su, yí pilí, sífaa maanɛ́ɛ́ngɔɔ lé í búsai yá ngí vɔ́ɔ́la, í lɔ́ve sí wa í búsai yafɔ́ningɔ áá ló, aáva Ngalá ngí víli njahááma. 30Ná mɔ́ɔ í yísa lokói lɔ íwaa kɛ́ ngáá háwu yáá faa ỹɔ́i ɣɛ, kɛ tevé mba, yí píli, sífaa maanɛ́ɛ́ngɔɔ lé í búsai yá ngí vɔ́ɔ́la, í lɔ́ve sí wa í búsai yafɔ́ningɔ áá ló aáva Ngalá ngí víli njahááma.”
Jísu galambongí kɔwɔ́ato kpeele mba hái wa
(Máfiyu 19:9; Máa 10:11-12; Lúu 16:18)
31Jísu í mɔ́ɔ́ ɣɛ ti w̃a, “Ti mɔ́ɔ faa ta léi wɔ́lɔ, ti ɣɛ́ ta, ‘Siỹɛ́ngi fíli áá bééle ngi ỹáh̃ai wa, kɛ í kɔlɔ he nyah̃ái ná yáa ngáá kɛ i beelengá mba.’ 32Kɛ́ nyá lɔ́ɔ ndé náa wú w̃á ngáá, siỹɛ́ fíli álaa bééle ngi ỹáh̃ai wa, kɛ léi í ɣɛ́ bééleni mba kɔlɔsiyá mbó fááw̃a nyah̃ái ná áá ɣɛ́ mbóni. Kɛ́ ná léi ɛ́i ɣɛ́ ngáá háwui náa hááw̃a, kɛ siỹɛ́ngi ná lɔ́ áá ɣɛ́ kɛ́ni nyah̃ái ná áá ɣɛ́ kɔlɔsiyángi ná wóni, ná áá síỹɛ péka yeɣé. Siỹɛ pékai ná bɛ́lɛ áá ɣɛ́ kpeele mba ỹáh̃ai ná yéɣeni, laá bɛ́lɛ aa ɣɛ kɔlɔsiyá mbóni.”
Jísu galambongí kɔwɔ́ato kɛ́lɛ ngeɣéndai wa
33Jísu i ɣɛ ti w̃a, “Wú mɔ́ɔ faí sí ỹɛ́ninga tɔ́ɔ nde wɔ́lɔ wɔ́lɔma yélaitii ma, ti ɣɛ́ ta, ‘Wálaa wú gɛ́lɛ ngeɣéngɔ ỹááni. Kɛ́ ná wáá kɛ́lɛ ngeɣé Ndemɔí Ngalá ngeyá, kɛ wú maa hái ɣɛ́ mbɛ.’ 34Kɛ́ nyá lɔ́ɔ nde náa wú w̃á ngáá, wálaa pelé fíli mbó, ná wáá kɛlɛ ngeɣé. Wálaa véle ngelegóóh̃u w̃á, bɔw̃álale naa lɔ Ngalá ngi héini na áá ngi w̃ásandai ɣɛ. 35Wálaa véle ndɔwɔlɔ́i w̃a bɔw̃álale laá lɔ í ngáá Ngalá kɔwɔ́ lóów̃ai, kɛlaa wɔ́ɔ́ véle Jɛlúsɛl̃ɛ w̃á, bɔw̃álale, laá lɔ́ í ngáá taa walái Ngala fááw̃a lɛ́i í ngáá Masa Ngwálai. 36Wálaa pelé mbó wú wúngi ɣéle tɔ ma, bɔw̃álale, wɛ́i hómbo wɔ́ɔ́ ngundeɣá yílaa kéle tɔ kole kɛlaa wɔ́ɔ́ hómbo wɔ́ɔ́ tɛ́i. 37Faa fíli sú, a lúw̃a nɔ́ɔ ná wáá ɣɛ́ wáá kɛ ɔɔ wú léle ná wɔ́i ɣɛ́ wáá kɛ. Kɛ́ ná láá lé, ngoo véka fíli wáá ndé mɔ́ɔ ná vólu, kɛ ná áá ɣɛ gulaí nuí síí w̃ɔ́i yaá taa ɣɛ́ ma Nyaama W̃ɔ́i.”
Jísu galambongí kɔwɔ́ato poto kulái wa
(Lúu 6:29-30)
38Jísu í mɔ́ɔ́ ɣɛ ti w̃a, “Wú sí ỹɛ́ninga tɔ́ɔ́ nde wɔ́lɔ, ti ɣɛ́ ta, ‘Nuí yáá nuu yááh̃u gɛ́hɛ yiláángi gúla su, kɛ yá bɛ́lɛ ti í ndái yiláángi gúla su, nuí yáá nuu láángɔlu yiláángi gúla, kɛ yá bɛ́lɛ ti í ndái yiláángi gúla.’ 39Kɛ́ nyá lɔ́ɔ́ nde náa wú w̃á ngáá, wálaa kule gulá mbó nuu fíli má áá báɣa wú w̃á. Ná nuu fíli áá í yísa h̃uu véle laabákalangi bóólɛ, bɛlɛ́ mɔ́ɔ maa w̃ɔ́i í í gɔ́vɔ h̃uu véle laabákalangi bɛ́lɛ kpóólɛ. 40Ná mɔ́ɔ bɛ́lɛ nuu áá í w̃ááh̃a béhe kɛinɔɔ́ í í lóma mbuu lómangi w̃aahɔ́lɔ, aá ɣéle í lóma maah̃u lómangi bɛ́lɛ fé ngeyá. 41Ná nuu áá kpá í w̃á ngáá kule ngáá kɛ yáá ngi gásɔi yeɣé pele hakpá yiláa sú híya mbomáa, kasɔ́i ná yeɣé pele hakpá félengɔ híya mbomáá h̃u. 42Ná nuu áá í w̃ɔ́ɔ́ni ŋani haáw̃a, maa wɔ́lingi hé ngeyá. Ná nuu áá í w̃áánɛɛnɛ ngáá yí síŋa, maa w̃ɔ́i hiŋá ngáá maa wɔ́lingi.”
Jísu galambongí kɔwɔ́ato nuu wááhilima yélaitii mba
(Lúu 6:27-28,32-36)
43Jísu i mɔɔ ɣɛi ti w̃a, “Wú mɛningá sí tí ndéni wɔ́lɔ ti ɣɛ́i ta, ‘Ló ngáá í mbálangaitii, yí híli ngáá nungái sítii ti hilíngɔ ngáá í ye.’ 44Kɛ́ nyá lɔ́ɔ nde náa wú w̃á ngáá wú ló ngáá nungái sítii ti hilíngɔ ngáá wú ye. A Ngala fɛ́li sítii mbɛ táá faa bá nda wú w̃á. 45Ná lɔ́ áá kɛ wáá ɣɛ́ ngáá Ngala ndéngaitii lɛ́i í ngáá wú Kɛ́ɛ́ɣɛ í ngelegóóh̃u, sífaa Ngalá tɔ́ áá kɛ ngi hóloi í hólo tuva velé vánda yélaitii ɛ́ɣɛ tuva velé ỹɔ́u yeláitii ma tɔ́iŋ kpéiŋ. Ná vólu, aa njɛí wa tɔ́iŋ kpéiŋ sítii mbɛ taá faa vánda ɣɛ ɛ́ɣɛ sítii mbɛ taá faa ỹɔ́u ỹɔ́ungi ɣɛ. 46Ná wáá ɣɛ́ nɔ́ɔ loí ngáá wá léé léé, kɛ ndee gúlasuunuma lɔ Ngala ngáá fé wú yáá ná hááw̃a? Sífaa, pava gula mbélaitii#5:46 pava gula mbélaitii Júsuaitii ti ndá gí mái h̃u, pava gula mbélaitii ti ɣɛ́i ngáá faa ỹɔ́u yélaa. kele tɔ gɔ́mɛtii háaw̃a taa ná ɣɛ́ nɔ́ɔ. 47Ná áá ɣɛ́ nɔ́ɔ ngáá kɛ wú mbálangaitii wáá laalí tí w̃a, ná lɔ́vengɔ ɛi ɣɛ lá sí wa nungáá vekaítii taá kɛ. Sítii kele tɔ taá Ngalá fááw̃a, ti lúva veléi laa ngáá ná nɔ́ɔ? 48Faalɔ, kɛɛlɛ́ ngá laa ɣɛ́ wú gɛ́ɛ́hɔ pándai wa, kíya nɔ́ɔ wú Kɛ́ɛ́ɣɛ Ngalá ngí ngelegóóh̃u kɛɛlɛ́ ngáá ngi gɛ́ɛ́hɔ pandaí wa.”
Nke Ahọpụtara Ugbu A:
MÁFIYU 5: KNNT
Mee ka ọ bụrụ isi
Kesaa
Mapịa
Ịchọrọ ka echekwaara gị ihe ndị gasị ị mere ka ha pụta ìhè ná ngwaọrụ gị niile? Debanye aha gị ma ọ bụ mee mbanye
Bandi New Testament © Bible Society in Liberia, 2000